Achternaam: Aafjes

Voornaam: Bertus

Doopnamen: Lambertus Jacobus Johannes

Geboren: 12-05-1914

Te: Amsterdam

Overleden: 22-04-1993

Te: Venlo

Pseudoniem(en): Tijdens de Tweede Wereldoorlog gaf Bertus Aafjes onder diverse pseudoniemen, o.m. Jan Oranje, gedichten uit, gericht tegen de Duitsers. O.a. 20 gestencilde verzen met als titel 'Lafaard of geus?'. In 1946 publiceerde hij onder het pseudoniem Sick Sack 'Warenhuis wankelt'.

Werk:

Poëzie:

• Het gevecht met de muze (1940)
• Het zanduur van den dood (1941)
• Omne Animal (1944)
• Elf sonnetten op Friesland (1944)
• Per slot van rekening (1944)
• Verzen en vrouwen (1944)
• Boeren (1945)
• In het atrium der Vestalinnen en andere fragmenten (1945)
• Een voetreis naar Rome (1946)
• Maria Sibylla Merian (1946)
• Gedichten (verzamelbundel) (1947)
• Het koningsgraf (1948)
• In den beginne (1949)
• De lyrische schoolmeester (1949)
• De karavaan (1953)
• Het gevecht met de muze (Het gevecht met de muze/Het zanduur van den dood) (1965)
• De karavaan (uitgebreid herdrukt) (1967)
• Maria Sybilla Merian en andere gedichten (1967)
• Het gevecht met de muze, verzamelde gedichten (1974)
• Deus sive natura (1981)
• Verzamelde gedichten; 1938-1988 (1990)

Proza:

• Een laars vol rozen (1942)
• Per slot van rekening (1943)
• De zeemeerminnen (1946)
• warenhuis wankelt (1946)
• Circus (1948)
• Egyptische brieven (1948)
• Aren lezen achter de maaiers (1950)
• Vorstin onder de landschappen (1952)
• Morgen bloeien de abrikozen (1954)
• Logboek voor 'Dolle Dinsdag' (1956)
• Capriccio Italiano (1957)
• De wereld is een wonder (1959)
• Italiaans schetsboek (1959)
• Goden en eilanden (1959)
• Dag van gramschap in Pompeji (1960)
• In de schone Helena (1960)
• De Italiaanse postkoets (1962)
• Odysseus in Italië (1962)
• Ik ga naar Amerika (herdruk van 'Logboek voor 'Dolle Dinsdag') (1962)
• de fazant op de klokketoren (1963)
• Omnibus (1963)
• Dooltocht van een Griekse held (1965)
• 3 van Bertus Aafjes (verhalen, Avenue-reeks) (1967)
• de denker in het riet (1968)
• Die te Amsterdam vaak zei: Jeruzalem (1968)
• Een ladder tegen een wolk (1969)
• De rechter onder de magnolia (1969)
• Mijn ogen staan scheef. Zwerftochten door het land van de Mikkado (1971)
• De koelte van een pauweveer (1971)
• De vertrapte pioenroos (1973)
• Een lampion voor een blinde (boekenweekgeschenk 1973)
• De laatste faun (1974)
• Een lampion voor een blinde en andere verhalen (1975)
• Limburg, dierbaar oord (1976)
• In de Nederlanden zingt de tijd (1976)
• Het rozenwonder (1979)
• Floroskoop - Mei (1979)
• Rechter Ooka-mysteries (1982)
• Zeventig aforismen (1984)
• De wereld is een wonder (verzamelde reisverhalen) (1984)
• De val van Icarus (1985)
• De sneeuw van weleer (jeugdherinneringen) (1987)
• Dag van gramschap in Pompeji. Italiaans reisjournaal (verzamelbundel)
• Wie reist, leeft dubbel (heruitgave van 'De wereld is een wonder') (1994)

Kinderboeken:

• Bid, kindje, bid! (1944)
• Vrolijke vaderlandse geschiedenis (met Piet Worm) (1958)
• Het hemelsblauw (1960)
• Kleine Isar, de vierde koning (1963)
• Pet en Petra en het geheim van de bouwkunst (1967)
• Kito en Poelika (1969)
• Gouden kelen (tien leesboekjes voor de lagere school)
• Rijmpjes en versjes uit de vrolijke doos (1980)

Brieven:

• Schepelingen van De Blauwe Schuit - Brieven van Bertus Aafjes, K. Heeroma, M. Nijhoff, S. Vestdijk en Hendrik de Vries aan F.R.A. Henkels, 1940-1946 (bezorgd door Gillis Dorleyn e.a.) (2003)

Vertalingen/bewerkingen:

• De tooverfluit (bewerkte volksliederen uit ' Des Knaben Wunderhorn) (1943)
• Hoe dichters dichten sullen (Jan van Boendale, in modern Nederlands overgebracht) (1945)
• Max en Maurits (Wilhelm Busch) (1948)
• Het haarnetje (latere uitgaven: De kater) (Wilhelm Busch) (1949)
• De vrome Helena (Wilhelm Busch) (1949)
• De reis van Sinte Brandaan (samen met de keltologe Maartje Draak) (1949)
• Jane Carruth, Aladdin en zijn wonderlamp (z.j.)
• Bertus Aafjes vertaalde 'Hamlet' in opdracht van de Ned. Comedie.
• De blinde harpenaar, De liefde,het leven, het geloof, de dood in de poëzie der oude Egyptenaren (1955)
• Bertus Aafjes vertaalde gedichten van de Spaanse dichters García Lorca en Juan Ramón Jiménez (in 'de fazant op de klokketoren - 1963)
• Homeros' Odyssee (1965)

Essays:

• Gerrit Achterberg, dichter van de Sarcophaag (1943)
• Kleine katechismus der poëzie (1944)
• De dichter van de sarcophaag, inleiding bij Gerrit Acherberg, Cryptogrammen (1946)
• Drie essays over experimentele poëzie (1953)
• Charles Eyck (1977)

Bloemlezingen:

'Gebloemleesd'

Poëzie:

• 1 gedicht: 'Het lyrisch moment' in 'Novellen en gedichten' (boekenweekgeschenk 1941)
• 2 gedichten in 'Groot Vacantieboek' (z.j.)
• 6 gedichten in 'Dichters van dezen tijd', door D.A.M. Binnendijk (15e druk, 1946)
• 5 gedichten in 'Religieuze poëzie. Een keuze uit de Nederlandse religieuze lyriek van 1880 tot 1950', samengesteld door Dirk Coster en Anton Deering (1949)
• 1 gedicht: 'Reizen' in 'De muze op reis', bijeengebracht door Han G. Hoekstra en Victor E. van Vriesland (1950)
• 1 gedicht: 'Hier boog....' in 'Barnsteen'. Een verzameling gedichten voor jonge mensen', bijeengebracht door C. Prinsen (1951)
• 1 fragment in 'Singel 262. Zeventien dichters' (1952)
• 1 gedicht: 'De Anna Maria Paljas' in 'De speelse muze', bijeengebracht door Jaap Romijn (1952)
• 1 gedicht: 'Dichters van later tijd' in 'Kleine literatuurgeschiedenis in verzen over Nederlandse schrijvers', bijeengebracht door Theo Vesseur (1953)
• 2 gedichten in 'De muze en de dieren', bijeengebracht door M. Vasalis (1954)
• 1 gedicht: 'Eeuwig' in 'Poëtisch akkoord. Honderd gedichten uit tien jaar Noord- en Zuid-Nederlandse literatuur', samenstelling: Pierre H. Dubois, Hubert van Herreweghen, Maurice Roelants en Garmt Stuiveling (1956)
• 4 gedichten in: 'Met twee maten, de kern van vijftig jaar nederlandse poëzie geïsoleerd en experimenteel gesplitst'samengesteld door Paul Rodenko (1956)
• 1 gedicht: 'Ballade op Hollands water' in 'De muze zwerft door Nederland' bijeengebracht door Ed. Hoornik (1956)
• 1 gedicht: 'Haar enkels' in 'De Muze en het meisje', bijeengebracht door Ad den Besten en Bert voeten (1957)
• 1 gedicht: 'Het Campo di Fiori' in 'De Muze vertelt', bijeengebracht door J.C. Brandt Corstius en Han G. Hoekstra (1958)
• 2 gedichten in 'Amsterdam' (serie: Beeldende poëzie), bijeengebracht door Adriaan Morriën (1959)
• 1 gedicht: 'Musicerende meisjes' in 'Muziek en poëzie', bijeengebracht door Johan de Molenaar (1959)
• 1 gedicht: 'Chanson assez triste' in 'Liederen & romances, bijeengebracht door C. Buddingh' '
• 1 gedicht: 'Het zanduur van de dood' in 'De tijd' (serie: Beeldende poëzie), bijeengebracht door Adriaan Morriën (1960)
• 1 gedicht: 'Het wonder' in 'Ritme en rijm deel 2', (Schoolradio, 1960)
• 1 gedicht: 'Eer uw moeder' in 'De vrouw' (serie: Beeldende poëzie), bijeengebracht door Adriaan Morriën (1960)
• 1 gedicht: 'Kindergebed' in 'De dichter bidt', samengesteld door Willem Enzinck (1961)
• 3 fragmenten uit 'Een voetreis nr Rome' in 'Nederlandse schrijvers en schrijfsters II', L. Leopold (17e druk, 1961)
• 2 gedichten in 'Balladen en Refereinen', bijeenverzameld door C. Buddingh' (z.j.)
• 1 gedicht: 'Wijn' in 'Om een bokaal vol wijn. Een bundel met 24 verzen van eigentijdse dichters, uitgegeven bij het 125e wijnjaar van Robbers & Van den Hoogen (1967)
• 1 gedicht: 'De laatste brief' in 'Een nieuwe bundel verzen', verzameld door Dr. G. Kazemier (13e druk, 1967)
• 1 gedicht: 'De visser' in 'Dichtersomnibus, 15e bloemlezing' samengesteld door Ad den Besten (1968)
• 1 gedicht: 'Moeder en kind' in 'Een moederhart, een gouden hart. Dichters over hun moeder', verzameld door Gerrit Komrij (1973)
• 1 gedicht: 'A. Roland Holst' in 'Roland Holst, ten afscheid', redactie Wim Ramakers (1977)
• 1 gedicht: 'Het ezeltje' in 'Groot verzenboek voor al wie jong van hart is', samengesteld door Karel Jonckheere (1978)
• 3 gedichten in 'De spiegel van de Nederlandse poëzie', samengesteld door Hans Warren (1979)
• 1 gedicht: 'Park in de winter' in 'De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw in 1000 en enige gedichten, samengesteld door Gerrit Komrij (1980)
• 6 gedichten in 'Is dit genoeg: een stuk of wat gedichten (2 delen), samengesteld door C. Buddingh' en Eddy van Vliet (1982)
• 2 gedichten in 'Het land der letteren', samengesteld door Adriaan van Dis en Tilly Hermans (1982)
• 3 gedichten in 'Dieren op Versvoeten, Lichtvoetige Gedichten uit het Dierenrijk', bijeengebracht door Hemmo Drexhage (1985)
• 1 gedicht: 'Verzen en vrouwen' in 'Gelezen worden ze ontelbre malen. De bekendste gedichten uit de Nederlandse literatuur', samengesteld door Robert-Henk Zuidinga (1986)
• 1 gedicht: 'In het ledikant', in 'Een kind, een kind is zoveel meer' t.g.v. 50 jaar Foster Parents Plan (1987)
• 1 gedicht: 'Ballade op Hollands water' in 'Ons poëtisch Dichtersland. Nederlandse dichters kiezen hun eigen voorkeursgedicht', redactie Ernst van Altena en Jan Veldhuizen (1988)
• 1 gedicht: 'Mooie Anna' in 'Als je goed om je heen kijkt zie je dat alles gekleurd is', samengesteld door Tine van Buul en Bianca Stigter (1991)
• 1 gedicht: 'Afscheid van Amsterdam' in 'Domweg gelukkig in de Dapperstraat', samengesteld door C.J. Aarts en M.C. van Etten (1994)
• 3 gedichten in: 'Die dag in mei vergeet ik niet. De mooiste Nederlandse bevrijdingspoëzie', gekozen door Hans Warren (1995)
• 2 gedichten in: 'En al mijn levensdagen stonden in uw boek. Gedichten naar de Bijbel uit de twintigste eeuw', samengesteld door Huub Oosterhuis (1995), waarvan 'In den beginne' ook door Jos Brink voorgelezen op de bijbehorende CD.
• 4 gedichten in 'Groot verzenboek. Vijfhonderd gedichten over leven, liefde en dood. Een thematische bloemlezing uit de Nederlandstalige poëzie van de twintigste eeuw, samengesteld door Jozef Deleu (1999)
• 1 verhaal: 'Een dagje naar Pisa' in 'Als een god in Italië' (1999)
• 5 gedichten in 'Van Aphen tot Zonderland'. De Nederlandse kinderpoëzie verzameld door Anne de Vries' (2000)

Proza:

• 1 verhaal: 'Kleine katechismus der poëzie' in 'Goed geboekt' door Jacques de Haan e.a. (boekenweekgeschenk 1954)
• 1 citaat in 'Andermans wijsheid', bijeengebracht door K. ter Laan (1961): 'Wij vergaan in den smeltkroes van het lijden Langzaam tot het goud van een nieuw bestaan'.
• 1 verhaal: 'De moeder van de broek' in 'Keur van Nederlandse verhalen', verzameld door P. Maassen (1963)
• 1 verhaal: 'De moeder van de broek' in Nieuwe Nederlandse verhalen' verzameld en ingeleid door P. Maassen (z.j.)
• 1 verhaal: 'De familie' in de Prisma-pocket 'Moderne Nederlandse verhalen' door C.J. Kelk.
• 2 citaten in 'Spectrum citatenboek', samengesteld door C. Buddingh' (1967)
• 1 verhaal: 'De nachtelijke kerstviering' in 'Kerstboeket' samengesteld door Miep van Rooijen (z.j.)
• 1 verhaal: 'Wie begint met een lik uit de rijstpan eindigt met het stelen van de rijst of De zaak van de drie goudstukken' in '4 van...', Avenue reeks 7 (1970)
• 1 verhaal: 'Het ongeluk komt door de mond, De zaak van de rode lakdoos' in 'Pulp 4', redactie Ab Visser (1972)
• 25 citaten in 'Standaard modern Citatenboek' samengesteld door Gerd de Ley (1973)
• 1 verhaal: 'De danseres met de roos' in ''s Werelds beste korte verhalen', door Readers Digest (1973)
• 1 verhaal: 'De grote god Pan is dood' in 'Nachtelijke gedaanten' (1977)
• 1 verhaal: 'Een deur kan opengaan en dicht' in 'De Derde Deur' relatiegeschenk Crawford Benelux (1981)
• 1 verhaal: 'Herinneringen aan Bethlehem' in 'Kerstboek voor Tondo',samengesteld door Ted van Turnhout (1981)
• 3 fragmenten in 'Het land der letteren', samengesteld door Adriaan van Dis en Tilly Hermans (1982)
• 1 bijdrage: 'De moeder van de broek' in 'Bijna honderd. Meulenhoff 1895-1985. Verhalen en gedichten van schrijvers uit het literaire fonds' (1985)
• 7 citaten in 'Kosmos groot citatenboek' (1986)
• 1 verhaal: 'De kikvorsenvanger' in 'Kerstboek voor het Wereld Natuur Fonds', samengesteld door Ted van Turnhout (1987)
• 1 verhaal in 'Het Italië-gevoel' (1989)
• 1 verhaal: 'De sneeuw van weleer' in 'De mooiste van de klas. Schoolverhalen uit de wereldliteratuur' (1990)
• 1 verhaal: 'Zon, zee en een gelukkig wezen' in 'Brandend zand. Zonnige strandverhalen', samengesteld door Jaap Voerman en Nanda Meijnen (1991)
• 1 verhaal:'De wraak van de godin' in 'Europa 1992', Bulkboek 204 (1992)
• 2 citaten in Prisma van de citaten (1994)
• 1 verhaal: 'Herinneringen aan Bethlehem' in 'Een witte kerst', samengesteld door Jaap Voerman (1994)
• 1 verhaal: 'Op het eiland van de Lotuseters' in 'Lekker lui 1997', samengesteld door Mechteld Jansen en Nanda Jansen-Meijnen (1997)
• 2 citaten in 'Nederlandse wijsheden' verzameld door Drs. Hans P. Keizer (1998)
• 29 citaten op 'De beste Citaten cd-rom', samengesteld door Gerd de Ley (2000)
• 17 citaten in 'Groot citatenboek. Meer dan 11.000 citaten uit 1900-2000', verzameld door Gerd de Ley (2001)

Tijdschriften:

• De eerste - sterk religieuze - gedichten van Bertus Aafjes werden opgenomen in het seminarieblad in Uden en op Hageveld ( 'De Koepel').
• Bertus Aafjes debuteerde officieel in 1936 (6 juni) met het gedicht 'Het Italiaans Marialied' in 'De Gemeenschap'.
• Bertus Aafjes richtte in 1937 met L. Boekraad en P.H. Dubois het maandblad 'Klondyke' op. Hiervan verschenen slechts 3 nummers.
• Tijdens zijn studie archeologie schreef hij artikelen voor 'De Tijd' over de mode bij de oude Romeinen.
• Vlak voor en na de oorlog werkte Bertus Aafjes mee aan 'Criterium'.
• 'Een voetreis naar Rome' werd (gedeeltelijk) op 20 oktober 1945 gepubliceerd in 'Vrij Nederland'.
• In de eerste jaren na de oorlog publiceerde Beruts Aafjes in 'Het Woord' en in 'Proloog'.
• Bertus Aafjes was redacteur van 'Ad Interim'.
• Voor 'De Volkskrant' reisde Bertus Aafjes naar het Midden-Oosten om verslag te doen van de oprichting van de staat Israël.
• Bertus Aafjes was vast medewerker van 'Elseviers Weekblad'. O.a. in 1953 een scherpe aanval op de experimentele dichters. Lucebert reageert met een 'Open brief aan Bertus Aafjes' in 'De Groene Amsterdammer' van 04-07-1953.
• In de laatste maanden van 1961 en de eerste maanden van 1962 publiceerden Bertus Aafjes en Michel van der Plas brieven aan elkaar over poëzie in 'Elseviers Weekblad'.

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• Gids voor Hoensbroek (VVV Hoensbroek) (1953)
• 's Gravenhage (tekst Aafjes, foto's E.D. van Wijk en M. wolderingh) (1955)
• Clare Lennart beschrijft in 'Op schrijversvoeten door Nederland' (boekenweekgeschenk 1955) een bezoek aan Bertus Aafjes.
• Het Troje van het carboon (Staatsmijnen in Limburg) (1959)
• In de serie 'Stemmen van schrijvers' verscheen bij Querido een 45-toerenplaat, waarop Bertus Aafjes uit eigen werk voorlas. Aan de andere kant stond Godfried Bomans.
• Een interview met Bertus Aafjes in: José de Ceulaer, 'Te gast bij Nederlandse auteurs' (1966)
• 1921/1971 (50-jarig bestaan N.V. Limburgse tramweg Maatschappij Heerlen) (1971)
• Op 23 februari 1973 werd een tv-bewerking van 'Lampion voor een blinde' uitgezonden.
• Bulkboek 23 was aan Bertus Aafjes gewijd, met als titel: 'Rechter Ooka verhalen'.
• Bulkboek 97 was aan Bertus Aafjes gewijd, met als titel: 'Tussen schriftgeleerden en piramiden'. Dit verscheen ook als nr. 15 in de Bulkboek Brugreeks.
• Bzzlletin nr. 122 (jan. 1985) was gewijd aan Bertus Aafjes.
• Wim Hazeu, 'Bertus Aafjes. De reizende kluizenaar' (Vrij Nederland themabijlage 26-11-1988)
• Rechter Ooka uit 'Een lampion voor een blinde' werd door Inez van Eijk en Rudi Wester beschreven in hun 'Honderd helden uit de Nederlandse literatuur'.
• Een bijdrage over Bertus Aafjes in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Rob Molin en Willem Sinninghe Damsté (februari 1996)
• Anita Bijvoet (mezzosopraan) zong (o.a. in 2002) gedichten van Aafjes, op muziek gezet door de Venlose componist Piet Kingma.

Literaire prijzen:

• Vlak na de oorlog vormden Nijhoff, Roland Holst en Engelman de jury voor de Rademacher Schorerprijs, een prijs voor 'het beste Nederlandse gedicht dat in de oorlog geschreven was'. Bertus Aafjes kreeg deze prijs voor 'In het atrium der Vestalinnen'.
• Tollens-prijs 1953 voor zijn gehele oeuvre.
• ANWB-prijs 1960 voor 'De wereld is een wonder'.
• Burgemeester van Grunsven-prijs 1962 (Cultuurprijs van de gemeente Heerlen) voor zijn gehele oeuvre.

Opmerkingen:

• Bertus Aafjes was het eerste kind van Joannes Aafjes en Nicolasina Minkels. Zijn vader kwam uit de Zaanstreek, uit een socialistische/anarchistische familie. Zijn moeder kwam uit Brabant en was vroom katholiek. De ouders hadden een gemengd (kerkelijk) huwelijk. De kinderen wiste niet dat de vader niet-katholiek was. Toen Bertus Aafjes 12 jaar was overleed zijn vader.
• Bertus Aafjes groeide op in de Borneostraat, in het oostelijk deel van Amsterdam.
• Bertus Aafjes volgde zeven jaar een opleiding tot priester (Ignatiuscollege in Amsterdam, college van het Heilige Kruis te Uden, klein-seminarie Hageveld (bisdom Haarlem) en het philosophicum te Warmond).
• In 1936 waren zijn twijfels m.b.t. het priesterschap zo groot geworden, dat hij de studie opgaf. Hij was toen 21 jaar en deze keuze betekende dat hij geen enkel diploma/opleiding had en niet voorbereid was op een leven buiten 'de katholieke wereld'.
• In maart 1936 reisde hij per fiets naar Rome. Dit werd bij Bazel een voetreis, omdat hij geen geld had om zijn fiets de grens over te krijgen. Hij zette zijn fiets op de trein naar Amsterdam en ging verder te voet. Op 12 mei 1936 (zijn 22e verjaardag) kwam hij aan in Rome. De terugreis ging via Italië, Zwitserland en Frankrijk en duurde veel langer. Na in totaal 9 maanden was hij terug in Nederland.
• Terug van zijn voetreis studeerde Bertus Aafjes archeologie in Leuven (1937) en Rome (1938).
• Kort voor de oorlog ontmoette en trouwde hij Tine Wesseling. Zij werd later bekend als schilderes: Francisca Aafjes.
• Tijdens de Tweede Wereldoorlog zat Bertus Aafjes met vrouw en kinderen ondergedoken in Terbant in Friesland en in Heerenveen bij predikant-essayist F.R.A. Henkels. Er werd een zoontje geboren dat, bij de geboorte, een hersenbeschadiging opliep. Clandestien liet hij enkele dunne bundeltjes verschijnen, waaronder: 'In het Atrium der Vestalinnen' en 'Een voetreis naar Rome'.
• Vanaf 1940 wijdde hij zich geheel aan de literatuur.
• 'Kleine katechismus der poëzie' (1944) is een ironische verhandeling over het schrijven van poëzie. Het boek heeft als motto: 'Iedere intelligente uitspraak over poëzie is bereid een kwartier later zelfmoord te plegen, zo ook deze.'
• 'Een voetreis naar Rome' werd direct na de oorlog officieel uitgegeven en werd een groot succes. Door critici werd het vergeleken met 'Mei' van Gorter.In een jaar werden er 30.000 exemplaren van verkocht. Waarschijnlijk mede doordat J.H.G. Creighton er in "De Linie" op de voorpagina een 'vlammend protest' tegen schreef en Aafjes 'zonde en heidendom' verweet.
• 'Een voetreis naar Rome' is in vier-voetige jamben geschreven. Het bestaat uit drie delen, elk weer onderverdeeld in stukken, telkens voorzien van een titel. Het is geen exact verslag van de reis in 1936, maar een reportage, gemaakt 'door een romantische bril', met beschrijvingen van de natuur en plaatsen onderweg en met het blootleggen van de ziel van de dichter.
• In 1947 maakte Aafjes (zonder vrouw en kinderen, zij bleven in Bergen) een reis naar Egypte, als onbezoldigd perschef van een lunapark. In veel van zijn werk (o.a. in 'morgen bloeien de abrikozen') komt hij hier op terug. Zijn vrouw kwam over toen hij, tijdens een cholera-epidemie, in een ziekenhuis werd opgenomen.
• Egyptische brieven (1948) bevat zes brieven die Bertus Aafjes uit Egypte aan de dichteres M. Vasalis schreef.
• In 1950 komen Bertus Aafjes en zijn vrouw terug in Nederland. Nu reist hij naar het Midden-Oosten om voor 'De volkskrant' de oprichting van de staat Israël te beschrijven. Ook reisde hij in 1950 door Griekenland.
• In 1951 ging Bertus Aafjes met zijn vrouw en drie dochters wonen in een deel van kasteel Hoensbroek (eigendom van de Limburgse Staatsmijnen, die er o.a. een cultureel centrum in hadden gevestigd).
• Op uitnodiging van 'De Volkskrant' reisde hij in 1951 door Frankrijk om een biografie te schrijven over Vincent van Gogh.
• In 1956 reisde hij door de Verenigde Staten. Van deze reis hield hij een logboek bij, dat verscheen als: 'logboek voor "Dolle Dinsdag". "Dolle Dinsdag" was de bijnaam die hij aan zijn in 1954 geboren dochter Diana gegeven had. Dit boek werd later herdrukt als: 'Ik ga naar Amerika'.
• Bertus Aafjes had veel succes met zijn journalistieke reisbeschrijvingen.
• In oude Japanse archieven ontdekte Bertus Aafjes tijdens reizen naar Japan (1958 -hij was een van de eerste reizigers die via de Noordpool naar Japan vloog - , 1964 en 1970) een oude Japanse rechter, over wiens juridische wapenfeiten nog steeds door straatvertellers van Tokyo werd gesproken. Deze rechter leefde in de zestiende/zeventiende eeuw. Deze rechter Ooka boeide Aafjes zo dat hij er vier boeken aan wijdde: 'Een ladder tegen een wolk', 'De rechter onder de magnolia', 'De koelte van een pauweveer' en 'De vertrapte pioenroos'. Later schreef hij over deze rechter opverzoek het boekenweekgeschenk 1973: Een lampion voor een blinde. Dit moest ook geschikt zijn voor een televisiespel. Dit bracht zoveel beperkingen mee dat Aafjes op dit boekenweekgeschenk met gemengde gevoelens terugkijkt.
• In 1973 verhuisden Aafjes en zijn vrouw van kasteel Hoensbroek naar een bungalow in Swolgen (Noord-Limburg, bij Venlo).
• In 1975 reisden Aafjes en zijn vrouw door Afrika, in het spoor van Livingstone en Stanley.
• Zijn poëzie wordt gekenschetst als: "lyrisch-romantisch, virtuoos maar natuurlijk, eenvoudig."
• In het werk van Aafjes staat de mens centraal. In zijn eerste werk de zoekende mens, zoekend naar de plek van de godsdienst in zijn leven en zoekend naar de liefde. Het latere proza ademt een zeer positieve levenshouding.
• Bertus Aafjes heeft een ridderorde geweigerd.
• Eind 1992 werd Aafjes plotseling opgenomen in het ziekenhuis vanwege plotselinge blindheid. De oorzeek bleek kanker te zijn. Toen dat duidelijk was, is hij de resterende tijd thuis verpleegd.
• Bertus Aafjes overleed in zijn woning in Swolgen. Hij werd op 26 april begraven op het RK Kerkhof in Swolgen. Al veel eerder had hij die plek, achter het tuinhuisje, tegen de muur, zelf aangewezen. Bij toeval was die plaats precies op het moment van zijn begafenis ook aan de beurt (anders zou het waarschijnlijk niet gebeurd zijn).

Anderen over Bertus Aafjes:

• Bertus Aafjes is een handige rijmelaar. (Hans Warren, Geheim dagboek 1939-1951, blz. 299, 09-02-1947)
• Zelden is een dichter zó vernederd, zelden ook zó buitensporig geprezen als Bertus Aafjes. Men heeft hem een engel genoemd en een pornograaf, een afvallige en een godzoeker, een dromer en een oplichter, een plagiaatpleger en een meester. Over één ding waren het welhaast alle critici eens: dat hij de dichter is van het geluk. (Ed. Hoornik, Singel 262, Zesentwintig biografieën, blz. 7)
• 'Dichters liegen de waarheid,' moet Bertus Aafjes eens gezegd hebben. Die uitspraak is bezig een gevleugeld woord te worden. Ook in het beslist niet in alle opzichten werkelijk zo gebeurde verhaal van de voetreis heeft hij de waarheid gelogen, de waarheid omtrent het leven, dat ontdaan van alle maatschappelijke rompslomp een verrukkelijk, adembenemend wonder is. (Clare Lennart, Op schrijversvoeten door Nederland, blz. 26)
• In Cairo troffen wij Bertus Aafjes, die met dat circus had rondgetrokken, waarover hij ook gepubliceerd heeft. Ik vond hem ontzaglijk aardig, maar hij maakte een helemaal verhongerde indruk. We verzonnen toen in de Nederlandse delegatie, dat Bertus onze 'attache culturel' was - en dat hij dus mee moest naar Luxor.. We hebben samen uren gewandeld door dit 'oudste' deel van Egypte en ik heb als het ware de bundel Het Koningsgraf zien geboren worden. (M. van der Goes van Naters, Met en tegen de tijd. Herinneringen, blz. 141)

Mijn favoriete citaat:

Naar een overzicht van de citaten van Bertus Aafjes

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Bertus Aafjes
• Collegenet - Bertus Aafjes
• Bertus Aafjes - Rechter Ooka boeken
• Gedicht - Palmpasen
• Bertus Aafjes - Levensbericht

Bronnen o.a.:

• Clara Eggink e.a., Kompas der Nederlandse letterkunde (1947)
• Singel 262, Zesentwintig biografieën (1949)
• Op schrijversvoeten door Nederland (1955)
• P.H. Dubois, hedendaagse nederlandse kunst, letterkunde (1956)
• José de Ceulaer, Te gast bij Nederlandse auteurs (1966)
• Jan van Geelen, Auteurs van de 20e eeuw (1966)
• Paspoort voor de lezer. Nederlandse en Vlaamse auteurs van nu (1968)
• Lexicon van de moderne Nederlandse Literatuur (1978)
• R. Molin en W. Sinninghe Damsté, Bertus Aafjes - Grote ontmoetingen (1981)
• Querido's letterkundige reisgids van Nederland (1983)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• De vijftig boekenweekgeschenken (1985)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins Lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Prisma van de pseudoniemen (1992)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Hans Heesen e.a., waar ligt Poot? (1997)
• Encarta '98 (1998)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)

-----