NhÞ ThËp Tø HiÕu

Lý V¨n Phøc

Lý V¨n Phøc tù lµ L©n Chi, hiÖu lµ Kh¾c Trai, ng­êi lµng hå khÈu, huyÖn VÜnh ThuËn, tØnh Hµ Néi, sinh vµo n¨m Êt Tþ (1785). ¤ng thi ®ç cö nh©n v`o n¨m 1819, niªn hiÖu Gia Long thø 18. ¤ng tr¶i ba triÒu vua Minh M¹ng, ThiÖu TrÞ vµ Tù §øc. Trong cuéc ®êi lµm quan, «ng bÞ nhiÒu lÇn th¨ng gi¸ng, vµ ®­îc cö ®i c«ng c¸n nhiÒu n­íc ë ViÔn ®«ng. Vµo n¨m 1849, «ng bÞ bÖnh mµ mÊt, nhµ vua liÒn cho truy thô LÔ Bé H÷u ThÞ Lang.

- NhÞ ThËp Tø HiÕu diÔn ©m (hai m­¬i bèn truyÖn hiÕu diÔn ra quèc ©m.

 
NhÞ ThËp Tø HiÕu
Ng­êi tai m¾t ®øng trong trêi ®Êt,
Ai lµ kh«ng cha mÑ sinh thµnh,
G­¬ng treo ®Êt nghÜa, trêi kinh,
ë sao cho xøng chót t×nh lµm con.
Ch÷ hiÕu niÖm cho trßn mét tiÕt,
Th× suy ra tr¨m nÕt ®Òu nªn,
Ch¼ng xem thuë tr­íc Th¸nh HiÒn,
Th¶o hai m­¬i bèn, th¬m ngh×n mu«n thu .

1. Ngu ThuÊn
§øc ®¹i th¸nh hä Ngu, vua ThuÊn,
Buæi tiÒm long gÆp vËn hµn vi,
Tuæi xanh khuÊt bãng tõ vi,
Cha lµ Cæ TÈu ng­êi th× ­¬ng ­¬ng
MÑ ghÎ tÝnh l¹i cµng khe kh¾t,
Em T­îng thªm rÊt mùc ®iªu ngoa .
Mét m×nh thuËn c¶, võa ba
Trªn chiÒu cha mÑ, d­íi hßa cïng em.
Tr¨m cay ®¾ng, mét niÒm ngon ngät,
DÉu tö sinh kh«ng chót biÕn dêi,
Xãt t×nh khãc tèi, kªu mai,
Xui lßng ghen ghÐt hãa vui dÇn dÇn.
Trêi cao th¼m mÊy lÇn còng ®Õn,
VËt v« tri còng mÕn lä ng­êi,
MÊy phen non lÞch pha ph«i,
Cá, chim v× nhÆt, ruéng, voi v× cµy .
TiÕng hiÕu h÷u xa bay bÖ th¸nh,
MÖnh trung dung trao ch¸nh nh­êng ng«i
CÇm thi, xiªm ¸o th¶nh th¬i,
Mét nhµ ®Çm Êm, mu«n ®êi ngîi khen.

 
2. V¨n §Õ
K×a V¨n §Õ vua hiÒn H¸n ®¹i
V©ng Ên phong ngoµi câi phiªn v­¬ng
Quªn m×nh chøc c¶, quyÒn sang,
Phông thê B¹c HËu lÔ th­êng ch¼ng sai .
§Õn khi nèi ng«i trêi trÞ n­íc,
VÉn lßng nµy s¨n sãc nh­ x­a .
MÑ khi ng¹i giã, kinh m­a,
Ba n¨m hÇu h¹, th­êng nh­ mäi ngµy .
M¾t chong bãng d¸m sai giÊc ngñ,
¸o lu«n m×nh d¸m sæ ®ai l­ng.
Thuèc thang m¾t xÐt, tay n©ng,
Cã t­êng trong miÖng, míi d©ng d­íi mµn.
TiÕng nh©n hiÕu ®ån vang thiªn h¹,
Thãi thuËn l­¬ng hãa c¶ lª nguyªn.
Hai m­¬i n¨m lÎ kiÒn kh«n,
§· sau Tam §¹i, h·y cßn Thµnh, Khang.
Êy hay vÞ ®Õ v­¬ng ®êi tr­íc,
Ch÷ hiÕu dµnh ®¸ t¹c, vµng in,
Cßn ra sÜ, thø, ®Êng hiÒn
§Õm xem mÊy kÎ tiÕng truyÒn ®Õn nay .

 
3. T¨ng Tö
§êi Chu m¹t cã thÇy T¨ng Tö,
Thê mÑ cha thêi gi÷ chÝ thµnh,
B÷a th­êng r­îu thÞt ngon lµnh,
Cho ai, v©ng cø ®inh ninh ch¼ng rêi .
Nhµ bÇn b¹c th­êng vui h¸i cñi,
Qu·ng mï xanh thui thñi non s©u,
MÑ ngåi tùa cöa bãng sau,
Nh©n khi kh¸ch ®Õn, tr«ng mau con vÒ .
Råi trong d¹ nh©n khi cïng tóng,
C¾n ngãn tay cho ®éng lßng con.
Trong non bçng chèc bån chån,
QuÆn ®au khóc ruét, b­íc dån gãt ch©n.
Quú d­íi gèi ghÐ gÇn th­a hái,
L¾ng bªn tai nghe gi¶i nguån c¬n.
Cho hay tõ, hiÕu t­¬ng quan,
Non §ång khi lë, kh«n hµn tiÕng chu«ng.

 
4. MÉn Tö Khiªm
ThÇy MÉn Tö rÊt ®­êng hiÕu nghÜa,
Xãt nhµ huyªn qu¹nh quÏ ®· l©u .
Thê cha sím viÕng, khuya hÇu,
Ch¼ng may gÆp ph¶i mÑ sau nång nµn.
Trêi ®­¬ng tiÕt ®«ng hµn l¹nh lÏo,
Hai em thêi kÐp ¸o, dµy b«ng,
Ch¼ng th­¬ng chót phËn long ®ong,
Hoa lau nì ®Ó l¹nh lïng mét th©n.
Khi cha d¹o, theo ch©n xe ®Èy,
RÐt c¨m c¨m nªn xÈy rêi tay,
Cha nh×n ngÉm nghÜ míi hay,
NghiÕn r¨ng r¾p c¾t ®øt d©y x­íng tïy .
G¹t n­íc m¾t, ch©n quú, miÖng göi:
L¹y cha, xin xÐt l¹i nguån c¬n,
MÑ cßn, chÞu mét th©n ®¬n,
MÑ ®i, lu«ng ®Ó c¬ hµn c¶ ba .
Cha tr«ng xuèng còng sa giät tñi .
MÑ nghe lêi còng ®æi lßng x­a,
Cho hay hiÕu c¶m nªn tõ,
ThÊm l©u nh­ ®¸ còng rõ lä ai ?

 
5. Tö Lé
ThÇy Tö Lé cïng ng­êi n­íc Lç,
Thê hai th©n tõng b÷a canh lª
Th­êng khi ®éi g¹o ®i vÒ,
Xa x«i tr¨m dÆm, nÆng nÒ hai vai .
§Ønh Hoa biÓu tõ kh¬i bãng h¹c,
Gãt Nam Du nhÑ b­íc tang bång,
Xe tr¨m cç, thãc mu«n chung,
Ngåi chång ®Öm ghÐp, ¨n chång v¹c cao .
Th©n phó quý ng¾m vµo thªm tñi,
§øc cï lao ch¹nh tíi lßng ®au,
Nµo khi ®éi g¹o, canh rau,
Muèn cßn nh­ cò, dÔ hÇu ®­îc ru ?
Lßng th¾c m¾c ngh×n thu vÉn ®Ó,
BiÕt bao giê cam chØ ®Òn c«ng.
Cho hay d¹ hiÕu kh«n cïng,
DÉu Tam C«ng ch¼ng ®æi lßng thÇn h«n.

 
6. DiÔm Tö
Chu DiÔm Tö lµm con rÊt th¶o,
ChiÒu hai th©n tuæi l·o, niªn cao,
M¾t trÇn khuÊt nguyÖt, mê sao,
S÷a h­¬u, ng­êi nh÷ng ­íc ao tõng ngµy .
VËt khã kiÕm kh«n thay th­êng ®æi,
Ph¶i lo ph­¬ng t×m tâi cho ra .
H­¬u kh« t×m lÊy lét da,
MÆc lµm s¾c ¸o ®Ó hßa lÉn theo .
Chèn non th¼m t×m vµo bÇy løa,
SÏ dÇn dµ lÊy s÷a nu«i th©n,
Bçng ®©u gÆp lò ®i s¨n,
R¾p bu«ng cung b¾n, kh«n ph©n vËt, ng­êi .
§em t©m sù tíi n¬i bµy tá,
Chót hiÕu t×nh nghe râ kh«ng th«i,
Cho hay chung mét tÝnh trêi,
M¶nh son còng ®éng ®­îc ng­êi vò phu .

 
7. L·o Lai Tö
L·o Lai Tö ®êi Chu, cao sÜ,
Thê hai th©n ch¼ng trÔ ngät bïi,
Tuæi giµ ®· ®óng b¶y m­¬i .
Nãi n¨ng ch¼ng chót hë m«i r»ng giµ .
Khi thong th¶, mÑ cha ngåi tr­íc,
GhÐ gÇn vµo b¾t ch­íc trÎ th¬,
ThÊp cao ®iÖu móa nhën nh¬,
Xªnh xoang mµu ¸o, b¹c ph¬ m¸i ®Çu .
Chèn ®­êng th­îng, khi hÇu b­ng n­íc,
Gi¶ lµm ®iÒu ng· tr­íc thÒm hoa,
Khãc lªn mÊy tiÕng oa oa,
T­ëng chõng lªn b¶y, lªn ba thuë nµo .
Trªn tuæi t¸c tr«ng vµo vui vÎ
¸ng ®×nh vi, giã thôy m­a xu©n
Cho hay nh©n tö sù th©n,
Trong tr¨m n¨m ®­îc mÊy lÇn ngµy vui .

 
8. §æng VÜnh
§êi HËu H¸n cã ng­êi §æng VÜnh,
Nhµ rÊt nghÌo mµ tÝnh rÊt thµnh,
ThÊu ch¨ng, ch¼ng thÊu trêi xanh,
Phô tang ®Ó ®ã, nh©n t×nh cßn chi .
LiÒu th©n thÓ lµm thuª c«ng viÖc,
MiÔn cÇu cho thÓ ph¸ch ®­îc yªn.
Cùc c­êi thay! nhÏ ®ång tiÒn,
§em th©n hiÕu tö, b¨ng miÒn phó gia .
Bçng gÆp kÎ ®µn bµ ®©u ®ã,
Xin kÕt lµm phu phô cïng ®i .
Lôa, ba tr¨m tÊm dÖt thuª,
Tr¶ xong nî Êy míi vÒ cïng nhau .
Tíi chèn gÆp bçng ®©u tho¾t biÕn,
Lµ tiªn c«, Trêi khiÕn gióp c«ng.
Míi hay Trêi vèn ë lßng,
H¸ r»ng cao th¼m, ngh×n trïng mµ xa .

 
9. Qu¸ch Cù
H¸n Qu¸ch Cù cöa nhµ sa sót,
Thê mÉu th©n ch¨m chót mäi bÒ .
Con cßn ba tuæi biÕt g×,
B÷a ¨n tõ mÉu th­êng th× bít cho .
Tr«ng thÊy mÑ b÷a no, b÷a ®ãi,
Víi hiÒn thª than nçi khóc nh«i
MÑ giµ ®· ch¼ng hay nu«i,
§Ó con xÎ ngät, chia bïi sao ®ang?
Vî chång ta cßn phen sinh ®Î,
MÑ giµ råi, hå dÔ ®­îc hai,
Nãi th«i, giät v¾n, giät dµi,
§µo ba th­íc ®Êt ®Ó vïi t×nh th©m.
May ®©u thÊy hoµng kim mét hò,
Ch÷ Trêi cho ®Ò râ rµnh rµnh,
Cho hay Trêi khÐo ngäc thµnh,
HiÕu t©m ®©u ®Ó ®o¹n t×nh cha con.

 
10. Kh­¬ng ThÞ
H¸n Kh­¬ng ThÞ nhµ cßn l·o mÉu,
Vî hä Bµng vÑn ®¹o ch÷ tßng,
MÑ th­êng muèn uèng n­íc s«ng,
Vî tõng ®i g¸nh thay chång hÇu c« .
MÑ th­êng muèn ¨n ®å gái ghÐm,
Vî chång ®Òu t×m kiÕm ®ñ mïi,
L¹i mêi l©n Èu sang ch¬i,
§Ó båi cïng mÑ cho vui b¹n giµ .
Bªn nhµ bçng ch¶y ra suèi ngät,
Víi n­íc s«ng in mét mïi ngon,
Lý Ng­ ngµy nh¶y hai con,
§ñ trong cung cÊp thÇn h«n th­êng lÒ .
Rµy thong th¶ bâ khi lËn ®Ën,
Cam tháa lßng d©u thuËn, con hiÒn.
Cho hay gia ®¹o khi nªn,
§· con hiÕu, l¹i ®­îc hiÒn c¶ d©u .

 
11. Th¸i ThuËn
Ng­êi Th¸i ThuËn ë sau ®êi H¸n,
D¹ thê th©n tiÕt lo¹n kh«n lay,
§­¬ng c¬n khãi löa m©y bay,
LiÒn n¨m hoang khiÕm, Ýt ngµy ®ñ no .
N¬i rõng rËm kiÕm ®å nu«i mÑ,
NhÆt qu¶ d©u chia ®Ó lµm hai,
TÆc ®å tr«ng thÊy nùc c­êi,
Hái: "Sao bµy ®Æt ®«i n¬i cho phiÒn?"
R»ng: "Qu¶ Êy s¾c ®en th× ngät,
"D©ng mÑ giµ gäi chót t×nh con,
"Cßn lµ s¾c ®á ch¼ng ngon,
"C¸i th©n cay ®¾ng d¸m cßn sî chua ?"
GiÆc nghe nãi khen cho hiÕu kÝnh,
B­íc l­u ly mµ g¸nh c­¬ng th­êng,
TruyÒn qu©n cña tiÔn s½n sµng,
Vã tr©u mét chiÕc, g¹o l­¬ng mét bµu .
Mõng trong d¹, b­íc mau lÑ gãt,
VÒ tíi nhµ, miÕng sèt d©ng qua,
Cho hay ng­êi còng ng­êi ta,
BiÕt ®©u ®¹o tÆc ch¼ng lµ l­¬ng t©m?

 
12. §inh Lan
H¸n §inh Lan thuë cßn th¬ Êu,
Bãng xu©n huyªn khuÊt dÊu non xanh,
§Õn nay tuæi ®· tr­ëng thµnh,
C¸m c«ng s¬n h¶i, thiÖt t×nh tr©n cam.
T­ëng dung m¹o kh¾c lµm méc t­îng,
Cø b÷a th­êng phông d­ìng nh­ sinh,
Khi ch¨n gèi, buæi c¬m canh,
MÊy m­¬i n¨m vÉn lßng thµnh tr­íc sau .
Ph¶i ng­êi vî kÝnh l©u nªn trÔ,
Thö lÊy kim ch©m kÏ ngãn tay,
Bçng ®©u giät m¸u ch¶y ngay,
Ai hay t­îng gç l©u ngµy thiªng sao ?
Khi ®Õn b÷a, chång vµo ®Æt lÔ,
M¾t t­îng r¬i hµng lÖ chøa chan,
XÐt xem míi biÕt nguån c¬n,
Næi bïng l¸ giËn, døt tan d©y t×nh,
H¸ ph¶i nhÉn, mµ ®µnh phô nghÜa,
HiÕu víi t×nh nÆng nhÑ ph¶i c©n,
Cho hay thµnh h¼n nªn thÇn,
H¸ r»ng u hiÓn, mµ ph©n vong tån.

 
13. Lôc TÝch
H¸n Lôc TÝch thuë cßn s¸u tuæi,
QuËn Cöu Giang ®Õn víi hä Viªn,
TrÎ th¬, ai ch¼ng yªu khen,
Quýt ngon ®Æt tiÖc tiÓu diªn ®·i cïng.
CÊt hai qu¶ vµo ngay trong ¸o,
TiÖc tan xong, tõ c¸o lui ch©n,
Tr­íc thÒm khóm nóm göi th©n,
V« t×nh qu¶ quýt n¶y l¨n ra ngoµi .
Viªn tr«ng thÊy, c­êi c­êi hái hái,
"Sao kh¸ch hiÒn mang thãi trÎ th¬ ?"
Th­a r»ng: "MÑ vèn tÝnh ­a,
"VËt ngon dµnh l¹i ®Ó d­a mÑ th× ."
Viªn nghe nãi, träng v× kh«ng xiÕt,
BÐ con con mµ biÕt hiÕu th©n,
Cho hay phó gi÷ thiªn ch©n
Sinh ra, ai còng s½n phÇn thiÖn ®oan.

 
14. Giang C¸ch
H¸n Giang C¸ch c« ®¬n tõ bÐ,
B­íc tru©n chuyªn víi mÑ ®ång c­,
§­¬ng c¬n lo¹n l¹c b¬ v¬,
Mét m×nh câng mÑ vÈn v¬ däc ®­êng.
Tõng mÊy ®é chiÕn tr­êng gÆp giÆc,
GiÆc cè t×nh hiÕp b¾t ®em ®i,
Khãc r»ng: "Th©n mÑ l­u ly,
"Tuæi giµ, bãng chÕch biÕt th× cËy ai ?"
GiÆc nghe nãi tho¾t th«i, ch¼ng nì,
Råi dÇn dµ qua ë H¹ B×,
DÊn m×nh g¸nh m­ín, lµm thuª,
MiÔn nu«i ®­îc mÑ, qu¶n g× lµ th©n.
Mäi ®å vËt s¾m dÇn ®ñ hÕt
¸ng xu©n phong t­¬i nÐt tõ nhan,
Cho hay nh÷ng lóc gian nan,
ThËt vµng, dÉu mÊy löa than còng vµng.

 
15. Hoµng H­¬ng
§êi §«ng H¸n, Hoµng H­¬ng chÝn tuæi,
KhuÊt bãng tõ dßi dâi nhí th­¬ng,
H¹t ch©u kh«n r¸o hai hµng,
TiÕng ®ån vang dËy trong lµng ®Òu khen.
Thê nghiªm phô cÇn chuyªn, khuya sím,
§¹o lµm con ch¼ng d¸m chót khu©y,
Trêi khi n¾ng h¹ chÇy chÇy,
Qu¹t trong mµn gèi, h¬i bay m¸t rÇm.
Trêi ®«ng buæi s­¬ng ®Çm, tuyÕt th¾m,
Êp h¬i m×nh cho Êm chiÕu ch¨n,
V× con, cha ®­äc yªn th©n,
Bèn mïa kh«ng biÕt cã phÇn h¹, ®«ng,
TiÕng hiÕu h¹nh c¶m lßng quËn thó
BiÓn nªn treo chãi ®á vµng son,
Cho hay tuæi trÎ mµ kh«n,
Ngh×n thu biÕt ®¹o lµm con mÊy ng­êi ?

 
16. V­¬ng Th«i
Ngôu V­¬ng Th«i gÆp ®êi T©y TÊn,
V× thï cha l¸nh Èn, cao bay,
Bªn må khãc ®· kh« c©y,
Trän ®êi ngåi ch¼ng h­íng T©y lóc nµo .
Khi sÊm sÐt t×m vµo må mÑ,
L¹y khãc r»ng: "Con trÎ ë ®©y ."
Bëi v× tÝnh mÑ x­a nay,
Vèn tõng sî sÊm nh÷ng ngµy giã m­a .
Nªn coi sãc ch¼ng tõ sím tèi,
ThÇn ph¸ch yªn, d¹ míi ®­îc yªn,
Trong khi ®äc s¸ch gi¶ng truyÒn,
Tíi c©u "sinh ng·" lÖ trµn nh­ tu«n.
NgËp ngõng kÎ cÊp m«n còng c¶m,
Th¬ "Lôc Nga" ch¼ng d¸m cßn ng©m,
Cho hay thö lý, thö t©m,
S­, sinh còng tÊm t×nh th©m, kh¸c g× .

 
17. Ng« M·nh
TÊn Ng« M·nh tuæi th× lªn t¸m,
Lßng sù th©n ch¼ng d¸m khi nhµn,
Cùc vÒ mét nçi bÇn hµn,
Cã gi­êng trong ®Æt, kh«ng mµn ngoµi che .
Trêi ®­¬ng buæi ®ªm hÌ nãng n¶y,
TiÕng muçi kªu vang dËy ®­¬ng mïa .
Xãt thay! hai ®Êng nghiªm, tõ,
§Ó ng­êi chÞu muæi, b©y giê biÕt sao ?
NghÜ da thÞt ph­¬ng nµo thay lÊy ?
QuyÕt n»m trÇn, muçi mÊy ch¼ng xua,
RÇu lßng cho muçi ®­îc no,
§Ó ng­êi ªm ¸i giÊc hoÌ cho an.
Tuæi tuy bÐ, nh­ng gan ch¼ng bÐ,
D¹ ¸i th©n ®Õn thÕ thêi th«i .
Cho hay phó tÝnh bëi trêi,
Nh÷ng ®au trong ruét, d¸m nµi ngoµi da .

 
18. V­¬ng T­êng
Ng­êi V­¬ng T­êng còng lµ ®êi TÊn,
Tñi huyªn ®­êng sím lÈn bãng xa .
MÑ sau gÆp c¶nh chua ngoa,
TiÕng giÌm thªu dÖt víi cha nh÷ng ®iÒu .
Lßng cha ch¼ng cßn yªu nh­ tr­íc,
Lßng con th­êng ch¼ng kh¸c nh­ x­a .
MÑ th­¬ng muèn b÷a sinh ng­,
Gi¸ ®«ng trêi l¹nh, b©y giê t×m ®©u ?
Trªn v¸ng ®ãng, quyÕt cÇu cho thÊy .
Cëi ¸o n»m rÐt mÊy còng vui .
Bçng ®©u v¸ng lë lµm hai,
Lý ng­ may ®­îc mét ®«i ®em vÒ .
B÷a cung cÊp mét bÒ kÝnh thuËn,
MÑ cha ®Òu ®æi giËn lµm lµnh,
Cho hay hiÕu c¶m t¹i m×nh,
DÉu tr¨m giËn, lóc h¹ t×nh còng th«i .

 
19. D­¬ng H­¬ng
TÊn D­¬ng H­¬ng míi m­êi bèn tuæi,
Cha b­íc ra h»ng ruæi theo cha .
Ph¶i khi th¨m lóc ®­êng xa,
Chót th©n tuæi t¸c tho¾t xa miÖng hïm.
§au con m¾t, hÇm hÇm næi giËn,
N¾m tay kh«ng, v¬ vÈn gi÷a ®­êng,
Hai tay chÆn däc, ®Ì ngang,
Ra tay chèng ®èi víi hæ lang mét m×nh.
Hïm m¹nh ph¶i nh¨n nanh, l¸nh gãt,
Hai cha con l¹i mét ®oµn vÒ .
Cho hay hiÕu m¹nh h¬n uy,
BiÕt cha th«i l¹i biÕt chi cã m×nh.

 
20. M¹nh T«ng
Ng« M¹nh T«ng phô th©n sím khuÊt,
Thê mÉu th©n lßng thùc kh¨ng kh¨ng.
Tuæi giµ tr»n träc, b¨n kho¨n,
Khi ®au nhí b¸t canh m¨ng nh÷ng thÌm.
Trêi ®«ng tuyÕt biÕt t×m ®©u ®­îc
Chèn tróc l©m ph¶i b­íc ch©n ®i .
Mét th©n ngåi tùa gèc tre,
¤m c©y kªu khãc, n»n n× víi c©y .
Gi÷a b×nh ®Þa phót gi©y bçng nøt,
MÊy giß m¨ng, mÆt ®Êt næi lªn,
§em vÒ ®iÒu ®Æt b÷a canh,
¡n råi bÖnh mÑ l¹i lµnh nh­ x­a .
M¨ng mïa l¹nh b©y giê míi thÊy,
§Ó vÒ sau nhí lÊy cá c©y .
Cho hay hiÕu ®éng cao dµy,
T×nh s©u còng khiÕn cá c©y còng t×nh.

 
21. Söu Kim L©u
Söu Kim L©u cã danh TÒ quèc
HuyÖn B×nh L¨ng nhËm chøc th©n d©n.
Tíi nha ch­a ®­îc mét tuÇn,
Må h«i nh­ déi, t©m thÇn th­êng ®au .
Treo Ên ruæi vã c©u buån b·,
VÒ th¨m cha, bÖnh ®· hai ngµy .
NÕm d¬ vÉn cø lêi thÇy,
Ngät ngµo ®Çu l­ìi, chua cay trong lßng.
ThÊy ch÷ d¹y: "BÖnh trung nghi khæ"
¦íc lµm sao bÖnh ®ì míi cam.
§ªm ®ªm h­íng B¾c, triÒu tam,
Xin ®em t¸nh m¹ng thay lµm th©n cha .
Lßng cÇu khÈn thÊu tßa tinh tó,
Ch÷ b×nh an vui thó ®×nh vi .
Cho hay m¶y ®éng huyÒn vi,
Thay m×nh truyÖn tr­íc cßn ghi kim b»ng.

 

 
22. D­¬ng ThÞ
D©u hä Th«i, ai b»ng D­¬ng thÞ,
Th­¬ng mÑ chång niªn kû ®· cao,
Kh«ng r¨ng, ¨n dÔ ®­îc nµo,
Ngµy ngµy lau ch¶i, ra vµo th¨m coi .
LÊy s÷a ngät thay mïi c¬m ch¸o,
MÊy n¨m trêi ch¼ng g¹o mµ no .
V× ®©u dèc d¹ thê c«,
Da måi, tãc b¹c, bèn mïa nh­ xu©n.
¥n lßng Êy kh«n phÇn b¸o l¹i,
Buæi l©m chung, nhñ víi hoµng thiªn,
Xin cho nguyÒn ®­îc nh­ nguyÒn,
D©u d©u ngµy kh¸c l¹i hiÒn nh­ d©u .
Ai nghe còng r¨n nhau hiÕu kÝnh,
Cöu Th«i gia h­ng thÞnh ®êi ®êi .
Cho hay gia kh¸nh l©u dµi,
B¸u nµo cßn b¸u h¬n ng­êi d©u ngoan.

 
23. Ch©u Thä X­¬ng
Ch©u Thä X­¬ng lµm quan Tèng ®¹i,
MÑ sinh ra b¶y tuæi l×a lßng.
Bëi v× ®Ých mÉu ch¼ng dung,
§em th©n bå liÔu b¹n cïng n­íc non.
Mu«n ngh×n dÆm mÑ con xa c¸ch
N¨m m­¬i n¨m trêi ®Êt b¬ v¬ .
Sinh con nh÷ng t­ëng cËy nhê,
C¸i th©n sung s­íng b©y giê mµ chi ?
Bá quan chøc, quyÕt ®i t×m tâi,
NÆng lêi thÒ nãi víi gia nh©n,
Th©n nµy ch¼ng gÆp tõ th©n,
Thêi liÒu sèng th¸c víi th©n cho ®µnh.

 
24. T¨ng Trùc
TriÒu Nguyªn H÷u cã thÇy T¨ng Trùc,
Lµ hä Hoµng ngåi chøc sö thÇn,
¥n vua ®· nhÑ tÊm th©n,
PhËn con, vÉn gi÷ thê th©n nh­ ngµy .
§å d¬ bÈn tù tay lau chuèt,
ViÖc tÇm th­êng ch¼ng chót ®¬n sai,
H¸ r»ng sai khiÕn kh«ng ai,
§em th©n quan träng thay ng­êi gia n« .
Chøc nh©n tö ph¶i cho cÇn khæ,
Cã mÑ cha míi cã th©n ta,
Cho hay ®¹o ch¼ng ë xa,
H·y lµm hiÕu tö míi ra trung thÇn.
BÊy nhiªu tÝch cæ nh©n vÒ tr­íc,
C¸ch ngh×n x­a nh­ t¹c mét lßng.
KÓ chi kÎ ®¹t, ng­êi cïng,
Lät lßng ai trèn khái vßng di lu©n.
Buæi c«ng h¹ c¶m th©n dµy ®éi,
Xa h­¬ng quan, gÇn câi Th¸nh HiÒn.
Tr«ng vµo nh÷ng thÑn bãng ®Ìn
Muèn l­u gia ph¹m, nªn truyÒn quèc ©m.

 

1