ΛΕYΚΗ
© Κωνσταντίνος Δ. Βέρρος, 1998
Εισαγωγή
Είναι μια νόσος του δέρματος στην οποία καταστρέφεται το χρώμα του δέρματος και εμφανίζονται άσπρες κηλlιδες ή πλάκες. Μπορεί να προσβληθεί οποιοδήποτε μέρος του σώματος.
Σε ποιους εμφανίζεται η Λεύκη;
Η Λεύκη προσβάλλει περίπου το 1-2% του πληθυσμού. Περίπου οι μισοί από αυτούς την εμφανίζει πριν την ηλικία των 20 ετών. Στο 1/5 από αυτούς υπάρχει και κάποιο μέλος της οικογένειάς τους με το ίδιο πρόβλημα. Η Λεύκη είναι καθαρά ένα αισθητικό πρόβλημα και οι ασθενείς δεν έχουν άλλα προβλήματα υγείας.
Πως καθορίζεται το χρώμα του δέρματος;
Η μελανίνη είναι μια χρωστική του δέρματος που καθορίζει το χρώμα του δέρματος, των μαλλιών και των ματιών, παράγεται δε από ειδικά κύτταρα που λέγονται μελανοκύτταρα. εάν τα κύτταρα αυτά καταστραφούν ή δεν μπορούν να σχηματίσουν μελανίνη, τότε το χρώμα του δέρματος γίνεται άσπρο.
Που οφείλεται η Λεύκη;
Η λεύκη οφείλεται στην εξαφάνιση των μελανοκυττάρων από το δέρμα. Η αιτιολογία είναι κατά βάσιν άγνωστη, αλλά υπάρχουν 4 κύριες θεωρίες για αυτό:
1. Νευρικά κύτταρα που δεν λειτουργούν σωστά, παράγουν τοξικές ουσίες που βλάπτουν τα μελανοκύτταρα.
2. Το ίδιο το ανοσολογικό σύστημα του οργανισμού, καταστρέφει τα μελανοκύτταρα. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η χρωστική καταστρέφεται καθώς ο οργανισμός "απαντά" σε μια ουσία που τη θεωρεί ξένη προς αυτόν.
3. Τα μελανοκύτταρα αυτοκαταστρέφονται. Ενώ η χρωστική σχηματίζεται, τοξικά υποπροϊόντα παράγονται και καταστρέφουν τα μελανοκύτταρα.
4. Λόγω μιας γενετικής ανωμαλίας, τα μελανοκύτταρα γίνονται ευαίσθητα σε βλάβες.
Πως εξελίσσεται η Λεύκη;
Η πορεία και η σοβαρότητα της νόσου διαφέρουν σε κάθε άτομο. Τα ανοιχτόχρωμα άτομα συνήθως αντιλαμβάνονται τη διαφορά κατά τους θερινούς μήνες, οπότε και μαυρίζει το γύρω δέρμα, ενώ τα σημεία με τη λεύκη, παραμένουν λευκά. Μόνο σε μελαχρινά άτομα η λεύκη φαίνεται έντονα όλο το χρόνο. Σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις, η λεύκη μπορεί να εξαπλωθεί σε όλο σχεδόν το σώμα. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει αν θα συμβεί αυτό ή ποια θα είναι η πορεία της νόσου.
Σπάνια, η λεύκη θα αυτοϊαθεί.
Yπάρχει θεραπεία;
Μερικές φορές είναι καλύτερα να μη γίνει καμιά θεραπευτική προσπάθεια ειδικά στα ανοιχτόχρωμα άτομα που με συνεχή χρήση αντηλιακών επιτυγχάνουν να μη μαυρίζει το υπόλοιπο δέρμα και έτσι η λεύκη περνά απαρατήρητη.
Το λευκό δέρμα της λεύκης είναι απροστάτευτο από τον ήλιο και παθαίνει εύκολα έγκαυμα. Στο ακάλυπτο από ρούχα δέρμα με λεύκη, θα πρέπει να εφαρμόζεται συχνά ένα αντηλιακό με υψηλό (>15) δείκτη προστασίας.
Η κάλυψη των βλαβών με make-up και σκευάσματα που σκουραίνουν προσωρινά το δέρμα, είναι ασφαλείς μέθοδοι αντιμετώπισης του προβλήματος, συχνά με εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Σε ότι αφορά τα φάρμακα, οι κορτιζονούχες κρέμες μπορεί να δώσουν αποτελέσματα σε περιορισμένης εκτάσεως βλάβες. Χρησιμοποιούνται και σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες. Να τις χρησιμοποιείτε μόνο σύμφωνα με τις οδηγίες του δερματολόγου σας και όχι ανεξέλεγκτα, γιατί η αλόγιστη χρήση τους έχει και παρενέργειες.
Η PUVA είναι μια θεραπεία πολύ καλή στην οποία γίνεται συνδυασμός λήψεως ενός χαπιού και εκθέσεως στο φως ειδικών λαμπών με υπεριώδη ακτινοβολία UVA. Το χάπι, που λέγεται ψωραλένιο, κάνει το δέρμα πολύ ευαίσθητο στην ακτινοβολία. Χρειάζεται ειδικός ιατρικός εξοπλισμός γι αυτή τη θεραπεία. Όταν η λεύκη είναι περιορισμένη σε έκταση, το ψωραλένιο μπορεί να εφαρμοστεί και τοπικά με τη μορφή υγρού. Η θεραπεία με PUVA μας δίνει 50-70% πιθανότητες να ξαναμαυρίσει το δέρμα στο πρόσωπο, κορμί, βραχίονες και μηρούς. Χρειάζονται συνήθως 2 συνεδρίες την εβδομάδα επί ένα χρόνο για να έχετε καλά αποτελέσματα. Οι παρενέργειες της θεραπείας αυτής περιλαμβάνουν συνήθως εγκαύματα. Σε πολύ μακροχρόνιες θεραπείες μπορεί να εμφανιστούν φακίδες ενώ υπάρχει και αυξημένος κίνδυνος δερματικού καρκίνου. Επειδή τα ψωραλένια κάνουν και τα μάτια ευαίσθητα στο φως, ο ασθενής θα πρέπει να φορά ειδικά γυαλιά κατά τη θεραπεία μέχρι και 12 ώρες μετά. Αν δεν ληφθούν τα μέτρα αυτά, υπάρχει κίνδυνος εμφάνισης καταρράκτη. Η PUVA δεν συνιστάται σε παιδιά ηλικίας κάτω των 9 ετών, στις έγκυες και στις θηλάζουσες ή σε ορισμένες άλλες περιπτώσεις.
Η μεταμόσχευση υγιούς δέρματος στις λευκές περιοχές γίνεται σε πολύ εξειδικευμένα κέντρα και είναι μέθοδος χρήσιμη σε μια πολύ μικρή ομάδα ασθενών. Γενικώς, δεν δίνει τέλεια αποτελέσματα.
Σε μερικούς ασθενείς με μεγάλη έκταση των βλαβών, η πιο πρακτική θεραπεία είναι ο αποχρωματισμός των λίγων σκούρων περιοχών που έχουν απομείνει. Έτσι επιτυγχάνεται ομοιόμορφο χρώμα σε όλο το δέρμα. Αυτό γίνεται με μια ουσία που λέγεται μονοβενζυλαιθέρας της υδροκινόνης. Η θεραπεία διαρκεί περίπου ένα χρόνο και η απομάκρυνση της χρωστικής είναι μόνιμη.
Η Βιταμινοθεραπεία εφαρμόζεται σε διάφορα σχήματα από κάποιους ιατρούς με καλά αποτελέσματα μερικές φορές.
Η θεραπεία της Λεύκης στα παιδιά
Στα παιδιά δεν κάνουμε συνήθως επιθετική θεραπεία. Η καλύτερη αντιμετώπιση συνίσταται στη χρήση αντηλιακών και καλυπτικών make-up. Τοπικά οι κορτιζονούχες κρέμες χρησιμοποιούνται με την επίβλεψη δερματολόγου. Η PUVA δεν ενδείκνυται σε ηλικίες κάτω των 9 ετών.
Yπάρχει τελικά θεραπεία για τη Λεύκη;
Προς το παρόν, τα ακριβή αίτια της νόσου δεν είναι γνωστά και έτσι όλες η θεραπείες είναι συμπτωματικές. Η έρευνες όμως συνεχίζονται και ελπίζουμε ότι θα βρεθούν νέες θεραπείες, πιο αποτελεσματικές.