Nha^.n ddi.nh ve^` cuo^.c bie^?u ti`nh no^?i da^.y o+? Tha'i Bi`nh

Theo Tho+`i Ba'o 8/8/97

La^`n dda^`u tie^n nha` ca^`m quye^`n CS o+? VN nhi`n nha^.n su+. vie^.c
no^ng da^n ti?nh Tha'i Bi`nh o+? mie^`n Ba('c dda~ no^?i da^.y
bie^?u ti`nh, va` nha` nu+o+'c dda~ dda`n a'p dde^? ta'i la^.p tra^.t
tu+..

Theo ba?n tin cu?a Reuter dda'nh ddi tu+` Ha` No^.i nga`y 24/7/97, ca'c
gio+'i chu+'c la~nh dda.o CSVN dda~ nhi`n nha^.n la` co' ca'c cuo^.c ro^'i
loa.n o+? Tha'i Bi`nh ba('t dda^`u tu+` tha'ng 5 vu+`a qua.  Nhie^`u
nga`n no^ng da^n o+? ca'c la`ng que^ pha^~n no^. dda~ ke'o nhau le^n ti?nh
ly..

Ho. ddi bo^. hoa(.c ddi xe dda.p, bie^?u ti`nh trong ye^n la(.ng dde^?
cho^'ng la.i su+u cao thue^' na(.ng va` ti`nh tra.ng tham nhu~ng trong
chi'nh quye^`n ddi.a phu+o+ng, nhu+ng sau ddo' tro+? tha`nh cuo^.c no^?i
da^.y.

Theo nha` ca^`m quye^`n CS thi` dda^y la` vu. no^? da^.y lo+'n nha^'t ke^?
tu+` nhie^`u na(m qua ta.i VN.

Cu~ng theo ha~ng tin Reuter, Bo^. Ngoa.i giao CS Ha` No^.i la^`n dda^`u
tie^n chi'nh thu+'c nhi`n nha^.n su+. hie^.n hu+~u cu?a ca'c vu. no^?i
da^.y, va` no'i ra(`ng nhu+~ng vie^n chu+'c co' tra'ch nhie^.m dda~ bi.
tru+`ng pha.t, cu~ng nhu+ chi'nh quye^`n ddi.a phu+o+ng dda~ ta'i la^.p
tra^.t tu+..

Va^~n theo ha~ng Reuter, so+? di~ cuo^.c bie^?u ti`nh cu?a no^ng da^n
bie^'n tha`nh ba.o ddo^.ng, chi? vi` nha` ca^`m quye^`n CS dda~ tu+`
cho^'i nghe nhu+~ng lo+`i than phie^`n cu?a no^ng da^n.  Ngu+o+`i da^n
ddi.a phu+o+ng cho bie^'t la` ca'c cuo^.c ba.o ddo^.ng dda~ nhanh cho'ng
lan ra toa`n ti?nh Tha'i Bi`nh.

Nhie^`u vu. ro^'i loa.n ddu+o+.c ghi nha^.n ta.i 6 tre^n 7 huye^.n.  Tru.
so+? co+ quan ha`nh cha'nh huye^.n Quy`nh Phu. bi. ddo^'t cha'y.  Chu?
ti.ch UBND huye^.n Tha'i Thu.y bi. nha^n da^n dda'nh nhu+` tu+?, pha?i
cho+? le^n bi.nh vie^.n o+? Ha` No^.i.

Ha`nh kha'ch ddi tu+` Tha'i Bi`nh ve^` Ha` No^.i trong nga`y 24/7/97
cho bie^'t la` nha` ca^`m quye^`n CS dda~ thi ha`nh nhu+~ng bie^.n pha'p
ta'i la^.p tra^.t tu+. tru+o+'c nga`y ba^`u cu+? quo^'c ho^.i 20/7/97, va`
dda~ ba('t giam ho+n 100 ngu+o+`i.

Cuo^.c no^?i da^.y cu?a no^ng da^n, co^ng nha^n va` da^n chu'ng thuo^.c 52
xa~ ta.i ti?nh Tha'i Bi`nh, nha(`m cho^'ng la.i che^' ddo^. su+u
cao thue^' na(.ng, co^ng quye^`n tham nhu~ng, u+'c hie^'p ngu+o+`i da^n,
dda~ xa?y ra tu+` tha'ng 5/1997.

Ma(.c du` tin na`y dda~ ddu+o+.c lo.t ra be^n ngoa`i va` ha~ng tho^ng ta^'n
Reuter dda~ ddu+a tin tu+` trung tua^`n tha'ng 6, nhu+ng nhu+~ng tin tu+'c 
chi'nh xa'c ho+n ve^` cuo^.c dda^'u tranh na`y, chi? to+'i tua^`n le^~ sau 
cuo^.c ba^`u cu+? dda.i bie^?u quo^'c ho^.i mo+'i ddu+o+.c ha?i ngoa.i
bie^'t to+'i.

Su+. kie^.n na`y cho tha^'y, thu+' nha^'t, Ha` No^.i va^~n duy tri` chi'nh 
sa'ch bu+ng bi't tho^ng tin, 1 ddie^`u ma` Ha` No^.i va^~n kha(ng kha(ng
la` kho^ng co'.

Theo tin tu+'c nha^.n ddu+o+.c, ba'o chi' -- kie^?m soa't bo+?i nha`
nu+o+'c -- dda~ kho^ng co' to+` na`o no'i dde^'n cuo^.c dda^'u tranh cu?a
ngu+o+`i da^n Tha'i Bi`nh, du` ra(`ng cuo^.c dda^'u tranh ta^.p
the^? co' ti'nh ca'ch ra^'t quy mo^, vo+'i su+. tham du+. cu?a ca? nhie^`u
nga`n ngu+o+`i, kho^ng pha?i chi? go^`m no^ng da^n, la` 1 bie^'n co^' lo+'n.

Ca'c he^. tho^'ng tho^ng tin kho^ng the^? na`o kho^ng nghe, cu~ng kho^ng
the^? kho^ng tha^'y, nha^'t la` Tha'i Bi`nh chi? ca'ch Ha` No^.i
co' 80km.  Kho^ng nhu+~ng chi? co' ba'o chi' nha` nu+o+'c bi. ca^'m dda(ng
ta?i ca'c tin tu+'c loa.i na`y, ma` ca'c ky' gia? ngoa.i quo^'c cu~ng bi.
ca^'m va`o khu vu+.c ti?nh Tha'i Bi`nh.

DDie^`u thu+' nhi`, chi'nh nho+` qua vie^.c na`y, ngu+o+`i ta tha^'y ro~
cho du` co' bie^.n pha'p nghie^m nga(.t ca^'m ddoa'n tho^ng tin o+? trong
la^~n ngoa`i nu+o+'c, bo^. ma'y ca^`m quye^`n cuo^'i cu`ng dda~ tha^'t
ba.i.  Ho. kho^ng the^? "la^'y thu'ng u'p voi ddu+o+.c".

DDie^`u thu+' ba trong vu. na`y la` nhu+~ng nguo^`n tin trong nu+o+'c dda~ 
vu+o+.t qua du+o+.c tha'ch thu+'c cu?a he^. tho^'ng kie^?m soa't cu?a nha` 
ca^`m quye^`n CS, khi ddu+a tin vo+'i dda^`y ddu? chi tie^'t tru+o+'c ca?
ca'c ha~ng tho^ng ta^'n no^?i tie^'ng ve^` sa(n tin.

Chi'nh su+. can dda?m ddo', chu+' kho^ng pha?i la` ba^'t cu+' ca'i gi`
kha'c, dda~ la`m cho bo^. ma'y so+. nghe su+. thu+.c bie^'t ra(`ng kha?
na(ng bao che, e'm nhe.m cu?a he^. tho^'ng ca^`m quye^`n dda~ ba^'t lu+.c
trong vie^.c kie^?m soa't ngu+o+`i da^n.

DDie^`u thu+' tu+, qua vu. no^?i da^.y cu?a no^ng da^n Tha'i Bi`nh,
la` qua vie^.c na`y, ngu+o+`i ta co`n tha^'y ro~ su+'c ma.nh cu?a qua^`n
chu'ng va` kinh nghie^.m dda^'u tranh cu?a ta^`ng lo+'p tha^'p co^? be'
mie^.ng trong xa~ ho^.i na`y.

Ca'c cuo^.c bie^?u ti`nh dda~ xa?y ra 1 ca'ch o^n ho`a, ngu+o+`i da^n ba`y
to? su+. cho^'ng ddo^'i trong khuo^n kho^? lua^.t pha'p.

Tin cho bie^'t, ca'c lu+.c lu+o+.ng co^ng an, ca?nh sa't va` bo^. ddo^.i 
ddu+o+.c ddie^`u ddo^.ng dde^'n "ddie^?m no'ng" Tha'i Bi`nh
dda~ ddu+o+.c li.nh kho^ng ddu+o+.c du`ng vu~ lu+.c ta^'n co^ng, chi? vi`
lo nga.i ra(`ng ba^'t cu+' 1 cuo^.c ba.o ddo^.ng na`o xa?y ra ga^y thu+o+ng
vong, thi` vu. bie^'n ddo^.ng trong vo`ng ra`o cu?a 1 ti?nh se~ nhu+ ve^'t
da^`u loang lan ddi nhanh cho'ng.

Trong 1 cuo^.c ho.p ta.i Ca^u la.c bo^. Ba DDi`nh, 1 to^? chu+'c quy tu.
ca'c cu+.u dda?ng vie^n thuo^.c Tha`nh u?y hay Trung u+o+ng dda?ng ta.i
Ha` No^.i, 1 dda.i die^.n cu?a dda?ng cho bie^'t ra(`ng ti`nh hi`nh ra^'t
ca(ng, vo+'i khi' the^' dda^'u tranh con ma.nh ho+n ca? cuo^.c dda^'u
tranh Xo^ vie^'t Nghe^. Ti~nh nga`y xu+a !

Tha'i ddo^. tu+. che^' cu?a CS Ha` No^.i, kho^ng da'm ma.nh tay gie.p
cuo^.c no^?i loa.n na`y, kho^ng pha?i chi? vi` nhu+~ng ho.ng su'ng cu?a
nha` ca^`m quye^`n kho^ng co`n su+'c ma.nh nu+~a, ma` chi'nh vi` cuo^.c
dda^'u tranh o^n ho`a cu?a ddo^`ng ba`o ti?nh Tha'i Bi`nh dda~
ddu+o+.c to^? chu+'c tinh vi ho+n nhu+~ng cuo^.c dda^'u tranh tru+o+'c
dda^y.

Nhie^`u gia ddi`nh co' co^ng vo+'i "ca'ch ma.ng", dda~ tu+`ng
ti'ch cu+.c go'p xu+o+ng ma'u, co^ng va` cu?a trong chie^'n tranh, cu~ng
tham gia cuo^.c dda^'u tranh.

Ca'c ddoa`n bie^?u ti`nh dda~ ddu+o+.c da^~n dda^`u bo+?i nhu+~ng ba` me.
cu?a ca'c chie^'n si~, ke^' dde^'n la` ca'c ba` vo+. cu?a ca'c lie^.t si~,
sau ddo' la` ca'c ca'n bo^. dda?ng vie^n ho^`i hu+u, ca'c tha`nh pha^`n
thu+o+ng the^' binh, no^ng da^n, co^ng nha^n,...dde^`u co' ca?.  Nhu+~ng
ho.ng su'ng cu?a ba.o lu+.c co' the^? nha('m tha(?ng va`o so^' ngu+o+`i
na`y kho^ng ?  Cha('c cha('n la` kho^ng, i't ra la` va`o lu'c na`y.  Ra^'t
nhie^`u ca'n bo^. ca'c ca^'p chi'nh quye^`n ddi.a phu+o+ng dda~ pha?i bo?
cha.y.  Ngoa`i ra ky~ thua^.t to^? chu+'c bie^?u ti`nh va` tinh tha^`n
cu?a ngu+o+`i da^n Tha'i Bi`nh trong cuo^.c dda^'u tranh na`y cu~ng
ddu+o+.c nguo^`n tin ghi nha^.n la` ra^'t cao.

Trong 1 ti`nh tra.ng so^i no^?i nhu+ the^', ma` tru+o+'c khi xa'c nha^.n
tin tu+'c ve^` vie^.c na`y la` co' thu+.c vo+'i ca'c ha~ng tho^ng ta^'n
ngoa.i quo^'c, Ha` No^.i va^~n no'i la` con so^' cu+? tri ta.i Tha'i
Bi`nh dda~ ddi ba^`u vo+'i ty? le^. 99.97%.  Con so^' na`y co' the^?
tin ddu+o+.c kho^ng, khi ca? ti?nh Tha'i Bi`nh ddang so^'ng trong
kho^ng khi' cu?a 1 cuo^.c dda^'u tranh so^i no^?i ?

knguyen@nrn1.nrcan.gc.ca