Die skeletmateriaal is afkomstig van al die dele van die liggaam. Yster spykers en stukke hout kom ook op plekke voor saam met die been. Daar is ook grafte met sinkplaat bedekkings. Spiraal koper armbande word saam met van die langbene gevind.. Hierdie armbande was waarskynlik saam met die persoon begrawe. Dit word algemeen aangetref op argeologiese terreine. Uit die slytasie van die tande wil dit voorkom asof sommige van die mense relatief jonk oorlede is.
Die grond is 'n sagte sandsteen. Die grafte is nie in 'n reguit lyn nie, maar dit lyk asof die grafte gegrawe is op plekke waar natuurlike holtes in die sandsteen benut kon word. Die grafte is 'n klein entjie in die sandsteen ingegrawe maar is almal relatief vlak. Die behoud van die bene verskil.
Die persoon was 'n jong man van tussen 25 en 35 jarige ouderdom. Die tande toon interesante morfologie. Die boonste sentrale snytande is gevyl. Die sentrale twee-derdes van die tand is vir ongeveer 3.5mm verwyder. Die tweede sentrale snytande is penvormig gereduseer. Behalwe vir die regterkantste snytand is al die ander tande in 'n goeie toestand. Die een gevylde snytand het 'n opening tot in die wortelkanaal van die tand met 'n peri-apikale abses. Dit sou vir die persoon redelike ongemak veroorsaak het.
PS: Ek is op die oomblik besig om die skedel te rekonstrueer. So nou en dan neem ek foto's en sal dit weldra êrens opsit.
UP53 is nie 'n volledige graf nie. Slegs die holte waar die skedel was kan van die kant af gesien word. Daar is nog klein stukkies van die skedel in die holte en ons vind ook 'n aantal metakarpale bene aan die suide kant van waar die skedel moes gewees het. Bene van beide die linker en regterhand is teenwoordig. Niks meer kan oor hierdie graf beskryf word nie.
UP54 is die bo-lyf van 'n manlike persoon, waarskynlik ook jonk. Die persoon het op sy rug gelê in 'n oos-wes rigting. Die skedel en linker en regter bo-arms en skouers is teenwoordig. Die werwels en ribbe is teenwoordig maar swak behoue. Geen ouderdom is nog bekend nie. Glasuur pêrels is op die snytande teenwoordig.
Die raad stem saam dat die grafte geskuif moet word en dat ons dit moet doen. Hulle groot bekommernis is dat ons sal klaar wees voor hulle aan die pad moet begin werk. Tot alles amptelik gemaak is met briewe en ander papierwerk, gaan ons nog voort om die grafte wat in die sloot uitsteek, te red.
Die sinkplaat bedek nie die hele liggaam nie. Die bene vanaf die femurs af was oop. Die skelet lê op sy rug met die skedel we. Die was waarskynlik vernietig in die sloot. Die regter humerus is weg, waarskynlik grafrowers (wat anders kan mens dit noem?). Die bolyf is swak bewaar en krummelrig. Fragmente van die sternum en ribbes kon herwin word. Daar is materiaal teenwordig in die gebied van die bekken, toraks en linker humerus. Die bene lê langs mekaar met die voete bymekaar en die linker voet bo die regter. Ons vind ook 'n aantal knope, stukke koper en erg geroeste yster voorwerpe. Een van hierdie was waarskynlik 'n belt gordel. Op een van die knope is die oorspronlike wit en groen kleur van die materiaal nog sigbaar.
Die persoon was baie jonk. Die epifises van die langbene is not nie versmelt nie. Die persoon was dus jonger as 24 jaar maar waarskynlik jonger as 18. Geslag is 'n probleem want die skedel is afwesig en die bekken bedek met materiaal. Dit sal eers in die laboratorium verwyder word.
Ons begin ook om die bokant van die volgende graf te verwyder. Dit sal more 'n bietjie tyd spaar. Ons dink daaraan om proaktief 'n wet uit te bring wat bepaal dat alle nuwe grafte trappies aan die kant moet hê. Trappies of ses voet wyd en drie diep. Gelukkig is hierdie nie ses voet nie.
Net die regter fibula en patella en die voete is oor. Die voete is op 'n hoër vlak as die res van die liggaam en teen die onderpunt van die graf. Die is weereens in die sandsteen ingegrawe. Die regter voet is bokant die linker voet. Daar is 'n groot hoeveelheid materiaal in die graf. Dit lyk soos 'n tipe sak met klere daarby. Ons vind ook knope. Rondom die linker fibula wat nou weg is, was 'n aantal spiraal koper armbande.
UP58 is relatief vlak. Die diepste punt in die graf is sowat 50cm onder die huidige grondoppervlak. Dit is naby, effens noord en vlakker as 'n ander graf. Ons begin die hele area oopmaak en sal die vlakker skelet eerste verwyder. UP58 wys nie 'n grafpit van die kant af nie. Die graf langsaan is egter dieper en die invul wys duidelik van die kant af. Die artikulêre oppervlak vir die femur en die distale eindes van die bene in die voorarms is sigbaar.
Die boonste deel van die liggaam is nog oor. Die hande en bene is afgeskraap. Die persoon is op sy linker sy begrawe met die kop aan die weste kant. Die skedel lê op sy linkerkant en kyk noord. Die regter arm is bo die werwelkolom en die linkerarm lê voor die liggaam.
Alhoewel geen grafpit van die kant af sigbaar was nie, lê die skedel in 'n holte in die sandsteen. Die bene is bros maar goed bewaar. Die opgrawing gaan moeilik omdat die grond klam is. Dit maak dit moeilik om die been oop te maak. Ons verwyder die skedel en langbene maar besluit om 'n kans te waag op die werwels en ribbe. Ons bedek dit met karton, plastiek en 'n laag grond. Hopelik sal niemand hier torring nie.
Artefakte: Die persoon het 'n oorbel in die regteroor gehad wat ons reg langs die mastoïed vind. Dit het die been groen gevlek. Die mandibel aan die ander kant is ook groen gevlek maar ons plaas die skedel dadelik in 'n sandbed. Nuuskierigheid sal moet wag tot die been uitgedroog het. Daar is ook materiaal in hierdie gebied.
© 1996 mloots@medic.up.ac.za
