Achternaam: Wolkers

Voornaam: Jan

Doopnamen: Jan Hendrik

Geboren: 26-10-1925

Te: Oegstgeest

Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft Jan Wolkers niet onder pseudoniem gepubliceerd.

Werk:

Poëzie:

• Jaargetijden (met tekeningen van Bob en Tom Wolkers) (2000)
• Wintervitrines (2003)

Proza:

• Serpentina's petticoat (verhalen) (1961)
• Kort Amerikaans (1962)
• Gesponnen suiker (verhalen) (1963)
• Een roos van vlees (1963)
• De hond met de blauwe tong (verhalen) (1964)
• Terug naar Oegstgeest (1965)
• Horrible tango (1967)
• Turks fruit (1969)
• Het afschuwelijkste uit Jan Wolkers (bloemlezing) (1969)
• Zwarte advent (1969)
• De walgvogel (1974)
• De kus (1977)
• Kort Amerkaans (40e druk, herschreven versie) (1979)
• De doodshoofdvlinder (1979)
• De perzik van onsterfelijkheid (1980)
• Brandende liefde (1981)
• Alle verhalen van Jan Wolkers (1981)
• De junival (1982)
• Gifsla (1983)
• Drie romans (Kort Amerikaans/Een roos van vlees/Terug naar Oegstgeest) (1983)
• De onverbiddelijke tijd (brievenroman) (1984)
• Sprookjes van de kust (1984)
• 22 sprookjes, verhalen en fabels (1985)
• Een paradijsvogel boven het aardappelloof (1987)
• Kunstfruit en andere verhalen (1989)
• Jeugd jaagt voorbij (verhalen) (1989)
• Dominee met strooien hoed (1990)
• Wat wij zien en horen (met Bob en Tom Wolkers) (1991)
• Icarus en de vliegende tering (1996)
• Omringd door zee (1999)
• Het vroege werk (Turks Fruit/Kort Amerikaans/Terug naar Oegstgeest/De kus/De walgvogel/Babel/Gesponnen suiker/De hond met de blauwe tong/Wegens sterfgeval gesloten/Serpentina's petticoat/Hrooble tango/Een roos van vlees) (2000)
• De junival/Gifsla/De onverbiddelijke tijd (2000)
• Brandende liefde/De doodshoofdvlinder/De perzik van onsterfelijkheid (2000)
• De achtertuin van Jan Wolkers (2003)
• Zomerhitte (boekenweekgeschenk, 2005)

Dagboeken:

• Groeten van Rottumerplaat (dagboek in verhaalvorm) (1971)
• 1 bijdrage: '5 t/m 11 augustus 1982' in 'Hollands Dagboek 1974-1984. Een keuze uit tien jaar Hollands Dagboek, de wekelijkse rubriek van het Zaterdags Biijvoegsel van NRC Handelsblad' (1985)
• Groeten van Rottumerplaat (+ enkele fragmenten en interviews) (budget-boek 008) (1988)

Brieven:

• 1 brief van Jan Wolkers aan zijn zoon Jeroen (21-07-1969) in 'Briefgeheim', samengesteld door René van Stipriaan (1993)

Essays:

• De bretels van Jupiter (1988)
• Op de Vleugelen der Profeten (1989)
• Tarzan in Arles (1991)
• De drijfschaal van Van Gogh (1993)
• Rembrandt in Rommeldam, essays, interviews en meer (1994)
• Zwarte bevrijding (boekenweekessay 1995)
• Mondriaan op Mauritius (1997)
• Terug naar Jan Wolkers (1998)
• Het kruipend gedierte des aardbodems(1998)
• Wolkers in Wolkersdorf (2000)
• De weerspiegeling (columns) (2001)
• De schuimspaan van de tijd (2001)
• De grazige weiden (2003)

Voor kinderen:

• De spiegel van Rembrandt (1999)

Toneel:

• Mattekeesje of de zielenreiniging van de Nederlandse klamboemaatschappij (1958)
• De Babel (1963)
• Wegens sterfgeval gesloten (1963)

Vertalingen:

Vertaald:

• Olivera Petrovic Stankovic vertaalde werk van Wolkers in het Servo-Kroatisch.
• Andrzej Dabrowka vertaalde werk van Jan Wolkers in het Pools. 'Turks fruit' heet er 'Rachat tukum'.
• A Rose of Flesh (Engeland/USA, 1967), Eine Rose von Fleisch (Duitsland, 1969), En Ros av Kött (Zweden, 1975), En Rose av Kjott (Noorwegen, 1977)
• Den Ryslige Snögubben (Zweden, 1969)
• The Horrible Tango (Engeland, 1970). Horrible Tango (Zweden, 1976)
• Turkisk Konfekt (Zweden, 1973), Turkish Delight (Engeland/USA, 1974), Turkkilaisva makeisia (Finland, 1974), Türkische Früchte (Duitsland, 1975), Les Délices de Turquie (Frankrijk, 1976), Delícias Turcas (Portugal, 1976), Turska Slast (Joegoslavië, 1979), Terug naar Oegstgeest (Hongarije, 1980), Turks fruit (Japan, 1984),
• Tillbaka till Oegstgeest (Zweden, 1977), Zurück nach Oegstgeest (Duitsland, 1979), Terug naar Oegstgeest (Polen, 1984)
• Kyssen (Zweden, 1978)
• De walgvogel (Zeden, 1981)
• De doodshoofdvlinder (Zweden, 1982)
• De perzik van onsterfelijkheid (Zweden, 1983)
• 'Dominee met strooien hoed' (2 x), 'Het tillenbeest' en 'Terug naar Oegstgeest' werden in het Hongaars vertaald.
• Richard Huijing vertaalde 'Gevederde vrienden' en nam het als 'Feathered friends' op in de bundel 'The dedalus book of Dutch fantasy' (1993)

Bloemlezingen:

'Gebloemleesd'

Poëzie:

• 1 gedicht in 'Elf gedichten voor Piet Keizer' (1973)

Proza:

• 1 verhaal: 'Laatste kwartier' in 'Klein kaliber. Twintig verhalen van nu', samengesteld door Hans van Straaten (1960)
• 1 verhaal: 'De achtste plaag' in 'Meester der Nederlandse vertelkunst na 1945', bijeengebracht door Gust Gils en Bert Schierbeek (1967)
• 1 fragment uit een interview van H.U. Jesserun d'Oliveira + 1 verhaal: 'Wespen' in 'Spelend op de kam. Bloemlezing uit de literatuur na 1940', samengesteld door L. Witvliet (1970)
• 6 citaten in 'Standaard modern Citatenboek' samengesteld door Gerd de Ley (1973)
• 1 bijdrage in : 'Als je leest ben je nooit alleen, Boekenweekuitgave voor de jeugd' (1975)
• 1 fragment: 'De Barmhartige Samaritaan' in 'Je weet niet wat je leest', een min of meer komplete doorsnee-bloemlezing van wat de nederlander leest (1978)
• 1 verhaal: 'Gevederde vrienden' in 'De nieuwe morgen. Fantastische vertellingen en toekomstverhalen uit Nederland en Vlaanderen', samengesteld door Manuel van Loggem (1982)
• 5 fragmenten in 'Het land der letteren', samengesteld door Adriaan van Dis en Tilly Hermans (1982)
• 1 fragment: 'Een Nederlandse Robinson Crusoe' in 'Droom-eilandjes', Bulkboek nr. 127 (1982)
• 1 verhaal: 'fragment uit De junival' in 'De Kat in de boekenkast. Nederlandse schrijvers over katten'samengesteld door Tilly Hermans en Pieter van Oudheusden (1984)
• 1 verhaal: 'De betekenis der cijfers' in 'Uit de school geklapt. Schoolleven in proza' een bloemlezing door Bert Smit (1984)
• 1 verhaal: 'God zegen de geep' in '15 verhalen over zee en zand' (1985)
• 1 bijdrage: "Gezinsverpleging' in 'Bijna honderd. Meulenhoff 1895-1985. Verhalen en gedichten van schrijvers uit het literaire fonds' (1985)
• 6 citaten in 'Kosmos groot citatenboek' (1986)
• 1 verhaal: 'De verschrikkelijke sneeuwman' in 'Elegance vakantiepocket' (1989)
• 1 verhaal: 'De betekenis der cijfers' in 'De mooiste van de klas. Schoolverhalen uit de wereldliteratuur' (1990)
• 1 verhaal: 'Een kleine correctie' in Bijlezen. De mooiste verhalen uit Nederland en Vlaanderen (1991)
• 1 verhaal: 'Langpootmuggen' in 'Kort. Honderd Nederlandse en Vlaamse verhalen uit de twintigste eeuw', bijeengebracht door C.J. AartsM.C. van Etten (1993)
• 4 citaten in 'Prisma van de citaten' (1994)
• 1 verhaal: 'Laatste kwartier' in 'Inkt & Bits. Over literatuur en technologie', Bulkboek 243 (1996)
• 1 verhaal: 'Scholekstersonate' in '15 gevleugelde verhalen', uitgave Ned. Ver. tot Bescherming van Vogels (z.j.)
• 1 citaat in 'Nederlandse wijsheden' verzameld door Drs. Hans P. Keizer (1998): 'Medelijden is de ergste vijand van de liefde'.
• 1 fragment: 'De ruïne van Warmond' in 'Literair landschap. Dichters en schrijvers over Nederland', samengesteld door Peter van Zonneveld (1998)

Tijdschriften:

• Zijn toneelstuk 'Mattekeesje' verschijnt in 1958 in 'Podium'.
• Jan Wolkers publiceerde verhalen in 'Tirade', 'Merlyn', 'Waddenbulletin' en 'De Gids'.
• In 1985 publiceert 'NRC Handelsblad' zijn eerste gedichten.
• Jan Wolkers schreef beschouwingen voor 'NRC Handelsblad'.
• De '22 sprookjes, verhalen en fabels' (1985) verschenen eerst in 'Vrij Nederland'.

Beeldend werk:

• In 1950 maakte Wolkers als studieproject 'De opwekking van Lazarus', een reliëf in mergel in de Gemeentegrot in de Cauberg in Zuid-Limburg.
• In 1954 werd 'Gezin of Vader en moeder met kind op een bank' (een bronzen reliëf) geplaatst in de hal van het gebouw van de Grafische Bedrijfsfondsen in Amsterdam.
• 'Jongen met haan' een bronzen beeld op het schoolplein van de school De Kade in Amsterdam (1955). In 1956 krijgt hij voor dit beeld de Sint-Lucas medaille.
• Zijn eerste openbare opdrachtgever is in 1956 de gemeente Zaandam. Ze vragen hem een beeld te maken voor een te openen brug. 'Leda en de zwaan' staat sinds 1958 op de Vaartbrug in de Stationsstraat.
• Ook in 1956 krijgt hij zijn eerste belangrijke opdracht: het watersnoodmonument in Kruiningen 'Moeder met gestorven kind'. Het bronzen beeld wordt in 1957 geplaatst.
• In Leiden staat in Het Plantsoen sinds 1958 'Moeder met kind en zonnehoed'. Het bronzen beeld werd oorspronkelijk gemaakt voor de Prix de Rome 1953.
• Een betonnen reliëf in de ingang van Het Leeuwenpoortje, Schouwburg Amsterdam (1959)
• 'Moeder met kind', een bronzen beeld in het park van het Centraal Laboratorium van de Bloedtransfusiedienst in Amsterdam-Slotervaart.
• In Groningen (stad) staat sinds 1960 zijn beeld 'Olga met de kat', hoek Paterswoldseweg/Laan van de Vrede. Het is in 1956 gemaakt en in 1960 door het Bouwfonds Nederlandse Gemeenten aan Groningen geschonken.
• In 1960 werd 'Een man aan het aambeeld of Bidt en wekt', een beeld van tufsteen, geplaatts bij een school in Katwijk.
• In opdracht van de PTT werd in 1968 'Communicatie', een bronzen beeld, geplaatst op het terrein van het districtspostkantoor in Amsterdam.
• Bekend is zijn Auschwitzmonument (1977) op de Oosterbegraafplaats in Amsterdam. Bij de urn met as van slachtoffers uit Auschwitz heeft Wolkers gebroken spiegels neergelegd: 'Voorgoed kan op die plaats de hemel niet meer ongeschonden weerspiegeld worden'. In 1993,1997 en 1999 werd dit monument vernield. In 1993 werd het monument vergroot en verplaatst naar het Wertheimpark in Amsterdam.
• Op de Den Uylbrug in Zaandam staat sinds 1990 zijn beeld 'De roos'.
• 1992: 'Monument voor milieu en toerisme' glassculptuur in Wanneperveen. Vernield in 1995.
• 1992: 'Monument voor de Tachtigers', sculptuur van roestvrij staal, bij een vijver in het Oosterpark, Amsterdam.
• 1993: 'Toen de klok zweeg verschenen de vogels van de vrijheid', glassculptuur, oorlogsmomunument in Doesburg. Tijdens de jaarwisseling 1999/2000 blies een jongen dit oorlogsmonument op.
• Grafmonument voor Ben en Marianne van Wissen, 1997, glassculptuur, Algemene Begraafplaats Alkmaar.
• 1997: 'Vrouwen in verzet', Glassculptuur, Oegstgeest. In december 1998 werd dit glaskunstwerk in Oegstgeest vernield. Jan Wolkers ontdekte dit zelf, toen hij na een familiebezoek langs het kunstwerk reed. De gemeente Oegstgeest heeft in september 2000 een replica in de tuin voor het gemeentehuis geplaatst. Bij deze replica is camerabewaking ingesteld.
• Op de dijk van de Prins Hendrik Polder op Texel staat sinds 1998 zijn glaskunstwerk 'Tot hiertoe en niet verder'. Dit werk werd in maart 2002 vernield. Dit was de achtste keer dat een glaskunstwerk van Wokers werd vernield. Hieronder een foto van het (vernielde) kunstwerk, gemaakt in mei 2002. In september 2002 werd het kunstwerk volledig vernield. In oktober 2002 werd besloten dat het werk niet meer gerestaureerd wordt.
  
  
  Die agressie komt waarschijnlijk door het materiaal.
  In glas zie je jezelf weerspiegeld.
  En Achterberg schreef al:
  "Onder de hand der horden sterft het glas."
  Psychopaten kunnen die aanblik moeilijk verdragen.
  (Jan Wolkers, Volkskrant, 31-01-2003)
  
  
• In juli 1999 werd het sculptuur van Wolkers 'De Berg van Licht' in de Literatuurwijk in Almere-Stad vernield. Het was geplaatst in 1998. Wolkers liet zich inspireren door Couperus.
• 1999: Grafmonument voor Tine Heemskerk, glassculptuur, Oegstgeest.
• In Kampen was in de zomermaanden van 2000 een tentoonstelling van beelden van Jan Wolkers. Hieronder een foto van een spandoek dat die tentoonstelling aankondigt:
  
• In de zomer van 2001 werd het beeld 'Ons verleden schittert in het heden' (roestvrij staal en glasbrokken) van hem onthuld voor het stadhuis/theater in IJsselstein.
• 2001: Euromunument in de Nederlandse Bank op het Frederiksplein in Amsterdam.
• In het Cobra Museum in Amstelveen was van 10 mei tot 28 juli 2002 een overzichtstentoonstelling van beeldend werk van Jan Wolkers.
• Op 1 mei 2003 werd een kunstwerk ter nagedachtenis aan bioloog en natuurbeschermer Jac. P. Thijsse in een vijver in Den Burg op Texel onthuld.

Boeken over Jan Wolkers:

• 'Werkkleding' (foto-autobiografie) (1971)
• Dr. C.G.L. Apeldoorn e.a., 'Jan Wolkers - Serpentina's petticoat' (Nederlandse keur 59)
• 'In contact met moderne schrijvers: Jan Wolkers'
• Een interview met Jan Wolkers in 'Scheppen riep hij gaat van Au', H.U. Jesserun d'Oliveira (1977)
• Graa Boomsma, 'Over Jan Wolkers 1961-1968' (1983)
• Graa Boomsma, 'Over Jan Wolkers 1969-1983' (1983)
• 'Bzzlletin' wijdde een themanummer aan Jan Wolkers in oktober 1984 (Bzzlletin 119)
• 'Jan Wolkers - schilder en beeldhouwer' (catalogus) (1988)
• Jan Wolkers, Schrijversmap, bibliotheekwinkel (1989)
• 'Tijd bestaat niet', schrijversprentenboek over Jan Wolkers.
• Paul Steenhuis, Murk Salverda, Erna Staal, 'Jan Wolkers' (2002)

Verfilmd:

• 'Turks fruit' werd in 1973 verfilmd door Paul Verhoeven.
• 'Kort Amerikaans' werd in 1979 verfilmd door Guido Pieters.
• 'Brandende liefde' werd in 1983 verfilmd door Ate de Jong.
• 'Terug naar Oegstgeest' werd in 1987 verfilmd door Theo van Gogh.
• 'De wet op het kleinbedrijf' (1964) werd voor televisie verfilmd door Kees Vlaanderen en uitgezonden in december 1998. In 1999 won Kees Vlaanderen hiermee de Genève Europa Prijs voor het beste tv-script.

CD's/Cassettes/DVD's:

• 'Jan Wolkers leest' (CD) (1987)
• 'Twee verhalen, Jan Wolkers leest voor', Cassetteboek (1989)
• De VPRO bracht de CD 'Omringd door zee' uit, met vijf gesproken columns van Jan Wolkers, uitgezonden in het radioprogramma 'OVT' in mei 1998.
• 'Onbeperkt houdbaar' (CD), gesproken columns (2001)
• De achtertuin van Jan Wolkers (2003)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• Erik van Poelgeest uit 'Kort Amerikaans' en Olga uit 'Turks fruit' werden door Inez van Eijk en Rudi Wester beschreven in hun 'Honderd helden uit de Nederlandse literatuur'.
• Een bijdrage over Jan Wolkers in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Graa Boomsma (oktober 1981/mei 1987)
• 'Terug naar Oegstgeest' werd in 1986 door C.J. Aarts en N. van der Meulen in hun boek 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar' uitgeroepen tot het beste boek van 1965.
• 'Kort Amerikaans' van Jan Wolkers verscheen als Bulkboek 207.
• 'Serpentina's petticoat' van Jan Wolkers verscheen als Bulkboek 237.
• In de 'top-100' van boeken die scholieren in 1997 op hun lijst zetten staat 'Turks fruit' op nummer 8. Op 14% van de lijsten komt het boek voor!
  - 'Terug naar Oegstgeest' staat op nummer 39 en komt op 4% van de lijsten voor.
  - 'Kort Amerikaans staat op nummer 40 en komt ook op 4% van de lijsten voor.
  - 'Brandende liefde' staat op nummer 87 en komt op 2% van de lijsten voor.
  - 'Een roos van vlees' staat op nummer 91 en komt ook op 2% van de lijsten voor.
• 1 jeugdfoto (10 jaar, met broer en zus) in: 'Zoals ze waren.... Miesje Bouwman Jantje Wolkers en nog 179 zeldzame jeugdfoto's van beroemde (en beruchte) Nederlanders' (z.j.). N.b. Als de informatie bij deze foto klopt, klopt de foto op de posters van het ministerie van onderwijs (wie heeft Jan Wolkers schrijven geleerd? goed gedaan juf!) niet, want dan staat op die poster de broer van Jan Wolkers!
• De onverbiddelijke tijd, documentaire over Jan Wolkers, Regie en scenario: Jan Louter; redactie: Jessica Swinkels, Co-produktie Letterkundig Museum/NPS (1996)
• Max Pam maakte voor HP/De Tijd (10-09-1999) een lijst met de 100 beste boeken van de eeuw.
  Hij nam hierin van Jan Wolkers op:
  Op nr. 19 'Kort Amerikaans' (Een schitterende verhalenbundel waarin wordt uitgelegd waarom je nooit je haar moet laten knippen').
  Op nr. 65 'Een roos van vlees' (Stoere literatuur, zeer geschikt voor de aanstormende jongeman).
• 'Kort Amerikaans' kwam in 2000 uit in de 'Boektoppers-reeks'.
• 'Turks fruit' verscheen in 2000 in de serie 'Grote Lijsters'.
• 'Terug naar Oegstgeest' wordt in 2001 uitgegeven in de 'Boektoppers-serie'
• Dick Matena maakte in 2004 een stripversie van 'Christmas Carol' van Charles Dickens. Marley lijkt in deze versie opvallend veel op Jan Wolkers.

Literaire prijzen:

• Prozaprijs van de gemeente Amsterdam 1963 voor 'Serpentina's petticoat'. In 1966 gaf hij de geldprijs terug, uit protest tegen het politieoptreden tegen de Provo's tijdens en na het huwelijk van Beatrix en Claus.
• In 1982 weigerde Jan Wolkers de Constantijn Huygens-prijs. Wolkers voelde zich 'geschoffeerd'. Naar zijn eigen mening schreef hij al twintig jaar meesterwerken, dus had hij de prijs wel eens wat eerder kunnen krijgen.
• In 1989 weigerde Jan Wolkers de P.C. Hooft-prijs.
• Busken-Huetprijs 1991 voor de essaybundel 'Tarzan in Arles'.
• Op het Nederlands Filmfestival 1999 werd een top-twintig van de 'Nederlandse film van de eeuw' gepresenteerd. 'Turks Fruit' eindigde op de eerste plaats.

Opmerkingen:

• Jan Wolkers groeit op als derde kind in een streng gereformeerd, kinderrijk (11 kinderen) gezin, waarin de vader de dominerende figuur was.
• Op school gaat het niet goed, hij wordt van de MULO afgestuurd (1938).
• Hij gaat aan het werk in de kruidenierswinkel van zijn vader, later als o.a. tuinman en dierenverzorger (aan de Leidse Universiteit).
• Op 01-10-1940 wordt Jan Wolkers ingeschreven op de avondtekenschool in Leiden, 'Ars Aemula Naturae'.
• In de Tweede Wereldoorlog moet hij onderduiken.
• Op 30-08-1944 sterft zijn oudere broer (Gerrit Johannes) aan difterie. Hij bewonderde deze broer, omdat hij tegen hun vader durfde te protesteren.
• In 1946 schrijft hij zich in aan de Academie van Beeldende Kunsten in Amsterdam.
• In 1947 trouwt Jan Wolkers (voor de eerste keer). Zijn vrouw Sibylle was eerst bevriend geweest met Hans Warren. Warren beschrijft haar én Jan Wolkers uitgebreid in zijn 'Geheim dagboek' over die jaren.
• Na de Tweede Wereldoorlog studeert Jan Wolkers beeldhouwkunst in Amsterdam (1949-1953), Den Haag en Straatsburg.
• Jan Wolkers krijgt in 1957 een beurs om stage te kunnen lopen bij Zadkine in Parijs. Daar begon hij ook met het schrijven van verhalen.
• In 1958 trouwt Jan Wolkers (voor de tweede keer).
• Jan Wolkers debuteert in 1961 (36 jaar oud) met de verhalenbundel 'Serpentina's petticoat'.
• Van 17 tot 24 juli 1971 zit hij, op uitnodiging van de VARA, op Rottumerplaat. Er is via Willem Ruis dagelijks radiocontact. De week voor hem zat Godfried Bomans op Rottumerplaat.
• Zijn manier van schrijven over sex, geloof en dood riep veel kritiek op. Aan de andere kant heeft zijn populariteit in de jaren zestig en zeventig hier ongetwijfeld ook mee te maken.
• Door alle 'deining' rond zijn literaire werk, blijft zijn beeldende werk steeds wat minder belicht.
• Vooral zijn vroegste werk heeft een sterk autobiografische inslag.
• Ook over de verfilming van 'Turks Fuit' kwam veel kritiek los. Hier en daar probeerden plaatselijke politici de vertoning tegen te houden.
• Hoofdthema's in zijn werk zijn: de dood, seksualiteit, aftakeling, haat-liefdeverhoudingen, verhouding tot vader en oudere broer. Het bijbels taalgebruik (dat hij van huis uit kent) klinkt in zijn werk vaak door.
• Jan Wolkers woont sinds 1980 met vrouw en kinderen op Texel.
• Voor de verkiezingen voor het Europees Parlement in juni 2004 is Jan Wolkers lijstduwer voor de Dierenpartij.
• In 'De bretels van Jupiter' schreef Wolkers dat Edgar Allen Poe een geometrische fout had gemaakt in zijn verhaal 'The Gold Bug'. In 2004 leidde dit tot een artikeltje in ;The Edgar Allan Poe Review', waarin Wolkers 'The Dutch author, poet and sculptor' wordt genoemd.

Anderen over Jan Wolkers:

• Hij was een mooie naakte jongen, nog bruin van de zomer, met een goedgebouwd lichaam, de borst ruig behaard tot aan de keel. Hij had een knap, maar haast zoetelijk gezicht, terwijl het profiel toch wel scherp was. Fijne neus, dunne lippen, iets onverzettelijks. Jong (22) en er nòg jonger uitziend wegens zijn glanzende blos, kersrode lippen en donkerblond krulhaar. (Hans Warren, Geheim dagboek 1939-1951, blz. 376, 07-01-1948)
• Ik ben zeer verrast door de kwaliteit van de verhalen van Jan Wolkers in Serpentina's petticoat, jeugdherinneringen, gedrenkt in oorlogs- en verwordingssfeer. Door en door Hollands, ook in de uitbeelding van de strijd tegen het orthodoxe ouderlijke milieu, de conventies. Moerassige, sompige sfeer, klemmende beelden, bijvoorbeeld: 'Wat kunnen ze een jeugd toch vergiftigen, dacht Herman. Als een schroef draaien ze je scheef in het hardste hout, en als het niet verder met de schroevendraaier gaat, slaan ze er met de hamer op.' Vingeroefeningen voor een groter werk, ongetwijfeld. (Hans Warren, Geheim dagboek 1958-1962, blz. 165, 18-02-1962)
• De opinievormende critici hebben de laatste jaren Jan Wolkers opgevijzeld tot een groot schrijver. Ze hebben hem op het niveau van Hermans en Van het Reve geplaatst. Boek na boek dat van Wolkers verschijnt, bewijst hoe onjuist dat is. Na het verrassende Serpentina's petticoat is hij zichzelf gaan herhalen op steeds lager peil. (Hans Warren, Geheim dagboek 1963-1970, blz. 69, 25-01-1965)
• Ik geloof dat er wel verwantschap is in zoverre dat de problematiek van hem eigenlijk dezelfde is, maar dat zijn methode van benadering van die problematiek anders is. Ik heb het vaker gezegd hoor, maar terwijl ik probeer de dood te bezweren door hem te bevleien en te bezingen, probeert Wolkers hem te bezweren door hem bespottelijk te maken, hij wordt ook wel eens de pornograaf van de dood genoemd. En dat vind ik een soort vreemde overmoed die mij niet ligt. Maar als Wokers raak schiet is het ook verdomd mooi. (Gerard Reve, in H.U. Jesserun d'Oliveira, Scheppen riep hij gaat van Au!, blz. 172)
• Hij heeft de bekendste stem van alle Nederlandse schrijvers: en schor, vrij gejaagd en sterk beeldend spreken, met een wat traag overkomend 'hè' als afsluiting van de overvloed aan woorden. (Kees Fens, Doorluchtig glas. Vijftig jaar P.C. Hooft-prijs, blz. 82)
• Beknotting en losbraak, schuldbesef en stoere ontkenning daarvan, burgerdom en bohème, onderdrukte erotiek en gulzige seks, wreedheid en tederheid - de vermenging van al die tegendelen is de kracht van Wolkers' oeuvre. (Aleid Truijens, Een scherp oog voor twee werelden, Volkskrant, 12-04-1999)

Mijn favoriete citaat:

Naar een overzicht van de citaten van Jan Wolkers

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Jan Wolkers
• Over Jan Wolkers + samenvatting 'Kort Amerikaans'
• Boekverslag - De Doodshoofdvlinder
• Boekverslag - Brandende liefde
• Schrijversnet - Jan Wolkers
• Foto's Wolkers in zijn atelier februari 2002

Bronnen o.a.:

• H.U. Jesserun d'Oliveira, Scheppen riep hij gaat van Au' (1977)
• Lexicon van de moderne Nederlandse Literatuur (1978)
• Querido's letterkundige reisgids van Nederland (1982)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Prisma uittrekselboek Nederlandse literatuur1945-1980 (1987)
• Groeten van Rottumerplaat (budget-boek 008) (1988)
• Bulkboek special (najaar 1989)
• Schrijversgezichten (1990)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Encarta '98 (1997)
• Uittreksel top-100
• Kees Fens, Doorluchtig glas. Vijftig jaar P.C. Hooft-prijs (1997)
• Volkskrant (12-04-1999)
• Paul Steenhuis, Murk Salverda, Erna Staal, 'Jan Wolkers' (2002)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)