Achternaam: Smit

Voornaam: Gabriël

Doopnamen: Gabriël Wijnand

Geboren: 25-02-1910

Te: Utrecht

Overleden: 23-05-1981

Te: Laren (N.H.)

Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft Gabriël Smit niet onder pseudoniem gepubliceerd.

Werk:

Poëzie:

• Voorspel (1931)
• Weerklank (1932)
• Requiem in memoriam matris (1932)
• Christofoor (1933)
• Het laatste gezicht (1935)
• De priester (1938)
• Maria-lof en andere gedichten (1939)
• Angelus (1940)
• XL Psalmen (1942)
• Tempore belli (1943)
• Sonnetten (1944)
• Zeven Marialegenden (1945)
• Spiegelbeeld (1946)
• Roosjes uit de hemeltuin (1947)
• Ternauwernood (1947)
• Fragment (1948)
• Ternauwernood (1951)
• Geboorte (1952)
• De psalmen (1952)
• Het jaar van de Heer (1955)
• Onderlinge verstandhouding (met A. van Duinkerken en M. v.d. Plas) (1956)
• Ik geloof (1957)
• Dichterbij (1964)
• Variaties van liefde (1966)
• Op mijn woord (1968)
• Leven van gedichten. Verzamelde poëzie (1969)
• Psalmen opnieuw (1972)
• Gedichten (keuze uit eigen werk) (1975)
• Weerlicht (1976)
• Die geleden heeft onder Pontius Pilatus (1979)
• Beatrijs (1979)
• Evenbeeld (1981)

Dagboeken:

• Dagboeknotities in het tijdschrift 'Roeping' in 1957.

Toneel:

Gabriël Smit schreef een aantal lekespelen, o.a.:

• Terug naar Gethsemané (1941)
• Vrouwen in Bethlehem (1954)

Vertalingen:

• John Donne, De wonderbare tweestrijd (samen met Fedde Schurer, Hein de Bruin, Pieter Venemans en Theun de Vries) (1939)
• Gabriël Smit vertaalde gedichten, bijv. 'De klokken' van Guillaume Apollinaire, opgenomen in de 'De muze kent geen Babel', Poëzie uit alle werelddelen in vertaling' (1959)
• Gabriël Smit maakte psalmberijmingen (zie boven)
• Gabriël Smit vertaalde veel oud-christelijke gedichten (kerst- en pinksterliederen).
• Grensverkeer. Vertaalde gedichten (o.a. Auden, Brecht, Eliot, Grass, Neruda, Rilke) (1975)

Essays:

• In het land van de dichter (1947 - herzien en uitgebreid in 1961)

Bloemlezingen:

• Wiltzangh. Met de dichters in de natuur (z.j.)
• Avondboek. teksten ter overweging (1978)

'Gebloemleesd'

Poëzie:

• 1 gedicht: 'Hoe stil was het...' in 'Kent uw dichters. gedichten van 100 dichters' (1932)
• 1 gedicht: 'Advent' in 'In de donkere dagen voor Kersttijd...', bijeengebracht door Han G. Hoekstra (1941)
• 2 gedichten in 'Religieuze poëzie. Een keuze uit de Nederlandse religieuze lyriek van 1880 tot 1950', samengesteld door Dirk Coster en Anton Deering (1949)
• 2 gedichten in 'Met engelen en herders', samengesteld door Chr. Leeflang (1954)
• 1 gedicht: 'Bij de baar van mevrouw Aaltje Noordewier' in 'Twee muzen', uitgezocht door Jan Engelman en Wouter Paap (1955)
• 1 gedicht: 'Genesis' in 'Poëtisch akkoord. Honderd gedichten uit tien jaar Noord- en Zuid-Nederlandse literatuur', samenstelling: Pierre H. Dubois, Hubert van Herreweghen, Maurice Roelants en Garmt Stuiveling (1956)
• 1 gedicht: 'Utrechts drieluik (fragment)' in 'De Muze vertelt', bijeengebracht door J.C. Brandt Corstius en Han G. Hoekstra (1958)
• 2 gedichten in 'Muziek en poëzie', bijeengebracht door Johan de Molenaar (1959)
• 1 gedicht: 'Nachtliedje' in 'De muze en het heelal', bijeengebracht door Guus Sötemann (1959)
• 2 gedichten in 'Een ster wees de weg. Kerstgedichten uit alle tijden', bijeengebracht door Chr. Leeflang (1959)
• 1 gedicht: 'Omschrijving van de liefste' in 'De vrouw' (serie: Beeldende poëzie), bijeengebracht door Adriaan Morriën (1960)
• 1 gedicht: 'Emmaus' in 'Literair akkoord 5', bijeengebracht door C. Bittremieux, Bert Decorte, Ed. Hoornik en Sybren Polet (1961)
• 1 gedicht: 'Werkelijkheid' in 'Literair akkoord 6' bijeengebracht door Ad den Besten, C. Bittremieux, Sybren Polet en Jan Schepens (1962)
• 1 gedicht: 'Ik zing u van de herder Jan' in 'Kinder-Kerstpocket', samengesteld door Elisabeth Wijnands (1963)
• 1 gedicht: 'Ik zing u van de herder Jan' in 'Nieuw kerstboek voor kinderen', samengetseld door Miep van Rooijen (z.j.)
• 1 gedicht 'Emmaus' in 'Religieuze poëzie der Nederlanden', verzameld door Michel van der Plas (z.j.)
• 1 gedicht: 'Adem van Kerstmis' in 'Kerstboeket' samengesteld door Miep van Rooyen (z.j.)
• 1 gedicht: 'Geheven glas' in 'Om een bokaal vol wijn. Een bundel met 24 verzen van eigentijdse dichters, uitgegeven bij het 125e wijnjaar van Robbers & Van den Hoogen (1967)
• 1 gedicht: 'Nacht op Golgotha' in 'Een nieuwe bundel verzen', verzameld door Dr. G. Kazemier (13e druk, 1967)
• 1 gedicht: 'Naar huis', in 'Dichters omnibus. 14e bloemlezing', samengesteld door Ad den Besten (1967)
• 1 gedicht: 'Woorden groeien mee' in 'Dichtersomnibus, 16e bloemlezing' samengesteld door Ad den Besten (1969)
• 2 gedichten in: 'Het grote kerstboek', samengesteld door D. van der Stoep (z.j.)
• 2 gedichten in 'Gedichten die mij vergezellen', samengesteld door Dr. J.J. Buskes (z.j.)
• 1 gedicht: 'Komend uit het Gooi', in 'als die stad eens ommeviel... Dichters over Amsterdam', samengesteld door Wim Ramaker (1975)
• 1 gedicht: 'Antwoord' in 'En allen die het hoorden verbaasden zich. Gedichten over een geboorte' samenstelling Wim Ramaker (1976)
• 1 gedicht: 'Uit: Variaties' in 'De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw in 1000 en enige gedichten, samengesteld door Gerrit Komrij (1980)
• 1 gedicht: 'Sonnet' in 'Geloven in gedichten', samengesteld en verklaard door H. van der Ent (1980)
• 1 gedicht: 'Eeuwig verschiet' in 'Kerstboek voor Tondo',samengesteld door Ted van Turnhout (1981)
• 1 gedicht: 'Motief' in 'Is dit genoeg: een stuk of wat gedichten (2 delen), samengesteld door C. Buddingh' en Eddy van Vliet (1982)
• 1 gedicht: 'Ik geloof' in 'Het land der letteren', samengesteld door Adriaan van Dis en Tilly Hermans (1982)
• 3 gedichten in 'Utrecht in tekst & beeld', samengesteld door Arjaan van Nimwegen en Richard den Dool (1984)
• 3 gedichten in 'Opwaartse wegen' Een bloemlezing uit de poëzie der "jong protestanten" (1923-1940), samengesteld door Gert J. Peelen (1986)
• 4 gedichten in: 'En al mijn levensdagen stonden in uw boek. Gedichten naar de Bijbel uit de twintigste eeuw', samengesteld door Huub Oosterhuis (1995)
• 1 gedicht: 'Twee-en-veertig' in 'Groot verzenboek. Vijfhonderd gedichten over leven, liefde en dood. Een thematische bloemlezing uit de Nederlandstalige poëzie van de twintigste eeuw', samengesteld door Jozef Deleu (1999)

Proza:

• 1 verhaal: 'Hulp aan Erasmus' in 'Goed geboekt' door Jacques de Haan e.a. (boekenweekgeschenk 1954)
• 1 fragment: 'Geest van Utrecht' in 'Utrecht in tekst & beeld', samengesteld door Arjaan van Nimwegen en Richard den Dool (1984)

Tijdschriften:

• Gabriël Smit publiceerde in 'Opwaartse Wegen'. Na een conflict sloot hij zich aan bij 'De Gemeenschap'.
• Bij de Gooi- en Eemlander was Gabriël Smit als journalist de opvolger van Antoon Coolen.
• Gabriël Smit was journalist bij 'De Tijd'.
• Gabriël Smit was kunstredacteur bij de 'Volkskrant' (1952-1975) als opvolger van Godfried Bomans. Hij schreef toneel- en boekbesprekingen. In de jaren vijftig verscheen er bij iedere grote kerkelijke feestdag een gedicht van hem in 'De Volkskrant'.
• Gabriël Smit was redacteur van 'Ad Interim', van 'De Gids', 'Roeping' en van 'Raam'.
• Gabriël Smit publiceerde in 'Wending'.

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• Clare Lennart beschrijft in 'Op schrijversvoeten door Nederland' (boekenweekgeschenk 1955) een bezoek aan Gabriël Smit.
• In de serie 'Stemmen van schrijvers' verscheen bij Querido een 45-toerenplaat, waarop Gabriël Smit uit eigen werk voorlas. Aan de andere kant stond Guillaume van der Graft.
• In Schrijversprentenboek 28, 'Opwaartsche wegen' (1989) staat het handschrift van en brief van Gabriël Smit aan G. Kamphuis afgedrukt en een handschrift van het gedicht 'In memoriam majoor Segrave'.

Literaire prijzen:

• Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam 1958
• Literaire prijs van de gemeente Hilversum 1962
• Brand-van Gent-prijs 1966
• Marianne Philips-prijs 1970 voor 'Op mijn woord'.

Gabriël Smit was lid van de jury voor:

• Novelleprijsvraag CPNB 1948,1951
• Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam 1955, 1960
• Bijenkorf-literatuurprijs 1956
• Henriëtte Roland Holst-prijs 1957, 1967
• Provinciale prijs voor schone kunsten (Noord-Brabant) 1957,1963
• Koepel-prijs 1959
• Brand-van Gent-prijs 1960
• Anne Frank-prijs 1961
• Prijs der literaire kritiek 1962
• Karel de Grote-prijs 1966
• Raadhuisprijs (Bussum) (1967)
• Cultuurprijs der gemeente Hilversum 1968, 1974
• Culturele Aanmoedigingsprijs (Hilversum) 1968,1974

Opmerkingen:

• Gabriël Smit woonde de eerste twintig jaar van zijn leven op Zadelstraat 36 in Utrecht. Deze stad komt vaak in zijn gedichten voor.
• Gabriël Smit stapte in 1934 van de Oud-Katholieke over naar de Rooms-Katholieke kerk.
• Gabriël Smit kwam als journalist bij de Gooi- en Eemlander in Hilversum wonen (Javalaan 39). Hij verhuisde in 1936 naar de Joh. Geradtsweg 99. In deze jaren publiceerde hij zijn eerte dichtbundels.
• De eerste poëzie van Gabriël Smit had een sterk religieuze inslag. Bij zijn latere werk werd dat minder.
• Van 1941 tot 1955 woonde Gabriël Smit in 's Graveland, op Noordereinde 1. Hij was hier actief in de politiek en enkele jaren lid van de gemeenteraad (fractievoorzitter KVP). Gabriël Smit was korte tijd waarnemend burgemeester van 's-Graveland.
• Zijn berijming van de psalmen (voornamelijk gemaakt tijdens de Tweede Wereldoorlog) was in 1952 een ongekend succes. Er werden er bijna 100.000 van verkocht.
• In 1955 verhuisde hij naar Laren, Gooiersgracht 161. Af en toe wordt vermeld dat Smit in Eemnes woonde. Dit is onjuist. Zijn huis stond op de grens van Eemnes, maar in Laren.
• In 1969 stapte hij uit de Rooms-Katholieke kerk.
• Gabriël Smit overleed aan een longaandoening.
• Hij werd op 27-05-1981 begraven op de RK Begraafplaats Sint Janskerkhof in Laren.
• Zijn laatste bundel 'Evenbeeld' voltooide hij drie weken voor zijn dood.

Anderen over Gabriël Smit:

• Martinus Nijhoff zei naar aanleiding van de eerste bundel van Gabriël Smit dat hij zich voor een jonge dichter geen betere naam kon denken dan deze samenvoeging van aartsengel en handwerksman.
• Tijdens een literaire bijeenkomst van het tijdschrift De Gemeenschap ontmoette Wouter Paap Gabriël Smit, 'een wat schichtige jongen. die', zo schrijft Paap, 'evenals ik op de achterste rij van het tuinzaaltje van hotel Pays-Bas vol eerbied naar de kunstenaars zat op te kijken.' 'Na afloop wandelden wij samen op en kwamen wij middenin de zaterdagavondse pantoffelparade op 'het' Steenweg terecht. Gabriël Smit vertrouwde mij voorzichtig zijn dichterlijke aspiraties toe, maar allengs vatte hij zozeer vlam, dat hij op het doorregende plaveisel neerknielde om mij duidelijk te maken, hoe hij uit de modder van de maatschappij een parel van poëzie zou winnen. Vervolgens stak hij zijn handen in schaalvorm hoog om het denkbeeldige kleinood aan het licht te brengen. Op dit suprème moment baande een politieagent zich door de kring van achterdochtig-smalende burgers, die zich om ons heen gevormd had, en bracht de jonge poëet met een kalm, maar streng 'Doorlopen, mijnheer' tot de orde. Dit was het eerste en enige moment waarop ik Gabriël Smit pathetisch heb gezien. (Wouter Paap in: Jeroen Brouwers, Zachtjes knetteren de letteren, blz. 118/119)
• Hoe verder je in de geest van Gabriël Smit doordringt, hoe helderder en ordelijker het wordt. De kern is misschien een diep en zuiver blauw. Maar aan de periferie is het een nogal chaotische warboel van oprecht gemeende beloften die hij nooit zal houden, van brieven die eigenlijk geschreven zouden moeten worden, (Clare Lennart, Op schrijversvoeten door Nederland, blz. 66)
• De gave, haast klassiek-harmonische gedichten van Gabriël Smit (E. Rijpma, kort overzicht van der Nederlandse letteren, 1953)
• Gabriël Smits poëzie laat zich omschrijven als een durende dialoog. Er is misschien in de Nederlandse poëzie geen dichter die zozeer woord en wederwoord geeft. Hem lezen is in een gesprek betrokken raken... (Kees Fens, nawoord in Gabriël Smit, 'Weerlicht')

Mijn favoriete citaat:

Naar een overzicht van citaten van Gabriël Smit

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Gabriël Smit
• Gedicht: werkelijkheid
• Krantenknipsels - Katholieke Universiteit Nijmegen

Bronnen o.a.:

• Op schrijversvoeten door Nederland (1955)
• Sesam encyclopedie (1974)
• Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
• De Nieuwe Linie (03-06-1981)
• Querido's letterkundige reisgids van Nederland (1982)
• Keesings Historisch Archief (12-02-1982)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse en Vlaamse literatuur (1996)
• Spectrum encyclopedie (1997)
• Encarta '98 (1997)
• Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot (1997)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)