Achternaam: Schmidt-Degener

Voornaam: F.

Doopnamen: Frederik

Geboren: 10-12-1881

Te: Rotterdam

Overleden: 21-11-1941

Te: Amsterdam

Pseudoniem(en): F. Schmidt-Degener publiceerde in 'Groot Nederland' onder de pseudoniemen F.S.-Degener en Teunis Erink.

Het verbindingsstreepje tussen zijn beide achternamen werd door hem altijd gebruikt, dit in tegenstelling tot de vermelding bij de burgerlijke stand.

Hij liet zijn vornaam - Fritz - officieel veranderen in Frederik.

Werk:

Poëzie:

• De poort van Ishtar (versdrama) (1937)
• 55 variaties op een bekend thema (1937)
• Silvedene. Tien suites voor viool en woord (1939)
• De poort van Ishtar (gedichten en toneel) (1945)

Toneel:

• De poort van Ishtar (versdrama) (1937)
• De poort van Ishtar (gedichten en toneel) (1945)

Vertalingen:

• Het handboekje van Epidictus (1904)
• 55 variaties op een bekend thema (1937)

Essays:

• Rembrandt (1906)
• Adriaen Brouwer (1908)
• Frans Hals (1924)
• Veertig meesterwerken van Jan Steen afgebeeld in heliogravuren (1927)
• De eeuw van Flaubert
• Phoenix (1942)
• Verzamelde studiën en essays I, Het blijvend beeld der Hollandse kunst (1944)
• Rembrandt's tegenstrijdigheden (1945)
• Verzamelde studiën II, Rembrandt (1950)

Bloemlezingen:

'Gebloemleesd'

Poëzie:

• 2 gedichten in 'Dichters van dezen tijd', door D.A.M. Binnendijk (15e druk, 1946)
• 3 gedichten in: 'Met twee maten, de kern van vijftig jaar nederlandse poëzie geïsoleerd en experimenteel gesplitst' samengesteld door Paul Rodenko (1956)
• 1 gedicht: 'Viool van het late uur' in 'De spiegel van de Nederlandse poëzie', samengesteld door Hans Warren (1979)
• 1 gedicht: 'Cloaca maxima' in 'De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw in 1000 en enige gedichten, samengesteld door Gerrit Komrij (1980)
• 1 gedicht: 'Pierrot' in 'Bijna honderd. Meulenhoff 1895-1985. Verhalen en gedichten ven schrijvers uit het literaire fonds' (1985)

Tijdschriften:

• F. Schmidt-Degener publiceerde artikelen in Engelse, Franse en Duitse kunsthistorische tijdschriften.
• F. Schmidt-Degener publiceerde (na aandringen van Greshoff en Vestdijk) 12 gedichten in 'Groot Nederland'.

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• A.M. Musschoot, 'De poëzie van F. Schmidt-Degener' (1967)
• A.M. Musschoot, 'Frederik Schmidt-Degener, dichter, kunstgeleerde en museumdirecteur' (1969)
• Een bijdrage over F. Schmidt-Degener in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Stanny Glasius-Wilmering (augustus 1998)

(Literaire) prijzen:

Eredoctoraat aan de Universiteit van Amsterdam op 28 juni 1932. Er werden dit jaar i.v.m. het 300-jarig bestaam 39 eredoctoraten uitgereikt. Anton Constandse tekende in een pamflet protest aan tegen deze 'inflatie'.

Opmerkingen:

• F. Schmidt-Degener was het eerste kind van Johann Schmidt Degener en Maria Kamerlingh. Hij kreeg nog vier broers en één zus.
• F. Schmidt-Degener ging naar het 'Erasmianum' in Rotterdam, waar hij les kreeg van de dichter J.H. Leopold. Bij Leopold thuis kreeg hij, na een langdurige ziekte, in 1897 'bijwerklessen'. Ook na deze lessen bleef hij J.H. Leopold bezoeken.
• F. Schmidt-Degener studeerde vanaf 1902 kunstgeschiedenis in Berlijn en in Parijs (in Nederland werd het vak niet onderwezen). Hij studeerde af in 1905.
• F. Schmidt-Degener was kunsthistoricus.
• F. Schmidt-Degener was van 1908 tot 1921 directeur van museum Boymans in Rotterdam.
• F. Schmidt-Degener was van 1921 tot 1941 directeur van het Rijksmuseum in Amsterdam.
• In het Rijksmuseum in Amsterdam staat een portretbuste van F. Schmidt-Degener.
• Hij organiseerde grote tentoonstellingen, met als hoogtepunt de Rembrandttentoonstelling in 1935.
• Op zijn vakgebied heeft hij meer dan honderd publicaties op zijn naam staan.
• Pas rond zijn 50e jaar begon hij te dichten.
• Het thema van '55 variaties op een bekend thema' (1937) is het korte gedicht 'Le sylphe' van Paul Valéry. De eerste strofe luidt:
  Ni vu ni connu
  Je suis le parfum
  Vivant et defunt
  Dans le vent venu!
  De eerste vertaling van Schmidt-Degener luidt:
  Geen spoor. Te gezwind.
  Het leek slechts gegeven
  als breuk in het leven,
  als reuk in den wind.
• De laatste twintig jaar woonde hij in het huis in de tuin van het Rijksmuseum, samen met zijn moeder en zus.
• F. Schmidt-Degener was anti-Duits, maar was als directeur wel aanwezig bij de openingen van nazistische tentoonstellingen en het Rijksmuseum.
• Hij trouwde (op latere leeftijd) met een Franse vrouw, zij overleed in 1939. Hij was van plan opnieuw te trouwen, maar overleed kort voor dat huwelijk aan een hartaanval.

Anderen over F. Schmidt-Degener:

• Inhoudelijk zijn Schmidt-Degeners essays nog steeds interessant. De betogen zijn mooi opgebouwd en erudiet. De stijl is echter in tweeërlei opzicht gedateerd. De woordkeus en de zinsbouw zijn vaak storend ouderwets en de betoogtrant is zeker voor een huidige lezer niet altijd acceptabel. (Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945, augustus 1998)
• Eem libertijns geleerde, die tevens een groot dichter was. (Simon Vestdijk, geciteerd door Kees Fens, Volkskrant, 24-02-2001).
• Ik ken maar één portret van hem; het is gemaakt door Godfried de Groot, eens de glamour-portrettist van artistiek Amsterdam. De foto moet uit zijn latere jaren zijn. Een zeer verzorgde man laat zich zien, met donker haar, zware donkere wenkbrauwen en een donkere snor. Een strenge man lijkt hij mij, een gezagdrager; hij staart voor zich uit, in welgevormde gedachten. Maar de ogen achter de brillenglazen lijken even te twinkelen. Rond de zware gedachten bewegen zich lichte binnendenksels, waaraan hij een licht plezier beleeft. (Kees Fens, Volkskrant, 24-02-2001)
• Deze was een estheet en onder hem begon een tijdperk van grote opruiming. Zo liet de museumdirecteur in zijn streven
  naar rust de overaanwezige decoraties van de architect Cuypers overschilderen. Hij selecteerde scherp op kwaliteit en combineerde de werken volgens scholen en niet op onderwerp, zoals zijn voorgangers hadden gedaan. Het accent kwam nog zwaarder te liggen op wat als typisch Hollands werd beschouwd: schilderijen met een realistisch aanzien. (website Rijksmuseum Amsterdam - zie Links)

Mijn favoriete citaat:

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van F. Schmidt-Degener
• Website Rijksmuseum Amsterdam

Bronnen o.a.:

• P.H. Dubois, hedendaagse nederlandse kunst, letterkunde (1956)
• De Kleine Winkler Prins (1962)
• Lexicon van de Nederlandse literatuur (1978)
• Querido's letterkundige reisgids van Nederland (1983)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Winkler Prins Lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945 (augustus 1998)
• Volkskrant (24-02-2001)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)