Achternaam: Hermans

Voornaam: Toon

Doopnamen: Antoine Gérard Théodore

Geboren: 17-12-1916

Te: Sittard

Overleden: 22-04-2000

Te: Nieuwegein

Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft Toon Hermans niet onder pseudoniem gepubliceerd.

Werk:

Poëzie:

• Kolderliedjes (1961)
• Liggen in het gras (1978)
• Fluiten naar de overkant (1979)
• Waar ben je? (1979)
• Alles is heimwee (1980)
• Ik heb het leven lief (versjes, verhalen, tekeningen) (1981)
• De danstent in de wei (nieuwe versjes en verhalen) (1982)
• Groot versjesboek: verzamelbundel van versjes en gedichtjes (1983)
• Vandaag is de dag (1984)
• Van ganser harte (1985)
• Gebedenboekje (1986)
• Verzamelde versjes (1988)
• Ontbijten met jou (1989)
• Dan heb je geluk (1989)
• Op blote voeten lopen (versjes over geloof) (1989)
• Verzamelde versjes (heruitgave 'Groot versjesboek') (1989)
• Elke dag een treetje (1990)
• 24 rozen. Beroemde en nieuwe verzen (2e druk 1991)
• Met hart en ziel (gedachten en gebeden) (1992)
• Het water is heerlijk (1993)
• Zo waait de wind (1994)
• 80 gedachten. Versjes en verhalen (1996)

Voor kinderen:

• Ritselman en andere liedjes (1982)

Proza:

• Kladboek (1953)
• Toon (1966)
• TOONboek (1968)
• Clownerietjes (1975)
• Ik heb het leven lief (versjes, verhalen, tekeningen) (1981)
• De danstent in de wei (nieuwe versjes en verhalen) (1982)
• Verhalen uit mijn leven (1986)
• Zet je hart uit je hoofd (1987)
• Overdrijvende wolkenvelden (1987)
• Wie is jong. Wie is oud (1990)
• 75 woorden (1991)
• Met hart en ziel. Gedachten & Gebeden (1992)
• Het water is heerlijk (1993)
• Een boom opzetten (1995)
• 80 gedachten. Versjes en verhalen (1996)
• Schilderijen - tekeningen - gedachten (1996)
• Gewoon God (met Mieke Mosmuller) (1998)
• Levensboek (2001)

Voor kinderen:

• Jezus is jarig (2000)

Dagboeken:

• Tussen mei en september (1976)
• Een mooie dag (1988)

Brieven:

• 1 brief van Wim Kan aan Toon Hermans in: 'Er is nog zoveel anders dan dat theater. Brieven van Wim Kan (door Frans Rühl) (1989)

Inleidingen:

Toon Hermans schreef een inleiding voor:

• Ben Lindeboom, Nu wil ik slapen en vergeten (1984)

Vertalingen:

Vertaald:

• Eric Sagal vertaalde shows van Toon Hermans in het Engels.

Bloemlezingen:

'Gebloemleesd'

Poëzie:

• 1 gedicht: 'Nergens' in 'Pierement, samengesteld door Han G. Hoekstra (1953)
• 1 chanson: 'De wind' in 'Nederlandse chansons', verzameld en ingeleid door Jaap van de Merwe (1960)
• 1 gedicht: 'Notte belle Margarinetta' in 'Ik wou dat ik twee hondjes was', samengesteld door Vic van de Reijt (1982)
• 1 gedicht: 'Vrijthof' in 'Het land der letteren', samengesteld door Adriaan van Dis en Tilly Hermans (1982)
• 1 gedicht: 'Ik leef...' in 'Ons poëtisch Binnenhof, politici kiezen hun dichters' redactie Ernst van Altena (1986), gekozen door B. (Bert) de Vries (CDA).
• 1 gedicht: 'De kikkers of de mieren' in 'Dichterbij. Gedichten voor 12+', samengesteld door Jan Heerze (1986)
• 3 gedichten in 'Een kind, een kind is zoveel meer' t.g.v. 50 jaar Foster Parents Plan (1987)
• 1 gedicht: 'Beesten' in 'Kerstboek voor het Wereld Natuur Fonds', samengesteld door Ted van Turnhout (1987)
• 3 gedichten in Grote poëziebloemlezing 'Mij liet je leven', samenstelling Aldert Walrecht (1987)
• 2 liedteksten in 'Toen wij van Rotterdam vertrokken. Nederlandse liederen uit de 20e eeuw' Bijeengebracht door Vic van de Reijt (1988)
• 6 liedteksten in 'Ik zou je het liefst in een doosje willen doen. Nederlandse chansons en cabaretliederen 1958-1988' samengesteld door Jacques Klöters & Kick van der Veer (1989)
• 6 gedichten in 'Hier ligt Poot Hij is dood', samengesteld door Robert-Henk Zuidinga (1990)
• 3 liedteksten in 'Omdat ik zoveel van je hou. Nederlandse chansons en cabaretleideren 1895-1958' samengesteld door Jacques Klöters (1991)
• 1 gedicht: 'Liefde' in 'Vriendschap en andere verhalen', samenstelling Nanda Meijnen en Jaap Voerman (1993)
• 3 gedichten in 'Domweg gelukkig in de Dapperstraat', samengesteld door C.J. Aarts en M.C. van Etten (1994)
• 1 gedicht: 'De meester' in 'Nog één keer door die hoge gang. De honderd mooiste schoolgedichten uit de Nederlandse literatuur', samengesteld door Hans Werkman (2000)
• 1 gedicht: 'Impasse' in 'Wie dan wel? Twintig gedichten over de tijd, de liefde en het leven', samenstelling Hes van Huizen (2000)
• 1 liedtekst: 'We gaan weer net zoals we vroeger gingen, naar Scheveningen' in 'De bokken en de schapen. Gezongen geschiedenis van de twintigste eeuw', samengesteld door Patrick van den Hanenberg & Hilde Scholten (2001)
• 2 gedichten in: 'De light scheurkalender 2004', samengesteld door Jean Pierre Rawie & Driek van Wissen (2003)

Proza:

• Diverse tekstfragmenten in 'En nu de moraal van dit lied. 75 jaar Nederlands cabaret', samengesteld door Wim Ibo (1970)
• 9 citaten in 'Standaard modern Citatenboek' samengesteld door Gerd de Ley (1973)
• 1 verhaal: 'Twee sneeuwvlokken' in 'Kerstboek voor Tondo',samengesteld door Ted van Turnhout (1981)
• 1 bijdrage: 'Zo kan ik 't ook' in 'Herinneringen aan Wim Kan', redactie Wim Ibo (1984)
• 3 citaten in 'Kosmos groot citatenboek' (1986)
• 1 verhaal: 'Hieronymus' in 'Het Rode Kruis kerstboek', samengesteld door Ted van Turnhout (1986)
• 1 verhaal: 'Vrijage' in 'Vriendschap en andere verhalen', samenstelling Nanda Meijnen en Jaap Voerman (1993)
• 1 citaat in 'Prisma van de citaten' (1994):
  Dit is het wereldje van de neurose-reuzen,
  Dit is de wereld van de vrome zwendelaar.
  Dit is de wereld van de doodsbange dompteuse,
  De wereld van de porseleinen worstelaar.
• Diverse tekstfragmenten in 'Nederlands cabaret 1970-1995. Het is weer tijd om te bepalen waar het allemaal op staat', samengesteld door Patrick van den Hanenberg & Frank Verhallen (1996)
• 1 citaat in 'Handleiding voor de 21e eeuw", samengesteld door Gerd de Ley (1998)

Theater:

• Toon Hermans schreef in 1938 een revue voor de carnavalsvereniging van Geleen.
• Tien jaar liedjes van Toon/Voor u Eva (1956)
• De neus (1957)
• One man show (1960)
• One man show (1963)
• Society
• One man show (1966)
• One man show (1969)
• One man show (1972)
• One man show (1976)
• One man show (1979)
• One man show (1984)
• One man show (1988
• Ik heb je lief (1992)
• Toon (1996)

LP's/CD's:

• Bal masqué / Schlemiel (78-toerenplaat)
• Toon Hermans one man show 1958 (dubbel ep)
• One Man Show 1958. deel 1 (lp, 1958)
• One Man Show 1958. deel 2 (lp, 1958)
• Moutarde van Sonaansee (lp, 1959)
• One Man Show. deel 3 (lp, 1959)
• Liedjes van Toon 1 (ep, 1960)
• Liedjes van Toon 2 (ep, 1960)
• Liedjes van Toon 3 (ep, 1960)
• Liedjes van Toon 4 (ep, 1960 )
• Liedjes uit One Man Show 1961 (Single, 1961)
• One Man Show 1961 (lp, 1961)
• Toon (lp)
• De slinger van de koffergrammofoon (single, Premieplaat 1961) (met aan de andere kant Wim Kan - De Pattefoon)
• One man show 1964 (lp, 1964)
• Toon Hermans One Man Show (verzamel-lp, 1964)
• Vader gaat op stap/Stilte (single, premieplaat, 1965)
• Dank U wel, alstublieft (lp, 1965)
• Toon Hermans (lp, 1966)
• Sien (single, 1966)
• Marie (single, 1966)
• Dag Toon (lp, 1967)
• Tango bleu (single, 1967)
• Hoogtepunten uit Toon Hermans' One Man Show (verzamel-lp, 1967)
• Leve Toon (verzamel-lp, 1967)
• Mien waar is mijn feestneus (single, 1968)
• Akkefietje (single, 1968)
• Toon Hermans '68 (lp, 1968)
• Kiele, kiele, kiele (single, 1969)
• Het beste uit Tien Toon (heruitgave van 'Dank U wel, alstublieft' (lp, 1970)
• 11 fonkelnieuwe feestliedjes + 1 goeie ouwe (lp)
• Liedjes voor jou (lp, 1972)
• One Man Show 1974 (dubbel-lp, 1974)
• Beroemde conferences en liedjes uit 20 jaar onem an show. 60 minuten lachen (1977)
• Ben je wel eens alleen (lp, 1977)
• Toon one mans show ‘78 (dubbel-lp, 1978)
• Luister naar... Toon Hermans (heruitgave van 'Twintig jaar One Man Show') (lp, 1979)
• One Man Show 1980 (dubbel-lp, 1980)
• Elf fonkelnieuwe feestliedjes (lp, 1980)
• Alle liedjes van m'n show (lp, 1983)
• Houdt u van dieren (lp, 1986)
• Theaterliedjes (verzamel-lp, 1987)
• One Man Shows, deel 1 (cd, 1987)
• One Man Shows, deel 2 (cd, 1987)
• Toon Hermans one man show (t.g.v. Toon 25 jaar in Carré) (dubbelcd, 1991)
• One Man Show t.g.v. 25 jaar Carré (dubel-cd, 1991)
• Toon 75 jaar (dubbel-cd, 1991)
• Toon 2 (dubbel-cd)
• Ik heb je lief (dubbel-cd, 1993)
• Ik zing van het leven (cd, 1996)
• Toon Hermans (verzamel dubbel-cd, 1998)
• Als de liefde (2000)
• Toon. Het verzameld werk (20 CD-box)

Video:

• Het beste van Toon (2 delen) (1999)

Over Toon Hermans:

• E. Elias, Portret van Toon Hermans. Het leven van een humorist (1951).
• Ruud Kuyper, Toon Hermans. Clown in klompenland (1981).
• Wiel Kusters, Vaak is in mij iets heidens aan het treuren. Wiel Kusters over cultuur, natuur, Pierre Kemp en Toon Hermans (1988)
• Maurice Hermans, Mijn vader (1991).
• Toon 75. Een hommage aan Toon Hermans (1991)
• In 'Over het vak' van Coen Verbraak (1995) staat een uitgebreid interview met Toon Hermans.
• Een interview met Toon Hermans in Ischa Meijer, 'De interviewer' (1999).
• Afscheid van Toon (1916-2000), Story (april 2000)
• Een interview met Toon Hermans in Coen Verbraak, 'Zonder schmink. Interviews & portretten' (2001)

Tijdschriften:

• Toon Hermans publiceerde een dagboek in het familieblad 'Manna'.

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• 'Liggen in het gras' werd uitgegeven als 'grote letterboek'.
• Toon Hermans maakte in 1959 een film: 'Moutarde in Sonaansee'.
• 1 jeugdfoto (6 jaar) in: 'Zoals ze waren.... Miesje Bouwman Jantje Wolkers en nog 179 zeldzame jeugdfoto's van beroemde (en beruchte) Nederlanders' (z.j.).
• In 1999 kwam de CD 'Stilte' uit van Rose Glisten met teksten van Toon Hermans. Toon Hermans heefr meegewerkt aan de totstandkoming ervan.
• De lezers van de 'Telegraaf' riepen in december 1999 Toon Hermans uit tot 'Nederlandse artiest van de eeuw'.
• Toon Hermans schreef op verzoek van uitgeverij Waanders (Zwolle) een boekje over Jezus in relatie tot de kunst. Het werd postuum uitgegeven.
• Op een zolder in Sittard is een zelfportret van Toon Hermans ontdekt, dat hij maakte toen hij een jaar of twintig was. In het huis woonde destijds de familie Van Houdt. Gertie van Houdt was de eerste liefde van Toon Hermans.
• In het Singer Museum in Laren is vanaf 10 augustus 2001 een overzichtstentoonstelling van schilderijen en tekeningen van Toon Hermans.
• De boekenclub ECI bracht het 'Verzameld werk' van Toon Hermans uit in 20 delen, met op elke omslag een schilderij van Toon Hermans.
• Tijdens de boekenweek 2002 kon men via internet een eigen bundel met liefdesgedichten samenstellen. Toon Hermans stond in de top 10 van meestgevraagde dichters op nummer 5.
• Museum 'Het Domein' in Sittard organiseert in 2002 de tentoonstelling 'Teun/Toon, van Droom naar Roem'. Er is vooral veel materiaal uit de jeugd van Toon Hermans te zien. Ook organiseert de plaatselijke VVV rondwandelingen langs plekken die belangrijk waren in het leven van Toon Hermans.

Prijzen:

• 1e prijs van Cabaret der Onbekenden 1934.
• Toon Hermans werd meerdere keren uitgeroepen tot populairste artiest van Nederland.

Opmerkingen:

• Toon Hermans is geboren in Sittard, als tweede van vijf zoons. zijn vader was bankier en het gezin had het goed. In de periode na de Eerste Wereldoorlog ging het financieel mis en bleef er van de rijkdom niets over. In 1927 werd zijn vader ontslagen. In 1928 overleed hij, waardoor het gezin definitief tot armoede veroordeeld was.
• Toon Hermans ging naar de mulo en werkte als etaleur en reclametekenaar.
• In zijn jeugd was Toon Hermans verliefd op Gertie van Houdt. Gerties ouders wilden niet dat zij met 'zo'n kunstenmaker' omging.
• Als jongen zag hij in de stadsschouwburg van Heerlen een optreden van Buziau. Toen wist hij: dit wil ik ook!
• In 1932 speelde Toon Hermans een eigen revue in een Limburgs patronaatsgebouw.
• In Café Limburgia in Heerlen nam Toon Hermans deel aan het 'Cabaret der onbekenden'.
• Toon Hermans begon in 1942 in het Leidsepleintheater in Amsterdam bij het ensenble van Carl Tobi. De humorist Kees Pruis was in dit ensemble de centrale figuur. Toon trad op in de shows 'Pret van A tot Z', 'Avondmelodie', en 'Tobi's Dol-Dwaze Dierentuin'.
• In 1944/1945 werkte Toon samen met Floris Meslier en Frans Mikkenie. Hij trad op in de revue 'Première'.
• Kort na de Tweede Wereldoorlog leerde hij Rietje (Rita Weytboer) kennen. Ze trouwden in 1946 en kregen drie zonen (Michel, Maurice en Gabriël).
• Toon Hermans speelde van 1946 tot 1952 bij 'Theater Plezier' van Floris Meslier. Hij deed hier o.a. een Buziau-imitatie.
• Hij kreeg zijn eerste bekendheid door zijn medewerking aan het radioprogramma 'De Bonte Dinsdagavondtrein' van de AVRO (1947).
• Van 1953 tot 1955 had hij een eigen cabaret. De voorstelling 'Hartenaas' werd 275 keer gespeeld. Andere programma's heetten 'Ballot' en 'Zaza'.
• Toon Hermans plaatste zich, op zoek naar een nieuwe theatervorm, buiten de cabarettraditie. Wellicht kan hij gezien worden als een entertainer in de traditie van Buziau, Bandy en Davids.
• Hij speelde vanaf 1955 zijn One-man-shows. In die shows: een clowneske vorm van gemoedelijke en eenvoudige humor, woordspel, mimische typeringen en 'menslievende' liedjes. De eerste shows hebben een eigen titel, vanaf de derde show heetten ze gewoon 'One Man Show' soms met 'Toon Hermans' er voor.
• Ook de televisie-uitzendingen van zijn shows waren een groot succes. De eerste vond plaats door de AVRO op 12-04-1958. Het was een uitzending van 2,5 uur.
• In het begin van zijn carrière schilderde Toon Hermans zijn eigen decors. Later raakte het schilderen op de achtergrond, maar privé is Hermans altijd blijven tekenen en schilderen.
• Toon Hermans trad ook op in Oostenrijk (bijv. in 1960), Duitsland en Canada.
• In 1963 trad Toon Hermans voor het eerst op in Carré.
• Met Wim Kan en Wim Sonneveld werd Toon Hermans gerekend tot 'De grote drie' van het Nederlandse cabaret.
• Toon Hermans schreef enkele keren nummer voor Wim Kan, bijv. bij het 25-jarig bestaan van Wim Kans' ABC-Cabaret.
• Toon Hermans maakte enkele succesvolle carnavalsliedjes (bijv. Mien waar is m'n feestneus).
• Werk van Toon Hermans werd ook door anderen gezongen. Bekend is o.a. 'De wandelclub' gezongen door Jasperina de Jong en later door Sugar Lee Hooper.
• In 1965 werd Toon Hermans benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau.
• Eind jaren zestig kwam er, ook van collega's, kritiek op het werk van Toon Hermans. Hem werd vrijblijvendheid en burgerlijkheid verweten. Hij kan deze kritiek moeilijk verwerken.
• In 1978 heeft Toon Hermans veel succes met zijn dichtbundel 'Liggen in het gras'. Hij gaat meer schrijven en komt begin jaren tachtig ook weer terug in het theater.
• In 1985 onderging Toon Hermans een bypassoperatie.
• In 1990 overleed zijn vrouw Rietje aan kanker. Hij ging het theater weer in met de show 'Ik heb je lief', die hij ter ere van haar maakte. Hij moest stoppen met deze show, omdat het verdriet hem teveel was.
• In 1998 opende Toon Hermans zelf het 'Toon Hermanshuis' een inloopcentrum voor kankerpatiënten en hun familieleden. In de jaren daarna werden er in diverse steden meer van dergelijke centra geopend.
• In 1998 werd bij Toon Hermans een hersentumor verwijderd.
• Toon Hermans overleed in het ziekenhuis in Sittard na een serie hartaanvallen.
• In Sittard werd op 15-01-2003 een bronzen beeld van Toon Hermans onthuld, gemaakt door Loek Bos.

Anderen over Toon Hermans:

• Dat is die vreemde eigenzinnige jongen uit Sittard, wiens toneelpersoonlijkheid en charme iets bijzonders schijnen te maken van (eigen) teksten die op papier soms alleen maar irriterende nonsens lijken. (Jaap van de Merwe, Nederlandse chansons, blz. 53)
• Toon zaterdag voor de tv. Heel Nederland 's avonds uitgestorven. Waren zelf toch nog uitverkocht. Tv-toestel bij ons in de artiestenfoyer. Ol kon nog veel zien. Zeer enthousiast. (Wim Kan, De dagboeken van Wim Kan 1957-1968, blz. 235, 01-03-1965)
• Jaloers op succes en arbeid van Toon. Gaat nu ook nog 'even' een boekje schrijven, terwijl ik natuurlijk al weer denk: een boek? daar moet je minstens een jaar 'eenzaam' voor nemen... Nou kent hij zijn show al in het Duits en in het Engels. Dat zou ik nooit kunnen leren. (Wim Kan, De dagboeken van Wim Kan 1957-1968, blz. 239, 05-05-1965)
• Toon Hermans is iemand die gewoon van zichzelf houdt. Daarom houden de mensen ook van hem. (Freek de Jonge in: Coen Verbraak, Over het vak, blz. 23)
• Toon Hermans is een meester in timing. als er één zijn carrière op timing heeft gebouwd, dan is hij het wel. Kijk maar naar die beroemde conférence over die stoel waar z'n zus zogenaamd op heeft gezeten. Hij zégt helemaal niets, maar weet precies hoe lang-ie door moet gaan. Die zaal hangt aan z'n lippen. (Brigitte Kaandorp, in: Coen Verbraak, Over het vak, blz. 78)
• Het sterkste, het meest typische zijn toch de ogenblikken dat hij eigenlijk niets deed, maar keuvelde met het publiek, zo van: 'Ach mensen, het is toch allemaal maar gekkigheid.' Ik heb heel veel video's afgekeken en dat doet hij in alle shows. Tot op het laatst met een ouderwetse handmicrofoon in de hand en met de andere arm leunend op de microfoonstandaard, de hand bungelend met die rare krulduim. Dat telkens terugkerende moment heb ik proberen te vangen. (Loek Bos, maker van het standbeeld in Sittard, Gelderlander, 14-01-2003)

Mijn favoriete citaat:

Naar een overzicht van citaten van Toon Hermans

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Toon Hermans
• Vereniging Toon Hermans Fanclub
• CD 'Stilte' - Rose Glisten
• Gospelshop - CD 'Stilte'
• Antoinette - Enkele versjes van Toon
• Birgit Lindeijer - Ode aan Toon Hermans
• Poems of the Dutch writer Toon Hermans
• Heraclitus - Toon Hermans

Bronnen o.a.:

• Winkler Prins pocket encyclopedie (1982)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Het culturele woordenboek (1992)
• Coen Verbraak, Over het vak (1995)
• Spectrum encyclopedie (1997)
• Encarta '98 (1997)
• Afscheid van Toon (Story, april 2000)