ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑΣΟ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ

Σιόλου Κωνσταντινούλα - [Περίληψη: Πλιάκα Μαρία]

Η εργασία ξεκινάει αναφέροντας το στόχο που θέτει. Στόχος είναι να έρθουν οι μαθητές πιο κοντά στην ελληνική παράδοση και συγκεκριμένα του νησιού της Λέσβου. Επίσης, πέρα από την λαογραφική περιγραφή, σκοπός είναι να δουν οι μαθητές και την ανθρωπολογική ερμηνεία της συμπεριφοράς των ανθρώπων κατά την διάρκεια αυτής της γιορτής.

Οι Απόκριες, που τελειώνουν με τα κούλουμα είναι μια μικρή περίοδος τριών εβδομάδων πριν από την Μεγάλη Σαρακοστή. Η Σαρακοστή είναι μια πένθιμη περίοδος (σαράντα ημερών) πριν από το Πάσχα, η οποία αρχίζει με την Καθαρή Δευτέρα. Οι Απόκριες αποτελούν το μεταβατικό στάδιο, την προετοιμασία των πιστών για την Σαρακοστή. Σ' αυτή την περίοδο τελούνται από την αρχαιότητα διάφορα ειδωλολατρικά έθιμα που φτάνουν ως τις μέρες μας. Η γιορτή τελειώνει την Καθαρή Δευτέρα, όπου αρχίζει η νηστεία και η προσευχή.

Τα έθιμα έχουν δύο πολύ έντονα χαρακτηριστικά: πρώτα μια ερωτική, σεξουαλική, ελευθεριότητα και μετά τις μεταμφιέσεις.

Στην Αγιάσο της Λέσβου, γίνονται μεταμφιέσεις και το χαρακτηριστικό παίνεμα των γεννητικών οργάνων των ανθρώπων.

Η "Κριγιατ'νή" και η "Τυρινή" είναι οι δυο Κυριακές όπου όλοι γίνονται "μουτσούνες" (μασκαρεύονται). Μασκαρεμένοι βγαίνουν ανά ομάδες στους κεντρικούς δρόμους του χωριού (μαχαλάδες) και στήνουν χορό.

Μέσα από τις μεταμφιέσεις γίνεται συστηματική αντιστροφή της τάξης και της ιεραρχίας της κοινωνίας. Οικοδομείται ένας κόσμος από την ανάποδη για να φανεί τι κατάσταση θα επικρατούσε αν δεν υπήρχαν ορισμένοι κοινωνικοί κανόνες.

Μερικά από τα έθιμα είναι τα εξής:

• Κάποιοι ντύνονται ψαράδες,
• άλλοι φορούν μια καμπούρα,
• άλλοι μια περικεφαλαία (χάρτινη),
• εκλέγεται κάποιος βασιλιάς του γέλιου,
• γίνεται παρωδιακή αναπαράσταση του γάμου ως βιολογικού, κοινωνικού και εκκλησιαστικού γεγονότος κ.α.

Το κάθε έθιμο, βέβαια, έχει την δική του ξεχωριστή σημασία. Τα Κούλουμα της Καθαρής Δευτέρας έχουνε ξεχωριστή θρησκευτική σημασία για τους Αγιασώτες γι' αυτό και δεν πρέπει να μένει τίποτα το αρτύσιμο στα σπίτια τους. Το πρωί της Καθαρής Δευτέρας γίνεται και η κηδεία του Καρνάβαλου στους δρόμους του χωριού.

Για τις Απόκριες που συμβολίζουν το τέλος του Χειμώνα και την αρχή της Άνοιξης, οι Αγιασώτες λένε ένα χαρακτηριστικό τραγούδι:

"Ηρταν οι γι' απουκριγιές,
ήρταν τσ' οι Τυρνάδις,
ήρτι τσ' η Σαρακοστή
μη τις ιφτά βδουμάδις".

Στο τέλος της εργασίας υπάρχουν ερωτήσεις για την αξιολόγηση των μαθητών:

• Πώς ξεκίνησαν στην Ελλάδα τα έθιμα των Απόκρεω;
• Τι κρύβεται πίσω από τις μεταμφιέσεις και τις εκδηλώσεις;
• Πώς μέσα από το καρναβάλι αντιστρέφεται η πραγματικότητα;

Θα μπορούσαν και οι μαθητές (ως άσκηση) να μελετήσουν κάποιο έθιμο της περιοχής τους για να έρθουν πιο κοντά στην παράδοσή μας.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Για την Αγιάσο βλ. και το βιβλίο των Παπάνη και Παπάνη.

[HOME PAGE] | [ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ] | [ΕΙΔΟΣ ΘΕΜΑΤΩΝ] | [ΕΥΡΕΤΗΡΙΑ] | [ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ]

---

This page hosted by Get your own Free Home Page