November 27, 1997

Nha^.t ba'o Ngu+o+`i Vie^.t

LM Cha^n Ti'n xa'c nha^.n CSVN va^~n dda`n a'p to^n gia'o

DDo^`ng ba`o DDo^`ng Nai va^~n tie^'p tu.c bie^?u ti`nh ngo^`i tru+o+'c tru. so+? huye^.n

VNCR - DDa~ la^u, VNCR kho^ng co' di.p gu+?i to+'i quy' thi'nh gia? nhu+~ng ba`i pho?ng va^'n ca'c nha^n va^.t o+? trong nu+o+'c. Ly' do ddo+n gia?n la` nha` ca^`m quye^`n co^.ng sa?n Vie^.t Nam dda~ ca('t he^'t nhu+~ng ddu+o+`ng da^y ddie^.n thoa.i cu?a nhu+~ng ngu+o+`i da'm no'i#.

Vu+`a qua, nha^n co' di.p ho.p Thu+o+.ng ddi?nh kho^'i Pha'p ngu+~ o+? Ha` No^.i, ha`ng tra(m ky' gia? quo^'c te^' dda~ ddo^? va`o Vie^.t Nam.

Nha^n di.p ddo', nho'm pho'ng vie^n dda`i TF1 cu?a Pha'p dda~ ddo^.t nha^.p tra.i giam Thanh Ca^?m o+? Thanh Ho'a, dde^? ti`m o^ng DDoa`n Vie^'t Hoa.t, ngu+o+`i tu` lu+o+ng ta^m no^?i tie^'ng dda~ bi. giam giu+~ o+? ddo' trong nhie^`u na(m qua#.

Nho'm pho'ng vie^n na`y, sau ddo', cu~ng dda~ va`o Sa`i Go`n va` pho?ng va^'n Linh mu.c Cha^n Ti'n, trong mo^.t buo^?i le^~ o+? nha` tho+` Do`ng Chu'a Cu+'u The^'.

Nhu+ quy' thi'nh gia? dda~ nghe tu+o+`ng tri`nh cu?a VNCR ve^` vu. na`y, va` tri'ch thua^.t chu+o+ng tri`nh truye^`n hi`nh dda`i TF1, trong ddo' co' lo+`i pha't bie^?u cu?a Linh mu.c Cha^n Ti'n. Linh mu.c Cha^n Ti'n dda~ du`ng tie^'ng Pha'p tra? lo+`i pho?ng va^'n cu?a dda`i TF1, dda.i y' no'i ra(`ng o^ng kho^ng so+. ha~i khi no'i nhu+~ng ddie^`u co' ti'nh ca'ch to^' ca'o nha` ca^`m quye^`n Ha` No^.i vi pha.m nha^n quye^`n va` da^n quye^`n. O^ng cho ra(`ng ngu+o+`i da^n Vie^.t Nam o+? trong nu+o+'c hie^.n nay kho^ng ddu+o+.c phe'p no'i, nay o^ng co' co+ ho^.i no'i le^n nhu+~ng ddie^`u ngu+o+`i da^n muo^'n no'i ma` kho^ng no'i ddu+o+.c, o^ng kho^ng so+. ha~i gi` khi no'i nhu+~ng ddie^`u ddo'.

Ky' gia? Phan Du~ng cu?a DDa`i A' Cha^u Tu+. Do dda~ lie^n la.c ddu+o+.c va` co' cuo^.c no'i chuye^.n vo+'i Linh mu.c Cha^n Ti'n va`o ho^`i sa'ng nay#.

Vi` ddu+o+`ng ddie^.n thoa.i bi. nhie^~u, cuo^.c no'i chuye^.n kho^ng ddu+o+.c ro~ ra`ng nhu+ nhu+~ng ba`i pho?ng va^'n cu?a VNCR tru+o+'c dda^y#. Chu'ng to^i xin tu+o+`ng tri`nh la.i no^.i dung cuo^.c no'i chuye^.n na`y, vo+'i mo^.t so^' tri'ch ddoa.n nga('n dde^? quy' thi'nh gia? nghe ddu+o+.c gio.ng cu?a Linh mu.c Cha^n Ti'n.

Tra? lo+`i ca^u ho?i dda^`u tie^n lie^n quan dde^'n vie^.c dda`i truye^`n hi`nh Pha'p TF1 pho?ng va^'n Linh mu.c, o^ng xa'c nha^.n la` co'. O^ng cu~ng cho bie^'t co' nghe no'i cuo^'n phim pho?ng va^'n ddo' bi. ti.ch thu#.

Khi ddu+o+.c cho bie^'t dda`i TF1 dda~ chuye^?n ddu+o+.c mo^.t a^'n ba?n kha'c ve^` Pha'p, va` dda~ chie^'u ho^m 13 tha'ng Mu+o+`i Mo^.t, va` ca'c ba'o va` dda`i pha't thanh Vie^.t ngu+~ cu?a ngu+o+`i Vie^.t ha?i ngoa.i o+? nhie^`u no+i tre^n the^' gio+'i tri'ch dda(ng la.i, thi` Linh mu.c Cha^n Ti'n ra^'t vui#.

Khi ddu+o+.c ho?i ve^` tin ddo^`ng ba`o Co^ng Gia'o o+? DDo^`ng Nai bie^?u ti`nh cho^'ng nha` ca^`m quye^`n ddi.a phu+o+ng, Linh mu.c Cha^n Ti'n cho bie^'t o^ng cu~ng co' nghe no'i ma` tho^i#.

DDie^`u ddo' cho tha^'y nha` ca^`m quye^`n Co^.ng sa?n Vie^.t Nam dda~ bu+ng bi't tho^ng tin ra^'t ky~. Mo^.t ngu+o+`i nhu+ Linh mu.c Cha^n Ti'n, theo do~i ra^'t sa't ti`nh hi`nh tho+`i su+. quo^'c te^' va` trong nu+o+'c, la.i o+? ngay Sa`i Go`n, ca'ch DDo^`ng Nai khoa?ng 80 ca^y so^', ma` ca'c tin ha`ng chu.c nga`n ngu+o+`i bie^?u ti`nh, trong nhie^`u nga`y lie^n tie^'p, o^ng cu~ng chi? bie^'t qua ma` tho^i#.

Tuy nhie^n, vo+'i nhu+~ng lie^n la.c no^.i bo^. cu?a nhu+~ng ngu+o+`i trong dda.o, Linh mu.c Cha^n Ti'n cu~ng hie^?u ro~ nguye^n nha^n cu?a cuo^.c bie^?u ti`nh. O^ng cho bie^'t, ddo' la` do ca'n bo^. co^.ng sa?n la^'y dda^'t cu?a nha` tho+` xa^y ca^'t linh tinh ma` kho^ng ddu+o+.c su+. ddo^`ng y' cu?a gia'o da^n.

Linh mu.c Cha^n Ti'n cho bie^'t hie^.n nay cu~ng va^~n co`n va`i chu.c ngu+o+`i, lie^n tu.c va` be^`n bi?, va^~n ngo^`i li` o+? tru+o+'c tru. so+? U?y ban to^n gia'o huye^.n, dde^? tie^'p tu.c ddo`i nha` ca^`m quye^`n tra? dda^'t cho gia'o xu+'.

DDu+o+.c ho?i la` lie^.u nha` ca^`m quye^`n co' the^? ddu+a ra mo^.t gia?i pha'p na`o kho^ng, Linh mu.c Cha^n Ti'n no'i ra(`ng kho^ng ro~ ve^` phi'a nha` ca^`m quye^`n nghi~ sao va` la`m gi`, nhu+ng no'i chung, thi` ti`nh hi`nh to^n gia'o bi. dda`n a'p o+? Vie^.t Nam hie^.n va^~n co`n na(.ng ne^`.

O^ng cho bie^'t, kho^ng rie^ng gi` o+? DDo^`ng Nai, ma` o+? kha('p no+i, nha` ca^`m quye^`n va^~n dda`n a'p to^n gia'o "du+~ la('m." Cha(?ng ha.n, o+? Xua^n Lo^.c, ho. chi? cho ca'c cu. gia` ddi le^~, ddi ho.p ho. dda.o, co`n thanh nie^n nam nu+~ la` bi. ca^'m.

Ngay nhu+ o+? Sa`i Go`n, no+i Do`ng Chu'a Cu+'u The^', Linh mu.c Cha^n Ti'n cho bie^'t ca'c sinh vie^n ve^` ddo' ho.c Tha^`n ho.c dde^`u ga(.p kho' kha(n, cha(?ng ha.n pha?i co' gia^'y phe'p ta.m tru' o+? Tha`nh pho^'. Co' ngu+o+`i co' ba` con o+? Sa`i Go`n cu~ng kho^ng ddu+o+.c phe'p o+? nha` ba` con. Co^.ng sa?n Vie^.t Nam dda~ kho^n khe'o kho^ng tru+.c tie^'p ca^'m vie^.c ho.c dda.o, ha`nh dda.o, nhu+ng du`ng nhu+~ng bie^.n pha'p ha`nh cha'nh dde^? gia'n tie^'p ca^'m ca?n.

Khi ddu+o+.c ho?i la` tu+` 1985, nha` nu+o+'c Vie^.t Nam Co^.ng sa?n ddu+a ra chu? tru+o+ng "ddo^?i mo+'i," thi` ti`nh hi`nh to^n gia'o trong nu+o+'c co' kha' ho+n kho^ng, Linh mu.c Cha^n Ti'n no'i ra(`ng va^~n the^' tho^i#.

Linh mu.c cho bie^'t o+? ca'c tha`nh pho^' thi` kho^ng co' nhu+~ng vu. dda`n a'p lo^. lie^~u, nhu+ng o+? nhu+~ng vu`ng thu+o+.ng du, co' ngu+o+`i bi. ba('t ddi ca?i ta.o, vi` dda~ tham gia ca'c sinh hoa.t nha` tho+`.

Linh mu.c Cha^n Ti'n no'i ra(`ng nhu+~ng vu. ba('t bo+', la`m kho' de^~ gia'o da^n nhu+ vu+`a no'i cu~ng chi? la` vie^.c nho?. Quan tro.ng ho+n, theo Linh mu.c cho bie^'t, nha` ca^`m quye^`n co^.ng sa?n can thie^.p va`o chuye^.n no^.i bo^. cu?a gia'o ho^.i, nhu+ chuye^.n dde^` cu+? ca'c gia'm mu.c, ca'c linh mu.c. Linh mu.c nha^'n ma.nh ra(`ng ddu+`ng tha^'y hie^.n tu+o+.ng ca'c nha` tho+` co' ddo^ng ngu+o+`i ddi le^~ ma` cho ra(`ng dda~ co' tu+. do to^n gia'o#. DDi le^~ nha` tho+` ddo^ng dda?o thi` cu~ng chi? la` mo^.t hi`nh thu+'c sinh hoa.t xa~ ho^.i ma` tho^i#. DDie^`u quan tro.ng la` vie^.c ho.c gia'o ly', tha^`n ho.c, vie^.c dda(.t dde^? ca'c chu+'c vu. gia'm mu.c, linh mu.c cho ca'c ho. dda.o, v.v..., nhu+~ng vie^.c Linh mu.c Cha^n Ti'n dda~ so sa'nh hai hi`nh thu+'c ba'ch dda.o#. Ho^`i xu+a, ca'c vua Vie^.t Nam ca^'m dda.o ba(`ng ca'ch cha(.t dda^`u hay bo? tu` gia'o si~, ba^y gio+` co^.ng sa?n du`ng nhie^`u ca'ch kha'c dde^? ca^'m dda.o, thi` cuo^'i cu`ng cu~ng chi? la` ca^'m dda.o#. Cha(?ng ha.n nha` nu+o+'c ba^y gio+` kho^ng cho tu si~ da.y tha^`n ho.c, da.y gia'o ly', kho^ng cho ddi ddo' ddi dda^y gia?ng dda.o, kho^ng cho lie^n la.c ro^.ng ra~i, tha^.m chi' ca('t ca? ddie^.n thoa.i, v.v...

Tra? lo+`i ca^u ho?i ve^` phu+o+ng die^.n kinh te^' chi'nh sa'ch "ddo^?i mo+'i" cu?a nha` ca^`m quye^`n co^.ng sa?n co' la`m ddo+`i so^'ng ngu+o+`i da^n kha' ho+n hay kho^ng, Linh mu.c Cha^n Ti'n no'i ra(`ng nhu+~ng ngu+o+`i lu+o+ng thie^.n va^~n bi. thie^.t tho`i#.

O^ng cho bie^'t, ddo^`ng lu+o+ng cu?a ca'c ba'c si~ cu~ng ra^'t tha^'p ke'm, co`n cu?a ca'c gia'o vie^n thi` pha?i no'i la` te^. ha.i#. Nhu+~ng ngu+o+`i co`n co' lu+o+ng ta^m thi` kho^ng the^? kie^'m ddu+o+.c tie^`n ddu? so^'ng, trong khi bo.n ca'n bo^. tham nhu~ng thi` lo+.i du.ng ca'i go.i la` ddo^?i mo+'i kinh te^' dde^? vo+ ve't la`m gia`u mo^.t ca'ch ba^'t lu+o+ng. Nha` nu+o+'c co' the^? nha^.n ddu+o+.c vie^.n tro+. hay dda^`u tu+, dde^? pha't trie^?n nhu+ng ngu+o+`i da^n kho^ng ddu+o+.c ca'i gi` he^'t.

Ve^` ma(.t ba'o chi', Linh mu.c Cha^n Ti'n cu~ng cho bie^'t kho^ng la`m gi` co' tu+. do ba'o chi'.

Ngay ca? mo^.t so^' ba'o be^` ngoa`i co' ve? la` cu?a ca'c to^n gia'o, nhu+ "Co^ng Gia'o Da^n To^.c" cu?a Co^ng Gia'o, hoa(.c "Gia'c Ngo^." cu?a Pha^.t Gia'o, cu~ng la` nhu+~ng to+` ba'o du+o+'i su+. la~nh dda.o cu?a dda?ng Co^.ng sa?n ca?.

Nha('c la.i mo^.t ba`i gia?ng cu?a Linh mu.c Cha^n Ti'n ca'ch dda^y khoa?ng 10 na(m, ddu+a ra lo+`i ke^u go.i "Sa'm ho^'i," ngu+o+`i pho?ng va^'n dda~ ho?i Linh mu.c Cha^n Ti'n la` lo+`i ke^u go.i ddo' co' chu't a?nh hu+o+?ng na`o ddo^'i vo+'i ha`ng ngu~ la~nh dda.o co^.ng sa?n hay kho^ng, Linh mu.c tra? lo+`i ngay ra(`ng "cha(?ng co' gi` he^'t tro+n."

Cha(?ng nhu+~ng the^', Linh mu.c Cha^n Ti'n co`n no'i ra(`ng nha` ca^`m quye^`n Co^.ng sa?n dda~ ba('t o^ng va` Gia'o su+ Nguye^~n Ngo.c Lan.

Linh mu.c cho bie^'t, sau ddo', co^.ng sa?n dda~ tra? tu+. do cho o^ng, vi` ho. co' giu+~ cu~ng cha(?ng co' lo+.i gi` cho ho., ma` chi? co' ha.i, vi` ca'c to^? chu+'c nha^n quye^`n quo^'c te^' co' co+' dde^? le^n tie^'ng to^' ca'o ho. vi pha.m nha^n quye^`n.

Co`n rie^ng ca' nha^n o^ng, Linh mu.c Cha^n Ti'n cho ra(`ng, o^ng kho^ng lo la('ng hay so+. ha~i gi`, vi` ddo^'i vo+'i o^ng, o+? dda^u cu~ng va^.y tho^i, o+? dda^u o^ng cu~ng la` mo^.t linh mu.c.

Cuo^'i cu`ng, Linh mu.c to? ra la.c quan ve^` tu+o+ng lai dda^'t nu+o+'c, vi` o^ng nghi~ ra(`ng the^' he^. tre?, trong ddo' co' ca? con em cu?a nhu+~ng ca'n bo^. co^.ng sa?n hie^.n nay ddu+o+.c ddi ho.c o+? nu+o+'c ngoa`i se~ tro+? ve^` va` cha('c cha('n se~ la`m thay ddo^?i ddu+o+`ng lo^'i, chi'nh sa'ch, va` nha^n da^n se~ ddu+o+.c so^'ng xu+'ng dda'ng ho+n.

1