Let op:
Deze site wordt niet meer aangepast en veroudert dus!
De site is verhuisd naar www.schrijversinfo.nl
Achternaam: Reve van het
Voornaam: K.
Doopnamen: Karel
Geboren: 19-05-1921
Te: Amsterdam
Overleden: 04-03-1999
Te: Amsterdam
Als je wat ouder bent sterf je bij stukjes en beetjes.
Zo ruik ik bijvoorbeeld haast niets meer (behalve poep en het
bakken van spek).
Wonderlijk is, dat na mijn dood ook mijn herinneringen verdwijnen.
Bij ons thuis kwam in de jaren dertig een Komintern-agent, Karl
genaamd, een Duitser.
Het was een aardige man.
Hij sprak altijd heel zachtjes, en rookte Egyptische sigaretten.
Hij is tijdens de oorlog in Duitsland gearresteerd en onthoofd.
Af en toe denk ik aan hem. Wie zal als ik dood ben aan hem denken?
(Karel van het Reve, De ondergang van het morgenland
(1990))
Grafschrift
Hier ligt Van het Reve.
Hij kon niet langer leven.
(Karel van het Reve, Literatuurwetenschap: het raadsel der onleesbaarheid
(1978)
Pseudoniem(en): Karel van het Reve publiceerde
onder de pseudoniemen Karel Beton en Henk Broekhuis.
Voor tweedehands boeken |
Ook van Karel van het Reve |
Raban Internet Antiquariaat |
Klik
hier ! |
Werk:
Poëzie:
- Sonnet voor den heer Nicolaas Cortlever (1948)
- Enkele limericks t.g.v. prijsvraag van A.W. Bruna en Zoon
(1953)
- Verbaast u dit, nuchtere lezer. Zevenentwintig limericks
een een ballade (1991)
Proza:
- Twee minuten stilte (1959)
- Nacht op de kale berg (1961)
- Twee minuten stilte/Nacht op de kale berg (2001)
Brieven:
- 2 brieven van Geert van Oorschot aan Karel van het Reve (met
zijn commentaar) in: 'Geert van Oorschot, Brieven van een uitgever'
(1995)
- Brieven over Tsjechov, Dimitri Frenkel Frank en Karel van
het Reve, aangevuld met liedteksten van Robert Long (2000)
Wetenschappelijk werk:
- Eenvoudig Russisch leerboek (naar G. Thier) (1946)
- Russisch lees- en themaboek (1947)
- Geschiedenis van de Russische literatuur, van Vladimir de
Heilige tot Anton Tsjecov (1985)
Vertalingen:
Karel van het Reve verzorgde veel vertalingen uit het Russisch,
vooral van Toergenjew.
- Karel van het Reve vertaalde toen hij dertien jaar was 'De
baai van Kara Boegas' van K. Paustowski (1935)
- Konstantin Paustowski, Kolchis: Het land der nieuwe argonauten
(1937)
- In de Tweede Wereldoorlog vertaalt hij 'Boris Godoenov',
'Reis naar Arzeroem' en 'De stenen gast' van Poesjkin.
- I.S. Toergenjew, Verzamelde Werken: deel 1: (Roedin, Het
adelsnest, Aan de vooravond, Vaders en zonen) (1955)
- I.S. Toergenjew, Verzamelde Werken: deel 4: (Rook, Een maand
op het land, Nieuwe gronden) (1958)
- Ivan Toergenjew en Lev Tolstoj, De literator en de holbewoner:
Honderd brieven (Toergenjew vertaald door Jozina Israël,
Tolstoj door Van het Reve) (1964)
- Pavel Litvinov, Waarde Kameraad. Brieven en telegrammen (1967)
- Anatoli Martsjenko, Wat ik zeggen wou (1969)
- Andrej Amalrik, Niet begeerde reis naar Siberië (vertaald
met Jozina Israël) (1969)
- Ivan Toergenjew, Een maand op het land (1983)
Karel van het Reve liet ook boeken uit het Russisch vertalen
door studenten Russisch in Leiden. Hij begeleidde de vertaling
en voorzag het boek dan van een voorwoord. Bijv.:
- Alexander Sergejevitsj, Het schot (1978)
- Nikolaj Gogol, De Revisor (1983)
- Aleksander Blok, De meisjes van Zanzibar: 27 gedichten (1988)
- Alexander Poesjkin, De stenen gast (1989)
- Anton Tsjechov, Vier eenakters (1989)
Essays:
- Goed en schoon in de Sovjet-critiek (proefschrift) (1954)
- Sovjet-annexatie der klassieken (handelseditie proefschrift)
(1954)
- De "ouderwetse roman" in Rusland (inaugurele rede)
(1957)
- Rusland voor beginners (1962)
- De literator en de holbewoner (1964)
- Syberisch dagboek (1966)
- Het geloof der kameraden (1969)
- Kanttekeningen bij Ton Regtien (tekeningen van F. Behrendt)
(1969)
- Met twee potten pindakaas naar Moskou (1970)
- Marius wil niet in Joegoslavië wonen (1970)
- Lenin heeft echt bestaan (1972)
- Rusland hoe het was (foto's met tekst van Van het Reve) (1976)
- Uren met Henk Broekhuis (1978)
- Literatuurwetenschap: het raadsel der onleesbaarheid (Huizingalezing)
(1978)
- Een dag uit het leven van de reuzenkoeskoes (1979)
- Dankwoord bij de aanvaarding van de P.C. Hooftprijs 1981
(met kanttekening van Simon Carmiggelt) (1982)
- Freud, Stalin en Dostojevski (1982)
- De Elsschot-feestrede (roofdruk) (1983)
- Afscheid van Leiden (1984)
- De leerboeken en ik (rede bij 150 jaar Van Oorschot) (1986)
- De ongelooflijke slechtheid van het opperwezen (1987)
- Zie ook onder Mozes (1988)
- De ondergang van het morgenland (1990)
- Een grote bruine envelop (1991)
- Luisteraars! (columns voor de wereldomroep) (1995)
- Achteraf (Parool-columns, verzamelbundel) (1999)
- Arnon Grunberg leest Karel van het Reve (2003)
- Ik heb nooit iets gelezen - en alle andere fragmenten (2003)
Bloemlezingen:
- De meisjes van Zanzibar en andere Russische gedichten uit
de twintigste eeuw (1979)
'Gebloemleesd'
Poëzie:
- 1 limerick: 'Een rijksambtenaar tweede klasse' in 'De lichte
muze, een verzameling gorgelrijmen, limericks en andere poetische
aardigheden van hedendaagse dichters', samengesteld door Jaap
Romijn (1956)
- 1 limerick: 'Een rijksambtenaar tweede klasse' in 'Ik wou
dat ik twee hondjes was', samengesteld door Vic van de Reijt
(1982)
- 1 gedicht: 'Grafschrift' in 'Hier ligt Poot Hij is dood',
samengesteld door Robert-Henk Zuidinga (1990)
Proza:
- 1 verhaal: 'Schrijven in Amsterdam' in 'Het land der letteren',
samengesteld door Adriaan van Dis en Tilly Hermans (1982)
- 1 verhaal: 'Afscheid van Leiden' in 'Licht Letterland 2',
samengesteld door Robert-Henk Zuidina (z.j.)
- 1 citaat in 'Kosmos groot citatenboek' (1986)
- 1 verhaal: 'Kroketjes in Ouderkerk' in 'Reislust. De beste
reisverhalen van 1991', bijeengebracht door Rudi Wester (1992)
- 1 verhaal: 'Afscheid van Leiden' in 'Io Vivat'. Verhalen
over het studentenleven' (1992)
- 1 verhaal: 'Afscheid van Leiden I' in 'Kort. Honderd Nederlandse
en Vlaamse verhalen uit de twintigste eeuw', bijeengebracht door
C.J. AartsM.C. van Etten (1993)
- 5 citaten in 'Prisma van de citaten' (1994)
- 1 fragment uit: 'Marius wil niet in Joegoslavië wonen'
in 'In de broek van de vijand. Waarom wij niet woedend zijn',
red. August Hans den Boef (1994)
- 1 citaat in 'Nederlandse wijsheden' verzameld door Drs. Hans
P. Keizer (1998): 'Er zijn meer manieren om aan geld te komen
dan een melkwijk'
- 1 fragment 'Mijn eigen dood' in 'Alleen de dood is tussen
u en mij. Literaire dodenkalender van de twintigste eeuw', samengesteld
door Dirk Baartse e.a. (2000)
Tijdschriften:
- In 1932 verschenen in 'De Tribune' verslagen van Karel van
het Reve over een kamp van de Pioniers. Hij gebruikte het pseudoniem
Karel Beton.
- In 1933 verschenen er verhalen van Karel van het Reve in
'De Jonge Kameraad' en in 'De Trommel'.
- Karel van het Reve was redacteur van de schoolkranten 'De
Ventilator'en 'Vulpes'.
- In de jaren na de Tweede Wereloorlog publiceerde Karel van
het Reve regelmatig in 'De Vrije Katheder' (tot 1950).
- Begin jaren zestig werd Karel van het Reve medewerker van
'Hollands Weekblad' en 'Hollands Maandblad'. In 'Hollands Maandblad'
publiceerde hij tussen 1963 en 1989 zijn 'Fragmenten', in 2003
gebundeld in Ik heb nooit iets gelezen - en alle andere fragmenten'',
- Karel van het Reve schreef vanaf 1954 stukken voor 'Het Vrije
Volk'.
- Karel van het Reve was een jaar (1967) correspondent voor
'Het Parool' in Moskou.
- Vanaf mei 1971 schreef hij televisiekritieken voor 'NRC Handelsblad'
onder het pseudoniem Henk Broekhuis.
- Tot zijn 75e verjaardag schreef hij de column 'Achteraf'
in 'Het Parool' en zat hij in het stichtingsbestuur van "Het
Parool'.
- Karel van het Reve had van 1979 tot 1991 elke maand een gesproken
column voor de Wereldomroep.
Diversen: (Zonder een schijn
van volledigheid)
- 1 jeugdfoto (11 jaar, met zijn moeder) in: 'Zoals ze waren....
Miesje Bouwman Jantje Wolkers en nog 179 zeldzame jeugdfoto's
van beroemde (en beruchte) Nederlanders' (z.j.).
- 'De Leidsche Revisor' (1983), een boekje gemaakt door enkele
vrienden toen hij met emeritaat ging.
- 'Geschiedenis van de Russische literatuur' werd in 1986 door
C.J. Aarts en N. van der Meulen in hun boek 'Het literair eeuwboek.
Honderd jaar het boek van het jaar' uitgeroepen tot het beste
boek van 1985.
- 1 bijdrage in J.M.A. Biesheuvel, Biesboek (1988)
- Ter gelegenheid van zijn zeventigste verjaardag en het daaraan
verbonden afscheid van het bestuur van 'Stichting Het Parool'
verscheen een liber amoricum, getiteld: 'Uren met Karel van het
Reve' (1991). Hierin bijdragen van o.a. J.M.A. Biesheuvel, Hugo
Brandt Corstius, Maarten 't Hart, Rudy Kousbroek Hans Ree en
Annie M.G. Schmidt.
- Theodoor Holman, Karel Zjizn njenoezjnogo tselovjeka (1991)
- Een bijdrage over Karel van het Reve in 'Kritisch Lexicon
van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Jos Paardekoper
(november 1991)
- Ger Verrips werkt aan een biografie van Karel van het Reve.
- 'Vier Russische schrijvers' werd uitgegeven als Cassetteboek.
- Max Pam maakte voor HP/De Tijd (10-09-1999) een lijst met
de 100 beste boeken van de eeuw. Hij nam hierin van Karel van
het Reve op:
Op nr. 3 'De ongelooflijke slechtheid van het opperwezen' (Kraakheldere
essays van een logica die bijna bedwelmend is).
Op nr. 16 'Uren met Henk Broekhuis' (Of hoe je taaie mythes
volkomen kunt onttakelen).
Op nr. 60 'Geschiedenis van de Russische literatuur' (Zo Nederlands
te kunnen schrijven over iets dat in het geheel niet Nederlands
is, dat is een gave).
Op nr. 87 'Een dag uit het leven van de reuzenkoeskoes' (Jaloersmakend
simpel opgeschreven).
- Een interview met Karel van het Reve in 'De interviewer'
van Ischa Meijer (1999)
- 'Het Parool' nam 'Uren met Henk Broekhuis' op in een (internationale)
lijst van De honderd mooiste boeken van de eeuw.
- Nop Maas, 'Kleine Bolsjewieken - de kleuterjaren van Karel
en Gerard (van het) Reve' (2000)
- De Stichting Karel van het Reve probeert een wetenschappelijke
editie van zijn werk uitgegeven te krijgen. Hiervoor is subsidie
nodig. In juli 2003 gaf het Constantijn Huygens Instituut aan
hier (voorlopig) geen geld voor te kunnen vrijmaken.
- Ger Verrips, 'Denkbeelden van een dubbelleven. Een biografie
van Karel van het Reve' (2004)
Literaire prijzen:
- Dr. Wijnaendts Franckenprijs 1973 voor 'Het geloof der kameraden'.
- PC Hooft-prijs voor essays1981 voor zijn gehele oeuvre.
- Gouden Stemband 1987 (prijs voor het gesproken boek).
Karel van het Reve was lid van de jury voor de P.C. Hooftprijs
1966.
Opmerkingen:
- Karel van het Reve is de zoon van de communistische journalist
en schrijver Gerardus Johannes Marinus van het Reve (1892-1975)
(pseudoniem: Gerard Vanter)en Jannetta Jacoba Doornbusch (1892-1959).
Hij is de oudere broer van Gerard Reve. De verstandhouding tussen
beide broers is nooit geweldig geweest.
- Karel van het Reve is geboren in Amsterdam, Van Hallstraat
25. Hij is vernoemd naar Karl Liebknecht (en die weer naar Karl
Marx).
- Het gezin Reve woonde in Betondorp, in de Ploegstraat. achtereenvolgens
op de nummers56, 57 en 85boven, de nummering is tegenwoordig
anders.
- Karel van het Reve ging naar de Rozenburgschool (lagere school)
en naar het Vossiusgymnasium in Amsterdam. Hier kreeg hij o.a.
les van Presser.
- Karel was 'pionier', dit was een communistische jeugdbeweging.
- In 1937 verhuisden ze naar de Jozef Israëlskade 116.
Karel bleef hier wonen tot 1945.
- In 1939 gaat Karel, samen met zijn vriendin Jozien, sociografie
studeren. Dit blijkt al snel niets voor hen te zijn. Ze gaan
dan 'wilde colleges' volgen bij diverse professoren. Tijdens
de oorlog gaan deze (illegale) colleges gewoon door. Ze raken
onder de indruk van Bruno Becker die Slavisitiek doceert.
- Na het gymnasium studeerde hij Slavische talen in Amsterdam.
Hij promoveerde in 1954.
- Op 11 juni 1945 trouwde hij met Jozina Israël. Hun eerste
kind (Jozina Jannetta) wordt geboren in 1947. In 1950 wordt hun
zoon David geboren. David trouwde later met columniste/schrijfster
Ileen Montijn.
- In 1948 reisde hij voor het eerst naar Moskou, samen met
Max Euwe, die er zijn schaaktitel moest verdedigen. Karel van
het Reve had Euwe (en Theun de Vries) Russische les gegeven.
Hij deed verslag van deze reis in 'De Vrije Katheder'.
- In de herfst van 1948 wordt Karel bibliothecaris van het
Rusland Instituut.
- Op 18-10-1957 werd hij hoogleraar Slavische letterkunde in
Leiden. Hij bleef dit tot 1983. Tussendoor was hij een jaar (1967/1968)
correspondent voor 'Het Parool' in Moskou.
- In 1958 maakte Karel van het Reve een tweede reis naar Rusland.
Hij woonde daar het vierde Internationaal Slavistencongres bij.
Bij terugkomst wordt hij voor 'Het Parool' geïnterviewd
door zijn broer Gerard. Het interview verschijnt op 22-09-1958.
In 1961 reist hij voor de derde keer naar Rusland, In 1965 voor
de verde keer.
- Karel van het Reve heeft in Amsterdam lang gewoond op Amstel
268, in het pand waar in de dertiger jaren het bureau van de
Communistische Partij gevestigd was.
- Karel van het Reve was de eerste die teksten van de Russische
dissident Andrej Sacharov Rusland uitsmokkelde. 'Het Parool'
had de primeur met deze teksten. Van het Reve mocht daarna (tot
1990) Rusland niet meer in.
- Karel van het Reve heeft twee keer meegespeeld in een film
van Theo van Gogh: 'Loos' (1988) en een remake van 'De avonden'
(1989).
- Karel van het Reve was in zijn essays een bestrijder van
ideeën die volgens hem niet klopten. Daarbij maakte het
niet uit van wie of vanuit welke richting die ideeën afkomstig
waren (vaak van Freud of Marx).
- Karel van het Reve leed de laatste jaren aan de ziekte van
Parkinson en aan dementie.
- Karel was geridderd in de Orde van Oranje Nassau. In de laatste
column van 'Luisteraars' schrijft hij hierover dat er een papiertje
bijzat waarop stond dat hij verzocht werd de decoratie na zijn
dood terug te geven. 'Ik hoop maar dat ik dàt niet vergeet',
schreef hij.
- In 2004 werd een plaquette (een straatnaambord met daarop
'K. van het + G.K. (van het) Reve (fam.)' met daarop nog weer
bordjes met een aantal jaartallen) geplaatst.
Anderen over Karel van het Reve:
- En voor het overige ben ik van mening dat Karel een prachtige
bijdrage heeft geleverd en levert aan het in ere houden van het
gezond verstand, op politiek en literair gebied. Helderheid van
denken, eenvoud van taalmiddelen, gecombineerd met een trefzekere
ironie - dat zijn, voor mij, de kernelementen van zijn veroverend
proza. (H.W. Sandberg, Tussen Tsjechov en Wertheim, in Uren met
Karel van het Reve, blz. 167)
- Niemand heeft de laatste jaren meer bijgedragen tot de levendigheid
van de openbare intellectuele discussie in Nederland dan Karel
van het Reve. Onverschrokken gaat hij vele wetenschappen tegelijk
te lijf, waarbij hij eigen waardigheid nog minder lijkt te achten
dan die van zijn tegenstanders. Hij neemt onveranderlijk een
Davidspose aan: schijnbaar argeloos, ongepantserd en slechts
gewapend met het slingertje van zijn bedrieglijk eenvoudige stijl
en redeneertrant. (Aad Nuis, HP, 20-10-1979)
- Karel van het Reve zet zichzelf en de lezer met een verbluffende
virtuositeit telkens weer op het verkeerde been, waardoor we
echter wel een nieuwe kijk krijgen op verscheidene zaken. (Martin
Ros, HN, 23-05-1987)
- Van het Reve is op zijn best, als hij modieuze denkbeelden
te lijf kan gaan. Als hij zich keert tegen wat mensen graag willen
denken en bijgevolg voor juist houden. Het is een genoegen hem
de halfhartige en verbloemende redeneringen te zien ontleden,
waarmee verwerpelijke systemen worden goedgepraat. (G.F.H. Raat,
Volkskrant, 05-06-1987)
- Misschien is dit nog het dodelijkst aan deze polemist: zijn
zeer opgewekte humeur en zijn schitterende humor. En tegen humor
legt bijna alles het af, want hij laat het kronkelkarakter van
de rechtste lijn zien. (Kees Fens, Doorluchtig glas. Vijftig
jaar P.C. Hooft-prijs, blz. 72)
- Karel van het Reve genoot van provoceren. In 1978 hield hij
de Huizinga-lezing onder het motto Het raadsel der onleesbaarheid
en trapte daarmee veel literatuurcritici en -wetenschappers op
de tenen. Hij noemde de literatuurwetenschap 'volkomen nutteloos'
en werd al snel bestempeld tot de 'ondeugendste professor van
Nederland'. (Menno Schenke, AD, 05-03-1999)
- Karel van het Reve was de veelzijdigste publicist van Nederland
(Jan Blokker, Volkskrant, 05-03-1999)
- Bijna een halve eeuw eerder had hij gedicht: 'Wij schrijven
het jaar onzes Heren/ 2000, maar moeten veel leren:/ De meerderheid/
Verbeuzelt zijn tijd/ Met vruchteloos redeneren.' Nét
niet gehaald! Godverdomme, Karel, en dat in een tijd van oprukkend
obscurantisme, waarin wij jouw scepsis en verstand beter dan
ooit hadden kunnen gebruiken! (Martin van Amerongen, De Groene
Amsterdammer, 06-10-1999)
- Niemand in Nederland schreef zulk helder, nuchter en geestig
proza als Karel van het Reve. Literaire en essayistische prestaties
vallen moeilijk te vergelijken, maar in veel opzichten toonde
de tegendraadse slavist zich de evenknie van de door hem zo bewonderde
Elsschot. (Gerry van der List, Elsevier, 23-10-1999)
Mijn favoriete citaat:
Een rijksambtenaar tweede klasse
Zat 's avonds zijn voeten te wassen.
Hij wou op het zand
Van het Tesselse strand
Ontkleed zijn verloofde verrassen.
(Ik wou dat ik twee hondjes was, blz. 24)
Links:
Terug naar de eerste pagina /homepage
Citaten zoeken op trefwoord
Overzicht van trefwoorden
Citaten zoeken op auteur
Overzicht van auteurs
Overzicht van bibliografieën
Andere interessante internet-bladzijden
Vanaf 28-03-1999
Bronnen o.a.:
- Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
- Querido's letterkundige reisgids van Nederland (1982)
- Vrij Nederland (22-05-1982)
- Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
- Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
- Theodoor Holman, Karel Zjizn njenoezjnogo tselovjeka (1991)
- Prisma van de pseudoniemen (1992)
- Kees Fens, Doorluchtig glas. Vijftig jaar P.C. Hooft-prijs
(1997)
- Encarta '98 (1997)
- Algemeen Dagblad (05-03-1999)
- Trouw (06-03-1999)
- Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)
Het schaap Veronica
Kijk, zei het schaap Veronica, hier
staat het in te lezen:
Er is een grote schrijver in ons dierbaar vaderland.
Wat prachtig, riep de dominee, de Here zij geprezen!
Wel wel, zeiden de dames Groen, 't werd tijd zo onderhand.
En of wij willen meedoen aan het Amer Libicorum,
Zo zei het schaap Veronica, dat doen we dus. Okee?
't Heet Liber Amoricum, maar we doen 't gaarne voor 'm,
wie mag die schrijver dan wel wezen? vroeg de dominee.
Wel, zei het schaap Veronica, 't is
ene Van het Reve.
O jee, zeiden de dames Groen. Nu worden we heel kwaad.
Dat is die man die al die nare boeken heeft geschreven
waarin hij uur na uur de lieve jongens slaat.
Ik weet het, zei de dominee, en wat
me dan nog méér smart
is dat hij eens ontuchtig met een ezel heeft verkeerd!
Nee, zei het schaap Veronica, dat is zijn broertje Gerard.
Dit is Karel van het Reve en hij is heel hooggeleerd.
O die! zo sprak de dominee, die is
niet te vertrouwen.
Hij is een russofiel en bovendien een renegaat!
En renegaten moet men altijd in de gaten houwen.
Precies, zeiden de dames Groen, dat moet men inderdaad.
Wacht even, riep de dominee, wat heb
ik laatst gelezen?
Die zelfde Karel schreef een boek
o lieve dames Groen
Dat hele boek dat was een aanklacht tegen 't Opperwezen!
wat schandelijk, wat schandelijk, zeiden de dames toen.
Dus, juffrouw schaap Veronica, u kunt
dat plan wel schudden.
Wij doen niet mee. Ons antwoord is een overduidelijk NEEN.
U zult zich toch wel scharen hier bij onze eigen kudde?
Nee, zei het schaap Veronica. Dan doe ik het alleen.
Ik schrijf wel een gedichtje in dat
Liber Amicorum
daar zet ik netjes onder: Van het schaap Veronica.
Dan schrijf ik: Lieve Karel, mijn gezelschap vindt u schorem.
Ik niet, ik roep: Lang zal die leven in de gloria!
kom kom, zeiden de dames Groen, niet
bokken dominee!
We hebben zo meteen nog bitterkoekjes bij de thee!
(Annie M.G. Schmidt in 'Uren met Karel
van het Reve, blz. 168/169)
©2005 Mats
Beek, Veenendaal