© Κωνσταντίνος Δ. Βέρρος, 1998
Τι είναι ο Ερπης των γεννητικών οργάνων;
Είναι μια συνηθισμένη λοίμωξη, που οφείλεται σε ιό και μεταδίδεται κυρίως με την σεξουαλική επαφή. Στους περισσότερους ανθρώπους συνήθως υποτροπιάζει και μερικές φορές είναι επώδυνη κατάσταση για την οποία υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία. Γενικά δεν απειλεί τη ζωή και δεν έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία του ασθενούς. Οποιοσδήποτε έχει ενεργό σεξουαλική ζωή, διατρέχει τον κίνδυνο να κολλήσει τον έρπη, ανεξάρτητα από φύλο, φυλή ή κοινωνική τάξη.
Πως κόλλησε έρπη ο σύντροφός μου;
Το είδος της σεξουαλικής επαφής με την οποία μπορεί να μεταδοθεί ο έρπης, είναι η κολπική, πρωκτική αλλά και στοματογεννητική πράξη. Εάν ο σύντροφός σας έχει έρπη, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν σας είναι «πιστός». Τον ιό μπορεί να του τον έχετε μεταδώσει και εσείς. Πολλοί άνθρωποι (80%) είναι φορείς του ιού και δεν το ξέρουν γιατί δεν έχουν κανένα σύμπτωμα. Μπορεί επίσης να τον έχει κολλήσει και από κάποιον άλλο σεξουαλικό σύντροφο, ακόμα και πολλά χρόνια πριν. Ο ιός μπορεί να παραμείνει αδρανής στον οργανισμό όλο αυτό το διάστημα και ξαφνικά να ενεργοποιηθεί.
Ο ασθενής την πρώτη φορά, νοιώθει αδιαθεσία και μπορεί να έχει πυρετό, πονοκεφάλους, μυϊκούς και σκελετικούς πόνους καθώς και ερεθισμό στα γεννητικά όργανα. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να κρατήσουν αρκετές μέρες. Στο διάστημα αυτό ή μετά από αυτό, εμφανίζονται κόκκινες περιοχές στα γεννητικά όργανα που συνήθως εξελίσσονται σε μικρές πληγές ή φυσαλίδες που πονάνε. Με την πάροδο του χρόνου, ξεραίνονται και εξαφανίζονται. το πρώτο αυτό επεισόδιο σε μερικά άτομα που δεν θα λάβουν θεραπεία, μπορεί να διαρκέσει μέχρι και 3 εβδομάδες.
Μπορεί να επανεμφανιστούν τα συμπτώματα;
Ναι, πότε - πότε. Αυτό συμβαίνει γιατί άπαξ και ο ιός εγκατασταθεί στον οργανισμό, παραμένει εφ΄ όρου ζωής. Τον περισσότερο καιρό παραμένει ανενεργός, αλλά κάθε τόσο, επαναδραστηριοποιείται και προκαλεί καινούριο επεισόδιο. Κάθε οργανισμός είναι διαφορετικός. Μερικοί άνθρωποι δεν έχουν ποτέ υποτροπή. Αλλοι έχουν αρκετές φορές το χρόνο. Όμως οι υποτροπές είναι συνήθως λιγότερο σοβαρές και διαρκούν λιγότερο από το πρώτο επεισόδιο. Ορισμένα γεγονότα ή καταστάσεις «πυροδοτούν» την εμφάνιση νέου επεισοδίου, όπως π.χ το stress στη δουλειά ή το σπίτι, η κούραση, ο τραυματισμός κατά την σεξουαλική επαφή, ή άμεση έκθεση στον ήλιο, η έμμηνος ρύση και η κακή γενική κατάσταση της υγείας. Εάν τα επεισόδια είναι συχνά ή σοβαρά και δημιουργούν άγχος και στεναχώρια στον ασθενή, τότε θα χρειαστεί κατασταλτική θεραπεία η οποία προλαμβάνει ή ελαττώνει τις υποτροπές.
Τι μπορούμε να κάνουμε σαν ζευγάρι για να μην κολλήσει ο ένας τον άλλο;
Εάν ληφθούν οι κατάλληλες προφυλάξεις, η πιθανότητα να μεταδοθεί ο ιός στον σύντροφο, είναι πολύ μικρές. Ο έρπητας των γεννητικών οργάνων δεν σημαίνει απαραίτητα αποχή από το sex ή ελαττωμένη απόλαυσή του. Ο κίνδυνος μετάδοσης μειώνεται με τη χρήση προφυλακτικού. Επειδή ο ιός πιθανόν μεταδίδεται κατά το χρόνο που διαρκεί το επεισόδιο, πολλά ζευγάρια αποφεύγουν την επαφή ή χρησιμοποιούν προφυλακτικό. Η περίοδος αυτή περιλαμβάνει το χρόνο από τη στιγμή εμφάνισης των πρώτων προειδοποιητικών συμπτωμάτων (τσιμπήματα, κάψιμο στα γεννητικά όργανα), μέχρι την εξαφάνιση και της τελευταίας πληγής. Δυστυχώς και τον υπόλοιπο χρόνο, ο κίνδυνος μετάδοσης ίσως υπάρχει ακόμα κι έτσι, η τελική απόφαση θα ληφθεί και από τους δυο σας : μπορείτε να χρησιμοποιείτε προφυλακτικό συνεχώς ή μόνο όταν υπάρχουν τα σημάδια της μόλυνσης. Εάν ένας από τους δύο έχει έρπητα στο στόμα, να αποφύγετε τον στοματικό έρωτα, γιατί ο ιός μπορεί να μεταδοθεί από το στόμα στα γεννητικά όργανα. Ο ιός δεν μεταδίδεται με τα ποτήρια, τις πετσέτες, το μπάνιο ή τα καθίσματα της τουαλέτας.
Έχω συχνά επεισόδια που με ταλαιπωρούν. Τι μπορεί να γίνει;
Δύο είναι οι λύσεις:
1. Η «επεισοδιακή» θεραπεία. Είναι η θεραπεία κάθε υποτροπής με το φάρμακο και που συνήθως διαρκεί 5 ημέρες. Η θεραπεία αυτή γίνεται όσο το δυνατόν γρηγορότερα, με τα πρώτα συμπτώματα που κινούν την υποψία ότι θα εμφανιστεί ο έρπης, αλλιώς δεν έχει νόημα. Το μειονέκτημα είναι ότι δεν μειώνεται ο αριθμός των υποτροπών και δεν έχει πρακτική σημασία σε άτομα που δεν έχουν αυτά τα πρώτα συμπτώματα (τσιμπήματα, κάψιμο κλπ) ώστε να αρχίσουν έγκαιρα τη θεραπεία.
2. Η «κατασταλτική» θεραπεία. Το φάρμακο χορηγείται καθημερινά, σε μικρότερη δόση, για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Με αυτή τη θεραπεία προλαμβάνεται ή ελαττώνεται ο αριθμός των υποτροπών, αλλά και όταν αυτές συμβούν, είναι λιγότερο σοβαρές και διαρκούν λίγο χρόνο. Οι περισσότεροι ασθενείς που δοκίμασαν και τις δύο λύσεις, δήλωσαν ότι προτιμούν την κατασταλτική θεραπεία. Eαν βρίσκετε τη συχνότητα των εξάρσεων βασανιστική ή σας έχουν κουράσει ψυχολογικά, πείτε το στον γιατρό σας και συζητείστε για την δεύτερη αυτή λύση.
Μπορεί ο Έρπητας των γεννητικών οργάνων να βλάψει τα μωρά κατά την εγκυμοσύνη ή και μετά από αυτή;
Υποτροπές κατά τη διάρκεια της κύησης, δεν φαίνεται να είναι βλαβερές για το έμβρυο, αν και οι πρωτοπαθείς λοιμώξεις μερικές φορές δημιουργούν προβλήματα. Αν υπάρχει ενεργός λοίμωξη τις ημέρες που αναμένεται ο τοκετός, υπάρχει κίνδυνος να μολυνθεί το νεογνό κατά τη γέννησή του. Ο κίνδυνος είναι ουσιώδης όταν η λοίμωξη εμφανίζεται πρώτη φορά στη μητέρα (πρωτολοίμωξη). Αν πρόκειται απλά για μια ακόμη υποτροπή, τότε ο κίνδυνος είναι ελάχιστος, αλλά υπάρχει ακόμη. Η λοίμωξη του νεογνού μπορεί να είναι σοβαρή και να απειλήσει τη ζωή του. Πολλοί μαιευτήρες κάνουν καισαρική εάν δουν έρπητα, ιδίως εάν οι εξελκώσεις εντοπίζονται κοντά στην είσοδο του κόλπου. Είναι σημαντικό λοιπόν να πείτε στο γυναικολόγο σας ότι έχετε έρπητα των γεννητικών οργάνων.