Lu+.a cho.n cu?a Tra^`n DDo^.

Bi`nh Lua^.n cu?a ba'o NGU+O+`I VIE^.T

Sau khi ddu+a ra nhie^`u y' kie^'n ye^u ca^`u dda?ng Co^.ng Sa?n Vie^.t Nam thay ddo^?i ma` kho^ng co' ke^'t qua? na`o, ba^y gio+` Tu+o+'ng Tra^`n DDo^. dda~ no'i dde^'n nhu+~ng lu+.a cho.n du+'t khoa't cu?a o^ng. Trong la' thu+ gu+?i cho dda?ng mu+o+`i nga`y tru+o+'c dda^y, o^ng Tra^`n DDo^. ye^u ca^`u pha?i tha?o lua^.n co^ng khai la` trong tu+o+ng lai o+? nu+o+'c ta dda?ng Co^.ng Sa?n co' vai tro` gi` kho^ng. O^ng cu~ng no'i tha(?ng sa~n sa`ng bo? Chu? nghi~a Xa~ ho^.i dde^? ddo^?i la^'y tu+. do va` co+m a'o cho nha^n da^n. Va^'n dde^` thu+' nha^'t se~ ddu+a to+'i ca^u ho?i "ne^n giu+~ ddie^`u Bo^'n trong Hie^'n pha'p na(m 1992 hay kho^ng?" Va^'n dde^` thu+' hai se~ ddu+a to+'i ca^u ho?i "Co' ca^`n giu+~ dda?ng Co^.ng Sa?n hay kho^ng?"

DDie^`u Bo^'n trong Hie^'n pha'p na(m 1992 xa'c ddi.nh dda?ng Co^.ng Sa?n ddo'ng vai la~nh dda.o quo^'c gia#. Cho ne^n khi dde^` nghi. tranh lua^.n ve^` vai tro` cu?a dda?ng Co^.ng Sa?n trong tu+o+ng lai dda^'t nu+o+'c, o^ng Tra^`n DDo^. dda~ dda(.t va^'n dde^` vo+'i ddie^`u thu+' Bo^'n ddo'. DDie^`u Bo^'n Hie^'n Pha'p 1992 la` mo^.t vu`ng ca^'m ddi.a chu+a ai da'm bu+o+'c cha^n va`o#. O^ng Tra^`n DDo^. la` ngu+o+`i dda^`u tie^n o+? trong nu+o+'c dda~ pha' vo+~ ca'i ra`o ca?n vo^ hi`nh, mo+? ddu+o+`ng cho ca'c ngu+o+`i kha'c ddi theo o^ng.

Mu.c tie^u cu?a dda?ng Co^.ng Sa?n la` thu+.c hie^.n Chu? nghi~a Xa~ ho^.i#. Cho ne^n khi kha(?ng ddi.nh ra(`ng ca^`n co+m a'o, tu+. do, kho^ng ca^`n dde^'n Chu? nghi~a Xa~ ho^.i, o^ng Tra^`n DDo^. pha' ra`o vo^ vu`ng ca^'m ddi.a thu+' hai#. Khi no'i ra(`ng o^ng kho^ng ca^`n dde^'n Chu? nghi~a Xa~ ho^.i, mie^~n sao da^n to^.c ddu+o+.c tu+. do ha.nh phu'c, Tra^`n DDo^. ma(.c nhie^n no'i o^ng sa(~n sa`ng tu+` bo? dda?ng. Va` ne^'u ca'c dda?ng vie^n kha'c cu~ng tha^'y kho^ng ca^`n mu.c tie^u xa~ ho^.i chu? nghi~a nu+~a thi` he^. qua? hie^?n nhie^n la` ne^n gia?i ta'n dda?ng.

Nhu+~ng ly' lua^.n cu?a cu+.u Trung tu+o+'ng Tra^`n DDo^. trong la' thu+ nga`y 20 tha'ng Sa'u bo^? tu'c nhu+~ng ddie^`u o^ng vie^'t cho ca'c la~nh tu. trong Ca^u La.c bo^. Ba DDi`nh nga`y 29 tha'ng Ba na(m nay#. Trong la' thu+ cu~, o^ng Tra^`n DDo^. no'i dde^'n nhu+~ng tha`nh tu+.u kinh te^' cu?a mu+o+`i na(m "DDo^?i mo+'i theo ddi.nh hu+o+'ng xa~ ho^.i chu? nghi~a#." O^ng dda(.t ca^u ho?i ra(`ng nhu+~ng tha`nh tu+.u cu?a mu+o+`i na(m qua "la` do nhu+~ng ye^'u to^' ddo^?i mo+'i, kinh te^' nhie^`u tha`nh pha^`n, mo+? cu+?a," hay la` " nho+` ye^'u to^' ddi.nh hu+o+'ng xa~ ho^.i chu? nghi~a, quo^'c doanh chu? dda.o#?"

DDa(.t ca^u ho?i nhu+ va^.y thi` ai cu~ng bie^'t pha?i tra? lo+`i ra sao#. Nhu+ng la^`n na`y Tra^`n DDo^. dda~ no'i tha(?ng ho+n. O^ng ddu+a ra hai lu+.a cho.n: Mo^.t be^n la` "dda^'t nu+o+'c pha't trie^?n dde^? nha^n da^n ddu+o+.c hu+o+?ng co+m no, a'o a^'m, tu+. do va` ha.nh phu'c, du` co' hay kho^ng co' Chu? nghi~a Xa~ ho^.i," va` be^n kia la` "mo^.t dda^'t nu+o+'c co' Chu? nghi~a Xa~ ho^.i nhu+ng nghe`o na`n." Pha?i cho.n lu+.a thi`, o^ng Tra^`n DDo^. no'i, o^ng tha` bo? chu? nghi~a Xa~ ho^.i#.

Trong la' thu+ mo+'i, o^ng Tra^`n DDo^. cho ca'c dda?ng vie^n co^.ng sa?n o+? nu+o+'c ta tha^'y ho. ba('t buo^.c pha?i cho.n. O^ng cho ho. tha^'y hai con ddu+o+`ng tra'i ngu+o+.c nhau: Chu? nghi~a Xa~ ho^.i hay Tu+. do, Ha.nh phu'c. Hai thu+' ddo' kho^ng the^? ddi ddo^i ddu+o+.c, vi` ba(`ng co+' o^ng Tra^`n DDo^. ne^u ra la` chi'nh sa'ch Ca?i ta.o Tu+ sa?n dde^? ba('t ne^`n kinh te^' mie^`n Nam Vie^.t Nam sau na(m 1975 "tie^'n to+'i Chu? nghi~a Xa~ ho^.i". Thi' du. na`y ra^'t de^~ tha^'y, va` ca? nu+o+'c Vie^.t Nam mo.i ngu+o+`i dda~ tha^'y: Khi dda?ng Co^.ng Sa?n ba('t mie^`n Nam tie^'n to+'i Chu? nghi~a Xa~ ho^.i thi` dda?ng cu~ng ta.o ra the^m ca?nh nghe`o ddo'i, ma^'t tu+. do, va` ba^'t co^ng, tham nhu~ng.

Vo+'i thi' du. cu. the^? va` hie^?n nhie^n ddo', la' thu+ mo+'i cu?a Tra^`n DDo^. co`n va.ch to^.i dda?ng Co^.ng Sa?n Vie^.t Nam va` na^ng cu+o+`ng ddo^. cu?a nhu+~ng lo+`i chi? tri'ch dda?ng le^n mo^.t bu+.c cao ho+n. O^ng dda~ nha('c dde^'n lo^'i khoe khoang ve^` "Vai tro` quye^'t ddi.nh cu?a dda?ng", dde^? no'i tha(?ng la` ca^`n no'i dde^'n "vai tro` quye^'t ddi.nh cu?a dda?ng trong nhu+~ng tha^'t ba.i va` kho' kha(n" ma` dda?ng dda~ ga^y ra cho dda^'t nu+o+'c.

Mo^.t la^`n nu+~a, o^ng Tra^`n DDo^. nha('c la.i ddo`i ho?i tu+. do ngo^n lua^.n. O^ng co' kinh nghie^.m ba?n tha^n khi ma^'t quye^`n tu+. do ngo^n lua^.n. Trong la' thu+ tha'ng Ba na(m nay, o^ng nha('c dde^'n "ga^`n 10 ba`i o+? ba'o Nha^n da^n, ga^`n 10 ba`i o+? ba'o Qua^n DDo^.i Nha^n Da^n, va` mo^.t ba`i o+? ba'o Sa`i Go`n Gia?i pho'ng" dda~ chu.p mu~, xuye^n ta.c va` ma. li. Tra^`n DDo^. trong khi kho^ng da'm nha('c dde^'n te^n o^ng, va` cu~ng kho^ng cho ddo^.c gia? bie^'t ca'c y' kie^'n, ly' lua^.n cu?a o^ng nhu+ the^' na`o ma` bi. chi? tri'ch.

Theo kinh nghie^.m nhu+~ng la^`n tru+o+'c, mo^~i la' thu+ cu?a Tra^`n DDo^. ddu+o+.c co^ng bo^' dde^`u ddu+a to+'i nhie^`u tie^'ng vo.ng tu+` ca'c ca'n bo^., dda?ng vie^n va` nhu+~ng ngu+o+`i ngoa`i dda?ng. La' thu+ na`y se~ ddu+a to+'i ca'c cuo^.c tranh lua^.n cu. the^? ho+n. Thay vi` no'i to^?ng qua't "DDa?ng pha?i ddo^?i mo+'i," hay "pha?i da^n chu? ho+n," ba^y gio+` nhu+~ng ca^u ho?i dda(.t ra ra^'t cu. the^?. DDo' la` ca^u ho?i "Co' ca^`n ba?o ve^. vai tro` la~nh dda.o cu?a dda?ng Co^.ng Sa?n hay kho^ng?" va` "Co' ca^`n Chu? nghi~a Xa~ ho^.i nu+~a hay kho^ng?" DDo' la` nhu+~ng ca^u ho?i ta^'n co^ng tru'ng ngay ye^'u huye^.t cu?a dda?ng Co^.ng Sa?n.

Trong tha'ng na`y o^ng Clinton ddang ddi tha(m Trung Quo^'c, ngu+o+`i Vie^.t Nam o+? trong nu+o+'c cu~ng ddu+o+.c nghe tin dda`i ngoa.i quo^'c cho tha^'y ca'c cuo^.c ho.p ba'o va` ba`i die^~n thuye^'t cu?a o^ng Clinton dde^`u ddu+o+.c tru+.c tie^'p truye^`n hi`nh cho da^n Trung Hoa nghe, du` trong ddo' co' ca'c y' kie^'n tra'i ngu+o+.c vo+'i ddu+o+`ng lo^'i dda?ng Co^.ng Sa?n Trung Hoa#. DDo^`ng ba`o ta se~ tu+. ho?i ta.i sao o+? nu+o+'c ta thi` dde^'n ngay mo^.t dda?ng vie^n ky` cu+.u nhu+ Tra^`n DDo^. muo^'n no'i cu~ng kho^ng ddu+o+.c phe'p no'i#?

NGU+O+`I VIE^.T