โรงพยาบาลค่ายสุรนารี จังหวัดนครราชสีมา เป็นโรงพยาบาลในสังกัดกระทรวงกลาโหม ขนาดประมาณ 350 เตียง จำนวนผู้ป่วยนอกเฉลี่ย 500 คน / วัน เภสัชกร 6 คน ช่วยราชการ 3 คน เจ้าหน้าที่แผนกฯ รวม 47 คน การแบ่งโครงสร้างขององค์กร (กองเภสัชกรรม) แตกต่างจากโรงพยาบาลรัฐในส่วนพลเรือน มีการแบ่งงานออกเป็น 5 แผนก คือ แผนกเภสัชกรรมผู้ป่วยนอก แผนกเภสัชกรรมผู้ป่วยใน แผนกเภสัชกรรมหัตถการ แผนกส่งกำลังสายแพทย์ และแผนกซ่อมบำรุงเวชภัณฑ์ (เวชภัณฑ์ในความหมายทางการทหารหมายถึงพัสดุ หรือครุภัณฑ์ทางการแพทย์ ไม่ได้รวมถึงยา) เภสัชกรเป็นหัวหน้างานใน 3 สายยกเว้น แผนกส่งกำลังฯ และซ่อมบำรุงเวชภัณฑ์ กองเภสัชกรรมให้บริการสำหรับผู้ป่วยในครอบคลุมทุกวัน แผนกเภสัชกรรมผู้ป่วยนอกให้บริการครอบคลุม 24 ชั่วโมง โดยเภสัชกรขึ้นปฏิบัติงานทุกวัน ๆ ละ 8 ชั่วโมง

1. การพัฒนาตัวบ่งชี้คุณภาพที่ชัดเจนเพิ่มเติมสำหรับกระบวนการติดตามการปฏิบัติงาน (monitoring) โดยเน้นการติดตามกระบวนการและส่วนที่เป็นผลลัพธ์โดยตรงของกิจกรรม เช่น ประสิทธิผลการบริการเวชภัณฑ์ (สำหรับหน่วยเบิก) ภายในเวลาที่กำหนด (แทนระยะเวลาการได้รับการจ่ายยาเวชภัณฑ์ฯ) อัตราการปลดเปลื้องการค้างจ่ายยา (ภายในเวลาที่กำหนด) อัตราการสั่งใช้ยาตามเกณฑ์ที่กำหนด (กิจกรรม DUE)
2. การจัดกลุ่มแฟ้มคุณภาพที่ลดการกระจายลงไปในแต่ละแผนก ให้เกิดแฟ้มคุณภาพเพื่อการติดตามตัวบ่งชี้และการดำเนินการแก้ไขแยกออกจากส่วนที่เป็นข้อมูลดำเนินการที่สนับสนุน เพื่อให้ง่ายต่อการบริการและการติดตามความก้าวหน้า
3. ความเป็นไปได้ในการเพิ่มอัตราเภสัชกรเนื่องจากการพัฒนากิจกรรมคุณภาพหลายมาตรฐานมีความจำเป็นที่จะต้องปฏิบัติโดยผู้ปฏิบัติวิชาชีพ และจำนวนที่มีอยู่ในปัจจุบันหากเทียบเคียงกับโรงพยาบาลของกระทรวงสาธารณสุขในระดับเดียวกันจะมีจำนวนที่น้อยกว่าเกือบร้อยละ 40-50

1. การเผยแพร่ข้อมูลด้านยาที่เอื้อต่อการนำไปใช้และลดปัญหาด้านความคลาดเคลื่อนในการบริหาร เช่น ความคงตัวของยาฉีด แนวทางการบริหารยาที่ให้เข้าหลอดเลือด ยาที่ไม่สามารถผสมร่วมกันในกระบอกฉีดยาหรือในสารละลายเดียวกัน หรือยาที่ต้องบริหารไม่เร็วกว่าเวลาที่กำหนด โดยในระยะแรกอาจเริ่มดำเนินการจากกลุ่มที่สำคัญร่วมกัน เช่นยากลุ่มเฝ้าระวังในโครงการที่เกี่ยวข้อง อาทิ โครงการประเมินความเหมาะสมของการสั่งใช้ยา โครงการเฝ้าระวังอาการอันไม่พึงประสงค์ ทั้งนี้เพื่อให้การเฝ้าระวังยากลุ่มดังกล่าวครอบคลุมได้กว้างขวางขึ้น
2. การดำเนินการเพื่อให้เกิดความต่อเนื่องในการนำเสนอข้อมูลในคณะกรรมการเภสัชกรรมและการบำบัด

ระบบการเฝ้าระวังอาการอันไม่พึงประสงค์จากยาพบว่ามีการกำเนินการในสักษณะของสหสาขาวิชาชีพ โดยแพทย์เป็นผู้กรอกรายการลงในใบรายงานด้วยตนเองโดยเฉพาะในส่วนที่เกี่ยวข้องกับการประเมินอาการ ความรุนแรง

มีการดำเนินการประเมินการสั่งใช้ยาตามเกณฑ์ที่กำหนด (DUE) โดยเริ่มดำเนินการในยา 6 ขนานที่อยู่ในบัญชี ง. ตามบัญชียาหลักแห่งชาติ โดยมีการประเมินในสองส่วนคือส่วนที่เกียวข้องกับแพทย์โดยตรงและส่วนที่เกี่ยวข้องกับเภสัชกรพบรูปแบบการดำเนินการในลักษณะของกรรมการด้วยสหสาขาวิชาและหลักฐานการดำเนินการที่ต่อเนื่องมาช่วงระยะหนึ่ง

เริ่มมีการกำเนินการให้หารปรึกษาผู้ป่วยก่อนกลับบ้านตามเกณฑ์ที่กำหนด (6 กลุ่มได้แก่ กลุ่มสูงอายุ เด็ก ผู้ที่ได้รับยามากกว่า 6 ขนาน ผู้ป่วยที่ได้รับยาที่มีการสั่งรักษาเป็น course เช่น วัณโรค ยาที่มีวิธีใช้พิเศษ ผู้ป่วยที่อ่านหนังสือไม่ออก)

การดำเนินการในส่วนที่เกี่ยวข้องกับการเฝ้าระวังอันตรกิริยายังไม่เป็นรูปธรรม

โอกาสพัฒนา

1. การวิเคราะห์ข้อมูล DUE ที่มีการดำเนินการมาช่วงระยะเวลาหนึ่งเพื่อประเมินกระบวนการและเป็นการป้อนข้อมูลย้อนกลับ

2. เภสัชกรควรดำเนินการในส่วนของการประเมินที่สองของแบบประเมิน DUE ให้ครอบคลุมและครบถ้วนตามเงื่อนไขผู้ป่วยแต่ละราย และเน้นความสอดคล้องการดำเนินการทั้งในส่วน OPD และ IPD

3. ประสารเพื่อให้เกิดความชัดเจนของการประเมินความน่าจะเป็นหรือความสัมพันธ์ของากรเกิดอาการไม่พึงประสงค์ที่เกิดขึ้น เพื่อให้การระบุน่าเชื่อถือเพิ่มขึ้น และให้เป็นข้อมูลโรงพยาบาล

4. ปรับการดำเนินการในเรืองอันตรกิริยาต่อกันของยา (Drug Interaction) โดยปฏิบัติในลักษณะที่เป็นทีมสหสาขา โดยดำเนินการในลักษณะของกรรมการคล้ายคลึงกับ DUE และเริ่มจากการเฝ้าระวังเป็นบางกลุ่มที่กำหนดร่วมกัน โดยอาจพิจารณาจากการศึกษา ข้อมูลย้อนกลับหรือกลุ่มที่สนใจ กำหนดแนวทางการปฏิบัติที่เป็นรูปธรรม คำนึงถึงความสำคัญทางคลินิกและโอกาสที่เป็นไปได้ในแต่ละราย

5. ในการตรวจรับยา ควรพิจารณาใบวิเคราะห์ยาทุกรุ่นที่มีการตรวจรับเพื่อเป็นการประกันคุณภาพ

สำหรับการสำรองยาบนหอผู้ป่วยพบว่ามีการกำหนดรายการที่ชัดเจนและมูลค่า จากการสุ่มตรวจสอบหอผู้ป่วยศัลยกรรมพบว่ามีการสำรองเฉพาะยาฉีดประมาณ 15 รายการ และแต่ละรายการมีปริมาณตั้งแต่ 1-5 หน่วย พบรูปธรรมของการดำเนินการเพื่อให้หยิบยาก่อนหลัง และพบการควบคุมป้องกันยาที่จำเป็นต้องเก็บพ้นแสงทั้งในส่วนของจุดบริการและในคลังยาใหญ่ มีการกำหนดยาฉุกเฉินที่ต้องเฝ้าระวังเป็นพิเศษในหน่วยบริการผู้ป่วยทุกหน่วยของกองเภสัชกรรม

การดำเนินการที่เป็นรูปธรรมอีกประการหนึ่งคือการจัดซื้อยาที่อยู่ในลักษณะของแผงบรรจุสำเร็จเป็นส่วนมาก ทั้งนี้มีผลให้ยาคงสภาพเพิ่มขึ้นภายหลังการส่งมอบแก่ผู้รับบริการ

พบรูปธรรมการดำเนินการที่ชัดเจนสำหรับการกระจายยาเคมีบำบัดในระบบที่แตกต่างจากยาทั่วไปตลอดจนแนวทางปฏิบัติเมื่อเกิดปัญหาการตกแตก

1. การดำเนินการประสานให้หอผู้ป่วยส่งสำเนาคำสั่งใช้ยาครบทุกราย
2. แพทย์ควรเป็นผู้เขียนรายการยาเสพติด และจำนวนในใบ ยส. 5 ด้วยตนเอง การแก้ไขจำนวนควรเป็นแพทย์ เนื่องจากเป็นยากลุ่มสำคัญ
3. ดำเนินการกำหนดกลุ่มยาสำคัญที่เภสัชกรควรเป็นผู้ส่งมอบเอง เพื่อให้เกิดแนวทางที่ชัดเจนและคำนึงถึงผลที่อาจเกิดขึ้นกับผู้ป่วยเป็นสำคัญเพื่อความชัดเจนในการส่งมอบยาระหว่างเภสัชกรและเจ้าหน้าที่
4. ระบบการควบคุมยาที่มีการตัดยกรุ่นการจัดหามาไว้ที่แผนกบริการผู้ป่วยใน เช่น ephredine inj. ยาเสพติดให้โทษประเภทที่สอง ควรดำเนินการให้สามารถอ้างอิงหลักฐานการรับเข้า จ่ายออกที่ชัดเจน เช่นเลขที่ใบเบิก รุ่นผลิต
5. แนวทางการปฏิบัติในการตัดบัตรควบคุมคลังยา ให้มีการดำเนินการทุกครั้งทั้งในส่วนที่เป็นบัญชีและบัตรควบคุม เช่นการยืมยา การส่งคืน การรับคืน โดยอ้างอิงเลขที่หนังสือตามระบบดำเนินการ เพื่อความถูกต้องและเป็นปัจจุบันของคลังเวชภัณฑ์
6. ประสารเพื่อให้เกิดการรายงานข้อมูลเท่าที่จำเป็นโดยเฉพาะสถานะคงคลังของยาทุกรายการทุกเดือน
7. พิจารณาปริมาณสำรองยาในจุดบริการที่มีปริมาณที่ค่อนข้างน้อย แม้ว่าจะเป็นเรืองที่ดีแต่พบว่าส่งผลให้กระทบต่อแรงงานที่ต้องดำเนินการบ่อยเบิกจ่าย ความไม่ทันต่อการบริการ
8. พิจารณาการให้เภสัชกรศึกษารายกลุ่มในคลินิกผู้ป่วยเฉพาะโรค และในอนาคตหากความขาดแคลนอัตราเภสัชกรลดลง อาจพิจารณาการให้คำปรึกษาผู้ป่วยเฉพาะรายตามเกณฑ์ที่กำหนด

1. ห้องยาในมีทางเข้าออกเพียงทางเดียวและจำเป็นจะต้องผ่านทะลุห้องยาผู้ป่วยนอก ซึ่งอาจส่งผลต่อการเคลื่อนย้าย หรือเมื่อเกิดสาธารณภัย
2. เคาน์เตอร์ที่ให้บริการเบิกจ่ายยาสำหรับหอผู้ป่วย มีระดับความสูงที่ไม่เอื้อต่อการปฏิบัติงานประจำ