JOSÉ do NASCIMENTO MARQUES

(prenu tiun pagxon laux .pdf-a pli bela kaj bona versio, bone supersignita en esperanto, fare de Jesuo de Las Heras:  Nascimento.pdf)


Mia kara José do Nascimento Marques estis la esperantisto kiu mi sxatus esti koninta kiam mi interesigxis pri esperanto en mia naskigxurbo La Plata, apud la jaro 1.960. Eble li estus antauxpusxante mian esperantigxon tridekjaroj!
Mi nur sciis pri li tridek jaroj poste, kiam mi jam estis esperantisto. Kaj intersxangxis korespondadon, mi donacis al li materialon kaj vidbendon, kaj li sendis al mi verkojn.
Mi konis lin persone nur poste, en la jaro 1.999, en kiu eble estis la unuan e-kunsido de la urbo, registrita en la foto kune kun samideano Maurício. Mi promesis verki artikolon pri esperanto por la loka jxurnalo, por ke ne plu okazu ke interesato pri esperanto en la urbo restu sen scii pri samideano. Mi ne realigis mian promeson ankoraux, bedauxrinde. Restas en la urbo almenaux samideano Javier Valli, mi esperas ke li prenu la flagon lasita de José, kaj dauxru la cxeeston de nia kara lingvo en mia kara naskigxurbo.

Mi telefonis al José en Maio 2.004, kaj poste li sendis al mi leteron fine de Junio 2.004, ke mi legis nur revenante el Argentino en Agosto 2.004. El la letero mi kopias lian resuman biografion de la komenco de lia vivo (oni diras la homo senti kiam la morto estas proksima) kaj la artikolo ke, li plendas, plurajn e-revuon ne akceptis publiki (cxu pro aserti ke la hispana guberno estis terorista?) inkluzive Brazila Esperantisto.
Cxar mi scias pri la malfacilo havi akceptadon de artikolojn en e-revuoj (historio ke mi rakontos en alia pagxo) inkluzive en BE, mi tuj decidis publiki la artikolon, tie cxi sube.

                                                            RESUMA BIOGRAFIO DE JOSÉ do NASCIMENTO MARQUES

José do Nascimento Marques skribis: 

    Mi farigxis Esperantiston je la 15a jaragxon en 1936 post la perforto de la P.D.E. de la klerika-fasxista diktaturo de Salazaro en Portugalio. Mi ne naskigxis en Barejro, mi naskigxis en Galveias negranda vila lokita en la provinco Aletejxo, distrito Portalegre.
    Post la unua klasa lernado mia patro portis min al Barejro lokita en la maldekstra bordo de l'rivero Tejxo antaux Lisbono al la hejmo de pliagxa fratino mia en Barejro.
   En Barejro mi homigxis, kaj en gxi mi estis edukita en la sxipkonstruejo kie mi eklaboris de 13 jaroj kaj sur stratoj estis lerninta la A.B.C. de l'klasa-laboristaro (hodiaux jam forgesita cxe la Euxropa laboristaro).

Mi aldonas:
    Li forlasis Portugalion persekutita de la terura diktatorado de Salazar, kiu tiom da esperantistoj kaj liberpensuloj mortigis, same kiel Francisco Franco poste faris, sub la silento de la okcidentaj nacioj. 50 jaroj de diktatorado, estas rekordo kiun multaj diktatoroj envias.

Verko kiu Marques sendis al mi:

LA VASKA PATROLANDO

Laux la maniero ke la nazioj, hodiaux mem, neas la ekzistadon de ekstermigintaj kampoj, en kiuj estis masakritaj milionojn da judojn, ciganojn kaj komunistojn, de maniero identa je disfaldita modo, kiel la sionista sxtato de Israelo, kiam ne rekonas la historian ekzistadon de la Palestina popolo, tiel la terorista sxtato de Hispanio, rifuzas la kulturan identecon kaj Ia rajtojn de la Vaska popolo. Estas ke, se ne ekzistus Ia ekstermigaj kampoj, kiel povus la judoj elmontrigi la nazian rasismon?.

Se la Palestina estas eventajxo, kiel povas la Palestina popolo plende protesti pri siaj grundoj? Cxu la Euxska Herio (vaska lando) estas fikcio? Kiel iu povas reklami sian propran Vaskan Landon?

Iom pri historio

  La multaj etnoj, kiuj travivis sur la duoninsulo Iberio formigis fandilon da kunvivantaj popoloj, kiuj dum multaj jarcentoj sin elvolvigxadis je paco, kun siaj propraj kutimoj plene da buntaj tradicioj kaj folkloroj, gxis kiam ekaperis sur la teatra scenejo de la duoninsulo Iberio, la ungegoj de Ia uzurpigaj geregxoj de Kastilio-Aragono, kiu en 1512 sin alpropigis de la pli antikva Iberia etno, la Vaska popolo.
 
  Multaj jarcentoj antaux Kristo, jam la Iberoj, estis sur la duoninsulo. Tiu cxi popolo, la iberoj, kvankam ne lertaj terkulturistoj, jam sciis elfosigi la metalojn por ellabori siajn proprajn armilojn. Estis laborema popolo de ordinaraj kutimoj; kies denaskdeveno oni gxin jugxas, rek-te, de la Vaska popolo.                                

  Je necerta epoko, la duoninsulon Iberio invadis, elvenintaj tra Ia Pirineaj montaroj, la Celtoj, kiuj post kelkaj jaroj da bataloj inter Celtoj kaj Iberoj sinkunfandigxis je la Celtiberoj. Tiu cxi popolo, kiu sukcesis je grado, relative rapida ai la antaxuenigita civilizacio, kaj kune kun la Kantabroj, Asturianoj, Vaskoj, Galaikoj, kaj la Luzitanoj al Okcidento formigis la verajn etnojn kiuj konstituis la duoninsulon Iberio.

  Aliaj popoloj pli antikvaj dauxre sin starigis sur Ia sablobordoj kjuj cxirkauxas Ia duoninsulon Iberio, celinte la negocadon, kun Ia enlogxantoj. Ili estis: la Fenicoj, Grekoj kaj Kartagoj. Tamen, estante la Kartagenoj pli povaj, post Ia renverso de Fenicoj kaj Grekoj, la Kartagenoj, pretendis sin alproprigi de la duoninsulo. La Celtiberoj, dum multaj jaroj batalis kontraux la kartagenoj. Sed jam lacegaj antaux tioma batalado kaj pro timo je la malvenko, alvokis la Roman Imperion je sia helpo. Tion sendube faciligis, al la Imperio pri la mastrumado de la duoninsulo. Tiel la Roma imperio, pligrandigas sian teritorion. Tamen, sin trovis kun la fera rezistado de la luzitanoj!

La luzitana popolo, estis tiom lertaj por la armado da insidoj, kiel eltrovi tiun de siaj malamikoj. Ili estis viglaj kaj rapidemaj kiel, estas gxenerale, la montaranoj, nur la romanoj povus ilin venki per la perfido.

Tiu cxi popolo, lokita sur Herminiaj Montaroj (Portugalio), kiu restas inter la riveroj Douxro kaj Tejo kaj la Atlantiko okcidente. La ruza (romana generalo) per mensogoj kaj promesoj de la Luzitanoj, ke ili deponu la armilojn, gxuste antaux la batala konfrontado, poste, li praktikis sur ilin hororan mortigadon.

  Viriato heroa luzitano humila bestgardisto sur la Herminiaj montaroj, post estrinte cxiujn, kiuj sin forsavis en tiu batalo en 149 A.K. antaux Ia kanajlajxo de Galba, Viriato dum la jaroj puntrudis malvenkojn sur malvenkoj, gxis kiam Cepiono (roma generalo) subacxetis al du el la subuloj de Viriato, kiuj lin mortigis, dum lia ripozo en sia dormotendo (en la jaro 139 A.K.).
 
  En Ia V-a jarcento barbaraj nordaj popoloj: Alanoj, Suevoj ka) Vandaloj, kiuj invadis Galion, trairis la Pirinejan Montarojn kaj praktikis en ia duoninsulo la plej grandan dezertigadon. Malantaux i1i alvenis aliajn barbarojn, la Vizigodoj kiuj sukcesis estrigi Ia tutan duoninsulon. La Vizigodoj estis malpil barbaraj, ol la aliaj invadintoj, kiuj fine sin konvertis al katolicismo.
   
   
  La estrado de Vizigodoj, nemulte dauxris. Cxar en la jaro 771 Ia Araboj trairante la Gibraltaran maron venkis Ia godojn je la batalo de Guadalete, estrigis la tutan duoninsulon, escepte en la kasxangulo de l'Asturiaj montaroj kie sin rifugxis Pelagio. Pelagio, goda princo, iom post iom reprenis iajn teritoriojn, al la Mauxroj, largxigante la limojn de sia teritorio.
 
  Komencinte la rekonkeron kiun dauxris ok jarojn, Pelagio iom post iom, estis repreninte iajn teritoriojn, al la araboj, kaj siaj posteuloj, gajninte cxiam pli da teritorio al la malamikoj, per intensaj bataloj.
   
   Tiu cxi rakonto celas Ia diskonigadon de la aroganta obstineco de la katolika Hispanio, kiu de 1512, dum preskaux 500 jaroj, dauxre subpremis la Vaskan popolon. La Antikva Kastilio-Aragono delonge sinarogas la estrigadon de la duoninsulo Iberio, kaj forgesas ke, gxi apenaux (laux la prahistorio de Iberio) donas vivsignojn, post Ia regxeco de la katoikaj regxoj, dum la Vaskoj,                            estis la unua kiu situis sin, en duoninsulo kaj estis: la Vaskoj Celtiberoj, la nuraj kiuj rezisfis la invadadojn de la nordaj Barbaroj, la Araboj kaj Romanoj.
   
   Jose do Nascimento Marques
   Av. 19 nro 666 (garage A)
   1900-La Plata- BA

1