VN's political analysis/Mr.Ly Thai Hung

970918 / TINTUC-0918
Sau DDa^y la` no^.i Dung Ba`i Pho?ng Va^'n mo+'i dda^y tre^n Ba'o Vie^.t Lua^.n ta.i U'c:

Ba`i Pho?ng Va^'n cu?a Ba'o Vie^.t Lua^.n.

So+ lu+o+.c ve^` anh Ly' Tha'i Hu`ng:

Anh Ly' Tha'i Hu`ng la` cu+.u sinh vie^n du ho.c ta.i Nha^.t Ba?n va`o d-a^`u tha^.p nie^n 70. Anh to^'t nghie^.p ky~ su+ va` cao ho.c co^ng cha'nh ta.i vie^.n d-a.i ho.c D-o^ng Kinh, Tokyo\. Sau khi Co^.ng sa?n Ba('c Vie^.t cu+o+~ng chie^'m mie^`n Nam va`o tha'ng 4 na(m 1975, anh d-a~ cu`ng mo^.t so^' sinh vie^n Vie^.t Nam ta.i Nha^.t tha`nh la^.p To^? Chu+`c Ngu+o+`i Vie^.t Tu+. Do (11/75) d-e^? d-a^'u tranh va` d-a~ pha't trie^?n co+ so+? ta.i Hoa Ky`, Gia Na~ D-a.i, U'c Cha^u, Pha'p, Tha'i Lan. D-a^`u tha^.p nie^n 80, To^? Chu+'c Ngu+o+`i Vie^.t Tu+. Do gia?i the^? d-e^? cu`ng vo+'i mo^.t so^' to^? chu+'c kha'c tha`nh la^.p Ma(.t Tra^.n Quo^'c Gia Tho^'ng Nha^'t Gia?i Pho'ng Vie^.t Nam. Hie^.n nay anh Ly' Tha'i Hu`ng la` Vu. Tru+o+?ng Vu. Truye^`n Tho^ng va` D-ie^`u Ha`nh, thuo^.c To^?ng Vu. Ha?i Ngoa.i, Ma(.t Tra^.n Quo^'c Gia Tho^'ng Nha^'t Gia?i Pho'ng Vie^.t Nam.

Vie^.t Lua^.n: Ki'nh cha`o anh Ly' Tha'i Hu`ng. Sang U'c trong tho+`i d-ie^?m d-ang co' nhu+~ng bie^'n co^' chi'nh tri., tho+`i su+. quan tro.ng ta.i Vie^.t Nam, cha('c anh co' nhie^`u d-ie^`u muo^'n chia xe? vo+'i co^.ng d-o^`ng ngu+o+`i Vie^.t ta.i U'c?

Ly' Tha'i Hu`ng: Xin ca?m o+n anh So+n Du+o+ng d-a~ da`nh cho to^i buo^?i pho?ng va^'n d-a(.c bie^.t ho^m nay d-e^? tri`nh ba`y mo^.t so^' quan d-ie^?m lie^n quan d-e^'n ti`nh hi`nh Vie^.t Nam d-e^'n qu'y d-o^`ng hu+o+ng ta.i U'c. Mu.c d-i'ch chuye^'n co^ng ta'c U'c Cha^u la^`n na`y cu?a to^i la` d-e^? sinh hoa.t va` hu+o+'ng da^~n ca'c co+ so+? Ma(.t Tra^.n ve^` ti`nh hi`nh va` mo^.t so^' hu+o+'ng co^ng ta'c d-a'p u+'ng cho nhu ca^`u mo+'i o+? trong nu+o+'c. Trong di.p na`y, to^i d-a~ co' mo^.t so^' buo^?i tie^'p xu'c vo+'i d-o^`ng ba`o, ca'c d-oa`n the^? va` ban cha^'p ha`nh co^.ng d-o^`ng ngu+o+`i Vie^.t ta.i mo^.t so^' tie^?u bang d-e^? tu+o+`ng tri`nh mo^.t va`i no^~ lu+.c cu?a Ho^.i Nghi. Lie^n Ke^'t xuye^n qua cuo^.c no^?i da^.y cu?a d-o^`ng ba`o ta.i Tha'i Bi`nh.

Vie^.t Lua^.n: Vu. no^ng da^n o+? Tha'i Bi`nh no^?i da^.y cho^'ng su+u cao thue^' na(.ng, tham nhu~ng, ba^'t co^ng, cu+o+`ng ha`o a'c ba', hie^.n la` tho+`i su+. no'ng bo?ng nha^'t o+? Vie^.t Nam. Theo anh thi` ti`nh hi`nh vu. no^?i da^.y hie^.n nay ra sao\?

Ly' Tha'i Hu`ng: Theo tin tu+'c ma` chu'ng to^i co' d-u+o+.c thi` nhu+~ng cuo^.c bie^?u ti`nh lo+'n cu?a no^ng da^n ta.i 6 huye^.n trong ti?nh Tha'i Bi`nh d-ang ta.m la('ng d-o.ng nhu+ng kho^ng khi' va^~n co`n ra^'t ca(ng tha(?ng. To^i du`ng chu+~ ta.m la('ng d-o.ng d-e^? no'i d-e^'n mo^.t ti`nh huo^'ng la` cuo^.c no^?i da^.y na`y co' the^? bo^.c pha't la.i ba^'t cu+' lu'c na`o, vi` ba ly' do\. Mo^.t la` nhu+~ng ngu+o+`i chu? cho^'t cu?a cuo^.c no^?i da^.y o+? hai huye^.n Quy`nh Phu. va` Tha'i Thu.y chu+a lo.t va`o tay khu?ng bo^' cu?a Ha` No^.i\. Ma(.c du` Ha` No^.i d-a~ ba('t giu+~ mo^.t so^' no^ng da^n va` cu+o+~ng bu+'c nhu+~ng ngu+o+`i na`y le^n d-a`i pha't thanh va` truye^`n hi`nh d-e^? "thu' to^.i" la` d-a~ ga^y ro^'i loa.n xa~ ho^.i, nhu+ng kho^ng ma^'y ai quan ta^m. Hai la` tha`nh pha^`n co^'t ca'n cu?a ca'c cuo^.c bie^?u ti`nh d-a so^' la` nhu+~ng cu+.u chie^'n binh va` ca'n bo^. ve^` hu+u va^~n co`n d-ang tie^'p tu.c d-o`i ho?i U?y ban nha^n da^n ti?nh Tha'i Bi`nh pha?i truy to^' ca'n bo^. tham nhu~ng va` gia?m thue^'\. Co^.ng sa?n Vie^.t Nam co' hu+'a la` cuo^'i tha'ng 9 na`y se~ d-u+a ra to`a truy to^' to^.i tham nhu~ng cu?a khoa?ng 20 ca'n bo^. o+? ca'c Huye^.n trong ti?nh Tha'i Bi`nh nhu+ng ngu+o+`i da^n bie^'t d-a^y chi? la` nhu+~ng con de^ te^' tha^`n, ne^n d-a~ ne^u d-i'ch danh mo^.t so^' ca'n bo^. ma` ho. muo^'n truy to^' nhu+ng Ha` No^.i chu+a d-a'p u+'ng. Ba la` sinh hoa.t trong ti?nh Tha'i Bi`nh, d-a(.c bie^.t la` o+? hai Huye^.n Quy`nh Phu. (Quy`nh Co^i, Phu. Du+.c) va` Tha'i Thu.y (Tha'i Ninh, Thu.y Anh) va^~n co`n ca(ng tha(?ng. Ca'n bo^. d-a?ng va` nha` nu+o+'c ta.i hai Huye^.n no'i tre^n kho^ng da'm ra d-u+o+`ng mo^.t mi`nh vi` so+. bi. no^ng da^n cha^.n d-a'nh, va` ngu+o+`i da^n tie^'p tu.c die^~u co+.t ca'n bo^. ba(`ng ca^u no'i: "ca'n bo^. la`m gia`u de^~ qua' thi` ca'n bo^. ma'ch cho da^n la`m gia`u vo+'i". No'i to'm la.i, cuo^.c no^?i da^.y cu?a no^ng da^n ti?nh Tha'i Bi`nh la` d-e^? cho^'ng "tham nhu~ng va` su+u cao thue^' na(.ng". Ha` No^.i se~ kho^ng the^? gia?i quye^'t no^?i hai va^'n d-e^` na`y ne^n kho' lo'ng thuye^'t phu.c no^ng da^n tro+? la.i sinh hoa.t bi`nh thu+o+`ng.

Vie^.t Lua^.n: Xin anh co' the^? cho bie^'t mo^.t va`i d-o`i ho?i cu?a no^ng da^n ti?nh Tha'i Bi`nh lie^n quan d-e^'n vu. cho^'ng tham nhu~ng va` cho^'ng su+u cao thue^' na(.ng ra sao\?

Ly' Tha'i Hu`ng: Va^'n d-e^` tham nhu~ng thi` hie^.n d-a~ tro+? tha`nh quo^'c na.n trong guo^`ng ma'y Co^.ng sa?n Vie^.t Nam. Co' nhie^`u nguye^n do d-e^? gia?i thi'ch ve^` te^. na.n na`y; nhu+ng ro^'t cuo^.c d-e^`u quy va`o mo^.t mo^'i la` do su+. pha^n ho'a va` tranh cha^'p quye^`n lu+.c giu+~a ca'c phe nho'm trong d-a?ng, da^~n d-e^'n he^. qua? la` mo.i d-a?ng vie^n tu+` ca^'p trung u+o+ng d-e^'n d-i.a phu+o+ng tranh nhau a(n ca('p ta`i sa?n quo^'c gia, bie^?n thu? tie^`n ba.c d-o'ng go'p cu?a da^n d-e^? hu+o+?ng thu.\. Tu+` va`i na(m tro+? la.i d-a^y, do chu? tru+o+ng d-a^?y ma.nh co^ng nghie^.p ho'a va` hie^.n d-a.i ho'a, Co^.ng sa?n Vie^.t Nam d-a~ ba('t no^ng da^n d-o'ng thue^' ke^? ca? d-i la`m su+u di.ch d-e^? xa^y du+.ng mo^.t so^' co^ng tri`nh nhu+ la`m ca^`u, xa^y tru+o+`ng ho.c, tu bo^? d-u+o+`ng xa'\. Na(m 1956, lu'c mo+'i tie^'p thu mie^`n Ba('c sau hie^.p Gene`ve, Co^.ng sa?n Vie^.t Nam chi? ba('t no^ng da^n d-o'ng 4 loa.i thue^', nhu+ng d-e^'n na(m 1996 thi` ta(ng le^n 21 loa.i thue^' kha'c nhau\. Hie^.n o+? mie^`n Ba('c, d-a(.c bie^.t la` ta.i ti`nh Tha'i Bi`nh, do chu? tru+o+ng khoa'n no^ng nghie^.p tu+` na(m 1988, Co^.ng sa?n Vie^.t Nam d-a~ chia cho mo^~i no^ng da^n canh ta'c tu+` 3 d-e^'n 4 sa`o ruo^.ng. Na(m na`o d-u+o+.c mu`a thi` thu d-u+o+.c 2 ta. mo^~i sa`o, bi`nh thu+o+`ng thi` chi? thu d-u+o+.c tu+` 1,6 ta. d-e^'n 1,8 ta. co`n na(m na`o ma^'t mu`a thi` chi? thu d-u+o+.c tu+` 1,3 d-e^'n 1,5 ta.\. The^' nhu+ng, Ha` No^.i d-a~ ba('t no^ng da^n pha?i d-o'ng thue^' tu+` 3 d-e^'n 3,2 ta. mo^~i na(m tre^n so^' ruo^.ng nha^.n canh ta'c. Co' the^? no'i la` ngu+o+`i da^n d-a~ kho^ng bao gio+` d-o'ng d-u? so^' thue^' d-a~ quy d-i.nh. Ngu+o+`i da^n kho^ng nhu+~ng kho^ng co' tho'c d-e^? d-o'ng thue^' ma` co`n luo^n luo^n so^'ng trong ti`nh tra.ng thie^'u d-o'i va` pha?i le^n Ha` No^.i ba'n su+'c lao d-o^.ng trong nhu+~ng "cho+. ngu+o+`i, trong khi d-o', ca'n bo^. d-a?ng va` nha` nu+o+'c la.i so^'ng ra^'t phe` pho+~n. Ca'c quan chu+'c d-a?ng va` nha` nu+o+'c d-a~ che^' ra nhie^`u nhu ca^`u xa^y du+.ng tru+o+`ng ho.c, d-ie^.n, tra.m xa' y te^'\... d-e^? ba('t da^n d-o'ng thue^' ba(`ng tho'c va` d-i la`m su+u di.ch. Nhu+ng nhie^`u co^ng tri`nh xa^y ca^'t bi. tha^'t thoa't ngay tu+` khi kho+?i co^ng thu+.c hie^.n. Ha^`u he^'t tie^`n d-o'ng thue^' cu?a ngu+o+`i da^n la^~n nga^n sa'ch cu?a nha` nu+o+'c d-e^? xa^y du+.ng ca'c co^ng tri`nh d-e^`u bi. ca'n bo^. d-a?ng va` nha` nu+o+'c ca^'u ke^'t chia nhau hu+o+?ng thu.\. Chi'nh trong bo^'i ca?nh d-o', no^ng da^n ta.i hai huye^.n Quy`nh Phu. va` Tha'i Thu.y d-a~ no^?i le^n cho^'ng d-o^'i, da^~n d-e^`n su+. bo^.c pha't d-a^'u tranh cho^'ng tham o^ va` su+u cao thue^' na(.ng cu?a no^ng da^n ta.i 52 xa~ trong ti?nh Tha'i Bi`nh trong ma^'y tha'ng vu+`a qua\.

Vie^.t Lua^.n: La`m sao vu. no^?i da^.y o+? Tha'i Bi`nh lan ro^.ng ra d-u+o+.c khi da^n chu'ng luo^n luo^n bi. kie^?m soa't cha(.t che~ va` ba'o chi' quo^'c doanh thi` kho^ng he^` he' mie^.ng vu. na`y\?

Ly' Tha'i Hu`ng: Cuo^.c no^?i da^.y cu?a no^ng da^n hai huye^.n Quy`nh Phu. va` Tha'i Thu.y d-a~ kho+?i d-o^.ng tu+` d-a^`u tha'ng 5, va^.y ma` d-e^'n giu+~a tha'ng 7, nhu+~ng tin tu+'c na`y mo+'i lo.t ra be^n ngoa`i ha?i ngoa.i va` nho+` ca'c d-a`i pha't thanh Vie^.t ngu+~ nhu+ BBC, VOA, Cha^n Tro+?i Mo+'i pho'ng ve^` trong nu+o+'c, d-o^`ng ba`o quo^'c no^.i mo+'i bie^'t chi tie^'t va` tu+o+`ng ta^.n nhu+~ng bie^'n co^' o+? Tha'i Bi`nh. Sau khi ca'c ha~ng tho^ng ta^'n ngoa.i quo^'c loan ta?i va` d-a(.t va^'n d-e^`, lu'c ba^'y gio+` Bo^. ngoa.i giao Ha` No^.i mo+'i le^n tie^'ng xa'c nha^.n co' vu. no^?i da^.y o+? Tha'i Bi`nh va` ba'o chi' quo^'c doanh Co^.ng sa?n mo+'i ba('t d-a^`u loan tin nhu+ng ra^'t la` so+ sa`i\. So+? di~ co' su+. cha^.m tre^~ nhu+ va^.y la` vi` Ha` No^.i d-a~ tung lu+.c lu+o+.ng co^ng an kie^?m soa't va` nga(n cha^.n ngay tu+` d-a^`u su+. di chuye^?n cu?a d-o^`ng ba`o Tha'i Bi`nh, nha^'t la` o+? hai huye^.n Quy`nh Phu. va` Tha'i Thu.y sang d-i.a phu+o+ng kha'c, vi` so+. su+. no^?i da^.y da^y chuye^`n. Ma(.c du` cuo^.c no^?i da^.y d-a~ a?nh hu+o+?ng le^n no^ng da^n o+? ca'c ti?nh Thanh Ho'a, Hu+ng Ye^n, Nghe^. An sau d-o', nhu+ng ngay tu+` ca'c tua^`n le^~ d-a^`u, Ha` No^.i co^' ti`nh bu+ng bi't va` che da^'u su+. no^?i da^.y kho^ng pha?i d-e^? d-a`n a'p ma` vi` lu'ng tu'ng trong d-o^'i pho' va` lo so+. su+. no^?i da^.y da^y chuye^`n o+? ca'c huye^.n kha'c.

Vie^.t Lua^.n: Su+u cao thue^' na(.ng, tham nhu~ng, co^ng an cu+o+`ng ha`o a'c ba', nhu+~ng kho^? na.n d-a~ co' tu+` la^u, the^' thi` d-o^.ng lu+.c na`o va` vi` sao d-e^'n nay mo+'i d-u+a d-e^'n pha?n u+'ng du~ng ca?m cu?a da^n Tha'i Bi`nh? Bo^. da^n chu`ng he^'t so+. co^ng an ro^`i sao\?

Ly' Tha'i Hu`ng: D-u'ng nhu+ anh no'i, d-o^`ng ba`o trong nu+o+'c, d-a(.c bie^.t la` d-o^`ng ba`o mie^`n Ba('c d-a~ chi.u qua' nhie^`u kho^? na.n cu?a che^' d-o^. Co^.ng sa?n tu+` la^u, va` cuo^.c no^?i da^.y o+? Tha'i Bi`nh la` ke^'t qua? cu?a mo^.t chuo^~i nhu+~ng pha^~n ha^.n d-a~ cho^`ng cha^'t tu+` nhie^`u tha^.p nie^n qua\. Tru+o+'c khi co' vu. Tha'i Bi`nh, chu'ng ta bie^'t la` d-a~ co' vu. no^?i da^.y o+? Quy`nh Lu+u, cu~ng o+? Tha'i Bi`nh va`o na(m 1956; vu. no^ng da^n Thanh Ho'a bie^?u ti`nh cho^'ng tham nhu~ng va` d-o`i la.i ca'c ruo^.ng d-a^'t to^'t bi. ca'n bo^. cu+o+~ng d-oa.t va`o na(m 1995; vu. no^ng da^n la`ng Kim No^~ cho^'ng la.i co^ng an Ha` No^.i cu+o+~ng chie^'m d-a^'t d-e^? trao cho mo^.t ha~ng D-a.i Ha`n la`m sa^n cu` va`o na(m 1996. Ngu+o+`i da^n d-a~ qua' cha'n nga'n che^' d-o^. va` bi. do^`n va`o cha^n tu+o+`ng ne^n pha?i d-u+'ng da^.y d-a^'u tranh d-e^? so^'ng co`n. Nhu+~ng vu. no^?i da^.y na`y, tuy mu+'c d-o^. d-a`n a'p va` d-o^'i pho' cu?a Co^.ng sa?n Vie^.t Nam co' kha'c nhau nhu+ng ha^`u he^'t d-e^`u d-a^?y che^' d-o^. ro+i va`o the^' co ru't, nhu+o+.ng bo^.\. Nha^'t la` hie^.n nay, Co^.ng sa?n Vie^.t Nam muo^'n ta.o mo^.t bo^. ma(.t be^` ngoa`i "o^?n d-i.nh" d-e^? chie^u du. d-a^`u tu+ va` thanh toa'n quo^'c na.n tham nhu~ng d-e^? so^'ng co`n ne^n d-a~ ra^'t lu'ng tu'ng tru+o+'c nhu+~ng d-o`i ho?i chi'nh d-a'ng cu?a qua^`n chu`ng. No'i ca'ch kha'c, ngu+o+`i da^n d-a~ bie^'t khai tha'c nhu+~ng nhu+o+.c d-ie^?m cu?a che^' d-o^. d-e^? ta.o ly' co+' d-a^'u tranh khie^'n cho guo^`ng ma'y ba.o lu+.c lu'ng tu'ng d-o^'i pho'\. D-ie^`u na`y cu~ng co' nghi~a la` qua^`n chu'ng Vie^.t Nam d-a~ kho^ng co`n so+. che^' d-o^. nhu+ tru+o+'c va` d-a~ co' kha? na(ng to^? chu+'c d-e^? cho^'ng tra? la.i ba.o lu+.c. Su+. kie^.n Co^.ng sa?n Vie^.t Nam d-a~ pha?i d-u+a Pha.m The^' Duye^.t, U?y vie^n Bo^. chi'nh tri., Tru+o+?ng ban da^n va^.n trung u+o+ng d-a?ng ve^` Tha'i Bi`nh xin lo^~i va` D-o^~ Mu+o+`i ra le^.nh cho lu+.c lu+o+.ng co^ng an kho^ng d-u+o+.c d-a`n a'p va` ba('n va`o da^n, cho tha^'y la` Co^.ng sa?n Vie^.t Nam kho^ng co`n o+? va`o the^' co' the^? de^~ da`ng su+? du.ng ba.o lu+.c d-a`n a'p da^n chu'ng nhu+ tru+o+`c d-a^y\.

Vie^.t Lua^.n: Co^.ng d-o^`ng ngu+o+`i Vie^.t o+? ha?i ngoa.i co' the^? la`m gi` d-e^? ye^?m tro+. ngu+o+`i da^n Tha'i Bi`nh? D-o^`ng ba`o ha?i ngoa.i o+? ca'c d-i.a phu+o+ng kha'c d-a~ pha?n u+'ng ra sao\?

Ly' Tha'i Hu`ng: Hai ye^'u d-a~ ki'ch thi'ch the^m su+. du~ng ca?m d-u+'ng le^n cu?a d-o^`ng ba`o quo^'c no^.i va` khie^'n cho Co^.ng sa?n Vie^.t Nam kho^ng da'm co' pha?n u+'ng ma.nh hoa(.c to? ra bo^'i ro^'i tru+o+'c nhu+~ng bie^.n pha'p khu?ng bo^' ca'c cuo^.c no^?i da^.y cu?a qua^`n chu`ng trong nu+o+'c la` 1) a'p lu+.c d-a^'u tranh cu?a d-o^`ng ba`o ha?i ngoa.i va` 2) su+. le^n tie^'ng can thie^.p cu?a du+ lua^.n quo^'c te^'\. Vi` the^', co^.ng d-o^`ng ha?i ngoa.i d-o'ng mo^.t vai tro` kha' quan tro.ng trong vie^.c ki'ch thi'ch ngo.n lu+?a d-a^'u tranh ta.i quo^'c no^.i cu~ng nhu+ nga(n cha^.n bo+'t ca'c ha`nh d-o^.ng d-a`n a'p cu?a Co^.ng sa?n Vie^.t Nam. Trong vu. Tha'i Bi`nh vu+`a qua, co^.ng d-o^`ng ngu+o+`i Vie^.t ta.i mo^.t so^' quo^'c gia d-a(.c bie^.t la` ta.i Pha'p, D-u+'c va` Hoa Ky` pha?n u+'ng ra^'t nhanh va` chi'nh xa'c. Ngay sau khi tin tu+'c vu. no^?i da^.y cu?a no^ng da^n Tha'i Bi`nh d-u+o+.c loan truye^`n ta.i ha?i ngoa.i va`o d-a^`u tha'ng 8, ca'c d-oa`n the^? ta.i Paris d-a~ ra tuye^n ca'o va` to^? chu+'c bie^?u ti`nh d-e^? le^n tie^'ng ho^~ tro+. d-o^`ng ba`o Tha'i Bi`nh. Mo^.t tua^`n sau d-o', ca'c d-oa`n the^? ta.i Houston cu~ng d-a~ ra tuye^n ca'o va` to^? chu+'c bie^?u ti`nh u?ng ho^.\. Tua^`n le^~ tu+` nga`y 22 tha'ng 8, ho+n 40 d-oa`n the^? ta.i Ba(`c California d-a~ pha't d-o^.ng tua^`n le^~" Ba('c Tha'i Bi`nh - Nam Xua^n Lo^.c" d-e^? ho^~ tro+. cuo^.c d-a^'u tranh cu?a d-o^`ng ba`o Tha'i Bi`nh va` Xua^n Lo^.c mo^.t ca'ch ra^`m ro^. ta.i thu? d-o^ chi'nh tri. cu?a ngu+o+`i Vie^.t o+? San Jose. Trong khi d-o' va`o d-a^`u tha'ng 9, d-o^`ng ba`o ta.i D-u+'c d-a~ ra tuye^n ca'o va` to^? chu+'c bie^?u ti`nh ta.i su+' qua'n Co^.ng sa?n Ha` No^.i o+? Bonn. Nhu+ng co' le~ cuo^.c bie^?u ti`nh quy mo^ va` ta.o tie^'ng vang ma.nh me~ va`o trong nu+o+'c la` su+. kie^.n 12 nga`n d-o^`ng ba`o ta.i qua^.n Cam, thu? d-o^ ty. na.n o+? mie^`n Nam California d-a~ tham du+. cuo^.c bie^?u ti`nh u?ng ho^. d-o^`ng ba`o Tha'i Bi`nh va` Xua^n Lo^.c va`o nga`y 7 tha'ng 9 vo+'i su+. tham du+. cu?a 5 to^? chu+'c to^n gia'o lo+'n. Tin tu+'c ca'c cuo^.c bie^?u ti`nh va` no^.i dung nhu+~ng ba?n tuye^n ca'o cu?a ca'c d-oa`n the^? d-a~ d-u+o+.c ca'c d-a`i pha't thanh Vie^.t ngu+~ loan ta?i ve^` trong nu+o+'c. Song song, mo^.t so^' d-oa`n the^? trong Ho^.i Nghi. Lie^n Ke^'t Ngu+o+`i Vie^.t Tu+. Do d-a~ thu+.c hie^.n co^ng ta'c chuye^?n tin ve^` Vie^.t Nam d-e^? giu'p d-o^`ng ba`o quo^'c no^.i hie^?u tu+o+`ng ta^.n vu. no^?i da^.y o+? Tha'i Bi`nh va` ca'c pha?n u+'ng d-a^'u tranh ta.i ha?i ngoa.i\. Chu'ng to^i nghi~ la` trong nhu+~ng nga`y tha'ng to+'i, co^.ng d-o^`ng ngu+o+`i Vie^.t kha('p no+i se~ d-o^`ng loa.t le^n tie^'ng ma.nh me~ u?ng ho^. d-o^`ng ba`o Tha'i Bi`nh, d-e^? ki'ch thi'ch the^m su+. du~ng ca?m d-a^'u tranh cu`a d-o^`ng ba`o Tha'i Bi`nh cu~ng nhu+ ca'c no+i kha'c.

Vie^.t Lua^.n: Bie^.n pha'p d-o^'i pho' cu?a Co^.ng sa?n Vie^.t Nam hie^.n nay d-o^'i vo+'i vu. na`y ra sao\?

Ly' Tha'i Hu`ng: Ngay sau khi vu. no^?i da^.y cu?a d-o^`ng ba`o ta.i hai huye^.n Quy`nh Phu. va` Tha'i Thu.y bu`ng no^? thi` pha?n u+'ng chung cu?a Ha` No^.i la` nga(n cha^.n d-e^? kho^ng cho bo^.c pha't ca'c no+i kha'c va` o+? trong ti`nh huo^'ng lu'ng tu'ng, co ru't. Ma~i cho d-e^'n khi cuo^.c bie^?u ti`nh lan ro^.ng tre^n 52 xa~ va` ha`ng nga`n no^ng da^n bie^?u ti`nh tru+o+'c tru. so+? U?y ban nha^n ti?nh va`o giu+~a tha`ng 7, Co^.ng sa?n Vie^.t Nam mo+'i d-u+a Pha.m The^' Duye^.t ve^` xin lo^~i va` hu+'a se~ d-em ra xu+? nhu+~ng ca'n bo^. tham nhu~ng. Hie^.n nay, Co^.ng sa?n Vie^.t Nam d-a~ mo^.t ma(.t chua^?n bi. d-u+a ra toa` mo^.t so^' ca'n bo^. tham nhu~ng d-e^? tra^'n an du+ lua^.n, ma(.t kha'c, tung co^ng an truy lu`ng nhu+~ng ngu+o+`i ca^`m d-a^`u ca'c cuo^.c bie^?u ti`nh. Theo tin tu+'c thi` Co^.ng sa?n Vie^.t Nam d-ang "mo+`i" nhu+~ng ngu+o+`i d-u+'ng d-a^`u trong ca'c ho^.i cu+.u chie^'n binh va` mo^.t so^' ca'n bo^. ve^` hu+u d-e^? "ra(n d-e va` khu?ng bo^'". Ne^'u o+? ha?i ngoa.i, ca'c co^.ng d-o^`ng ngu+o+`i Vie^.t d-e^`u d-o^`ng loa.t d-u+'ng le^n d-a^'u tranh va` va^.n d-o^.ng du+ lua^.n the^' gio+'i le^n tie^'ng, cha('c cha('n se~ nga(n cha^.n d-a` khu?ng bo^' cu?a Ha` No^.i va` ta.o su+'c ba^.t cho d-o^`ng ba`o quo^'c no^.i.

Vie^.t Lua^.n: Theo mo^.t ha~ng tin ngoa.i quo^'c (Kyodo) cho bie^'t thi` Tra^`n D-u+'c Lu+o+ng, Phan Va(n Kha?i va` No^ng D-u+'c Ma.nh d-u+o+.c d-e^` cu+? na('m ca'c chu+'c vu. cao nha^'t. Anh d-a'nh gia' ba nha^n va^.t na`y nhu+ the^' na`o\? Ta^`m mu+'c a?nh hu+o+?ng cu?a ho. tre^n co^ng cuo^.c d-a^'u tranh cho mo^.t nu+o+'c Vie^.t Nam da^n chu? d-a nguye^n cu?a chu'ng ta ra sao?

Ly' Tha'i Hu`ng: Tra^`n D-u+'c Lu+o+ng hie^.n nay la` d-e^. nhi. pho' thu? tu+o+'ng co' quan he^. ma^.t thie^'t vo+'i phe D-o^~ Mu+o+`i, Le^ D-u+'c Anh va` tu+`ng d-u+o+.c phe na`y sa('p xe^'p d-e^? thay the^' Kie^.t trong vai tro` Thu? tu+o+'ng. Phan Va(n Kha?i hie^.n nay la` d-e^. nha^'t pho' thu? tu+o+'ng, ga^`n vo+'i phe Vo~ Va(n KIe^.t nhu+ng bi. tai tie^'ng vi` co' d-u+'a con tham nhu~ng. Vi` Kie^.t bi. phe D-o^~ Mu+o+`i va` Le^ D-u+'c Anh e'p tu+` nhie^.m vai tro` d-a.i bie^?u quo^'c ho^.i kho'a 10, d-o^`ng nghi~a vo+'i vie^.c tu+` chu+'c tra'ch vu. Thu? tu+o+'ng, cho ne^n d-e^? d-o^?i la.i su+. ra d-i cu?a mi`nh, Kie^.t d-a~ tranh d-a^'u d-e^? cho Kha?i le^n thay\. Tru+o+'c d-a^y co' tin d-o^`n la` Nguye^~n Ma.nh Ca^`m hie^.n la` Bo^. tru+o+?ng ngoa.i giao d-u+o+.c d-u+a le^n la`m chu? ti.ch nu+o+'c; nhu+ng do su+. tranh cha^'p giu+~a hai phe trong vie^.c d-e^` cu+? Kha?i va` Lu+o+ng trong vai tro` Thu? tu+o+'ng, ne^n cuo^'i cu`ng hai phe d-a~ pha?i cha^'p nha^.n gia?i pha'p cho.n Kha?i la`m Thu? tu+o+'ng, Tra^`n D-u+'c Lu+o+ng la`m Chu? ti.ch nu+o+'c. D-a^y la` ke^'t qua? ta.m bo+?i vi` Kha?i hay Lu+o+ng le^n thay Kie^.t chi? d-a'p u+'ng nhu ca^`u giai d-oa.n. Nha^n su+. ma` phe cu?a Kie^.t va` phe D-o^~ Mu+o+`i muo^'n d-u+a le^n la`m Thu? tu+o+'ng trong tho+`i gian to+'i la` Nguye^~n Ta^'n Du~ng (phe Kie^.t) d-ang la` U?y vie^n thu+o+`ng vu. bo^. chi'nh tri. kie^m Tru+o+?ng ban kinh te^' trung u+o+ng va` Tru+o+ng Ta^'n Sang (phe Mu+o+`i) d-ang la` U?y vie^n Bo^. chi'nh tri., bi' thu+ tha`nh u?y Sa`i Go`n. Hai nha^n va^.t Du~ng va` Sang d-u+o+.c coi la` the^' he^. la~nh d-a.o tre? ma` Co^.ng sa?n Vie^.t Nam muo^'n d-u+a le^n. Vi` the^', su+. na('m quye^`n cu?a Phan Va(n Kha?i va` Tra^`n D-u+'c Lu+o+ng chi? co' y' nghi~a giai d-oa.n. Ngoa`i ra, vie^.c lu+u nhie^.m No^ng D-u+'c Ma.nh o+? vai tro` chu? ti.ch quo^'c ho^.i cu~ng kho^ng la`m cho ca'n ca^n quye^`n lu+.c cu?a ca'c phe thay d-o^?i la` bao nhie^u\. Ly' do la` No^ng D-u+'c Ma.nh, go^'c ngu+o+`i Ta`y, thie^?u so^', de^~ ba?o, d-u+o+.c d-u+a va`o Bo^. chi'nh tri. va` quo^'c ho^.i nhu+ mo^.t ca^y kie^?ng nha(`m trang d-ie^?m cho chie^u ba`i "d-oa`n ke^'t ca'c sa('c to^.c theo d-i.nh hu+o+'ng xa~ ho^.i chu? nghi~a" cu?a Ha` No^.i ma` tho^i\.

Bo^. ba Tra^`n D-u+'c Lu+o+ng, Phan Va(n Kha?i va` No^ng D-u+'c Ma.nh kho^ng co' be^` da`y ca'ch ma.ng va` tu+ the^' chi'nh tri. lo+'n so vo+'i bo^. ba D-o^~ Mu+o+`i, Le^ D-u+'c Anh, Vo~ Va(n Kie^.t, ca' me` mo^.t lu+'a, cha('c cha('n se~ ta.o ra khoa?ng tro^'ng quye^`n lu+.c trong thu+o+.ng ta^`ng la~nh d-a.o\. Su+. kie^.n na`y se~ la`m cho no^.i bo^. d-a?ng ca`ng bi. pha^n lie^.t ta.o co+ ho^.i thua^.n lo+.i cho su+. bu`ng da^.y cu?a ca'c phong tra`o qua^`n chu'ng d-a^'u tranh. No'i ca'ch kha'c, su+. ca^`m quye^`n cu?a bo^. ba Lu+o+ng, Kha?i va` Ma.nh kho^ng giu'p Co^.ng sa?n Vie^.t Nam ca?i thie^.n to^'t ho+n ti`nh hi`nh hie^.n ta.i ma` tra'i la.i d-a?ng se~ tru+.c die^.n the^m nhie^`u kho' kha(n va` ro+i va`o ti`nh tra.ng co ru't, do su+. pha^n ho'a no^.i bo^.. Tha^.t va^.y hie^.n nay trong bo^. chi'nh tri. co' 18 u?y vie^n, ngoa.i tru+` bo^. ba Mu+o+`i, Anh va` Kie^.t thi` ca'c u?y vie^n co`n la.i chia la`m ba nho'm: Nho'm mo^.t la` nhu+~ng u?y vie^n se~ le^n ca^`m quye^`n thay the^' bo^. ba Mu+o+`i - Anh - Kie^.t la` Le^ Kha? Phie^u (thay the^' D-o^~ Mu+o+`i trong vai tro` To^?ng Bi' Thu+ va`o na(m 1998); Phan Va(n Kha?i, Tra^`n D-u+'c Lu+o+ng, No^ng D-u+'c Ma.nh. Nho'm hai la` nhu+~ng uy? vie^n tre?, chua^?n bi. le^n ca^`m quye^`n trong giai d-oa.n to+'i go^`m co' Nguye^~n Ta^'n Du~ng (Tru+o+?ng ban kinh te^'), Tru+o+ng Ta^'n Sang (Bi' thu+ tha`nh u?y Sa`i Go`n), Pha.m Va(n Tra` (Tham mu+u tru+o+?ng qua^n d-o^.i), Le^ Minh Tu`ng (Bi' thu+ tha`nh u?y Ha` No^.i). Nho'm ba la` nhu+~ng uy? vie^n se~ ra d-i trong nhie^.m ky` to+'i go^`m co' D-oa`n Khue^ (Bo^. tru+o+?ng quo^'c pho`ng), Le^ Minh Hu+o+ng (Bo^. tru+o+?ng no^.i vu.), Nguye^~n D-u+'c Bi`nh (phu. tra'ch ly' lua^.n va` tu+ tu+o+?ng), Pha.m The^' Duye^.t (Tru+o+?ng ban da^n va^.n), Nguye^~n Thi. Xua^n My~, Nguye^~n Va(n An (Tru+o+~ng ban to^? chu+'c). Nha^n su+. cu?a ba nho'm no'i tre^n kho^ng mo^.t ai co' tu+ the^' chi'nh tri. vu+o+.t tro^.i d-e^? ta.o la^'y a?nh hu+o+?ng rie^ng. Vi` the^', ca'c uy? vie^n o+? nho'm 1 va` 2 se~ tranh thu? su+. d-o^`ng ti`nh cu?a nho'm 3 va` thi d-ua nhau du+.a va`o hai the^' lu+.c qua^n d-o^.i va` tri' thu+'c d-e^? gia`nh u+u the^' la~nh d-a.o\. Tu+` d-o' mo^'i tu+o+ng quan quye^`n lu+.c giu+~a phe d-a?ng va` phe nha` nu+o+'c se~ bie^'n tha'i tha`nh su+. xung d-o^.t quye^`n lu+.c giu+~a nho'm qua^n d-o^.i va` nho'm tri' thu+'c.

Vie^.t Lua^.n: Cuo^'i tha'ng 8, Co^.ng sa?n Vie^.t Nam tha? ngu+o+`i tu` chi'nh tri. Le^ Ho^`ng Ha` va` o^ng Pha.m D-u+'c Kha^m, lie^.u d-a^y la` mo^.t su+. pho'ng thi'ch nga^~u nhie^n hay la` mo^.t ti'n hie^.u chi'nh tri. mo+'i na`o do'?

Ly' Tha'i Hu`ng: Vie^.c Ha` No^.i pho'ng thi'ch o^ng Le^ Ho^`ng Ha` tru+o+'c tho+`i ha.n giam giu+~ va`i tha'ng, kho^ng no'i le^n ti'n hie^.u gi` mo+'i, vi` su+. kie^.n o^ng Le^ Ho^`ng Ha` bi. Ha` No^.i ba('t giu+~ chi? la` tro` bi.t mie^.ng cho^'ng d-o^'i trong lu'c d-a?ng d-ang chua^?n bi. to^? chu+'c d-a.i ho^.i d-a?ng ky` 8 ca'ch d-a^y mo^.t na(m. Ha` No^.i d-a~ ke^'t a'n o^ng Le^ Ho^`ng Ha` hai na(m tu` ve^` to^.i lu+u giu+~ ta`i lie^.u bi' ma^.t quo^'c gia (la' thu+ cu?a Vo~ Va(n Kie^.t gu+?i bo^. chi'nh tri.) vi` o^ng Ha` d-a~ co' mo^.t so^' ba`i vie^'t co^ng ki'ch d-a?ng cu~ng nhu+ d-o`i da^n chu? d-a nguye^n ngay trong lu'c d-a?ng bo^'i ro^'i ve^` nhu+~ng tranh cha^'p no^.i bo^. trong tie^'n tri`nh chua^?n bi. d-a.i ho^.i d-a?ng tu+` cuo^'i na(m 1995.Trong khi d-o' theo to^i, vie^.c Ha` No^.i pho'ng thi'ch o^ng Pha.m D-u+'c Kha^m, mo^.t ngu+o+`i d-a^'u tranh trong Die^~n D-a`n Tu+. Do vo+'i gia'o su+ D-oa`n Vie^'t Hoa.t so+'m ho+n tho+`i ha.n giam giu+~ mang mo^.t so^' y' nghi~a\. Mo^.t la` Ha` No^.i muo^'n ne' tra'nh nhu+~ng ta^'n co^ng ve^` ma(.t nha^n quye^`n cu?a Co^.ng d-o^`ng ngu+o+`i Vie^.t ha?i ngoa.i va` cu?a mo^.t so^' quo^'c gia tham du+. Ho^.i Nghi. Pha'p Thoa.i ta.i Ha` No^.i va`o tha'ng 11 to+'i\. Hai la` to? thie^.n chi' nhu+o+.ng bo^. nhu+~ng a'p lu+.c nha^n quye^`n cu?a Hoa Ky` d-e^? d-o^?i la^'y quy che^' to^'i hue^. quo^'c ma` Ha` No^.i d-a~ xin tu+` ba na(m qua chu+a d-a.t d-u+o+.c ke^'t qua?\. No'i to'm la.i, vie^.c Co^.ng sa?n Vie^.t Nam pho'ng thi'ch o^ng Le^ Ho^`ng Ha` va` Pha.m D-u+'c Kha^m o+? trong hai bo^'i ca?nh kha'c nhau nhu+ng ke^'t qua? na`y co' d-u+o+.c, mo^.t pha^`n la` do nhu+~ng no^~ lu+.c d-a^'u tranh cu?a co^.ng d-o^`ng ngu+o+`i Vie^.t ha`i ngoa.i trong tho+`i gian qua\.

Vie^.t Lua^.n: Xin ca?m o+n anh Ly' Tha'i Hu`ng d-a~ tra? lo+`i cuo^.c pho?ng va^'n d-a(.c bie^.t ho^m nay\. Chu'c anh tha`nh co^ng.

Ly' Tha'i Hu`ng: Mo^.t la^`n nu+~a xin ca?m o+n anh So+n Du+o+ng d-a~ cho to^i co' co+ ho^.i tri`nh ba`y mo^.t so^' nha^.n d-i.nh cu?a Ma(.t Tra^.n lie^n quan d-e^'n ti`nh hi`nh co^ng cuo^.c d-a^'u tranh hie^.n nay\. Nha^n di.p na`y chu'ng to^i cu~ng xin anh cho to^i co' d-o^i lo+`i cu`ng vo+'i quy' d-o^.c gia? ta.i U'c.Thu+a qu'y vi. d-o^.c gia?, trong ho+n 22 na(m tie^'n ha`nh co^ng cuo^.c d-a^'u tranh go+~ bo? a'ch d-o^.c ta`i d-a?ng tri. Co^.ng sa?n, chu+a bao gio+` chu'ng ta o+? trong hoa`n ca?nh thua^.n tie^.n nhu+ hie^.n nay\. Co^.ng sa?n Vie^.t Nam d-ang ga(.p ra^'t nhie^`u kho' kha(n o+? trong no^.i bo^. cu~ng nhu+ d-o^'i vo+'i be^n ngoa`i (cho^'ng d-o^'i cu?a qua^`n chu'ng va` su+'c e'p nha^n quye^`n, d-a^`u tu+ suy gia?m cu?a ca'c nu+o+'c ngoa`i). D-a^y la` giai d-oa.n ne^'u ta^'t ca? chu'ng ta suy nghi~ ti'ch cu+.c, d-a(.t quye^`n lo+.i cu?a to^? quo^'c le^n tre^n he^'t, cu`ng nhau d-a^?y ma.nh the^' d-a^'u tranh lie^n ke^'t trong ngoa`i, cha('c cha('n se~ cha^'m du+'t d-u+o+.c a'ch d-o^.c ta`i Co^.ng sa?n va` mang la.i tu+. do da^n chu? cho d-a^'t nu+o+'c Vie^.t Nam, tru+o+'c khi bu+o+'c va`o thie^n nie^n ky? mo+'i\.