|
ΤΟ ΠΟΔΗΛΑΤΟ ΤΟΥ ΠΕΚΙΝΟΥ του Wang Xiaoshuai
Μικρή γεωγραφία του δίκυκλου, όταν πια η πόλη παραδίδεται στο αυτοκίνητο
|
|
ΤΟ ΠΟΔΗΛΑΤΟ ΤΟΥ ΠΕΚΙΝΟΥ του Wang Xiaoshuai
Μικρή γεωγραφία του δίκυκλου, όταν πια η πόλη παραδίδεται στο αυτοκίνητο
Μια μικρή κινηματογραφική ποδηλατοδρομία
Με την ευκαιρία της παρουσίασης της ταινίας "Το ποδήλατο του Πεκίνου" υπενθυμίζουμε εδώ μερικά άλλα κινηματογραφικά ποδήλατα.... | |||
|---|---|---|---|
| Σκηνές και αφίσες | Περιγραφή | ||
| Η αφίσα από το έργο "Ο θάνατος του ποδηλάτη" του Χουάν Μπαρντέμ (1954). Απεικονίζει τη σκηνή του ατυχήματος. Το ποδήλατο βρίσκεται μπροστά, πεσμένο στη άσφαλτο | ||
| Σκηνή από το έργο του Βιτόριο Ντε Σίκα "Κλέφτης Ποδηλάτων" (1949) | ||
| Η αφίσα από το έργο "Η ζωή είναι ωραία" του Ρομπέρτο Μπενίνι (1998). | ||
 | Από την ταινία του Δημήτρη Σταύρακα το "Καναρινί ποδήλατο" (1999) | ||
 | Μια -αμερικανική- πολεμική εκδοχή των χρήσεων του ποδηλάτου | ||
Από καιρού εις καιρό το ποδήλατο κάνει την εμφάνισή του στην κινηματογραφική οθόνη διεκδικώντας, κάθε φορά, ένα σχεδόν πρωταγωνιστικό ρόλο και, οπωσδήποτε, τη θέση ενός συμβόλου. Στη δεκαετία του ’50, δυο αξέχαστα ποδήλατα μας μίλησαν για σημαντικά πράγματα των ευρωπαϊκών κοινωνιών εκείνης της εποχής. Το σπασμένο ποδήλατο του σκοτωμένου ισπανού εργάτη (Θάνατος του ποδηλάτη, Χουάν Μπαρντέμ, 1954) και το κλεμμένο ποδήλατο του αφισοκολλητή της μεταπολεμικής Ρώμης (Κλέφτης ποδηλάτων, Βιτόριο ντε Σίκα, 1949) συγκίνησαν βαθιά τους θεατές.
Από τότε, και άλλα ποδήλατα κινηματογραφήθηκαν στους ανασφαλείς γι’αυτά δρόμους των πόλεων. Γιατί, πρέπει να σημειώσουμε, η δραματική έως και τραγική διάσταση του ποδηλάτου, όταν αυτό χρησιμοποιείται σαν ένα κανονικό μεταφορικό μέσο, αναδεικνύεται όταν φαίνεται πως χρησιμοποιείται στην πόλη, πάνω στην άσφαλτο, κοντά και παράλληλα με το αυτοκίνητο. Και προφανώς χρησιμοποιείται από άτομα με περιορισμένα οικονομικά μέσα, ως καθημερινό εργαλείο της δουλειάς τους. Στη μεταπολεμική Ελλάδα, στις μικρές και μεσαίου μεγέθους πόλεις, το ποδήλατο χρησιμοποιήθηκε πολύ. Μέχρι που –περιφρονημένο– αντικαταστάθηκε από το μηχανάκι και το αυτοκίνητο.
Στις ημέρες μας, σε μερικές χώρες, με κύριο παράδειγμα την Ολλανδία και παρά το υψηλό βιοτικό επίπεδο της χώρας αυτής, το ποδήλατο χρησιμοποιείται ακόμα καθημερινά. Το ίδιο και στη Γερμανία. Στην περίπτωση αυτή, σε μεγάλες πόλεις, όπως η Κολωνία, είναι συνδεδεμένο μόνο με τη ζωή και τις ανάγκες ειδικών κατηγοριών του πληθυσμού όπως οι φοιτητές, αν και όχι αποκλειστικά. Σε χώρες που διανύουν σήμερα ακόμα στάδια υπανάπτυξης, το ποδήλατο έχει τον κύριο λόγο στις μετακινήσεις μέσα την πόλη. Το Βιετ-Ναμ και η Κίνα ανήκουν σ’αυτές.
Το έργο του Wang Xiaoshuai με τίτλο «Το ποδήλατο του Πεκίνου» (2001, ξένος τίτλος Beijing Bicycle) σκιαγραφεί τη ζωή ενός νεαρού ποδηλάτη που ζει και εργάζεται στο Πεκίνο. Ο σκηνοθέτης λέει σχετικά «Το ποδήλατο υπήρξε πάντα ένα έμβλημα για το Πεκίνο και μάλιστα για ολόκληρη την Κίνα. Για πολλά χρόνια ήτα το μόνο μεταφορικό μέσο για τις οικογένειες. Όταν ήμουν νέος, η κατοχή πολλών ποδηλάτων ήταν σημάδι πλούτου ή κάποιας καλής οικονομικής κατάστασης. Πριν από το άνοιγμα της Κίνας [σε συνεργασία με τον υπόλοιπο κόσμο] το βιοτικό επίπεδο μιας οικογένειας καθοριζόταν με τα "τέσσερα μεγάλα": το ρολόι, τη ραπτομηχανή, το ραδιόφωνο και το ποδήλατο. Σήμερα τα "τέσσερα μεγάλα" δεν είναι πια τα ίδια».
Στην ταινία, ο Xiao Gui, 16 ετών, που προέρχεται από την ύπαιθρο, έξω από το Πεκίνο, βρίσκει μια δουλειά, μεταφορέα ταχυδρομείου «κούριερ». Στη συμφωνία με τη μοντέρνα επιχείρηση περιλαμβάνεται εκτός από το μισθό και ένα υπέροχο ασημί mountain bike, που ο νεαρός εργαζόμενος μπορεί να κάνει δικό του με βάση κάποιες κρατήσεις στο μισθό του. Όμως μια μέρα το ποδήλατο χάνεται, κλεμμένο προφανώς από κάποιον. Ο Xiao Gui, που βρισκόταν σε φάση εξόφλησης του ποδηλάτου απέναντι στην επιχείρηση, κυριεύεται από απόγνωση. Αρχίζει ωστόσο με αποφασιστικότητα ένα αγώνα ανεύρεσης του κλεμμένου ποδηλάτου του.
Η περιγραφή μιας ιστορίας με κέντρο το ποδήλατο αποτελεί, σε κάποιο βαθμό, και ένα σκηνοθετικό πρόσχημα και μέσο για εικονογραφημένη παρουσίαση της πόλης. Η διάφανη και τόσο ελαφρά κατασκευή του ποδηλάτου επιτρέπει την κινηματογράφησή του μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο. Αλλά και την κίνησή του σε δρόμους κάθε κατηγορίας, και μάλιστα μικρούς και στενούς (*). Προσφέρεται έτσι μια ευκαιρία για μια «ακτινογραφική» παρατήρηση της κινέζικης μεγαλούπολης. Ταυτόχρονα, εξάλλου, μας παρέχονται λεπτομέρειες σχετικά με τη ζωή της νεολαίας και της υπόλοιπης κοινωνίας.
Χωρίς να αποτελεί μια προσπάθεια κοινωνικής έρευνας και καταγγελίας συνδεδεμένης, ενδεχομένως, με τη ζωή των στρωμάτων που εξαρτώνται για την επιβίωσή τους από το ποδήλατο, η ταινία, – περισσότερο ως ιδέα και λιγότερο ως πραγματοποίηση – μας φέρνει πολύ κοντά στο ζήτημα της κοινωνικής αλλαγής και των εκδηλώσεων της στο χώρο της πόλης και στους ανθρώπους της. Η ίδια η συσχέτιση της μοντέρνας επιχείρησης μεταφορών στην οποία εργάζεται ο νεαρός ήρωας της ταινίας, με το παραδοσιακό κινέζικο ελαφρό μεταφορικό μέσο (που είναι τόσο ευέλικτο και χρήσιμο για μικρές αποστάσεις) αποτελεί μια ενδιαφέρουσα πρόταση. Και μάλιστα, ίσως και μια αισιόδοξη πολιτισμική αλληγορία. Ωστόσο, μια από τις τελευταίες σκηνές, όπου το ένα ρεύμα του δρόμου έχει μερικά ποδήλατα που φεύγουν, ενώ εισβάλλουν από το άλλο ρεύμα δεκάδες ιδιωτικά αυτοκίνητα, αφήνει το μήνυμα απαισιοδοξίας – και ρεαλισμού βέβαια – που ο καθένας αντιλαμβάνεται.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ (*) Λόγω των μικρών διαστάσεών τους, οι δρόμοι αυτοί θέτουν, όπως δηλωσε ο σκηνοθέτης, και το πρόβλημα του «ιδίου χώρου» της κινηματογράφησης, δηλαδή της δυνατότητας επιμέρους λήψεων, από διάφορες γωνίες, όπου πρέπει να βρίσκεται το πολυπρόσωπο συνεργείο και ο ογκώδης εξοπλισμός για την κινηματογράφηση. Η Pamela Shurmer-Smith, γνωστή βρετανή πολιτισμική γεωγράφος, θεωρεί αυτό το ζήτημα του «ιδίου χώρου» και της σχέσης του με τον πραγματικό χώρο, ένα ενδιαφέρον γεω-κινηματογραφικό θέμα.
HOME PAGE] |
© Copyright 1999 Ioannis Rentzos All rights reserved.
Get your own Free Home Page