Achternaam: Rubinstein

Voornaam: Renate

Doopnamen: Renate Ida

Geboren: 16-11-1929

Te: Berlijn

Overleden: 23-11-1990

Te: Amsterdam

Pseudoniem(en): Renate Rubinstein schreef als Tamar wekelijks een rubriek in 'Vrij Nederland'. Tamar betekent 'Palmboom' en komt voor in het Oude Testament (een tragische vrouwenfiguur).

Werk:

Proza:

• Namens Tamar (stukjes) (1964)
• Met verschuldigde hoogachting (stukjes) (1966)
• Jood in Arabië, Goi in Israël. Over Israël en de Arabieren (1967)
• Sta ik toevallig stil (stukjes) (1970)
• Tamarkolommen en andere berichten (stukjes) (1973)
• Klein Chinees woordenboek. Over de Volksrepubliek China (1975)
• Was getekend Tamar (stukjes) (1977)
• Niets te verliezen en toch bang (over haar echtscheiding) (1978)
• Niet de woorden maar de stem (selectie uit 'Tamarkolommen en andere berichten') (1979)
• Hedendaags feminisme (1979)
• Ieder woelt hier om verandering (stukjes) (1979)
• Een man uit Singapore (1980)
• Twee eendjes en wat brood (stukjes) (1981)
• Met gepast wantrouwen. Notities over de Hollandse ziekte (1982)
• Liefst verliefd (stukjes over de liefde) (1983)
• Links en rechts in de politiek en in het leven (Huizingalezing, 1983)
• Naar de bliksem? ik niet (1984)
• Alexander : een impressie van de kroonprins bij zijn achttiende verjaardag (1985)
• Nee heb je (notities over ziek zijn) (1985)
• Toekomstmuziek (1986)
• Tijd van leven (stukjes) (1987)
• Nee heb je. Notities over ziek zijn (budgetboek-serie) (1988)
• Over mijn katten (1989)
• Overgangscursus (1990)
• Mijn beter ik (1991)
• Wat vliegt de tijd! (columns) (1992)
• Over de liefde (columns) (1998)

Vertalingen:

Vertaald:

• 'Take it and leave it', vertaling van 'Nee heb je' (1989)
• 1 verhaal: 'Aufgegabelt' in 'Frauen in den Niederlanden. Erzählungen' (1992)
• Nichts zu verlieren und dennoch Angst. Notizen nach einer Trennung (1993)
• Take It and Leave It : Aspects of Being Ill
• Immer verliebt
• Mein besseres Ich. Erinnerungen an eine Liebe (1997)

Bloemlezingen:

'Gebloemleesd'

Proza:

• 1 verhaal: 'Na enig denken voelde ik mij getroost' in 'Gastenboek van Singel 262. Nieuwe verhalen en gedichten van veertig Nederlandse auteurs' (1964)
• 2 verhalen in 'Brokkelpak. Een boek vol verhalen, gedichten, puzzels, spelletjes en wetenswaardigheden', samengesteld door T. van Deel (1972)
• 1 citaat in 'Standaard modern Citatenboek' samengesteld door Gerd de Ley (1973): 'Het heerlijke van eerste klas reizen in de trein is dat je er op de duur alle linkse intellectuelen in tegenkomt.'
• 1 verhaal: 'Medium Gemist' in 'Even geduld aub' (boekenweekgeschenk 1977)
• 1 bijdrage: 'De beste regeringsvorm' in 'De ontketende held' (boekenweekuitgave voor de jeugd, 1977)
• 1 verhaal: '5 mei' in: 'Het grote Nederlandse verhalenboek. Een bundel van de opmerkelijkste verhalen, gedichten en prenten uit de laatste 50 jaar' (red. Hella S. Haasse, Ad Petersen, Koos Postema en Willem van Toorn) (VARA, 1977)
• 1 fragment: 'Zeven nachten kermend op de stoep' in 'Je weet niet wat je leest', een min of meer komplete doorsnee-bloemlezing van wat de nederlander leest (1978)
• 2 verhalen in 'Veelzijdig, Werk van Nederlandse schrijfsters na 1918', gekozen en ongeleid door Hella S. Haasse (1979)
• 3 columns in: 'Columnisten in de jaren zeventig' (Nico Schepemaker, Jan Blokker, Renate Rubinstein, Kees van Kooten, Simon Carmiggelt), Bulkboek 109 (1980)
• 1 bijdrage: 'Hoerenbuurt' in 'Het land der letteren', samengesteld door Adriaan van Dis en Tilly Hermans (1982)
• 1 verhaal: 'Opgepikt' in 'Indruk 83. Wat schrijvers schrijven' samengesteld door Ivo Gay, Jaap Goedegebuure, Paul de Wispelaere (CPNB, 1982)
• 2 verhalen in 'De Kat in de boekenkast. Nederlandse schrijvers over katten'samengesteld door Tilly Hermans en Pieter van Oudheusden (1984)
• 1 verhaal: 'Niet de woorden maar de stem' in 'Bijna honderd. Meulenhoff 1895-1985. Verhalen en gedichten ven schrijvers uit het literaire fonds' (1985)
• 2 verhalen in 'De geneugten van de roem. Nederlandse schrijvers over zichzelf en het publiek', samengesteld door Tilly Hermans en Wouter Donath Tieges (1985)
• 1 verhaal: 'Bovenop het korenveld' in '15 verhalen over bomen' (ca. 1985)
• 2 citaten in 'Kosmos groot citatenboek' (1986)
• 1 citaat in 'Het Trouwboekje', samengesteld door Gerd de Ley (1987): 'Waar wij was, zal ik zijn.'
• 1 verhaal: 'Moeder' in 'Een moeder uit duizenden. De mooiste verhalen over moeders', samenstelling Jaap Voerman en Nanda Meijnen (1989)
• 1 verhaal: 'De nieuwste elite' in 'Eerste keus. Nederlandse en Vlaamse verhalen en gedichten uit de jaren tachtig' (1990)
• 1 verhaal: 'Een loflied op de zomer' in '15 natuurverhalen' (IVN) (1991)
• 1 verhaal: 'Theoretisch' in 'De ware Jacob. Liefde in de Nederlandse literatuur', samenstelling Nanda Meijnen en Jaap Voerman (1992)
• 1 verhaal: 'Rood licht' in 'Wonder op wielen. De mooiste verhalen over de auto', samenstelling Anja Dokter en Jaap Voerman (1992)
• 1 verhaal: 'Comparitie' in 'Gelukkig gescheiden. Echtscheidingen in de Nederlandse literatuur',samenstelling Nanda Meijnen en Jaap Voerman (1992)
• 1 verhaal: 'Lamperijntje zwart als roet' in 'Goed gebundeld 1993' samengesteld door Marijke Hilhorst (1993)
• 1 verhaal: 'Emils Place' in 'De vreemdeling & Ik', Bulkboek 219 (1993)
• 1 verhaal: 'Heimwee' in 'Verhalen van heimwee en verlangen', samengesteld door Marina van Leek (1993)
• 18 citaten in 'Prisma van de citaten' (1994)
• 1 fragment uit 'Niets te verliezen en toch bang' in 'Vrouwenlevens. Honderd jaar vrouwen over hun leven', samengsteld door Margot de Waal (1995)
• 1 verhaal: 'Parijs' in 'Bon voyage en France', samenstelling nanda Meijnen, Jaap Voerman en Petra Waaijer (1998)
• 1 verhaal: 'Een man uit Singapore' in 'Met liefde. De mooiste liefdesverhalen', samengesteld door Harminke Middendorp (1998)

Tijdschriften:

• Renate Rubinstein was redactrice van de jeugdpagina van het 'Nieuw Israëlitisc Weekblad'.
• Renate Rubinstein was redactrice van 'Propria cures', 'Avenue' en 'Avenue Literair' (waar ze reisverhalen voor schreef).
• Renate Rubinstein schreef vanaf 1962 als Tamar wekelijks een rubriek in 'Vrij Nederland'.
• Renate Rubinstein publiceerde in 'Hollands Weekblad' en 'Tirade'.

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• Bulkboek 109 was o.a. aan Renate Rubinstein gewijd, met als titel: 'Columnisten in de jaren zeventig'.
• Drs. F. Weinreb, Collaboratie en verzet, een poging tot ontmythologisering onder redactie van Renate Rubinstein (1969). In 1971 publiceerden Renate Rubinstein en Aad Nuis een verkorte versie.
• 'Nee heb je' en 'Liefst verliefd' werden uitgegeven als Cassetteboek.
• 'Niets te verliezen en toch bang' werd in 1986 door C.J. Aarts en N. van der Meulen in hun boek 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar' uitgeroepen tot het beste boek van 1978.
• Bzzlletin 148 (september 1987) was voor een groot deel gewijd aan Renate Rubinstein.
• Een bijdrage over Renate Rubinstein in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Jos Paardekooper (november 1991)
• J. en M. Goudsblom/L. van Krevelen/T. Hermans (red.), 'Renate. Herinneringen van vrienden' (1992) Bijdragen van o.a. Guus Vleugel, Maarten 't Hart, Aad Nuis, Betsy Udink en Annie M.G. Schmidt.
• Een interview met Renate Rubinstein in 'De interviewer' van Ischa Meijer (1999)
• Max Pam maakte voor HP/De Tijd (10-09-1999) een lijst met de 100 beste boeken van de eeuw.
  Hij nam hierin van Renate Rubinstein op nr. 75 'Jood in Arabië, goj in Israël' op (De Weinreb-zaak maakt de verleiding groot geen enkel boek van Renate Rubinstein op de lijst te zetten, maar dat zou jammer zijn, want dit boek geeft heel goed de paradox weer waar veel Nederlanders, joden en niet-joden, nog lang niet aan toe waren).
• In een pakket van 8 Luister-cd's van de Lijster-serie, waarop schrijvers uit eigen werk voorlezen, zat de CD 'Liefst verliefd' van Renate Rubinstein.+.

Literaire prijzen:

• Multatuli-prijs 1979 voor 'Niets te verliezen en toch bang'.
• Jan Greshoff-prijs 1986 voor 'Nee heb je'.
• Hélène de Montigny-prijs 1988 voor haar buitengewone verdienste ten opzichte van het mensdom in het algemeen en haar moed sprekend uit tal van publikaties.

Renate Rubinstein was lid van de jury voor:

• Prozaprijs van de gemeente Amsterdam 1968
• Multatuli-prijs 1973
• P.C. Hooftprijs 1975
• CPNB-prijs 1979, 1980

Opmerkingen:

• Renate Rubinstein werd in Berlijn geboren, als oudste kind van een joodse vader (zakenman) en een niet-joodse moeder. De beeldhoudster Gerda Rubinstein is een zus van haar.
• Het gezin ging in 1935 (korte tijd) in Amsterdam wonen, daarna twee jaar in Londen en in 1939 weer in Amsterdam. Hier ging ze naar het gymnasium en (veel later, 1955-1957) naar de Universiteit (politieke en sociale wetenschappen).
• Haar vader werd in 1940 gedeporteerd. Hij overleed in Auschwitz.
• Toen Renate Rubinstein 19 jaar was, woonde en werkte ze in Parijs.
• Renate Rubinstein werkte kort na de oorlog enige tijd bij uitgeverij Van Oorschot.
• Ze maakte haar gymnasiumopleiding, aan het Vossiusgumnasium, niet af, ging in 1953 (na een ongelukkige liefde) naar Israël waar ze werkte (als schapenhoedster) in een kibboets.
• Renate Rubinstein volgde een tweejarige studie aan de universiteit van Jeruzalem. Ook volgde ze een jaar colleges aan de universiteit van Kingston (Jamaica). Ze studeerde politieke en sociale wetenschappen.
• Renate Rubinstein is getrouwd geweest met Jaap van Heerden en Aad Nuis. Ze woonde o.a. op Jamaica.
• Renate Rubinstein wordt op 07-03-1966 veroordeeld tot een boete van ƒ 75,00 wegens het aanplakken van anti-Claus leuzen.
• Ze voerde een jarenlange polemiek met W.F. Hermans over de Weinreb-biografie 'Collaboratie en verzet', die Rubinstein redigeerde.
• In 1977 werd bij haar de ziekte multiple sclerose vastgesteld.
• Renate Rubinstein woonde in Amsterdam aan de Oudezijds Voorburgwal.
• Renate Rubinstein werd op 28-11-1990 begraven op Begraafplaats Zorgvlied (graf N-II-267).
• Van Renate Rubinstein verscheen na haar dood 'Mijn beter ik' (1991), waarin zij onthulde dat zij jarenlang een verhouding had met Simon Carmiggelt.

Anderen over Renate Rubinstein:

• Han Lammers noemde Renate Rubinstein ooit: Onze Lieve Vrouwe van de Eeuwigdurende Tegenstand.
• Haar werk verenigt de puntigheid en de persoonlijke betrokkenheid van de columniste met de overdachte literaire vorm van het essay (Nee heb je, budgetboek, blz. 87)
• Renate Rubinstein van de Tamarkolommen. die is, met Broekhuis, Kousbroek en Grijs niet mild en pretentieloos, integendeel; zij schrijft niet alleen over huiselijke besognes, maar ook over politiek, literatuur en wetenschap. Zij is door haar veelzijdigheid en talent de ware koningin van de columnisten. (Marjolijn Pouw, NRC, 30-11-1979)
• Ze was haar vijanden altijd een slag voor, en steeds als ze haar stemvork aansloeg bleek hoe vals het koor der commentatoren zong. (Peter Schat, HP/De Tijd, 30-11-1990)
• Renate had een prachtige manier van kijken. Ze had de grote onschuldige ogen van een kind, en de jaren hebben daarin geen sluwheid of ontgoocheling gebracht. Uit die ogen sprak wat zij zich in woord en geschrift ten doel had gesteld: 'Niet vervelen en niet liegen'. Tot op het laatst is zij daarin geslaagd. (Vera Illés, Elsevier, 01-12-1990)
• Renate was wel zo ongeveer de grootste namedropper in de geschiedenis van de Nederlandse cultuur. Alle enigsizns bekende mensen met wie zij omging, doken voortdurend op in haar column in Vrij Nederland en in haar conversatie. Carmiggelt zelf merkt hierover op - het is aardig dat ze deze uitspraak niet heeft weggelaten - dat ze niet op hem verliefd zou zijn geworden als hij niet beroemd was geweest. (Karel van het Reve, NRC Handelsblad, 10-05-1991)
• Ze was geestig, ijdel, eigenwijs, veeleisend, charmant, dominant, betrokken. Ze koesterde haar vriendschappen even innig als haar antipathieën, en ze praatte liever dan ze luisterde. (Inge van den Blink, UN, 27-11-1992)
• Rubinstein slikt haar tranen en en vermurwt haar lezer met humor en intelligentie. En die verleiding blijkt, ook bij tweede of derde lezing, nog altijd onweerstaanbaar. (Aleid Truijens, Volkskrant, 27-11-1998)

Mijn favoriete citaat:

Naar een overzicht van citaten van Renate Rubinstein

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Renate Rubinstein
• Literaire wandeling - Renate Rubinstein
• Renate Rubinstein - Citaat

Bronnen o.a.:

• Wie is die.... Auteurs van Singel 262 (1966)
• Lexicon van de modene Nederlandse literatuur (1978)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Vrouwenlexicon (1989)
• Schrijversgezichten (1990)
• Prisma van de pseudoniemen (1992)
• Vrouwenlevens. Honderd jaar vrouwen over hun leven (1995)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Waar ligt Poot (1997)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)