© Κωνσταντίνος Δ. Βέρρος, 2003
Ο Ομαλός Λειχήνας είναι μια μάλλον σπάνια νόσος που προσβάλλει το δέρμα και τους βλεννογόνους (στόμα, γεννητικά όργανα). Εμφανίζεται στο 1% του πληθυσμού.
Ο Λειχήνας ΔΕΝ μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Δεν είναι μορφή καρκίνου, δεν φαίνεται να είναι κληρονομικό νόσημα και ούτε έχει σχέση με τροφικές «αλλεργίες».
ΕΙΝΑΙ μια φλεγμονώδης νόσος, αγνώστου αιτιολογίας. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις λειχήνα που στην ουσία είναι αλλεργικές αντιδράσεις σε καρδιολογικά φάρμακα ή σε φάρμακα για την αρθρίτιδα. Στις περιπτώσεις αυτές, η διακοπή της χορήγησης αυτών των φαρμάκων έχει σαν αποτέλεσμα την ίαση της νόσου σε λίγες εβδομάδες. Μερικοί ασθενείς μπορεί να έχουν και Ηπατίτιδα C και ο δερματολόγος μπορεί να σας δώσει να κάνετε εξέταση αίματος για αυτήν. Το νόσημα προσβάλλει εξίσου άνδρες και γυναίκες, συνήθως μέσης ηλικίας.
Ομαλός Λειχήνας Δέρματος
Χαρακτηρίζεται από ερυθρο-ιώδεις, επίπεδες και συνήθως πολύ κνησμώδεις βλατίδες. Μπορεί να εντοπίζονται οπουδήποτε στο σώμα, αλλά προτιμούν ιδιαίτερα την καμπτική επιφάνεια των καρπών και την περιοχή των αστραγάλων. Άλλες συνηθισμένες εντοπίσεις είναι η οσφύς, λαιμός, κνήμες, γεννητικά όργανα και σε σπάνιες περιπτώσεις το τριχωτό της κεφαλής και τα νύχια. Μερικές φορές, στις κνήμες, μπορεί να σχηματίζουν παχιές πλάκες. Σπάνια εκδήλωση είναι και οι φυσαλίδες. Παρόλο που η κλινική εικόνα του λειχήνα είναι αρκετά εύκολο να διαγνωσθεί από έναν δερματολόγο, μερικές φορές μπορεί να χρειασθεί να γίνει και βιοψία.
Άλλες φορές προκαλεί ελάχιστα προβλήματα και δεν χρειάζεται θεραπεία, ενώ άλλοτε είναι έντονα κνησμώδης.
Οι περισσότερες περιπτώσεις διαρκούν περί την διετία, ενώ δε ιώνται οι βλάβες, αφήνουν μελάγχρωση στο δέρμα που τελικά υποχωρεί με τον καιρό.
Περίπου ένας στους πέντε θα επανεμφανίσει και δεύτερο επεισόδιο της νόσου.
Θεραπευτικά, γίνονται προσπάθειες μιας και ο λειχήνας δεν έχει μια στανταρισμένη θεραπεία, να ανακουφισθεί ο ασθενής από τον κνησμό και να βελτιωθεί αισθητικά η εμφάνιση του νοσούντος δέρματος, μέχρι η νόσος να υποχωρήσει.
Η πιο συχνή λύση περιλαμβάνει τη χρήση τοπικά κορτιζονούχων κρεμών και αντιισταμινικών από το στόμα. Πιο σοβαρές περιπτώσεις, αντιμετωπίζονται με άλλες πιο δυνατές θεραπείες (κορτιζόνη από το στόμα, PUVA, μετρονιδαζόλη, κυκλοσπορίνη, κ.ά.).
Όπως και με τις περισσότερες δερματοπάθειες, πρέπει να δείξετε υπομονή και να ακολουθείτε τις οδηγίες του δερματολόγου σας. Προσέχετε επίσης να μην τραυματίζετε το δέρμα σας, μιας και ο λειχήνας έχει την τάση να εμφανίζεται στο τραυματισμένο δέρμα.
Ομαλός Λειχήνας του
στοματικού βλεννογόνου
Προσβάλλει συχνότερα την έσω επιφάνεια των παρειών, τα ούλα και τη γλώσσα. Είναι πιο δύσκολος στην αντιμετώπισή του και διαρκεί περισσότερο από αυτόν του δέρματος. Ευτυχώς, οι περισσότερες περιπτώσεις δεν δημιουργούν παρά ελάχιστα προβλήματα. To 20% των ασθενών αυτών παρουσιάζει και λειχήνα στο δέρμα του.
Τυπικά εμφανίζεται με ένα «δίκτυο» από λεπτές άσπρες γραμμές και στίγματα. Ανακαλύπτονται συνήθως από οδοντίατρους σε ελέγχους ρουτίνας. Δυστυχώς, υπάρχουν και πιο σοβαρές μορφές με επώδυνες ελκώσεις. Πιο συχνά εδώ απαιτείται η βιοψία για την επιβεβαίωση της διάγνωσης, ενώ ο δερματολόγος μπορεί να θέλει να βεβαιωθεί ότι οι βλάβες δεν οφείλονται σε μύκητες ή μια άλλη λοίμωξη. Υπάρχουν περιπτώσεις με βλάβες τύπου λειχήνα που στην ουσία είναι αλλεργικές αντιδράσεις στα οδοντιατρικά υλικά που όταν επιβεβαιωθούν θα πρέπει να τα αφαιρέσει ο οδοντίατρος.
Η θεραπείες
είναι συμπτωματικές. Όταν δεν υπάρχει πόνος ή κάψιμο, δεν είναι απαραίτητη και η
θεραπεία. Σε σοβαρότερες και με συμπτώματα περιπτώσεις, εφαρμόζονται τοπικές ή και
συστηματικές θεραπείες. Οι επισκέψεις επίσης σε οδοντίατρο για καθαρισμούς
κρίνονται απαραίτητες 2 φορές το χρόνο.
Ομαλός Λειχήνας των
γεννητικών οργάνων
Περίπου το 20% των γυναικών με στοματικό λειχήνα, θα έχουν και βλάβες στα γεννητικά όργανα. Τα συμπτώματα μπορεί να μην υπάρχουν ή να είναι ήπια ή να υπάρχουν ερυθρές περιοχές και εξελκώσεις που πονάνε, ιδιαίτερα κατά τη σεξουαλική επαφή.
Ο Λειχήνας των γεννητικών οργάνων προσβάλλει πολύ σπανιότερα τους άνδρες από τις γυναίκες.
Υπάρχει κάποιος άλλος
κίνδυνος;
Ασθενείς με στοματικές βλάβες έχουν ελαφρά αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο της στοματικής κοιλότητας. Για το λόγο αυτό, συνιστάται η διακοπή του καπνίσματος και της χρήσης οινοπνεύματος.
Επισκέπτεστε
τον δερματολόγο σας 2 φορές το χρόνο για έλεγχο.
Τροφές όπως μπαχαρικά, εσπεριδοειδή, ντομάτες και σάλτσες, καφεϊνούχα όπως καφές, κόκα-κόλα, τσάι και «τραγανιστές» τροφές όπως τοστ και τσιπς, μπορεί να επιδεινώσουν τη νόσο, ιδιαίτερα αν υπάρχουν εξελκώσεις στη στοματική κοιλότητα.
Προσβολή Νυχιών
Σε αρκετές περιπτώσεις τα νύχια προσβάλλονται, συχνά λίγα, αλλά ενίοτε και όλα.
Τα νύχια εμφανίζουν επιμήκεις γραμμώσεις, λεπταίνουν, ξεφλουδίζουν και σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να καταστραφούν προσωρινά ή και μόνιμα.
Προσβολή τριχωτού (Θυλακικός
Λειχήνας)
Εμφανίζεται
με ερυθρότητα, ερεθισμό και ενίοτε μόνιμη αλωπεκία.
Διάφορα
Ο Λειχήνας είναι σταθερός: η σοβαρότητα και η έκτασή του, σπάνια αλλάζει μετά τους 2 μήνες.
Θεωρείται από πολλούς σαν αυτοάνοσο νόσημα, πράγμα που σημαίνει ότι τα λευκά αιμοσφαίρια που αμύνονται έναντι των μικροβίων, αρχίζουν να «επιτίθενται» σε φυσιολογικά κύτταρα του δέρματος, των βλεννογόνων, των τριχών και των νυχιών.