Nguoi Viet Daily News - Editorial
November 15, 1997

D-a?ng Co^.ng Sa?n d-ang lu`i bu+o+'c

Ba'o Ngu+o+`i Vie^.t nga`y Thu+' Na(m vu+`a qua d-a~ to^?ng ke^'t ba tra^.n ba~o mo+'i xa?y ra o+? Vie^.t Nam, tra^.n ba~o Linda o+? mie^`n duye^n ha?i ga^y tang to'c tu+` Ca` Mau ra d-e^'n Bi`nh D-i.nh, tra^.n ba~o Nha^n quye^`n tho^?i va`o cu`ng vo+'i Ho^.i nghi. ca'c nu+o+'c no'i tie^'ng Pha'p, va` tra^.n ba~o D-o`i d-a^'t cu?a d-o^`ng ba`o co^ng gia'o ti?nh Bie^n Hoa`\.

Nhu+ng be^n du+o+'i ba tra^.n ba~o d-o' co`n mo^.t co+n ba~o nga^`m die^~n ra, va` d-o' la` mo^'i d-e do.a lo+'n cho d-o^.c quye^`n cai tri. cu?a d-a?ng. D-o' la` ti`nh tra.ng "kho^ng d-a^`u" cu?a d-a?ng, ga^y ra te^ lie^.t trong guo^`ng ma'y la~nh d-a.o, la`m tri` tre^. ca'c la~nh vu+.c tu+` kinh te^' d-e^'n chi'nh tri.\. Ti`nh tra.ng te^ lie^.t na`y se~ la`m cho tinh tha^`n d-a?ng vie^n tu+` tre^n xuo^'ng du+o+'i bi. tan ra~\. Trong khi d-o' thi` ca'c su+'c d-a^?y trong nha^n da^n d-o`i quye^`n so^'ng co' pha^?m gia' con ngu+o+`i d-ang le^n, va` d-a?ng Co^.ng Sa?n cho tha^'y ho. d-ang pha?i lu`i bu+o+'c.

Ti`nh tra.ng te^ lie^.t trong la~nh d-a.o d-a?ng d-a~ die^~n ra tu+` ga^`n 2 na(m, tu+` khi d-a?ng Co^.ng Sa?n Vie^.t Nam chua^?n bi. to^? chu+'c D-a.i Ho^.i Ta'm. Tu+` khi tam d-a^`u che^' Mu+o+`i, Anh, Kie^.t ma^'t hai thi` ha`ng ngu~ la~nh d-a.o d-a?ng kho^ng pha?i chi? co' ba d-a^`u, ma` sinh ra nhie^`u d-a^`u mo+'i\. Ngay trong Bo^. chi'nh tri. cu~ng kho^ng bie^'t co' ma^'y phe: Nguye^~n Va(n An, Le^ Kha? Phie^u cu`ng nho`m ngo' mo^.t ca'i ghe^' To^?ng Bi' thu+; Vo~ Va(n Kie^.t va^~n muo^'n chi? tay sai ba?o no^.i ca'c cu?a Phan Va(n Kha?i\. Ngay trong vie^.c cu+'u tro+. na.n nha^n ba~o lu.t, hai o^ng Pho' Thu? tu+o+'ng cu~ng gia`nh pha^`n, va` o^ng cu+.u Thu? tu+o+'ng Kie^.t cu~ng muo^'n d-u+'ng be^n le^` d-e^? "la~nh d-a.o". Vo+'i d-a^`u na~o lung tung d-o', kho^ng co' ai d-e^? quye^'t d-i.nh ca'c vie^.c quan tro.ng.

Nga`y ho^m qua, Ngu+o+`i Vie^.t d-a~ loan tin Ha` No^.i chi? mo+'i phu'c d-a'p mo^.t pha^`n na(m du+. tha?o Tho?a hie^.p Ma^.u di.ch vo+'i My~, ma` chi'nh ho. va^~n thu'c giu.c My~ tie^'n ha`nh, vi` d-o' la` mo^.t bu+o+'c ca^`n thie^'t chua^?n bi. vie^.c My~ cho hu+o+?ng quy che^' To^'i hue^. quo^'c (MFN). Cu~ng nhu+ ca'c d-a.o lua^.t ve^` nga^n ha`ng co`n be^' ta('c, d-a^y la` trie^.u chu+'ng cho tha^'y kinh te^' te^ lie^.t vi` kho^ng ai da'm quye^'t d-i..nh.

Cuo^.c bie^?u ti`nh cu?a d-o^`ng ba`o co^ng gia'o thuo^.c vu`ng Ho^' Nai cho tha^'y ti`nh tra.ng te^ lie^.t cu?a d-a^`u na~o d-a~ a?nh hu+o+?ng d-e^'n ca'ch gia?i quye^'t nhu+~ng kho' kha(n chi'nh tri. o+? mo^.t d-i.a phu+o+ng va` chu+'ng to? la^`n d-a^`u tie^n d-a?ng Co^.ng Sa?n pha?i lu`i mo^.t bu+o+'c ve^` chi'nh tri.\.

D-a?ng Co^.ng sa?n ma(.c nhie^n thu' nha^.n su+. ba^'t lu+.c cu?a ho. trong vie^.c gia?i quye^'t cuo^.c bie^?u ti`nh d-o`i d-a^'t va` cho^'ng tham nhu~ng cu?a d-o^`ng ba`o o+? D-o^`ng Nai\. Tru+o+'c mo^'i lo no^.i vu. bie^'n tha`nh lo+'n, ca'i sa?y na?y ca'i ung, la^`n d-a^`u tie^n d-a?ng Co^.ng Sa?n Vie^.t Nam d-a~ pha?i chi.u bo' tay tru+o+'c mo^.t phong tra`o qua^`n chu'ng, pha?i nho+` d-e^'n mo^.t vi. trong ha`ng gia'o pha^?m Co^ng gia'o Vie^.t Nam ke^u go.i d-o^`ng ba`o bi`nh ti~nh. Khi pha?i nho+` D-u+'c Gia'm mu.c Xua^n Lo^.c Nguye^~n Minh Nha^.t ra tho^ng ca'o d-e^? gia'o da^n ngu+ng bie^?u ti`nh, d-a?ng Co^.ng Sa?n Vie^.t Nam cu~ng d-a~ chu+'ng to? ho. kho^ng co`n tro^ng ca^.y d-u+o+.c va`o guo^`ng ma'y d-a`n a'p cu?a co^ng an nu+~a\.

Xu+a nay d-a?ng Co^.ng Sa?n Vie^.t Nam chu+a bao gio+` chi.u thu' nha^.n mo^.t su+. tha^'t ba.i hie^?n nhie^n, co^ng khai, la`m ma^'t ma(.t cu?a d-a?ng nhu+ va^.y\. Theo tho'i thu+o+`ng, co^.ng sa?n se~ cho^'ng pha' ca'c cuo^.c bie^?u ti`nh ba(`ng ca'ch du`ng tay sai, cho co^ng an da^~n d-a'm tay sai d-o', nha^n danh mo^.t nho'm d-o^`ng ba`o na`y cho^'ng la.i nho'm kha'c. Bie^'n co^' vu+`a qua o+? D-o^`ng Nai cho tha^'y chi'nh bo^. ma'y co^ng an cu~ng kho^ng ki.p d-e^` pho`ng d-e^? du`ng thu? d-oa.n cu~, hoa(.c chu'ng cu~ng ba^'t lu+.c kho^ng the^? huy d-o^.ng ca'c tay sai d-i "pha?n bie^?u ti`nh" ro^`i nha^n d-o' d-a`n a'p ngu+o+`i da^n.

La`m sao gia?i thi'ch d-u+o+.c ti`nh tra.ng ba^'t lu+.c cu?a co^ng an va` vie^.c chi'nh quye^`n co^.ng sa?n pha?i nho+` d-e^'n uy ti'n cu?a mo^.t vi. la~nh d-a.o tinh tha^`n d-e^? thoa't kho?i co+n kho' kha(n? Chu'ng ta co' the^? ne^u hai gia? thuye^'t. Thu+' nha^'t la` d-o^`ng ba`o chu'ng ta d-a~ co' kha? na(ng to^? chu+'c d-a^'u tranh kho^n ngoan ho+n, d-oa`n ke^'t cha(.t che~ ho+n, va` co^ng an co^.ng sa?n kho^ng the^? d-em thu? d-oa.n cu~ ra thi tho^'\. Thu+' hai la` chi'nh trong guo^`ng ma'y co^ng an d-o' cu~ng kho^ng co`n tinh tha^`n d-e^? phu.c vu. cho mo^.t che^' d-o^. d-ang te^ lie^.t va` co' the^? tan ra~\. Tinh tha^`n cu?a ca'c d-a?ng vie^n co^.ng sa?n d-ang sa su't vi` nho'm la~nh d-a.o tre^n cu`ng co`n chu+a ba?o d-u+o+.c nhau\. Va` ti`nh tra.ng ra('n kho^ng d-a^`u d-o' khie^'n cho guo^`ng ma'y d-a`n a'p ye^'u d-i\.

Na(m nga`y sau khi d-o^`ng ba`o Ho^' Nai bie^?u ti`nh d-o`i la.i d-a^'t tru+o+'c tru. so+? huye^.n o+? Tra?ng Bom (nay d-o^?i te^n la` Tho^'ng Nha^'t), va` ba nga`y sau khi co^ng an chi.u thua kho^ng the^? d-a`n a'p, kho^ng da^.p ta('t no^?i cuo^.c bie^?u ti`nh, Co^.ng Sa?n mo+'i ba('t d-a^`u gio+? tro` he^` cu~ ky~ ra, la` cho ho.p to^? chu+'c bu` nhi`n U?y ban D-oa`n ke^'t Co^ng gia'o ti?nh D-o^`ng Nai d-e^? ca le^n mo^.t ba`i ba?n go.i la` "Phong tra`o thi d-ua xa^y du+.ng va` ba?o ve^. To^? quo^'c cu?a d-o^`ng ba`o theo d-a.o Thie^n chu'a"! Trong buo^?i ho.p cu?a U?y ban D-oa`n Ke^'t na`y, ho. kho^ng da'm no'i chuye^.n d-oa`n ke^'t vo+'i nhu+~ng ngu+o+`i da^n tha^'p co^? be' mie^.ng bi. ma^'t nha`, chie^'m d-a^'t, ma` chi? ho^ ha`o d-oa`n ke^'t vo+'i "Ma(.t tra^.n To^? quo^'c," d-e^? "thu+.c hie^.n ca'c chu+o+ng tri`nh cu?a M.T.T.Q. d-e^` ra\."

Cuo^.c ho.p cu?a ca'i U?y ban tre^n la` mo^.t ha`nh d-o^.ng khie^u khi'ch d-o^'i vo+'i d-o^`ng ba`o co^ng gia'o trong ti?nh D-o^`ng Nai ma` cha('c cha('n ha`ng gia'o pha^?m se~ le^n tie^'ng ca?nh ca'o\. Khi co^ng an co^.ng sa?n pha?i lu`i bu+o+'c kho^ng d-a`n a'p no^?i d-o^`ng ba`o, thi` ca'i U?y Ban D-oa`n ke^'t d-o' o+? d-a^u kho^ng lo' d-a^`u ra\? Ta.i sao d-a?ng Co^.ng Sa?n d-a~ nho+` mo^.t vi. Gia'm mu.c d-e^? tra^'n an d-o^`ng ba`o, ro^`i ngay sau khi d-a~ thoa't hie^?m la.i d-em ca'i U?y ban bu` nhi`n d-o' ra la`m tro` mi. da^n, bi.p bo+.m du+ lua^.n? D-a^y cu~ng la` mo^.t da^'u hie^.u cho tha^'y trong no^.i bo^. d-a?ng tre^n du+o+'i kho^ng bie^'t la`m gi` chi? bie^'t d-em tro` cu~ ra die^~n la.i\.

D-a?ng Co^.ng Sa?n Vie^.t Nam d-ang bi. sa la^`y tru+o+'c ca'c va^'n d-e^` kinh te^' cu~ng nhu+ xa~ ho^.i\. Sau vu. no^ng da^n Tha'i Bi`nh no^?i le^n cho^'ng tham nhu~ng, d-e^'n vu. D-o^`ng Nai, ba^y gio+` d-a?ng pha?i chi.u nhu+o+.ng bo^. ca? ve^` chi'nh tri.\. Khi d-a?ng Co^.ng Sa?n pha?i nho+` mo^.t Vi. gia'm mu.c ra tho^ng ca'o ke^u go.i da^n chu'ng bi`nh ti~nh, thi` d-o' cu~ng la` la^`n d-a^`u tie^n ho. pha?i co^ng khai xa'c nha^.n uy ti'n va` a?nh hu+o+?ng chi'nh tri. cu?a mo^.t to^? chu+'c be^n ngoa`i va` kho^ng bi. d-a?ng kie^?m soa't. Hie^.n tu+o+.ng na`y co' y' nghi~a, vi` xu+a nay d-a?ng Co^.ng Sa?n va^~n tu+. xu+ng chi'nh ho. la` "nha^n da^n"; nay ho. pha?i co^ng nha^.n co' mo^.t "nha^n da^n tha^.t" o+? ngoa`i ta^`m thao tu'ng cu?a ho.\. Nhu+o+.ng bo^. na`y co' the^? co`n ke'o theo ca'c nhu+o+.ng bo^. kha'c, khi ca'c nho'm "nha^n da^n co' tha^.t" kha'c tu+. xa'c d-i.nh vi. tri' cu?a mi`nh. Ne^'u mo^.t gia'o xu+' o+? Mie^`n Nam da'm d-o`i la.i d-a^'t d-ai bi. chie^'m thi` ca'c d-i`nh, chu`a, khuo^n ho^.i o+? Ba('c va` Trung ta.i sao chi.u d-e^? ca'n bo^. d-e` ne'n ma~i\? D-ie^`u d-o' cu~ng se~ la`m tinh tha^`n d-a?ng vie^n, d-a~ xuo^'ng tha^'p vi` la~nh d-a.o te^ lie^.t, la.i ca`ng nao nu'ng the^m.

Mo^.t d-ie^`u la`m cho bie^'n co^' D-o^`ng Nai co' y' nghi~a ho+n nu+~a, la` uy ti'n va` a?nh hu+o+?ng chi'nh tri. d-o^'i vo+'i da^n chu'ng cu?a D-u+'c Gia'm Mu.c Xua^n Lo^.c co`n mang ti'nh cha^'t quo^'c te^'\. Trong tha'ng na`y D-u+'c Gia'o Hoa`ng Gioan Phao Lo^` D-e^. Nhi. se~ sang tha(m vie^'ng Cuba\. D-a^y la` la^`n d-a^`u tie^n xu+' co^.ng sa?n kie^n tri` na`y d-o'n tie^'p mo^.t vi. gia'o hoa`ng. Cuo^.c vie^'ng tha(m na`y co' the^? ta.o ne^n ca'c a?nh hu+o+?ng lo+'n lao trong mo^.t xu+' ma` d-a so^' da^n chu'ng theo d-a.o Co^ng gia'o, kho^ng kha'c gi` la^`n D-u+'c Gia'o Hoa`ng tha(m Ba Lan tru+o+'c d-a^y\. Du` vie^.c Cuba d-o'n tie^'p D-u+'c Gia'o Hoa`ng va` vie^.c Co^.ng Sa?n Ha` No^.i nho+` D-u+'c Gia'm Mu.c Xua^n Lo^.c la` nhu+~ng su+. kie^.n tru`ng ho+.p ti`nh co+`, nhu+ng hai bie^'n co^' d-o' cho tha^'y hai d-a?ng co^.ng sa?n co`n so't la.i tre^n the^' gio+'i d-a~ ba('t d-a^`u lu`i bu+o+'c tru+o+'c ca'c the^' lu+.c tinh tha^`n, no'i to'm la.i la` co' lu`i bu+o+'c.

NGU+O+`I VIE^.T