ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Πρόγραμμα του μαθήματος

1. ΣΚΟΠΟΣ

Σκοπός του μαθήματος "Διδακτική των Κοινωνικών Επιστημών" είναι:

1.1. Να βοηθήσει το φοιτητή της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας να αντιληφθεί ότι οι επιστημονικοί κλάδοι του χώρου των ΚΕ και τα σχολικά μαθήματα που απορρέουν από αυτούς αποτελούν ένα γνωστικό σώμα που μπορεί και πρέπει να αποτελεί αντικείμενο και εργαλείο διδασκαλίας στη Γενική Εκπαίδευση.

1.2. να τον ευαισθητοποιήσει απέναντι στο σύγχρονο ψυχοπαιδαγωγικό προβληματισμό σε σχέση μάλιστα με το περιεχόμενο και τη διδασκαλία των ΚΕ.

1.3. να του επισημάνει την αξία της ορθής διδακτικής παρουσίασης των επιμέρους μαθημάτων των ΚΕ (σε αναφορά και με το γεγονός της απουσίας διδακτικής παράδοσης των ΚΕ στη χώρα μας) εφοδιάζοντάς τον ταυτόχρονα με χρήσιμες γνώσεις διδακτικής στρατηγικής και καλλιεργώντας του δεξιότητες διδακτικής πρακτικής σχετικές με τα μαθήματα των ΚΕ.

1.4. να τον καταστήσει ικανό να κατανοήσει (και ενδεχομένως να επιλύσει) τα προβλήματα που συνδέονται με τον εκπαιδευτικό και διδακτικό σχεδιασμό αντικειμένων από τις ΚΕ, σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.

1.5. να τον ενημερώσει για τις δυνατότητες και τις μεθόδους αξιολόγησης (προσωπικού και δραστηριοτήτων) γενικά και ιδιαίτερα στο χώρο των μαθημάτων των ΚΕ.

1.6. να του προβάλει την ανάγκη για αναζήτηση και αποδοχή ενός ανθρωπιστικού εκπαιδευτικού ιδεώδους που να απορρέει από τις ανθρωπολογικές σπουδές.

2. ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ

2.1. Θεμελίωση από πλευράς ψυχοπαιδαγωγικής, κοινωνιοπαιδαγωγικής και γενικής διδακτικής. Ψυχολογική ωρίμανση του ατόμου και αντίληψη των κοινωνικών φαινομένων. Θεωρίες της μάθησης: Εξωτερικοί, εσωτερικοί και αλληλεπιδρασιακοί παράγοντες. Κλάδοι των παιδαγωγικών: Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης, Οικονομία της εκπαίδευσης, Φιλοσοφία της Εκπαίδευσης.

2.2. Ζητήματα ειδικής διδακτικής (Α). Πολλαπλότητα και όρια των διδακτών και διδακτέων μαθημάτων ΚΕ. Μονοκλαδική, πολυκλαδική και διακλαδική/συστημική διδακτική προσέγγιση. Σχέσεις και διαπλοκές με τα άλλα μαθήματα. Η αξία της διδασκαλίας των μαθημάτων των Κ.Ε.

2.3. Ζητήματα ειδικής διδακτικής (Β). Η Τοπική Ιστορία, οι Ευρωπαϊκές σπουδές, η Δημογραφία, η Ανθρωπογεωγραφία, η Κοινωνική Ανθρωπολογία, η Εθνολογία, η Κοινωνιογλωσσολογία, η Φυσική Ανθρωπολογία ως σχολικά αντικείμενα.

2.4. Ταξινομία και Bloom και στόχοι του μαθήματος. Γνωστικοί και συναισθηματικοί στόχοι. Τα επίπεδα προσέγγισης της διδακτέας ύλης: γνώση, κατανόηση, εφαρμογή, ανάλυση, σύνθεση, αξιολόγηση.

2.5. Παιδαγωγικά προβλήματα που συνδέονται με τη διδασκαλία των μαθημάτων ΚΕ: (Α) Εθνοκεντρισμός (άλλων μαθημάτων), εξωτισμός, κοινωνιολογισμός, βερμπαλιστική και εννοιοκρατική πόλωση, ιδεολογικός πειθαναγκασμός, άγνοια και αγνόηση της τοπικής κοινωνικής πραγματικότητας και της επικαιρότητας, μειονοτικές και εδαφικές προεκτάσεις κ.λπ. (Β) Μερικές θεμελιώδεις έννοιες στα πλαίσια της διδακτικής των Κ.Ε.: πολιτισμός, ελευθερία, κοινωνική δικαιοσύνη, ηθική.

2.6. Ζητήματα εκπαιδευτικής πρακτικής: ποιοτική και ποσοτική επάρκεια του διδάσκοντος προσωπικού. 'Εννοια και παιδαγωγική του "δευτερεύοντος" μαθήματος, του μονόωρου μαθήματος και του μαθήματος επιλογής και αξιολόγησης. Οι δυνατότητες συνεργασίας του διδάσκοντος προσωπικού στο σχολείο. Team-teaching. Το εκπαιδευτικό λειτούργημα/επάγγελμα.

2.7. Ο διδάσκων ως εκτελεστής των κεντρικά εκδιδόμενων εκπαιδευτικών εντολών: Το Αναλυτικό Πρόγραμμα. Το Curriculum. Το σχολικό εγχειρίδιο. Παραγωγή και χρήση. Ξένα σχολικά βοηθήματα κοινωνικών επιστημών. Συγκρίσεις.

2.8. Ο διδάσκων ως δημιουργός του διδακτέου αντικειμένου: Σύλληψη και παραγωγή ενός πρωτότυπου μαθήματος. Στάδια ανάπτυξης μιας διδακτικής ενότητας. Οι δυνατότητες ανάληψης ή καθοδήγησης μιας επιτόπιας έρευνας. Το project. Μεθοδολογία.

2.9. Προετοιμασία και πραγματοποίηση της διδασκαλίας (Α). Η αξιοποίηση του κειμένου (ανάλυση περιεχομένου), της ετυμολογικής επισήμανσης, του μνημοτεχνικού κανόνα, της προσομοίωσης, των λογισμικών, των παιγνιδιών, των παιγνιδιών ρόλων.

2.10. Προετοιμασία και πραγματοποίηση της διδασκαλίας (Β). Χρήση των οπτικο-γραφο- ακουστικών μέσων. Αξιοποίηση της σταθερής και κινηματογραφικής εικόνας (σημειολογία), του χάρτη, της μαθηματικής συνάρτησης, της γραφικής παράστασης, του πίνακα δεδομένων, του ανθρωπολογικού ευρήματος/ομοιώματος. Η διδακτική πυραμίδα.

2.11. Προετοιμασία και πραγματοποίηση της διδασκαλίας (Γ). Βοηθητικές τεχνικές με βάση το κοινωνικο-επιστημονικό περιεχόμενο του διδασκομένου αντικειμένου: θρησκεία, ηγεσία, εκτροπή, θεσμικές ρυθμίσεις, κοινωνιολογικά πορτρέτα, ιστορικές αναδρομές. Η έννοια της πορείας της διδασκαλίας. Κριτική.

2.12. Η αξιολόγηση: έλεγχος γνώσεων και ενδεχόμενη σύνθεση γνώσεων ή εφαρμογή αποκτημένων γνώσεων στον εξωσχολικό χώρο. Συστήματα βαθμολογίας, μορφές γραπτών δοκιμίων και μέθοδοι βαθμολόγησής τους, διαδικασίες επιλογής. Αξιολόγηση προσωπικού. Αξιολόγηση βοηθημάτων και σχολικών/εκπαιδευτικών περιοδικών.

3. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

3.0. Η αξιολόγηση των συμμετεχόντων γίνεται με βάση

• (α) μια από τις εξαμηνιαίες εργασίες αξιολόγησης 3.1 - 3.13,
• (β) υποβολή πρωτοκόλλων σχολικού μαθήματος [ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ] που παρακολούθησε ο/η φοιτητής/ρια και
• (γ) συμμετοχή σε γραπτή ή προφορική δοκιμασία.

Οι λεπτομέρειες υπολογισμού του συνολικού βαθμού καθορίζονται στην αρχή του έτους.

Να ποιες εργασίες προτείνονται:

3.1. (α) Κριτική εγχειριδίων και σχολικών βοηθημάτων μαθημάτων ΚΕ. (β) Κριτική από κοινωνικοεπιστημονική σκοπιά (π.χ. ανθρωπολογική, οικονομική κ.λπ.) του περιεχομένου διαφόρων σχολικών μαθημάτων.

3.2. Κατάρτιση ενός σχολικού αναλυτικού προγράμματος μαθήματος ΚΕ. (Π.χ. σκοποί, θεματολόγιο και πλαίσιο αξιολόγησης Εθνογλωσσολογίας) ή τροποποίηση ενός υπάρχοντος αναλυτικού προγράμματος με αφετηρία κάποιο γενικό σκοπό, ειδικό στόχο ή συγκεκριμένη σκοπιμότητα.

3.3. Παραγωγή υλικού αξιολόγησης «κατά κατηγορίες της ταξινομίας Bloom» με βάση κεφάλαια βιβλίων ανθρωπολογίας και άλλων κοινωνικών επιστημών.

3.4. Κατάρτιση ενός παιδαγωγικού σχεδιάσματος: Σκοποί, περιεχόμενο, ερωτήσεις κατανόησης ενός ωριαίου μαθήματος-θέματος. (Π.χ. Η ανθρωποφαγία).

3.5. Παραγωγή οπτικο-γραφο-ακουστικού υλικού διδασκαλίας (φωτογραφίες, διαφάνειες, πίνακες, αφίσες, χάρτες, βίντεο, πολυμέσα, μαγνητοταινίες, σύνθεση φωτοτυπιών).

3.6. Επεξεργασία ενός προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή ή χρήση λογισμικού για τη διδασκαλία την αξιολόγηση και την τεκμηρίωση του μαθήματος ΚΕ.

3.7. Συμμετοχή στην πραγματοποίηση δοκιμαστικής διδασκαλίας σε σχολείο του Ν. Λέσβου και σε διοργάνωση επακόλουθης παιδαγωγικής συνεδρίας κριτικής.

3.8. Κατάρτιση και προώθηση ερωτηματολογίου διδακτικής μαθημάτων ΚΕ και συναγωγή συμπερασμάτων.

3.9. Κατάρτιση συλλογής ειδήσεων, άρθρων και επιστολών από τον Τύπο με περιεχόμενο διδακτικής σημασίας.

3.10.Αναζήτηση και εντοπισμός ανθρωπολογικού-λαογραφικού υλικού στο λεσβιακό χώρο και κατάρτιση σχεδίου διδακτικής αξιοποίησής του.

3.11.Συμμετοχή σε μια πανελλήνια εκπαιδευτική έρευνα με καθοδήγηση του διδάσκοντος ή συμμετοχή σε παρόμοια εργασία άλλου διδάσκοντος.

3.12.Μεταφορά ενός κειμένου ή έργου σε οπτικο-γραφο-ακουστική μορφή, σχετική με ένα σχολικό μάθημα. Π.χ. γεωγραφία του μυθιστορήματος «Τα σταφύλια της οργής» του Τζον Στάινμπεκ.

3.13. Ευαισθητοποίηση σε ιδιαίτερα εκπαιδευτικά και παιδαγωγικά θέματα ή σε ζητήματα της κοινωνίας και της νεολαίας ή της τοπικής κοινωνίας του Ν. Λέσβου.

Στίξτε εδώ για να δείτε τίτλους από ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ - ΦΟΙΤΗΤΡΙΩΝ των προηγουμένων ετών.