OMGAAN MET DE MOSLIM LEERLINGEN IN DE KLAS.
In de naam van Allâh, de barmhartige Erbarmer.
De lof is aan Allâh. Wij prijzen Allâh en vragen Zijn hulp en vergiffenis. Wij zoeken onze toevlucht bij Allâh voor al het kwade dat van de satan en onze ego komt. Als Allâh iemand op de rechte weg leidt, is niemand in staat hem te misleiden. En als Allâh iemand misleidt, is niemand in staat hem op het rechte pad te krijgen. Wij getuigen dat er geen godheid is dan Allâh en wij getuigen ook dat Muhammed (sas) Zijn dienaar en gezant is.
Allâhs zegeningen en groetenis zijn aan onze heer Muhammed (sas), zijn familie en zijn metgezellen (ashab), de metgezellen van de ashab (tabi'ien) en degenen die hen op het rechte pad hebben gevolgd.
ADVIESBUREAU
ISLAM EN ONDERWIJS
Waalstraat 137
1316 EV ALMERE
tel. 036-5345020
INLEIDING.
Deze lezing is bedoeld voor directie en docenten van scholen die door Islamitische leerlingen worden bezocht. Welke zaken vragen onze kinderen, hun ouders en de moslim gemeenschap van u om optimaal te kunnen profiteren van hun vrijheden in het onderwijs en in hun godsdienst?.
Ik zal hieronder met u deze zaken op een rijtje zetten. Daarom is het noodzakelijk dat u enige kennis van de Islam heeft zodat u met bepaalde zaken rekening kan houden en de beweeg redenen van deze mensen kunt vatten.
We sluiten echter op de moeilijkheid dat de Islam door verschillende culturen verschillend wordt beleefd, zodat er uitziet dat er niet een Islam is, maar een Islam voor iedere cultuur en om het nog ingewikkelder te maken: voor ieder gezin. Echter de Islam is een. De mate waarin de moslims aan het praktiseren van de Islam gehoor geeft, verschilt per persoon. Zo kan het voorkomen dat in een klas meisjes verschillend gehoofddoekt gaan of helemaal niet. Waar moet u nu vanuit gaan in de omgang met moslim kinderen in de klas?.
Deze vraag laat zich niet gemakkelijk beantwoorden. Het belangrijkste is dat iedere leerling in zijn of haar waarde gelaten wordt en dat de docent een positieve houding aanneemt t.a.v. de aspiraties en mogelijkheden van moslim leerlingen. Daarnaast kunnen we een aantal zaken aan de orde stellen waar u in de praktijk mee te maken kan krijgen.
Hierna zal ik u, de vraag "Wat is Islam" beantwoorden, de kledings- en voedselvoorschriften en religieuze tekens en feesten, volgens de Islamitische bronnen, de Qur'an en de sunnah (de manier hoe de Profeet Muhammad (vrede zij met hem) de Islam uitlegde en praktiseerde), uit een zetten en ik zal eindigen met een aantal opmerkingen over mijn bezorgdheid over de beperkingen van godsdienst vrijheid in het algemeen.
WAT IS ISLAM?.
Een mens is een sociaal wezen, daarom is het noodzakelijk dat hij met andere mensen samen moet kunnen leven, werken en communiceren. Voor een harmonieuze samenleving waarin de mens zich optimaal voelt is het van groot belang dat er regels zijn die dat waarborgen. Deze regels kunnen goddelijk van oorsprong zijn of menselijk. Monotheistische godsdiensten claimen dat ze van goddelijke aard zijn. Een van deze godsdiensten, de Islam, predikt een complete code om zo'n harmonieuze samenleving te kunnen realiseren, zoals dat in het verleden is geweest.
Volgens de Islam heeft de mens als voornaamste taak jegens zijn Schepper: Hem (er)kennen en Hem dienen. Allah heeft de mens kennis gegeven om deze taak te volbrengen, maar tevens heeft hij de vrijheid om zich er aan te onttrekken. Allah heeft aan de mens zichzelf "openbaard" door profeten, terwijl al het geschapene naar hem verwijst. Hij wil hen leiden tot een gelukkig leven zowel op aarde als in het hiernamaals. Daarvoor moeten de mensen zijn opdrachten volgen.
Islam is het vrijwillig accepteren van alles wat, Allah, de Heer der Werelden, aan de Profeet Muhammad (vrede zij met hem) heeft geopenbaard. De belijders van deze godsdienst, de moslims, zijn degenen die zich overgeven aan Allah en Zijn bevelen en die zich geheel en al ter beschikking stellen aan de zaak van Allah (Islam). Deze daad van zelfovergave is de eigen naam van de boodschappen die alle profeten, vanaf de eerste profeet, Adam (vrede zij met hem), tot en met de laatste, Muhammad (vrede zij met hem), hebben gepredikt en verkondigd. Richtlijnen om een zo zuiver mogelijk leven te leiden vinden we in de Qur'an en de sunnah.
Islam omvat niet alleen de "godsdienstige" maar ook de "wereldlijke" zaken. In de Islam kan dan ook geen onderscheid gemaakt worden tussen de godsdienstige en wereldlijke zaken, zoals dat wel het geval is in de zin van het seculiere denken. Immers, geloofszaken, rituele gebruiken, economische, politieke, sociale, maatschappelijke en ethische zaken worden door de Islam omgeven. Vandaar dat de moslims zowel een godsdienstige als een wereldse gemeenschap tegelijk zijn. Dit brengt met zich mee dat de Islam rechten en plichten kent tussen de mens en zijn Schepper (Allah), tussen de mens met zijn mede mens, tussen de mens met de maatschappij waarin hij leeft en tussen de verschillende maatschappijen onderling. Het gevolg van deze principes is dat de Islam in feite de cultuur van de moslims is. In deze cultuur vraagt de Islam vijf voorzorgsmaatregelen van de staat, zodat de mens hier op aarde in harmonie en vrede kan leven en in het hiernamaals het eeuwige geluk kan vinden. Deze staat moet de godsdienst, het leven, het verstand, het nageslacht en het bezit van zijn onderdanen beschermen. Dat betekent dat de staat door o.a. het verbieden van alcohol en drugs het verstand beschermt, door het verbieden van ontucht, sex buiten het huwelijk en overspel het nageslacht beschermt, door het verbieden van diefstal, woeker en uitzuiging door kolonialisme, het bezit beschermt, door moord en abortus het leven beschermt en door godsdienst vrijheid de godsdienst beschermt.
Een adolescent moslim is verplicht gehoor te geven aan de geboden en verboden van de Qur'an en de sunnah, nl. geloven, goede daden verrichten en goed handelen, door o.a.:
1) geloven in de zes fundamenten van het geloof: geloven in Allah,
in het bestaan van Zijn engelen, in de boodschappen van de Boeken die Allah geopenbaard heeft aan Zijn Profeten als leidraad voor het leven hier op aarde, in de boodschappen van de door Allah gekozen profeten, in de komst van de Oordeelsdag en in het raadsbesluit.
2) de vijf zuilen van de Islam naleven: "De Islam is de getuigenis dat er geen godheid is dan Allah en dat Muhammad Zijn Gezant is, het verrichten van de vijfmaal daags gebed (salat), het geven van de jaarlijks aalmoes (zakat), het vasten in de maand Ramadan (sawm), de bedevaart naar het Huis voor wie tot de reis daarheen in staat is (hadj)."
3) volgens de Islamitische ethische waarden en normen leven:
- aan de kledings- en voedselvoorschriften en de omgangsvormen houden; - - niet liegen, stelen, ontucht bedrijven, onzedelijkheid begaan, moorden, roddelen, vloeken, alcohol gebruiken, overspel plegen;
- eerlijk en oprecht zijn, goed zijn voor mens en milieu.
- etc.
KLEDINGS VOORSCHRIFTEN EN DE CONSEQUENTIES ERVAN OP SCHOOL.
Voor de komst van de Islam beschouwden de Arabieren de vrouw niets anders dan koopwaar. Ze was letterlijk de slavin van de hele familie. Na de dood van de echtgenoot werd ze aan een andere familielid overgedragen. Ze moest zich zo aantrekkelijk mogelijk kleden en opmaken om zoveel mogelijk aandacht van de mannen te trekken. Met de komst van de Islam is de positie van de vrouw revolutionair verandert. Ze is tot de belangrijkste individu in de maatschappij verheven. De Profeet heeft dit als volgt verwoord: "Het paradijs is onder de voeten van de moeders".
De meeste mensen hebben een beeld van de Islam waarbij zij vinden dat de Islam een godsdienst is die vrouwen onderdrukt. Het tegendeel is waar. Aller eerst willen we hier opmerken dat volgens de Islam man en vrouw voor Allah gelijk zijn. Alleen in sociaal opzicht is er verschil tussen de beide sexen. Islamitische vrouwen hadden 14 eeuwen geleden al veel rechten die andere vrouwen zelfs tot voor kort niet hadden. De Islam kent al 14 eeuwen het recht op eigen bezit van de vrouwen; vrouwen konden en kunnen hun eigen bezit en eigendommen hebben waarover zij zelf mogen beslissen, waar zij zelf mee mogen handelen en waar de eventuele echtgenoot niets mee te maken had en heeft. Pas in de twintigste eeuw had de westerse vrouw recht op stemmen, hoewel de moslim vrouw het al 14 eeuw geleden had. Een ander recht is het recht op onderwijs. De Islam verplicht zowel mannen als vrouwen om te leren. Al in de tijd van de Profeet leerden de vrouwen al de Qur'an te lezen en te schrijven. In de Islamitische geschiedenis kennen vele voorbeelden van vrouwen die in zowel op godsdienstige als wereldse beroepen bekwaam waren.
De meeste mensen die van dit soort vooroordelen hebben over de Islam, zien de kleding van de vrouw als een onderdrukking. Dit is niet zo. De kleding (inclusief de sluier) is een deel van haar identiteit en eer, en is juist bevrijdend voor de vrouw. Door middel van deze kleding kan zij zich vrij in de maatschappij bewegen.
Ook het feit dat veel Islamitische meisjes in Nederland geen hoger onderwijs volgen, wordt vaak gezien als onderdrukking van deze meisjes, maar de reden hiervoor is niet dat de meisjes niet mogen leren van de Islam, in tegendeel, de Islam verplicht zelfs mannen en vrouwen om te leren. De voornaamste reden waarom Islamitische meisjes in westerse landen niet naar school worden gestuurd is de angst van de ouders dat deze meisjes zich niet meer aan de Islamitische normen en waarden zullen houden, of zelfs niet kunnen of mogen houden. En al dan niet gedwongen zullen verwesteren. In landen als bijvoorbeeld Saudi Arabie, waar de meisjes met behouden van hun identiteit kunnen studeren, willen velen van hen wel een hogere opleiding volgen.
Wat staat er in de Qur'an, die de leidraad voor de moslims is, over de bedekking van de vrouw?. Over het algemeen worden de bevelen in de Qur'an op een geleidelijke manier aan de moslim gemeenschap aangeleerd. Zo is ook het geval met de kleding. Het doel van dit bevel was de harten van de jonge moslim gemeenschap te zuiveren van flirterij, ontucht, overspel, intriges en andere onethische zaken. De verzen die hierop betrekking hebben, zijn:
(Nederlandse uitleg):
(Muhammad) Zeg tot de gelovige mannen dat zij (altijd en overal) hun ogen neerslaan (voor alle verboden dingen) en hun schaamdelen (alle lichaamsdelen tussen de navel en onder de knie) kuis bedekt houden. Dat is zuiverder voor hen; Allah is wel ingelicht over wat zij doen. En zeg (ook) tot de gelovige vrouwen dat zij (altijd en overal) hun ogen neerslaan (voor alle verboden dingen) en hun schaamdelen (alles behalve gezicht, handen en voeten) kuis bedekt houden en dat zij hun sieraden niet openlijk tonen, behalve wat gewoon al zichtbaar is. En zij moeten sluiers tot over hun boezems dragen en hun sieraden aan niemand tonen, behalve aan hun echtgenoten of hun vaders of de vaders van hun echtgenoten of hun zonen, of de zonen van hun echtgenoten of hun broers of de zonen van hun broers of de zonen van hun zusters of hun vrouwen of slavinnen over wie zij beschikken of mannelijke volgelingen die geen geslachtsdrift meer hebben of de kinderen die nog niet op de schaamdelen van de vrouwen letten. En zij moeten niet met hun benen tegen elkaar slaan zodat men weet wat zij voor verborgen sieraad dragen. En wendt jullie berouwd tot Allah, o gelovigen; misschien zal het jullie welgaan. (Qur'an hoofdstuk "an Noer" (het Licht) vers 30 en 31)
De Qur'an geeft de algemene bepalingen aan en de Profeet (vrede zij met hem) is degene die dit tot in de details aan zijn gemeenschap meedeelt.
De volgende voorschriften volgen uit deze vers:
- het is verboden opzettelijk naar tegenovergestelde sexe te kijken (met uitzondering van de bovengenoemde personen), m.a.w. het is bij de moslims niet de gewoonte om bij gesprekken iemand diep in de ogen te kijken, hoewel dit een beleeftheids vorm is in het Westen. Verder is het verboden naar lichaamsdelen tussen navel en onder de knie van anderen dan jezelf, en die van je eigen man/vrouw te kijken.
- openlijk dragen van sieraden, zich opmaken, dragen van pruik, namaak nagels en wimpers zijn eveneens verboden.
- de sluier moet niet alleen het haar bedekken maar ook de wenkbrauwen, de hals, de oren en de kin. Het moet tot over de borsten vallen.
- de echtgenoot en echtgenote zijn onder elkaar helemaal vrij zich te kleden hoe ze willen. Bij het bijzijn van andere dan hierboven genoemde personen hoeft een vrouw zich niet te sluieren.
Wat zijn de consequenties van de kledings voorschriften voor de moslim leerlingen op school?.
1) Zowel een moslim jongen als een meisje behoren volgens de bovenbeschreven kleding te kleden. Het is de bedoeling dat elk moslim zijn of haar godsdienstige identiteit d.m.v. kleding aan de buitenwereld bekend maakt.
2) Tijdens gym lessen of sportdagen kan een moslim meisje of jongen zich niet in een kleedkamer samen met anderen aan- en uitkleden. Ze kunnen niet gemengd gymmen. Verder kunnen ze niet gymmen met korte kleding.
3) Voor het zwemmen geldt het bovenstaande natuurlijk ook.
4) Net als in het Christendom is elk vorm van sex en alles wat erom heen zit buiten het huwelijk verboden. Zo kan een moslim geen verkering hebben, tijdens klassenavonden en schoolfeesten dansen, op kamp gaan of in de klas naast iemand zitten van tegenovergestelde sexe.
5) Elk vorm van lichamelijk contact (handschudden, een aai over de bol geven, stoeien etc.) is niet toegestaan.
6) Kreten als: "lieverd", "schat", "schoonheid" etc. worden niet als normaal beschouwd onder de moslims.
7) Opmaak, strakke en korte kleding, kleding met afbeelding, parfum zijn eveneens niet toegestaan.
8) Zingen, met of zonder muziek instrument, is niet toegestaan.
Met het volgende vers heeft Allah de moslim vrouwen verplicht met een jas of dergelijks zich in het openbaar te tonen of in het bijzijn van mannen waarmee ze potentieel mee zouden kunnen trouwen:
(Nederlandse uitleg):
O Profeet, zeg tot je echtgenoten, je dochters en de vrouwen (en de dochters) van de gelovigen iets van haar overkleding (jas en dergelijks) over zich heen naar beneden (tot de grond) te laten hangen (als ze zich buitenshuis bevinden of in het bijzijn van mannen zijn waarmee ze potentieel zouden kunnen trouwen). Dat bevordert het best dat men haar herkent en niet lastig valt. En Allah is vergevend en barmhartig. (Qur'an hoofdstuk "al Ahzab" (de Partijen) vers 59)
Uit het hierboven genoemde verzen kunnen we zien dat de kleding van de moslim vrouw van godsdienstig aard is; het is een verplichting die door de Schepper is voorgeschreven.
VOEDSELVOORSCHRIFTEN.
Het is voor een moslim verboden vlees te eten van een niet-ritueel geslacht dier. Varkensvlees en vlees van alle eenhoevige zoogdieren is te allen tijde verboden. Ook voedsel waarin dierlijke produkten (afkomstig van een niet-ritueel geslacht dier) verwerkt zijn, zijn niet toegestaan (behalve roomboter). Alcohol houdende dranken, ongeacht het percentage alcohol, of andere verslavende middelen (inclusief tabak) zijn eveneens verboden.
RELIGIEUZE TEKENS EN FEESTEN.
Moslims mogen geen gebruik maken van tekens en gewoontes die sterk doen denken aan andere geloven. Zo kan het bijvoorbeeld voorkomen dat de leerlingen onder tekenlessen geen kerk, kruis e.d. willen tekenen. Ook is het zo dat alle niet-Islamitische feesten door de moslims niet gevierd worden (dus geen, kerst, nieuwjaar, pasen, driekoningen, verjaardagen). De belangrijkste Islamitische feesten zijn het Ramadaanfeest (ter afsluiting van het vasten) en het slachtfeest (tijdens de jaarlijkse periode van bedevaart naar Makkah). Met deze feesten krijgen de kinderen cadeautjes, snoep, geld en nieuwe kleren en ze bezoeken familie en bekenden.
WAT KUNT U DOEN VOOR MOSLIM LEERLINGEN?.
Tijdens godsdienstlessen of maatschappijleerlessen zouden de niet-moslim leerlingen voorlichting kunnen krijgen over de Islam, waardoor er meer openheid en daardoor ook meer begrip en respect bij die leerlingen ontstaat over de Islam. Als er leerlingen zijn die willen bidden dan kunt u hen een ruimte aanwijzen waar ze rustig kunnen bidden. In de maand Ramadaan, die elk jaar 10-11 dagen eerder begint, kunt u rekening houden met de vastende leerlingen. En tijdens de twee feesten (Ramadaanfeest en slachtfeest) kunt u de kinderen niet alleen vrijgeven maar die dag ook huiswerk vrij houden.
U kunt aan de wens van leerlingen om de kledingsvoorschriften in acht te nemen tegemoet komen, b.v. door tijdens sportieve activiteiten een joggingpak en hoofddoek toe te laten, de douche beurt over te slaan, voor meisjes een vrouw als gymdocent en voor jongens een man als gymdocent aanstellen en tijdens gymlessen, zwemmenlessen, kampactiviteiten, schoolreisjes en feesten aparte jongens- en meisjesgroepen realiseren.
U kunt tijdens feesten, diploma uitreiking en traktaties er voor zorgen dat de leerlingen geen verboden etens- en drinkwaren krijgen.
Het verdiepen in eigen en het andere geslacht wordt vaak door ouders danwel door de mannelijke of vrouwelijke geestelijke verzorgd, al voordat een meisjes en jongens geslachtrijp zijn. Als u van plan bent sexuele voorlichting te geven is het aan te raden de ouders toestemming te vragen en deze lessen in gescheiden jongens- en meisjesgroepen aan te bieden. Anders zullen bepaalde leerlingen zich erg ongemakkelijk voelen. Voor de ouders zijn de bovengenoemde zaken erg belangrijk.
Huisbezoeken kunt u het beste ruim van te voren aankondigen. Indien alleen een vrouw in huis is, kan de mannelijke leraar verwachten dat hem geen toegang verschaft wordt. Voor de vrouwelijke leraar kan andersom hetzelfde gelden. Het kan voorkomen dat u het andere geslacht niet de hand hoeft te drukken.
TENSLOTTE.
De Islam schrijft zowel aan mannen als aan vrouwen voor kennis vergaren en wetenschap te bedrijven. Mannen hebben daarnaast de plicht om in het levensonderhoud van hun gezin te voorzien. Vrouwen zijn verantwoordelijk voor de opvoeding van de kinderen en de zaken binnenshuis. Dit houdt niet in dat de mannen geen taken binnenshuis hebben of de vrouwen buitenshuis geen carriere mogen hebben.
Het dragen van een sluier door leerlingen en studenten is in de ogen van vele landen een doorn in het oog. Zelf in landen waar meer dan 90% van de bevolking moslim is wordt het dragen van de sluier door leerlingen en studenten niet getolereerd. Er zijn zelfs wetten gemaakt om dit te voorkomen. Mensen hebben vaak het idee dat meisjes door de Islam het dragen van een sluier opgelegd krijgen. Dat deze meisjes niet mondig zijn om voor hun rechten op te komen. Hoe anders is de werkelijkheid!. Meisjes die inderdaad aan het dragen van de sluier onvrijwillig gehoor geven, zullen juist gewillig aan het verzoek voldoen als men hen verplicht de sluier af te doen. Maar wat zegt het karakter van die meisjes die deze ongelijkheid strijd willen aangaan, die koste wat het kost de sluier willen blijven dragen, ongeacht de tegenstand, die ze zullen ondervinden van mensen die hun de wet willen lezen door hun mening op te leggen. Dit zijn karaktervolle en gemotiveerde meiden, die koste wat het kost hun doel willen bereiken: een goede opleiding, een nuttige baan met behoud van hun eigen Islamitische identiteit. In plaats van deze meisjes, met typisch Nederlandse doorzettings mentaliteit, aan te moedigen proberen we hen te ontmoedigen. Zouden wij hun deze identiteit mogen afnemen en daarmee hun kans op hun toekomst ideaal.
Neem nou iets kleins. Stel dat de scholen vrij moeten zijn van alle religieuze uitingen, zoals dat het geval is in Frankrijk, zouden wij aan een Joodse collega vragen de baard af te scheren, de Katholieke conrector verplichten geen kruis te dragen en de kinderen de sfeer van de kerstboom op school willen onthouden?. Misschien zouden wij ons zelf moeten verdiepen in de kostuum geschiedenis. wie weet is de oude vertrouwde stropdas wel een oud protestants gebruik. Laten we niet vergeten dat de mens zich o.a. onderscheid van een dier door de kleding, die ons lichaam bedekt.
In de Grondwet van het Koninkrijk der Nederlanden, artikel 6, wordt een ieder de vrije beleving van zijn of haar godsdienst gegarandeerd. In de Internationale Mensenrechten Verklaring, artikel 18, Internationale Burger en Politieke Rechten (discriminatie en recht op eigen cultuur), artikel 26 en 27, van de Verenigde Naties is deze vrijheid ook gewaarborgd. Hoe is het dan mogelijk dat in het democratische westen dit niet gerespecteerd wordt. Is onze Allah niet het zelfde als de God van de Christenen en de Joden?. Of wordt de Islam, met meer dat een miljard belijders, internationaal niet aanvaard als een godsdienst?. Of zijn er andere redenen.
Take home message van deze lezing is: Laten we alstublieft een ieder voor zich beslissen hoeveel hij of zij van zijn of haar eigen lichaam wil bedekken en laten we ons bezighouden met belangrijkere zaken.
Wa'l Hamdulillaahi Rabbil `Aalamien.