Achternaam: Minco

Voornaam: Marga

Geboren: 31-03-1920

Te: Ginneken

Pseudoniem(en): Marga Minco is het pseudoniem van Sara Menco. Ze gebruikte ook de pseudoniemen Marga van Hoorn, Hus, J. Rebel en Marga de Wit.

Werk:

Poëzie:

• Tegenvoeters (met Bert Voeten) (1961)

Proza:

• Het bittere kruid. Een kleine kroniek (1957)
• Het adres (1957)
• De andere kant (verhalen) (1959)
• Het huis hiernaast (1965)
• Terugkeer (1965)
• Een leeg huis (1966)
• Het bittere kruid/Verhalen/Een leeg huis (1968)
• De dag dat mijn zuster trouwde (1970)
• Meneer Frits en andere verhalen uit de vijftiger jaren (1974)
• Je mag van geluk spreken (Bulkboek nr. 46, 1975)
• Het adres en andere verhalen (1976)
• Floroskoop - Maart (1979)
• Verzamelde verhalen 1951-1981 (1982)
• De val (1983)
• De glazen brug (boekenweekgeschenk 1986)
• De glazen brug (met L. de Jong, De joodse onderduik) (budget-boek, 1988)
• De zon is maar een zeepbel, twaalf droomverslagen (1990)
• Nagelaten dagen (1997)
• De schrijver. Een literaire estafette (met Harry Mulisch, Gerrit Komrij, Adriaan van Dis, Maarten 't Hart, Remco Campert, Hugo Claus, Joost Zwagerman) (2000)
• Decemberblues (2003)
• Storing (verhalen) (2004)

Jeugdboeken:

• Kijk 'ns in de la (1963)
• De trapeze 6 (met Mies Bouhuys) (1968)
• De verdwenen bladzij. Verhalenbundel voor kinderen (1994)

Dagboeken:

• 1 bijdrage: '5 t/m 11 mei 1983' in 'Hollands Dagboek 1974-1984. Een keuze uit tien jaar Hollands Dagboek, de wekelijkse rubriek van het Zaterdags Biijvoegsel van NRC Handelsblad' (1985)

Televisie:

Marga Minco schreef enkele televisiespelen, o.a.

• De verdwenen ambtsketen (AVRO, 1955)
• De hutkoffer (AVRO, 1970)
• Daniel de Barrios (AVRO, 1975)

Vertalingen:

Vertaald:

• 'Het bittere kruid' is in acht talen vertaald, waaronder het Hongaars: 'Keserü fü', vertaald door Gera Judit. (1977). In Noorwegen heet het 'Bitter vår' (1961), in Zweden 'Bittra örter' (1962), in Duitsland 'Das bittere Kraut' (1959) In 1985 kwam er een nieuwe Duitse vertaling uit door Josh van Soer met dezelfde Duitse titel. De Engelse vertaling door Roy Edwards 'Bitter Herbs' verscheen in 1960. Louis Fessard vertaalde het in het Frans: 'Les herbes amères' (1977). Een Spaanse vertaling door Josefina Vidal verscheen in 1980: 'Las hierbas amargas'. In 1982 verscheen 'Dhii Kudhi Hádhudhi', een vertaling in het Pular, een Westafrikaanse taal.
• Het verhaal 'Het adres' werd door Michael Meier in het Duits vertaald met als titel: 'Die Adresse' (1949)
• Verhalen uit 'De andere kant' verschen in vertaling in Amerikaanse, Deense, Zweedse en Duitse literaire tijdschriften.
• Het verhaal 'Bomen' werd door Marga E. Baumer-Thierfelder' in het Duits vertaald met als titel: 'Unter dem Laubtach der Bäume' (1961). In 1970 werd het verhaal in het Welsh vertaald door Elin Garlick met als titel: 'Y Cyfeiriad' (1970). Jan de Zanger vertaalde het verhaal in 1971 in het Deens: 'Adressen'. Svetoslav Kolev vertaalde het in het Bulgaars: 'Adresat' (1981).
• Elisabeth Eybers vertaalde het verhaal 'Iets anders'in het Engels vertaald met als titel: 'Something different' (1961) en 'Het dorp van mijn moeder' als 'My mother's Village' (1961).
• 'Het huis hiernaast' verscheen in 1965 in Duitsland als 'Das Haus nebenan'.
• 'Een leeg huis' verscheen in 1967 als 'Ett tomt hus'. Nasim Khaksar vertaalde het in 2003 in het Farsi (Iran).
• Elin Garlick vertaalde het verhaal 'De andere kant' in het Welsh: 'Yr hanner arall'. Ook vertaalde zij 'Het dorp van mijn moeder, 'Terugkeer' en 'De dag dat mijn zuster trouwde. Zij vertaalde al in 1972 'Het bittere kruid, dat heet in het Welsh 'Dail Surion'.
• Het kinderboek 'Kijk 'ns in de la' verscheen in 1970 in een Zwitserland als: 'Zieh mal die Shublade'.
• 'De dag dat mijn zuster trouwde' werd door Heimo Pihlajamaa' in het Fins vertaald (1971).
• 'Het verhaal van mijn moeder' werd door Shulamith Bamberger in het Hebreeuws vertaald als 'Hakefar sel Ami'.
• Het verhaal 'De vriend' werd door Anne Pool in het Engels vertaald: 'The friend' (1979).
• 'De glazen brug' verscheen in 1989 als 'The glass bridge' in Engeland.
• 3 verhalen in 'Frauen in den Niederlanden. Erzählungen' (1992)

Bloemlezingen:

• Moderne Joodse verhalen (1964)
• Onder onze ogen (verhalen over de oorlog) (ter gelegenheid van de boekenweek 1995)

'Gebloemleesd:

Proza:

• 1 verhaal: 'Met vleugels' in 'Pierement, samengesteld door Han G. Hoekstra (1953)
• 1 verhaal: 'De andere kant (= 'Meneer Frits') in 'Vandaag' (1954)
• 1 verhaal: 'Het dorp van mijn moeder' in 'Vandaag 7' (1961)
• 1 verhaal: 'De halte' in 'Op de kleine trom of De kunst van het stukje', samengestel door Barend de Goede (z.j.)
• 1 verhaal: 'De Mexicaanse hond' in 'Schrijvers voor Vietnam' (1970)
• 1 verhaal: 'Het dorp van mijn moeder' in '4 van...', Avenue reeks 8 (1970)
• 1 verhaal: 'Radio' in 'Spelend op de kam. Bloemlezing uit de literatuur na 1940', samengesteld door L. Witvliet (1970)
• 1 citaat in 'Standaard modern Citatenboek' samengesteld door Gerd de Ley (1973): 'Het toppunt van ellende: in een kil vertrek te moeten zitten met iemand die uitsluitend over zichzelf praat.'
• 1 verhaal: 'De andere kant' in 'Pondje proza Een', door Ed Leeflang (1973)
• 1 verhaal: 'Om zeven uur' in 'Verhaal nog es wat.... (2) door acht Nederlandse schrijvers (geboren in de periode 1915-1925)', samengesteld door Wim Hazeu (1974)
• 1 bijdrage in : 'Als je leest ben je nooit alleen, Boekenweekuitgave voor de jeugd' (1975)
• 1 verhaal: 'Het dorp van mijn moeder' in: 'Het grote Nederlandse verhalenboek. Een bundel van de opmerkelijkste verhalen, gedichten en prenten uit de laatste 50 jaar' (red. Hella S. Haasse, Ad Petersen, Koos Postema en Willem van Toorn) (VARA, 1977)
• 1 fragment: 'Ik heb een zwak voor Mark' in 'Je weet niet wat je leest', een min of meer komplete doorsnee-bloemlezing van wat de nederlander leest (1978)
• 1 verhaal: 'De man die zijn vrouw liet schrikken' in 'Veelzijdig, Werk van Nederlandse schrijfsters na 1918', gekozen en ongeleid door Hella S. Haasse (1979)
• 3 verhalen in: 'Uitverkoren. Verhalen en gedichten over vervolgde mensen', gekozen voor de jeugd door Beccy de Vries (1979)
• 1 verhaal: 'De Deur uitgaan' in 'De Tweede Deur' relatiegeschenk Crawford Benelux (1980)
• 1 verhaal: 'Om zeven uur' in '24 manieren om in tranen uit te breken. Nederlandse verhalen over vrouwen door vrouwen', samengesteld door Hannemieke Stamperius (1981)
• 1 verhaal: 'Het dorp van mijn moeder' in 'Het land der letteren' samengesteld door Adriaan van Dis en Tilly Hermans (1982)
• 1 fragment: 'De tekening' in 'In één adem. 45 stukjes om te lezen' red. Taety Smit-Drost en Jos Muris (1982)
• 1 verhaal: 'De verdwenen bladzij' in 'Lees je knetter' (1984)
• 1 verhaal: 'Bomen' in '15 verhalen over bomen' (ca. 1985)
• 1 citaat in 'Kosmos groot citatenboek' (1986)
• 1 verhaal: 'Meneer Frits' in 'De kortste verhalen. Tweede bundel' (1986)
• 1 verhaal: 'Meneer Frits' in 'Fluitend in de file. Korte verhalen & tips voor in de auto', pocket bij introductie Q8-benzine.
• 1 verhaal: 'De bol en de Bolero' in 'Goed gebundeld' (1993), Samengesteld door Marijke Hilhorst.
• 1 verhaal: 'Terugkeer' in 'Kort. Honderd Nederlandse en Vlaamse verhalen uit de twintigste eeuw', bijeengebracht door C.J. AartsM.C. van Etten (1993)
• 1 verhaal: 'De dochters van de majoor' in 'Alleen voor jou. De mooiste liefdesverhalen', samengesteld door Maartje Fleur (1995)
• 1 verhaal: 'Het dorp van mijn moeder' in 'Mooi verhaal' (1997)
• 1 verhaal: 'De vriend' in 'Mooi verhaal 1998' (1998)

Tijdschriften:

• Marga Minco debuteerde in 1938 op haar zeventiende met een verhaal: 'Het gouden knikkertje' in het 'Algemeen Handelsblad'.
• Van 1938 tot 1940 was Marga Minco leerling-verslaggeefster bij de 'Bredasche Courant'. Voor deze krant schreef ze cursiefjes onder het pseudoniem 'Hus'.
• Na 1945 werkte ze voor diverse kranten en tijdschriften, o.a. 'Mandril', 'Haarlems Dagblad' en 'Het Parool'.
• In 'Maatstaf' werd in 1955 'Het bittere kruid. Zes fragmenten uit een kleine kroniek' gepubliceerd. Twee jaar later werd het, uitgebreid met 16 andere verhalen haar debuut.
• Verhalen uit 'De andere kant' verschen in vertaling in Amerikaanse, Deense, Zweedse en Duitse literaire tijdschriften.
• Marga minco publiceerde ook in 'Avenue', 'Tirade', 'Hollands Diep', 'De Tweede Ronde' en 'Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde'.

Over Marga Minco:

• Dr. C.G.L. Apeldoorn e.a., 'Marga Minco - Het bittere kruid' (Nederlandse keur 45)
• Dr. C.G.L. Apeldoorn e.a., 'Marga Minco - Een leeg huis' (Nederlandse keur 61)
• C. Sanderse v.d. Boede, 'Marga Minco' (Ontmoetingen, 1970)
• A. Middeldorp, 'Over het proza van Marga Minco' (1981)
• Een bijdrage over Marga Minco in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door A. Middeldorp (oktober 1981)
• Dirk Kroon, 'Over Marga Minco' (1982)
• Dirk Kroon, 'Marga Minco' (serie Literaire leerbundels, met geluidscassette) (1984)
• Bert Peene, 'Marga Minco: Een leeg huis' (1985)
• Jessica Voeten, Marga Minco & Het bittere kruid. 1957 -1987. Een kleine documentaire. (1988)
• Marga Minco, Schrijversmap, bibliotheekwinkel (1989)
• De Amerikaanse literatuurwetenschapper Johan Snapper schreef een boek over het werk van Marga Minco en haar manier van schrijven: 'The Ways of Marga Minco'. Het werd vertaald door Maaike Post en Arjen Mulder en in 1999 uitgegeven met als titel: 'De wegen van Marga Minco'. Snapper is een zoon van Nederlandse immigranten. Hij werd in Amerika (Californië) hoogleraar Nederlandse taal- en letterkunde en schreef al eerder artikelen over Marga Minco.

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• In de serie 'Stemmen van schrijvers' verscheen bij Querido een 45-toerenplaat, waarop Marga Minco haar verhaal 'Bomen' voorlas. Aan de andere kant stond Bert Voeten.
• Bulkboek 46 was aan Marga Minco gewijd en had als titel: 'Je mag van geluk spreken'. Hij verscheen nogmaals als bulkboek 151.
• Frieda Borgstein uit 'De val' werd door Inez van Eijk en Rudi Wester beschreven in hun 'Honderd helden uit de Nederlandse literatuur'.
• 'Het bittere kruid' werd in 1985 verfilmd door Kees van Oostrum. Marga Minco heeft zich volledig van deze verfilming gedistantieerd. Met name het feit dat in de film de hoofdpersoon op een vriendelijke manier omging met NSB'ers was voor Marga Minco onverteerbaar. Het kwam tot een rechtzaak. De rechter bepaalde dat de film onder de naam 'Het bittere kruid' mocht verschijnen, met in het begin van de film een verklaring van Marga Minco. De film flopte en heeft maar kort in de bioscopen gedraaid.
• 'Het bittere kruid' is in 1982 door Margrith Vrenegoor voor toneel bewerkt.
• In 1985 werd 'Het bittere kruid'als hoorspel uitgezonden door de TROS.
• 'Het bittere kruid' werd in 1986 door C.J. Aarts en N. van der Meulen in hun boek 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar' uitgeroepen tot het beste boek van 1957.
• 'Een leeg huis' is in 1992 door Marga Minco zelf voor toneel bewerkt.
• 'De val' van Marga Minco verscheen als Bulkboek 238.
• 'Het bittere kruid' werd uitgegeven als Cassetteboek.
• In de 'top-100' van boeken die scholieren in 1997 op hun lijst zetten staat 'Het bittere kruid' op nummer 6. Op 22% van de lijsten komt het boek voor!
  - 'De val' staat op nummer 14. Dit boek komt op 11% van de lijsten voor.
  - 'De glazen brug' staat op nummer 99 en komt op 2% van de lijsten voor.
• 'De val' verscheen in 1998 in de 'Grote Lijster'-serie van Wolters Noordhoff.
• Een interview met Marga Minco in 'De interviewer' van Ischa Meijer (1999)
• 'De val' wordt in 2001 uitgegeven in de 'Boektoppers-serie'
• 'Het bittere kruid' verscheen in 2001 in de Penta Pockets-reeks.

Literaire prijzen:

• Mutator-prijs 1957 voor het verhaal 'Het adres'.
• Vijverbergprijs 1958 voor 'Het bittere kruid'.
• Multatuli-prijs voor 'Het bittere kruid'.
• Annie Romein-prijs 1999 voor haar gehele oeuvre.

Marga Minco was lid van de jury voor de volgende prijzen:

• Prijs der Nerderlandse Letteren 1971
• Reina Prinsen Geerligs-prijs 1974

Opmerkingen:

• Marga Minco is van Joodse afkomst. Ze was het derde kind in het gezin. Ze is, met een oom,de enige van haar familie die de Tweede Wereldoorlog overleefde.
• Ze is geboren in Ginneken. Toen ze 5 jaar was, verhuisde het gezin naar Breda, waar haar vader een vooraanstaande positie in de joodse gemeenschap had. Marga bezocht daar de Nutsschool voor meisjes bij het Valkenberg. In haar jeugd liet ze zich Selma noemen.
• In 1938 gaat ze bij de 'Bredasche Courant' werken. Ze ontmoet Bert Voeten, werkzaam bij een concurrerende krant. Als er (meer dan) vriendschap ontstaat tussen Marga en de niet-joodse Voeten, mag ze hem van haar ouders niet meer ontmoeten.
• In het begin van de Tweede Wereldoorlog moeten bij de krant, op last van de Duitsers, alle joodse werknemers ontslagen worden. Haar ouders sturen Marga naar een tante in Assen, in de hoop dat ze Bert Voeten zal vergeten.
• In de eerste jaren van de oorlog woont ze o.a. in Delft, Assen en Amsterdam (waar ze tekenlessen geeft aan de joodse lagere school). Ze krijgt tuberculose en ligt in ziekenhuizen in Utrecht en Amersfoort.
• Haar ouders worden door de Duitsers opgepakt. Op het moment dat haar ouders door de Duitsers werden opgepakt, wist ze via het tuinpoortje te ontsnappen (ze beschrijft dit moment in 'Het bittere kruid'). Zij weet onder te duiken.Haar haar wordt geblondeerd en ze verblijft op verschillende onderduikadressen.
• Via de gemeentesecretaris van Tietjerksteradeel kreeg ze een vervalst persoonsbewijs op naam van Fimkje Kooi.
• Het pseudoniem Marga heeft ze overgenomen van een andere onderduikersnaam in de oorlog: Marga Faes.
• Marga Minco is met een broer van haar vader de enige van haar familie die de oorlog overleeft.
• Ze trouwde in 1945 met de auteur Bert Voeten. Ze kenden elkaar uit Breda en ontmoetten elkaar weer in 1944 op een onderduikadres in Heemstede (bij een pottenbakker). In de hongerwinter (december 1944) werd hun dochter Bettie geboren.
• In 1956 werd hun tweede dochter - Jessica - geboren.
• Marga Minco debuteerde in 1957 met 'Het bittere kruid'. Hiervan zijn nu ruim 400.000 stuks verkocht.
• De Tweede Wereldoorlog en haar ervaringen daarin spelen een overheersende rol in haar werk. Thema's zijn daarnaast: eenzaamheid en isolement.
• Haar stijl is sober en zorgvuldig.
• In 'De andere kant' werd in latere drukken het verhaal 'Het dorp van mijn moeder' opgenomen.
• De novelle 'Het huis hiernaast' (1965) is het (omgewerkte) eerste hoofdstuk van 'Een leeg huis' (1966).
• Marga Minco woonde in Amsterdam aan de Kloveniersburgwal 49 en Oosterpark 82.
• In 1976 reisde ze door Israël. Haar verslag van deze reis verscheen in 'Hollands Diep' van 19 juni.
• De Echte Nederlandse Fietsers Bond, afdeling Breda, ontwierp een speciale Marga Minco-route (route 16). O.a. haar boek 'Terugkeer' ligt hieraan ten grondslag.
• Marga Minco maakt ook schilderijen.
• Marga Minco noemt zelf 'De val' (1983) als haar favoriete boek.
• In december 1992 overleed Bert Voeten. Ze woont sindsdien samen met haar oudste dochter, Bettie.

Anderen over Marga Minco:

• Marga Minco bewijst weer eens, voor wie het nog niet weten mocht, dat kleine woorden groot kunnen zijn. (J. Greshoff over 'Het bittere kruid' (1957), geciteerd in 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar')

Mijn favoriete citaat:

Naar een overzicht van citaten van Marga Minco

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Marga Minco
• Schrijversnet - Marga Minco
• Biblioweb - Marga Minco
• Uittreksel - Het bittere kruid
• De Standaard - 'Nagelaten dagen'
• Handtekening Marga Minco

Bronnen o.a.:

• Wim Hazeu, Verhaal nog es wat...2 (1974)
• S. van Kampen, Perspectief Nederlandse literatuur (1977)
• Lexicon van de moderne Nederlandse Literatuur (1978)
• Marga Minco, Verzamelde verhalen (1982)
• Querido's letterkundige reisgids van Nederland (1983)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse Letterkunde (1986)
• Prisma uittrekselboek Nederlandse literatuur1945-1980 (1987)
• Prisma van de pseudoniemen (1992)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Encarta '98 (1997)
• Uittreksel top-100
• De grote lijsters - dossier (1998)
• Volkskrant (05-02-1999)
• Trouw (06-02-1999)
• Gelders Dagblad (13-02-1999)
• Elsbeth Etty, Dames gaan voor (1999)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)