ΚΑΡΚΙΝΟΙ ΤΟY ΔΕΡΜΑΤΟΣ
© Κωνσταντίνος Δ. Βέρρος, 1998
Τι είναι ο καρκίνος του Δέρματος;
Είναι μία νόσος στην οποία καρκινικά (κακοήθη) κύτταρα ανευρίσκονται στις εξωτερικές στοιβάδες του δέρματος.
Το δέρμα προστατεύει το σώμα από τη ζέστη, την ακτινοβολία, τις μολύνσεις και τους τραυματισμούς. Είναι επίσης αποθήκη ύδατος, λίπους και βιτ. D. Έχει 2 κύριες στοιβάδες και αρκετά είδη κυττάρων. Η εξωτερική στοιβάδα λέγεται επιδερμίδα και περιέχει 3 ειδών κύτταρα: επίπεδα, λεπιδώδη κύτταρα στην επιφάνεια που λέγονται ακανθωτά κύτταρα, στρογγυλά κύτταρα που λέγονται κύτταρα βασικής στοιβάδας και τα μελανοκύτταρα που δίνουν το χρώμα στην επιδερμίδα. Η εσωτερική στοιβάδα λέγεται χόριο και είναι πιο παχιά, περιέχει δε αγγεία, νεύρα και ιδρωτοποιούς αδένες.
Yπάρχουν διάφοροι τύποι καρκίνου που αρχίζουν από το δέρμα. Οι πιο συχνοί είναι το Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (επιθηλίωμα) και το Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα. Το Μελάνωμα είναι ένας άλλος τύπος καρκίνου που αρχίζει από τα μελανοκύτταρα. Δεν είναι τόσο συχνός όσο οι προηγούμενοι τύποι, αλλά είναι πολύ σοβαρότερος. Στις επόμενες σειρές, λέγοντας δερματικό καρκίνο, θα εννοούμε όλους τους άλλους εκτός από το Μελάνωμα (θα αναφερθούμε ξεχωριστά σε αυτό).
Ο δερματικός καρκίνος είναι πιο συχνός σε ανοιχτόχρωμα άτομα που έχουν εκτεθεί πολύ στην ηλιακή ακτινοβολία. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε σημείο, αλλά είναι συχνότερος στις εκτεθειμένες στον ήλιο περιοχές, όπως το πρόσωπο, ο λαιμός, τα κάτω χείλη και τα χέρια.
Η εμφάνισή του, μπορεί να είναι διαφορετική κάθε φορά. Η συνηθέστερη αρχική εμφάνιση, είναι η εμφάνιση ενός μικρού "σπυριού" ή μιας πληγής που δεν επουλώνεται. Άλλες φορές υπάρχει ένα μικρό ογκίδιο, λείο, γυαλιστερό χρώματος κόκκινου ή κοκκινο-καφέ και άλλοτε μια επίπεδη κόκκινη κηλίδα με "άγρια", γεμάτη λέπι επιφάνεια. Φυσικά δεν είναι όλες οι καινούριες βλάβες του δέρματος καρκίνοι, έτσι ο δερματολόγος σας θα σας διευκρινίσει το θέμα αυτό.
'Όπως συμβαίνει και με όλους τους καρκίνους, όσο πιο γρήγορα τίθεται η διάγνωση, τόσο πιο εύκολη είναι η θεραπεία. Πολλές φορές ο γιατρός θα χρειαστεί να πάρει ένα κομματάκι από τη βλάβη για να εξεταστεί στο μικροσκόπιο. Αυτό λέγεται βιοψία και μερικές φορές γίνεται και στο γραφείο του γιατρού.
Οι περισσότεροι δερματικοί καρκίνοι είναι ιάσιμοι. Η πρόγνωση (δηλ. η πιθανότητα ίασης) και η μέθοδος της θεραπείας εξαρτώνται από το είδος του καρκίνου, το χρόνο που έχει περάσει από την εμφάνισή του και από την εξάπλωσή του.
Άλλα είδη καρκίνου που μπορεί να προσβάλλουν το δέρμα είναι το Τ-λέμφωμα και το Σάρκωμα Kaposi.
Τύποι Καρκίνου του δέρματος.
Βασικοκυτταρικό Καρκίνωμα
Είναι η πιο συχνή κακοήθεια. Εμφανίζεται συνήθως σε εκτεθειμένες στο ήλιο περιοχές του δέρματος. Συχνά εμφανίζεται σαν ένα μικρό ογκίδιο που έχει λεία, "μαργαριταροειδή" επιφάνεια με αγγεία που φαίνονται πάνω της. Άλλες φορές μοιάζει με ουλή και είναι σκληρή στην αφή. Τα βασικοκυτταρικά, επεκτείνονται στους γύρω ιστούς, αλλά σπανιότατα θα δώσουν μεταστάσεις σε άλλα όργανα.
Ακανθοκυτταρικό Καρκίνωμα
Ακανθοκυτταρικά
Καρκινώματα στο κάτω χείλος και στο
πτερύγιο του αυτιού
Και αυτό εμφανίζεται σε εκτεθειμένες στο ήλιο περιοχές του δέρματος και πιο συχνά στην άκρη της μύτης, στο μέτωπο, στο κάτω χείλος και στα χέρια. Μπορεί επίσης να εμφανισθεί σε περιοχές του δέρματος που είχαν καεί, είχαν εκτεθεί σε χημικές ουσίες ή είχαν ακτινοβοληθεί. Εμφανίζεται σαν ένα ερυθρό σκληρό ογκίδιο, σαν μια λεπιδώδης βλάβη που μπορεί να αιμορραγεί ή να σκεπάζεται από εφελκίδα. Το ακανθοκυτταρικό δίνει μεταστάσεις στους επιχώριους (τοπικούς) λεμφαδένες.
Ακτινική Yπερκεράτωση
Δεν είναι καρκίνος, αλλά είναι βλάβη που μπορεί να εξαλλαχτεί σε βασικοκυτταρικό καρκίνωμα ή σε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα σε μερικούς ασθενείς. Φαίνεται σαν μια τραχιά, ερυθρή ή καφέ πλάκα με λέπια στην επιφάνεια, συνήθως σε εκτεθειμένες στον ήλιο περιοχές.
Θεραπεία καρκίνων του δέρματος
Θεραπείες υπάρχουν για όλα τα είδη καρκίνου
Η χειρουργική αφαίρεση είναι ο πιο συχνά εφαρμοζόμενος τρόπος θεραπείας. Ο γιατρός μπορεί επίσης να αφαιρέσει τη βλάβη χρησιμοποιώντας μια από τις ακόλουθες μεθόδους:
Απόξεση και διαθερμοπηξία (απομάκρυνση της βλάβης με ένα αιχμηρό εργαλείο και καυτηριασμός).
Κρυοθεραπεία (ή κρυοχειρουργική). Με τη μέθοδο αυτή, παγώνουμε τον όγκο και τον καταστρέφουμε.
Η θεραπεία με Laser χρησιμοποιεί μια στενή δέσμη φωτός για να απομακρύνει τα καρκινικά κύτταρα.
Οι χειρουργικές μέθοδοι μπορεί να αφήσουν ουλή στο σημείο εκείνο. Ανάλογα και με το μέγεθος της βλάβης, ο γιατρός μπορεί να πάρει δέρμα από ένα άλλο σημείο του σώματος και να το μεταμοσχεύσει στο σημείο από το οποίο αφαιρέθηκε ο όγκος. Το κομμάτι αυτό λέγεται δερματικό μόσχευμα.
Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιεί ακτίνες X για να σκοτωθούν τα καρκινικά κύτταρα και να συρρικνωθούν οι όγκοι.
Η χημειοθεραπεία είναι η χρησιμοποίηση φαρμάκων για να σκοτωθούν τα καρκινικά κύτταρα. Ειδικότερα στους καρκίνους του δέρματος (μιλάμε πάντα για τα ακανθοκυτταρικά και τα βασικοκυτταρικά καρκινώματα), η χημειοθεραπεία εφαρμόζεται με τη μορφή κρέμας (τοπική χημειοθεραπεία). Όταν η χημειοθεραπεία γίνεται με χάπια ή ενέσεις λέγεται συστηματική.
Yπάρχουν και άλλες μορφές θεραπείας που εφαρμόζονται και δεν θα τις αναφέρουμε εδώ.
Θεραπεία ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου
Το είδος της θεραπείας εξαρτάται από τον τύπο και το στάδιο της νόσου, την ηλικία και τη γενικότερη κατάσταση της υγείας.
Θεραπευτικές επιλογές για το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα
Χειρουργική αφαίρεση
Καταστροφή με διαθερμοπηξία (τείνει να εγκαταλειφθεί)
Κρυοπηξία (μεγάλο της πλεονέκτημα η ευκολία για τον γιατρό και για τον ασθενή)
Ακτινοβολίες
Θεραπεία με Laser
Τοπική χημειοθεραπεία
Φωτοδυναμική θεραπεία
Με οποιαδήποτε μέθοδο όμως κι αν γίνει η αφαίρεση, πάντα υπάρχει η πιθανότητα της υποτροπής και έτσι θα πρέπει να παρατηρείτε κανονικά το δέρμα σας για τυχόν επανεμφάνιση (υποτροπή) του όγκου.
Θεραπευτικές επιλογές για το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα
Χειρουργική αφαίρεση
Καταστροφή με διαθερμοπηξία (τείνει να εγκαταλειφθεί)
Κρυοπηξία
Ακτινοβολίες
Θεραπεία με Laser
Τοπική χημειοθεραπεία
Τα περί υποτροπής ισχύουν και εδώ.
Θεραπευτικές επιλογές για την ακτινική υπερκεράτωση
Τοπική χημειοθεραπεία
Κρυοθεραπεία
Διαθερμοπηξία
Laser
Θεραπευτικές επιλογές για το υποτροπιάζον καρκίνωμα
Οποιαδήποτε από τις προηγούμενες θεραπείες, ή συνδυασμός τους.