Achternaam: Hermans

Voornaam: Willem Frederik

Doopnamen: ('niet gedoopt, waar ik me heel goed bij voel', Fotobiografie, 1969)

Geboren: 01-09-1921

Te: Amsterdam

Overleden: 27-04-1995

Te: Utrecht

Pseudoniem(en): Onder het pseudoniem Age Bijkaart schreef hij vanaf 1974 een tweewekelijkse rubriek in 'Het Parool'. Hij gebruikte ook de pseudoniemen: Pater Anastase Prudhomme S.J., Pater Frater B.I.M. Boefjes, G. van Grijnen, W.F. Hermans-Bernards, Dirk Hosselaar, Camille Houckaert, Fjodor Klondyke (vier thrillers, vlak na de Tweede Wereldoorlog), OAS, Ramsus, Ramsus II, Schrijver Dezes, Doctor Victor E. van Vriesland, Sita van de Wissel, L.A. de Witt en Prof. Dr. B.J.O. Zomerplaag.

Werk:

Poëzie:

• Kussen door een rag van woorden (in eigen beheer uitgegeven) (1944)
• Horror Coeli en andere gedichten (o.a. 'Kussen door een rag van woorden') (1946)
• Hypnodrome (1948)
• Overgebleven gedichten (1968)

Voor kinderen:

• Beertje Bombazijn (?)

Proza:

• Conserve (1947)
• Moedwil en misverstand (verhalen) (1948)
• De tranen der Acacia's (1949)
• Ik heb altijd gelijk (1951)
• Het behouden huis (1951)
• Paranoia (1953)
• De god denkbaar/Denkbaar de god (1956)
• Drie melodrama's (Conserve/De Leproos van Molokaï/Hermans is hier geweest) (1957)
• Een landingspoging op Newfoundland en andere verhalen (1957)
• De blinde fotograaf (1957)
• De donkere kamer van Damocles (1958)
• Nooit meer slapen (1966)
• Een wonderkind of een total loss (1967)
• De elektriseermachine van Wimshurst (1967)
• Hermans is hier geweest (1967)
• Het lek in de eeuwigheid (1969)
• Zwarte handel (bibliofiel) (1969)
• Hollywood (1970)
• Herinneringen van een engelbewaarder (1971)
• Hellebaarden (aforismen uit het werk van Willem Frederik Hermans, verzameld door Frans Anton Janssen) (1972)
• Het evangelie van O. Dapper Dapper (1973)
• Onder professoren (1975)
• Dood en weggeraakt (bibliofiele uitgave, 70 ex.) (1980)
• Filip's sonatine (1980)
• Hommes hoest (1980)
• Uit talloos veel miljoenen (1981)
• Geyerstein's dynamiek (1982)
• De zegelring (1984)
• Cascaden en riolen (relatiegeschenk uitgeverij) (1986)
• Een heilige van de horlogerie (1987)
• Dinky toys (aforismen) (1988)
• Au pair (1989)
• De schrijfmachine mijmert gekkepraat (1989)
• Naar Magnitogorsk (1990)
• De laatste roker (1991)
• Gitaarvissen en banjoklokken (1991)
• Lebensraum: een oorlogsdagboek (1992)
• In de mist van het schimmenrijk. Fragmenten uit het oorlogsdagboek van de student Karel R. (boekenweekgeschenk 1993)
• Madelon in de mist van het schimmenrijk (uitgebreide handelseditie) (1994)
• De onversleten wandelaar (relatiegeschenk uitgeverij) (1994)
• Ruisend gruis (1995)
• Het grote medelijden (Verzamelde novellen) (2002)

Brieven:

• 1 brief van W.F. Hermans aan Jan Hanlo (08-03-1965) in 'Briefgeheim', samengesteld door René van Stipriaan (1993)
• Hierbij de hele God in proef (brieven van Van Oorschot aan W.F. Hermans) (2003)
• Je vriendschap is werkelijk onbetaalbaar - Brieven aan Geert van Oorschot (2004)

Wetenschappelijk werk:

• Description et genesè des dépots meubles du surface et du relief de l'Oesling (proefschrift) (1955)
• Het zonale beginsel in de geografie (1958)
• Erosie (1960)

Vertalingen:

• Ludwig Wittgenstein, Tractatus logicophilosophicus (vertaling met nawoord en aantekeningen) (1975)
• Henri Béraud, De martelgang van de dikzak (1981)
• W.F. Hermans vertaalde verder werken van J.B. Priestley, H. Tazieff en O.V. de L. Milosz (gedichten).

Vertaald:

Een aantal boeken van Hermans is vertaald, bijv. in het Engels, Duits en Zweeds, o.a.:

• The dark room of Damocles (Roy Edwards) (1962), La chambre noire de Damoclès (1962), ook vertaald in het Deens, Noors en Zweeds.
• Tränen der Akazien (Jürgen Hillner) (1968)
• Het verhaal 'Het lek in de eeuwigheid' werd in het Hongaars vertaald.
• Unter Professoren (Helga van Beuningen und Barbara Heller) (1986)
• Andrzej Dabrowka vertaalde werk van W.F. Hermans in het Pools.
• Rosemarie Still vertaalde werk van W.F. Hermans in het Duits.
• In oktober 2000 werden de rechten van 'Nooit meer slapen', 'De donkere kamer van Damocles', 'De tranen der acacia's' en 'Au pair' verkocht aan de Duitse uitgeverij Gustav Kiepenheuer.
• 'De donkere kamer van Damocles' en 'Nooit meer slapen' worden in 2004 opnieuw in het Frans Vertaald'.

Toneel en film:

• Modelgevangenis (1943/1944, niet uitgegeven)
• Briefgeheim (vier eenacters gespeeld bij de opening van de achttiende Boekenweek op 27 Februari 1953) (met Manuel van Loggem, Tone Brulin, Ed. Hoornik) (1953)
• Drie drama's (1962) (Het omgekeerde pension 1953, Dutch comfort 1959/1960, De psychologische test 1960)
• De woeste wandeling (scenario) (1962)
• King Kong (1972)
• Periander (1974)

Essays:

• Phaenomenologie van de pin-up girl (1951)
• Het geweten van de Groene Amsterdammer of Volg het spoor omhoog (1955)
• De mandarijnenpers (in eigen beheer, 1955)
• Mandarijnen op zwavelzuur (in eigen beheer, 1963)
• Het sadistisch universum (w.o. 'Fenomenologie van de pin-up girl) (1964)
• Wittgenstein in de mode (1967)
• Wittgenstein in de mode en Kazemier niet (1967)
• Annum veritatis (pamflet tegen Gerard Reve) (1968)
• De laatste resten tropisch Nederland (1969)
• Het sadistisch universum2. Van Wittgenstein tot Weinreb (1970)
• Machines in bikini (bibliofiel, 100 ex.) (1974)
• De raadselachtige Multatuli (1976)
• Bijzondere tekens (1977)
• Boze brieven van Bijkaart (columns uit "Het Parool") (1977)
• Houten leeuwen en leeuwen van goud (1979)
• Ik draag geen helm met vederbos (1979)
• Mandarijnen op zwavelzuur, supplement (1983)
• Klaas kwam niet (1983)
• Waarom schrijven? (1984)
• De liefde tussen mens en kat (1985)
• Relikwieën en documenten (1985)
• Het boek der doeken bij uitstek (tekst lezing) (1986)
• Mondelinge mededelingen (tekst 4 lezingen) (1987)
• Door gevaarlijke gekken omringd (1988)
• Wittgenstein (1990)
• Slechte kritieken gaan nooit verloren. Goede ook niet, sinds kort (tekst lezing) (1993)
• De aardappel van de dood (tekst lezing) (1993)
• Malle Hugo (1994)
• De weerspannige slaper (2004)

Bloemlezingen:

• Focquenbroch, bloemlezing uit zijn lyriek (samenstelling en inleiding W.F. Hermans) (1946)

'Gebloemleesd'

Poëzie:

• 4 gedichten in 'Stroomgebied. Eem bloemlezing uit de poëzie van de na-oorlogse dichtersgeneratie', samengesteld door Ad den Besten (1953)
• 1 gedicht: 'Straattoneel' in 'Poëtisch akkoord. Honderd gedichten uit tien jaar Noord- en Zuid-Nederlandse literatuur', samenstelling: Pierre H. Dubois, Hubert van Herreweghen, Maurice Roelants en Garmt Stuiveling (1956)
• 1 gedicht: 'Slaap, de verleider' in 'Liederen & romances, bijeengebracht door C. Buddingh' '
• 1 gedicht: 'Bewaakte overweg' in 'Een moederhart, een gouden hart. Dichters over hun moeder', verzameld door Gerrit Komrij (1973)
• 1 gedicht: 'Nachtgebied' in 'De spiegel van de Nederlandse poëzie', samengesteld door Hans Warren (1979)
• 1 gedicht: 'Een straat' in 'Het kind', door Willem Wilmink en Fetze Pijlman (1979)
• 3 gedichten in 'De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw in 1000 en enige gedichten, samengesteld door Gerrit Komrij (1980)
• 2 gedichten in 'Is dit genoeg: een stuk of wat gedichten (2 delen), samengesteld door C. Buddingh' en Eddy van Vliet (1982)
• 1 gedicht: 'Bewaakte overweg' in 'Bijna honderd. Meulenhoff 1895-1985. Verhalen en gedichten van schrijvers uit het literaire fonds' (1985)
• 1 gedicht: 'Gij zonne sta stil' in 'Ons poëtisch Dichtersland. Nederlandse dichters kiezen hun eigen voorkeursgedicht', redactie Ernst van Altena en Jan Veldhuizen (1988)
• 1 gedicht: 'Bevrijdingsfeest' in: 'Die dag in mei vergeet ik niet. De mooiste Nederlandse bevrijdingspoëzie', gekozen door Hans Warren (1995)
• 1 gedicht: 'Gij zonne sta stil' in 'En al mijn levensdagen stonden in uw boek. Gedichten naar de Bijbel uit de twintigste eeuw', samengesteld door Huub Oosterhuis (1995)
• 3 gedichten in: 'De light scheurkalender 2004', samengesteld door Jean Pierre Rawie & Driek van Wissen (2003)

Proza:

• 1 verhaal: 'Dokter Klondyke' in 'Klein kaliber. Twintig verhalen van nu', samengesteld door Hans van Straaten (1960)
• 1 verhaal: 'De blinde fotograaf' in 'Meester der Nederlandse vertelkunst na 1945', bijeengebracht door Gust Gils en Bert Schierbeek (1967)
• 1 verhaal: 'De blinde fotograaf' in 'Van Vestdijk tot Vinkenoog', samengesteld door Pieter Grashoff (1969)
• 1 fragment uit een interview van H.U. Jesserun d'Oliveira + fragmenten uit 'De donkere kamer van Damocles' in 'Spelend op de kam. Bloemlezing uit de literatuur na 1940', samengesteld door L. Witvliet (1970)
• 26 citaten in 'Standaard modern Citatenboek' samengesteld door Gerd de Ley (1973)
• 1 verhaal: 'De kat Kilo' in 'Pondje proza Een', door Ed Leeflang (1973)
• 2 verhalen in 'Sranan botjetie. poëzie en proza uit Suriname' (Bulkboek 36)
• 1 verhaal: 'Landingspoging' in 'Vluchtig omzien. Een halve eeuw nederlandstalige letterkunde', samengesteld door C.J.E. Dinaux (1975)
• 1 verhaal: 'Dokter Klondyke' in 'De beste korte verhalen van De Bezige Bij', samenstelling Wim van Beusekom, Remco Campert en Oscar Timmers (1977)
• 1 fragment: 'Buurman wint een prijs' in 'Je weet niet wat je leest', een min of meer komplete doorsnee-bloemlezing van wat de nederlander leest (1978)
• 1 verhaal: 'Intern beraad' in bulkboek nr. 92 'Studentenhaver' (1979)
• 1 verhaal: 'Paramaribo' in 'Verhaal halen' (1980)
• 1 bijdrage: 'Gelukkig nieuwjaar' in 'Aan het werk' Opgedragen aan Geert Lubberhuizen bij zijn afscheid als directeur van De Bezige Bij' (1981).
• 1 verhaal: 'Ezelsoren' in 'De nieuwe morgen. Fantastische vertellingen en toekomstverhalen uit Nederland en Vlaanderen', samengesteld door Manuel van Loggem (1982)
• 3 fragmenten in 'Het land der letteren', samengesteld door Adriaan van Dis en Tilly Hermans (1982)
• 2 verhalen in 'De Kat in de boekenkast. Nederlandse schrijvers over katten'samengesteld door Tilly Hermans en Pieter van Oudheusden (1984)
• 1 verhaal: 'Een telegram' in 'Uit de school geklapt. Schoolleven in proza' een bloemlezing door Bert Smit (1984)
• 1 verhaal: 'Zijn ; schrijfcafé' in 'De geneugten van de roem. Nederlandse schrijvers over zichzelf en het publiek', samengesteld door Tilly Hermans en Wouter Donath Tieges (1985)
• 10 citaten in 'Kosmos groot citatenboek' (1986)
• 1 verhaal: 'Niet naar Rusland' in 'Adieu adieu sweet Bahnhof. De beste reisverhalen van 1987', (1988)
• 1 verhaal: 'Zijn god was een mens' in Bijlezen. De mooiste verhalen uit Nederland en Vlaanderen (1991)
• 1 verhaal: 'Zijn god was een mens' in 'Goed gebundeld 1992', samengesteld door Marijke Hilhorst (1992)
• 1 verhaal: 'Laura en de grammofoonplaat' in 'Kort. Honderd Nederlandse en Vlaamse verhalen uit de twintigste eeuw', bijeengebracht door C.J. AartsM.C. van Etten (1993)
• 17 citaten in 'Prisma van de citaten' (1994)
• 1 verhaal: 'Een ware overwinning van de techniek' in 'Inkt & Bits. Over literatuur en technologie', Bulkboek 243 (1996)
• 2 citaten in 'Nederlandse wijsheden' verzameld door Drs. Hans P. Keizer (1998)
• 1 citaat in 'Smoorverliefd. tips en verhalen voor muurbloempjes en macho's' (z.j.): 'Liefde op het eerste gezicht wil soms ook wel eens moord en doodslag worden op het tweede'.

Tijdschriften:

• Op het Barlaeus Gymasium schreef W.F. Hermans in de schoolkrant 'Suum cuique' (= Ieder het zijne).
• Toen W.F. Hermans 17 jaar was won hij een opstelwedstrijd met het verhaal 'Uitvinder'. Het werd afgedrukt in het 'Algemeen Handelsblad'.
• 'Het eerste door mij geschreven krantenartikel dat ooit is gedrukt, verscheen in een Belgisch dagblad, op 28 augustus 1945, terwijl een van mijn oudste prozastukken al in november 1946 werd opgenomen in De Vlaamse Gids.' (W.F. Hermans, Houten leeuwen en leeuwen van goud, blz. 117)
• Van 1946-1948 was W.F. Hermans redacteur van 'Criterium'.
• Vanaf 1950 bestond het plan Van Paul Rodenko, W.F. Hermans en Leo Hornstra om het tijdschrift over literatuur en psychologie 'De draad van Ariadne' op te richten. Het is er nooit van gekomen.
• W.F. Hermans was van 1950 tot 1964 redacteur van 'Podium'.
• Onder het pseudoniem Age Bijkaart schreef hij vanaf 1974 in 'Het Parool'.
• Hermans werkte mee aan 'Blurb', 'Litterair paspoort'.
• Hermans publiceerde in 'De Baanbreker', 'Playboy'.

Over W.F. Hermans:

• Adriaan Morriën, 'De gruwelkamer van W.F. Hermans of ik moet altijd gelijk hebben' (1955)
• Willem Frederik Hermans - 'Fotobiografie' (1969)
• 'Raster' bracht in 1971 een Hermans-nummer uit.
• Adriaan van der Veen besteedt in 'Blijf niet zitten waar je zit' (1972) uitgebreid aandacht aan W.F. Hermans.
• Frans A. Janssen, 'Over de donkere kamer van Damocles van W.F. Hermans' (1976)
• Een interview met W.F. Hermans in 'Scheppen riep hij gaat van Au', H.U. Jesserun d'Oliveira (1977)
• Frans A. Janssen, 'Scheppend nihilisme. Interviews met Willem Frederik Hermans' (1979)
• Frans A. Janssen, 'Bedriegers en bedrogenen. Opstellen over het werk van Willem Frederik Hermans' (1980)
• Ed Populier, 'Willem Frederik Hermans' (grote ontmoetingen) (1980)
• Antiquariaat Schumacher, catalogus 205 (423 nummers!) (1982)
• J.J. Oversteegen, Voetstappen van WFH. Essays over Conserve, De tranen der acacia's, De God Denkbaar, Mandarijnen op zwavelzuur, Het sadistisch universum (1982)
• Tirade 271 is een W.F. Hermans(dubbel)nummer
• W.H.M. Smulders, 'De literaire misleiding in de donkere kamer van Damokles' (proefschrift) (1983)
• Bzzletin wijdde in mei 1985 een themanummer aan W.F. Hermans.
• A.M. de Bakker, 'Willem Frederik Hermans en de oorlog die niet voorbijging' (AO, 26-12-1986)
• H. van Galen Last, 'De spoken van W.F. Hermans'.
• 'Koningin eenoog' (1986) Uitgegeven t.g.v. een tentoonstelling van fotografisch werk van Hermans in het Stedelijk museum van Amsterdam.
• Huug Kaleis, 'De God Denkbaar verklaard' (1987)
• Willem Frederik Hermans, Schrijversmap, bibliotheekwinkel (1989)
• 'Verboden toegang' (bespiegelingen over Willem Frederik Hermans) (1989)
• Wilbert Smulders en Frans de Ruiter, 'De literaire magneet' (bespiegelingen over Willem Frederik Hermans) (1995)
• Hans van Straten, 'Ze zullen eikels zaaien op mijn graf; teruggevonden gesprekken met Willem Frederik Hermans' (1995)
• Een bijdrage over Willem Frederik Hermans in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Willem Glaudemans (mei 1983), aangevuld door Wilbert Smulders (november 1998)
• Hans van Straten, 'Hermans, - zijn werk, zijn tijd, zijn leven.' (1999). De journalist Hans van Straten heeft de biografie geschreven zonder de medewerking van de familie van de auteur. Van Straten kende Hermans sinds het begin van de jaren vijftig en heeft het boek gebaseerd op zijn eigen ervaringen en herinneringen.
• 'Teruggevonden gesprekken met Willem Frederik Hermans' (heruitgave van 'Ze zullen eikels zaaien op mijn graf')
• Een interview met W.F. Hermans in: Ischa Meijer, 'De interviewer' (1999).
• 'Het bibliografisch universum van Willem Frederik Hermans' (2000)
• 'Apollo in Brasserie Lipp' (bespiegelingen over Willem Frederik Hermans) (2001)
• Freddy de Vree, 'De aardigste man ter wereld' (2002)
• Arno van der Valk, 'W.F. Hermans. Het grootste gelijk buiten Nederland' (2002)
• Ronald Havenaar, 'Muizenhol - Nederland volgens Willem Frederik Hermans' (2003)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• 'De donkere kamer van Damocles' werd in 1963 verfilmd door Fons Rademakers, met als titel: 'Als twee druppels water'. De verfilming volgt bepaald niet 'als twee druppels water' het boek.
• 'Paranoia' werd in 1967 verfilmd door Adriaan Ditvoorst.
• Hollywood (1970), uitgegeven t.g.v. de Amsterdamse boekenmarkt
• 'De blinde fotograaf ' werd in 1973 verfilmd door Adriaan Ditvoorst.
• 'De elektriseermachine van Wimshurst ' werd in 1978 verfilmd door Erik van Zuylen.
• Bulkboek 14 was aan Willem Frederik Hermans gewijd, met als titel: 'Hundertwasser, honderdvijf en meer'.
• Bulkboek 74 was aan Willem Frederik Hermans gewijd, met als titel: 'King Kong'.
• Bulkboek 104 was aan Willem Frederik Hermans gewijd, met als titel: 'Vijf verhalen'.
• 'Een wonderkind of een total loss' verscheen als Bulkboek 180.
• Bulkboek 223 was aan Willem Frederik Hermans gewijd, met als titel: 'Filip's Sonatine/De zegelring'.
• Hendrik Maarten (Henri) Osewoudt uit 'De donkere kamer van Damocles', Alfred Issendorf uit 'Nooit meer slapen' en Rufus (Roef) Dingelam uit 'Onder professoren' werden door Inez van Eijk en Rudi Wester beschreven in hun 'Honderd helden uit de Nederlandse literatuur'.
• 'Mandarijnen op zwavelzuur' werd in 1986 door C.J. Aarts en N. van der Meulen in hun boek 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar' uitgeroepen tot het beste boek van 1955.
• 'De donkere kamer van Damocles' werd in 1986 door C.J. Aarts en N. van der Meulen in hun boek 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar' uitgeroepen tot het beste boek van 1958.
• 'Nooit meer slapen' werd in 1986 door C.J. Aarts en N. van der Meulen in hun boek 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar' uitgeroepen tot het beste boek van 1966.
• 'Vincent literator' (1990), uitgave t.g.v. het Vincent van Gogh-jaar.
• 'Het hoedenparadijs' (1991), 40 fotocollages.
• In 1994 las Hermans voor de VPRO-radio 'De god denkbaar, denkbaar de god' in zijn geheel voor. Dit werd ook op CD uitgegeven (4 CD's)
• Dick Raaijmakers maakte in 1995 'Hermans' Hand. Een pro-memoriam', een danceperformance.
• In de 'top-100' van boeken die scholieren in 1997 op hun lijst zetten staat 'De donkere kamer van Damocles' op nummer 9. Op 13% van de lijsten komt het boek voor!
  - 'Het behouden huis' staat op nummer 37 en komt op 4% van de lijsten voor.
  - 'Au pair' staat op nummer 41 en komt ook op 4% van de lijsten voor.
  - 'Nooit meer slapen' staat op nummer 59 en komt op 3% van de lijsten voor.
  - 'Herinneringen van een engelbewaarder' staat op nummer 88 en komt op 2% van de lijsten voor.
• Antiquariaat De Slegte Amsterdam gaf in 1998 'De incomplete werken van Willem Frederik Hermans' uit. Een catalogus met div. foto's van vooral eerste drukken van Hermans. Deze catalogus werd op grote schaal aan klanten van De Slegte uitgedeeld.
• Eind 1998 werd de debuutroman van W.F. Hermans 'Conserve' herdrukt. Tegelijk verscheen 'Over Conserve - Kritieken en essays', samengesteld door Kees de Bakker.
• In Den Haag komt een nieuw instituut op het gebied van de Nederlandse literatuur, gewijd aan het werk van W.F. Hermans. Prof. dr. Frans Jansen (Hermans-kenner) is bij het project betrokken om een integrale en wetenschappelijk verantwoorde uitgave van het verzameld werk van Hermans te verzorgen.
• De Rijksuniversiteit Groningen wil in 2000 Hermans eren met een standbeeld. Een eerbewijs aan 'een groot schrijver met een groot Gronings verleden'. De vraag is of Hermans hier blij mee zou zijn. Na zijn vertrek uit Groningen in 1973 is hij er nooit meer terug geweest. In mei 1999 werd beslist dat het beeld er niet komt.
• Max Pam maakte voor HP/De Tijd (10-09-1999) een lijst met de 100 beste boeken van de eeuw. Hij nam hierin van W.F. Hermans op:
  Op nr. 1: 'De donkere kamer van Damocles' (Een onvergankelijk meesterwerk met dubbelgangers-motief)
  Op nr. 6: 'Mandarijnen op zwavelzuur' (Ongehoord geestige polemieken die een verwoestende invloed hebben gehad)
  Op nr. 12: 'Nooit meer slapen' (Onvergankelijk meesterwerk met het einzelgängers-motief)
  Op nr. 20: 'De god denkbaar denkbaar de god' (Een van de weinige surrealistische romans in de Nederlandse literatuur)
  Op nr. 35: 'De tranen der acacia's' (Zelf heb ik de oorlog nooit meegemaakt, maar ik ben er vast van overtuigd dat dit boek de stemming tijdens de oorlog het meest benadert)
  Op nr. 51: 'Wittgenstein' (Alles samengevat en verbeterd door de man die Wittgenstein in Nederland heeft geïntroduceerd)
  Op nr. 78: 'Onder professoren' (Niet zijn beste werk, maar toch zijn er weinig boeken waarin het universitaire leven zo meedogenloos wordt beschreven)
• Willem Otterspeer (hoogleraar universiteitsgeschiedenis in Leiden) gaat de officiële Hermans-biografie schrijven.
• Er bestaat een 'Stichting Hermans-magazine'. Zij geeft het kwartaalblad Hermans-magazine(f 50,- voor vier nummers, giro 3132431, Amsterdam) uit. Behalve dit magazine geeft de stichting nog andere aan WFH gewijde publicaties uit, waaronder wandeltochten en een Hermans-kalender. Onlangs verscheen de speciale Hermans-postzegel.
• De Balie organiseerde in september 2000 een driedaags festival rond W.F. Hermans. Op dit festival werd ook de complete bibliografie gepresenteerd.
• 'Het Parool' nam 'De donkere kamer van Damokles' en 'Mandarijnen op zwavelzuur' op in een (internationale) lijst van De honderd mooiste boeken van de eeuw.
• 'Het behouden Huis' kwam in 2000 uit als 'Penta pocket'.
• W.F. Hermans staat op de boekenbon van vijf euro.
• Begin 2002 gaven de Erven Hermans zijn archief in bruikleen aan de Koninklijke bibliothek in Den Haag. Het is niet toegankelijk voor derden.
• 'Au pair' werd in 2002 uitgegeven in de 'Grote Lijster-serie'.
• 'Nooit meer slapen' werd in 2002 uitgegeven in de 'Kroonlijster-serie'.
• Gerrard Verhage gaat 'Noiot meer slapen' verfilmen.

Literaire prijzen o.a.:

• Twee keer 1e prijs voor welsprekendheid in het FAMOS-toernooi voor scholieren.
• Essayprijs van de stad Amsterdam 1949 voor 'Fenomenologie van de pin-up girl'
• Prijs van de Stichting Kunstenaarsverzet 1942-1945, 1957 voor zijn verdiensten op het gebied van het korte verhaal. (geweigerd)
• Vijverberg-prijs 1966 voor 'Nooit meer slapen'. Hermans bestemde het geld voor de actie 'Eten voor India'.
• W.F. Hermans heeft veel literaire prijzen, waaronder de P.C. Hooft-prijs (1971) geweigerd. De P.C. Hooft-prijs weigerde hij, omdat in een eerste brief van het ministerie (22-12-1972) gemeld werd dat de geldprijs 18.000 gulden bedroeg, maar men in een excuusbrief (11-01-1973) schreef dat dat een tikfout was. Het bedrag was 8.000 gulden. Vervolgens meldde Hermans minister P.J. Engels dat 'hij niet bekroond wenste te worden door een minister wiens handtekening van de ene op de andere dag 10.000 gulden in waarde daalt'.
• Wel aanvaardde hij de Prijs der Nederlandse Letteren 1977 voor zijn gehele oeuvre. (De toespraak die Hermans hield op 04-11-1977 bij de aanvaarding van deze prijs staat in: 'Houten leeuwen en leeuwen van goud, blz. 114-118)

• 'De heilige van de horlogerie' werd genomineer voor de AKO'literatuurprijs.

In 1999 verscheen 'Willem Frederik Hermans in de prijzen' uitgegeven door 'Stichting Hermans-magazine', met een overzicht van alle prijzen die Hermans gekregen heeft of waarvoor hij manuscripten heeft ingezonden. Sommige van die manuscripten of scenario's zijn nooit gepubliceerd.

Voorjaar 2000 werd de WHF Essay-prijs ingesteld, voor het beste essay over het werk van Hermans.

Opmerkingen:

• De vader van W.F. Hermans was onderwijzer. Zijn (bangelijke) moeder werkte - tot haar huwelijk in 1913 - ook in het onderwijs. W.F. Hermans had een oudere zus - Corry.
• Hermans ging naar de lagere school in de Pieter Langendijkstraat.
• Hermans volgde (vanaf 1933) het Barlaeusgymnasium in Amsterdam, in de derde klas bleef hij zitten.
• Bij het begin van de Tweede Wereldoorlog - 14 mei 1940 - laat zijn zus zich door een oudere neef doodschieten, waarna deze neef ook zichzelf doodt.
• In 1944 schreef Hermans de roman 'Argeloze terreur'. Het boek werd niet uitgegeven. Later werkte hij het om tot 'In de mist van het schimmenrijk'.
• In het voorjaar van 1945 kwam Hermans veel bij de arts/schrijver Cola Debrot. Debrot nam Hermans soms mee naar patiënten en stelde hem voor als dokter Klondyke.
• W.F. Hermans studeerde fysische geografie en mineralogie aan de Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam. Hij promoveerde in 1955. Eigenlijk had hij geologie willen studeren, maar zijn vader wilde dat hij een studie koos waarmee hij leraar kon worden.
• W.F. Hermans trouwde in 1950. In 1955 werd een zoon (Ruprecht) geboren.
• 'De tranen der acacia's' werd door de katholieke Informatie Dienst Inzake Literatuur (IDIL) op de zwarte lijst geplaatst.
• Wegens anti-katholieke passages in 'Ik heb altijd gelijk' werd Hermans een proces aangedaan (20-03-1952). Hij werd vrijgesproken. Niet Hermans was anti-katholiek, maar het (pathologisch) personage in zijn roman.
• In 1958 wordt W.F. Hermans aan de Rijksuniversiteit van Groningen aangesteld als lector in de fysische geografie. Hij woonde in Groningen (Spilsluizen nz 17a) en later in Haren.
• In 1973 nam hij ontslag en vestigde zich als full-time schrijver in Parijs. In 'Onder professoren' (1975) heeft hij het universitaire milieu in Groningen verbitterd en uiterst venijnig beschreven.
• W.F. Hermans debuteerde met poëzie: 'Kussen door een rag van woorden'. Deze bundel gaf hij in eigen beheer uit. Daarna volgden recensies, essays en verhalen. Zijn romandebuut was 'Conserve' in 1947.
• In 1950 heeft Hermans aan Gerard Reve in een brief het voorstel gedaan om samen een roman te schrijven, eventueel al corresponderend in briefvorm. Deze brief, gedateerd op 24-01-1950, werd geveild in Haarlem op 02-12-1998.
• Het belangrijkste thema in het werk van W.F. Hermans is de chaos in de wereld. In deze chaos probeert de mens (tevergeefs) orde en zin te ontdekken. In zijn werk bestrijdt Hermans politieke, religieuze en filosofische stromingen die menen dat er in de chaos wel orde te scheppen is.
• Enkele van zijn romans spelen in de oorlog. De oorlog is een mooi decor voor zijn thema dat elk streven naar geluk of harmonie zinloos is.
• W.F. Hermans werd beïnvloed door o.a. Multatuli, Kafka, Bordewijk en L. Wittgenstein.
• 'Hermans' is hier geweest' (1967) was eerder opgenomen in 'Drie melodrama's' (1957). Van Oorschot had niet overlegd met W.F. Hermans over deze uitgave. Hermans begon een proces en de uitgave werd op last van de rechter stopgezet.
• Op 08-11-1976 stond in Trouw een overlijdensadvertentie met als aanhef: ' "Effatha" De Here heeft plotseling Thuis gehaald onze geliefde Broer, Zwager en Oom Willem Frederik Hermans op de leeftijd van 60 jaar'. Het tijdschrift 'De Klopgeest' haakte hierop in met een themanummer 'Na de dood van Willem Frederik Hermans' , met bijdragen van o.a. G.A. van Oorschot en Simon van het Reve.
• Hermans schreef vaak kritisch, ook over andere schrijvers. Zo zou C. Buddingh' mede door kritiek van Hermans op zijn dagboeken in een depressie geraakt zijn. (NRC-Handelsblad 18-08-1987, staat in: 'Houten leeuwen en leeuwen van goud, blz. 366-378)
• Ook tot zijn eigen werk stond Hermans kritisch. Dit perfectionisme leidde ertoe dat bij herdrukken vaak correcties werden aangebracht.
• In 1990 ontbing W.F. Hermans het eredoctoraat Letteren en Wijsbegeerte aan de Universiteit van Luik vanwege zijn bijzondere verdienste voor de Nederlandse literatuur.
• W. F. Hermans was een verzamelaar van typemachines. Na zijn dood is zijn verzameling tentoongesteld geweest. Hij gaf de verzameling via zijn testament in bruikleen aan het Museum voor schrift en kantoortechniek Scryption in Tilburg.
• De laatste jaren van zijn leven woonde hij in Brussel (vanaf 1991).
• W.F. Hermans werd op 10-04-1995 opgenomen in de Clinique Parc Leopold in Brussel. Hij overleed in het Academisch Ziekenhuis van Utrecht aan longemfyseem. Drie pakjes Gauloises per dag bleek uiteindelijk toch te veel. Het is niet bekend waarom hij zich drie dagen voor zijn overlijden naar Utrecht liet brengen.
• W.F. Hermans werd op 01-05-1995 in kleine kring gecremeerd in crematorium Daelwijck in Utrecht.
• In het Letterkundig museum staat een bronzen kop van W.F. Hermans, gemaakt door de kunstenares Sylvia Willink-Quièl.

Anderen over Willem Frederik Hermans:

• Dat ons land in de oorlog niet had kunnen meedoen ontwikkelde zich bij Hermans, met zijn machtsdrift die ik pas later goed kon doorzien, tot een persoonlijke vete. Achter alles lopen we aan, vond hij, we zijn niets waard. Die overtuiging viel af te lezen van zijn jong, knap, meestal strak gehouden gezicht, dat ook als hij lachte op smalen leek afgesteld. Er viel ook genoeg te smalen en te kritiseren hier, hij had daarin gelijk. Wel lag het in zijn aard om zijn kritiek onmiddellijk een persoonlijk karakter te geven. Als we een keer een groot talent in ons midden hebben, dan staren we ons dood op wat in het buitenland gebeurt en we herkennen het niet. Zo ongeveer dacht hij erover. (Adriaan van der Veen, Blijf niet zitten waar je zit, blz. 45/46)
• Willem Frederik Hermans is een leesbaar, een boeiend, maar ook een duister schrijver. Wie al zijn werken gelezen heeft, naar betekenissen speurend, citaten en ideëen noterend, rubriekjes aanleggend, voelt zich overweldigd door bergen materiaal die de rubriekjes ontwrichten, verloren in een klein woud van typerende beelden en romansituaties, een wirwar van thema's en themaatjes. Maar uit dat woud en die wirwar kan althans één ding met zekerheid opgemaakt worden: vrijwel alles valt terug te brengen tot één enkel hoofdthema en dat is de Almacht. (Huug Kaleis, Tirade 161, november 1970)
• In de schrijver Willem Frederik Hermans bewonder ik dat hij een samoerai is: hij is een vechter die alléén vecht, zonder deel uit te maken van een leger met vechters, en zonder behoefte aan medevechters aan zijn kant. (Jeroen Brouwers, Vrij Nederland, 05-09-1981)
• Hij werkte meestal 's nachts als het stil was. En volgens hem bracht hij zich dan in een staat van opwinding om te kunnen schrijven. Ik denk door zich ongelukkig te voelen, woedend ook. Dan kwam hij pas in een toestand van spanning, ontroering en beroerdheid. En van daaruit schreef hij dan, vrij snel kreeg ik de indruk, de hele nacht door. (A. Morriën, Haagse Post, 23-04-1983)
• Hij is - in tegenstelling tot de schijn - een echte Hollander. Daarmee bedoel ik dat hij opgesloten zit in een boerenhoeve met blaffende honden, en zelfs met een windbuks op de hooizolder. Zo is hij met grote drift in de weer zijn particuliere stukje grond te verdedigen. Hollandser kan het niet, lijkt me. (Gerrit Komrij, De buitenkant, blz. 54)
• In deze eeuw was W.F. Hermans natuurlijk de meest gevreesde polemist. Hele kudden literaire blafhertjes heeft hij neergelegd. Waar Hermans stond, kwamen ze op het licht af om zich verblind te laten afknallen. Nog altijd is 'Mandarijnen op zwavelzuur' de ideale handleiding voor iedere literaire jagersman.' (Max Pam, HP/De Tijd, 13-11-1998)
• Zes jaar heeft Hermans aan De donkere kamer van Damocles gewerkt. Het is een boek dat zich aan iedere rubricering onttrekt, het is een thriller, een horrorstory, een verzetsroman met satirieke, sadistische en absurde inslag. Het is een superieur spel van de auteur met zichzelf, zijn onderwerp, zijn figuren en lezers. Juist dat spelelement maakt dat men ook als lezer de code, de regels in acht moet nemen. Bij een sprookje maakt men ook geen logische opmerkingen. (Hans Warren, Geheim dagboek 1958-1962, blz. 70, 17-02-1959)
• Hermans gaat uit van de stelling, dat alleen die schrijvers werkelijk 'schrijvers' zijn die de bedoeling hebben méér te zien dan het publiek ziet, die meer willen erkennen dan er erkend was tot het moment dat zij schreven. De anderen zijn geen schrijvers, maar "journalisten". De echte schrijver...bestrijdt wat de massa denkt, en brengt aan het licht wat de massa niet durft denken. (Knuvelder)
• De kern van zijn oeuvre lijkt mij de verhalenbundel 'Paranoia', en daaruit vooral 'Het behouden huis'en misschien nog meer 'Glas'. Op de afstand die nu al begint te groeien, zijn de verhalen sterker dan de romans - 'Nooit meer slapen', het klassieke boek uit zijn oeuvre, uitgezonderd. (Kees Fens, Doorluchtig glas. Vijftig jaar P.C. Hooft-prijs, blz. 52/53)
• Hij houdt erg van grappen, voor Een wonderkind of een total loss hebben we een contract afgesloten waarin dwangsommen waren vastgelegd. De auteur zou vijfentwintig mille moeten betalen als hij zijn manuscript niet op tijd zou afleveren, de uitgever vijftig mille als hij het boek niet op tijd zou laten verschijnen. Nu had Hermans dat manuscript al ver voor de vastgelegde datum klaar en ik dacht, oh dat haal ik makkelijk. Maar wat doet de schurk, hij brengt dat manuscript precies op de allerlaatste dag, ik had nog tweeënhalve maand om het te laten drukken. Dat is heel krap, maar ik heb het gehaald. (Geert Lubberhuizen in: Jeroen Brouwers, Zachtjes knetteren de letteren, blz. 225)

Mijn favoriete citaat:

Naar een overzicht van citaten van W.F. Hermans

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van W.F. Hermans
• Hermans-Magazine
• Literatuurmap - W.F. Hermans
• Nico Bennemeer - W.F. Hermans-page
• Nederlands op internet - auteursinformatie W.F. Hermans
• Schrijversnet - W.F. Hermans
• Een interview met W.F. Hermans
• Uittreksel - De donkere kamer van Damokles
• Boekverslag - De donkere kamer van Damocles
• Boekverslag - Au Pair

Bronnen o.a.:

• P.H. Dubois, hedendaagse nederlandse kunst, letterkunde (1956)
• H.U. Jesserun d'Oliveira, Scheppen riep hij gaat van Au' (1977)
• Lexicon van de moderne Nederlandse Literatuur (1978)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Prisma uittrekselboek Nederlandse literatuur1945-1980 (1987)
• Prisma van de pseudoniemen (1992)
• Suplement Penta pockets 1992/1993 (1992)
• HP/De Tijd (12-05-1995)
• Uittreksel top-100
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Kees Fens, Doorluchtig glas. Vijftig jaar P.C. Hooft-prijs (1997)
• Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot (1997)
• Encarta '98 (1998)
• De incomplete werken van Willem Frederik Hermans, De Slegte (1998)
• Volkskrant (08-01-1999 en 08-03-1999)
• Binnenlands Bestuur (15-01-1999)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)