พระประดิษฐ์ไพเราะ (มี ดุริยางกูร)

(ไม่ทราบปีที่เกิดและปีที่ถึงแก่กรรม)

นักดนตรีที่มีชื่อเสียงมากที่สุดคนหนึ่งในตอนปลายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ถึงต้นรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีบุตรชื่อนายถึก ดุริยางกูร ซึ่งสามารถสีซอด้วงได้พเราะมาก

พระประดิษฐ์ไพเราะ สามารถบรรเลงเครื่องดนตรีได้หลายชนิด ที่ได้รับการยกย่องเป็นพิเศษ คือปี่และซอสามสาย รับราชการตำแหน่งปลัดจางวางมหาดเล็ก เป็นครูและหัวหน้าวงปี่พาทย์ของพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว ต่อมาเป็นครูมโหรีของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาสุดารัตนราชประยูร ศิษย์ที่มีชื่อเสียงเช่น นายสิน ศิลปบรรเลง นายรอด พระยาธรรมสารนิติพิพิธภักดี (ตาด อมาตยกุล) นายต้ม พาทยกุล นายแดง พาทยกุล เป็นต้นตำรับการแต่งเพลงที่มีลูกล้อลูกขัดหรือแเพลงประเภททยอย ได้แต่งเพลงไว้จำนวนมาก ประเภทเพลง 2 ชั้นเช่น เพลงเชิดจีน(พ.ศ.2396) เพลงจีนแส เพลงอาเฮีย เพลงชมสวนสวรรค์ เพลงแป๊ะ เพลงพระอาทิตย์ชิงดวง ประเภทเพลง 3 ชั้น เช่น เพลงทยอยนอก เพลงทยอยเขมร เพลงจีนขิมเล็ก เพลงจีนขิมใหญ่ ประเภทเพลงเถา เช่น เพลงแขกบรเทศ เถา เพลงตวงพระธาตุ เถา ประเภทเพลงโหมโรง เช่น โหมโรงขวัญเมือง

 

1