Wij ontvangen uw reactie graag per e-mail
Discussienota
toekomstvisie
"Neede pakt de draad op"
VOORWOORD
Bij het raadsbesluit om definitief af te zien van een vrijwillige fusie met de gemeente Haaksbergen werd een motie aangenomen waarin het college werd opgedragen het initiatief te nemen tot een brede maatschappelijke discussie over de toekomst van een zelfstandige gemeente Neede en hierbij nadrukkelijk de burgers van Neede te betrekken én op basis hiervan te komen met voorstellen voor een toekomstvisie op een zelfstandige gemeente Neede.
In de rapportage van Rijnconsult wordt een aantal vertrekpunten genoemd die de noodzaak voor een toekomstvisie duidelijk benadrukken.
Deze vertrekpunten zijn:
* Neede heeft behoefte aan een gedragen koers op hoofdlijnen, die als kader dienst doet voor de te voeren politiek bestuurlijke discussie in de komende jaren en tegelijk pragmatisch van karakter is.
* Voor deze hoofdlijnen is het van belang dat er binnen de gemeenteraad een zo breed mogelijk draagvlak tot stand komt.
* Een transparante koers van de gemeente vormt een zeer wezenlijke voorwaarde om op een goede wijze te kunnen communiceren met de omgeving en waar mogelijk samen te werken aan zaken die voor Neede van belang zijn. Bij het begrip omgeving gaat het niet alleen om bewoners en bedrijven binnen Neede (die daar sowieso recht op hebben), maar ook om buurgemeenten en andere overheden en instituties die voor de verdere ontwikkeling van Neede van belang zijn.
* Een heropleving van de discussie over herindeling is in dit kader ongewenst. De kans dat deze discussie vruchtbaar kan worden gevoerd is - vooralsnog - afwezig. Als deze situatie in de toekomst wijzigt, kan naar bevind van zaken worden gehandeld. Samenwerking waar mogelijk met buurgemeenten dient vanzelfsprekend van stond af aan op de agenda te staan. Om zich toekomstvast (gereed voor toekomstige uitdagingen en ontwikkelingen) te kunnen ontwikkelen moet Neede niet teveel alleen staan.
Bij dit laatste punt past het nog om op te merken, dat het onderwerp herindeling geen taboe is. Eventuele externe initiatieven zullen positief worden benaderd. Feit is wel dat herindelingsprocessen vele jaren duren en verlammend kunnen werken op het functioneren van gemeenten en maatschappelijke organisaties. Neede wil dit risico niet lopen. Na het stopzetten van het fusietraject met de gemeente Haaksbergen heeft Neede de draad weer opgepakt.
Neede pakt de draad op is daarom het motto van deze Toekomstvisie.
INLEIDING
In deze discussienota is getracht op beknopte en concrete wijze aan te geven wat de hoofdlijnen van het gemeentelijk beleid in de komende jaren zouden kunnen zijn. Bij het opstellen van deze discussienota is het uitgangspunt geweest een realistische kijk op de (ontwikkelings)mogelijkheden van de gemeente Neede.
Geen (te) hoge streefdoelen, maar doelstellingen die reëel zijn en vertaald kunnen worden in haalbare acties.
Ambities zijn er volop en Neede heeft het aan wensen en plannen nooit ontbroken.
Deze notitie heeft als doel samenhang te brengen in de vele (soms al bestaande) plannen en een kader te scheppen voor een méér planmatige uitvoering ervan, zodanig dat er sprake is van een realistische prioriteitenstelling.
Door middel van een discussietraject met inwoners en maatschappelijke organisaties kan en moet deze discussienota uitmonden in een breed gedragen en door de gemeenteraad vastgestelde visie op hoofdlijnen.
In deze Toekomstvisie wordt het bestaande rijks- en provinciale beleid als uitgangspunt genomen. Het ruimtelijke beleid houdt in, dat Neede niet een zogenoemde groeigemeente is. Er is hooguit ruimte voor een beperkte ontwikkeling ten behoeve van eigen inwoners en bedrijven. Deze mogelijkheden creatief benutten zien wij als onze opgave.
Verder ligt de uitdaging voor gemeentebestuur, burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties vooral in het creatief en zorgzaam beheren en vernieuwen van het bestaande: de woon- en leefomgeving, de voorzieningen en de werkgelegenheid.
Tenslotte zijn er de aandachtsgebieden waar wij de komende jaren grote ontwikkelingen verwachten: de plattelandsvernieuwing èn recreatie en toerisme.
Het voorgaande leidt tot de volgende hoofdthema's van de toekomstvisie:
* Leefbaarheid (inclusief wonen)
* Werkgelegenheid en economische ontwikkeling
* Winkel- en centrumvoorzieningen
* Sociale infrastructuur en voorzieningen
* Recreatie en toerisme (inclusief evenementen)
* Plattelandsvernieuwing en
* Gemeentelijke organisatie.
LEEFBAARHEID
Inleiding
Het thema leefbaarheid is vrij breed. Er zijn geen omvattende beleidsnota's die hierover uitspraken doen. In feite wordt de leefbaarheid ook bepaald door tal van verschillende beleidsvelden. Bij leefbaarheid zijn de volgende items in ieder geval van belang:
A wonen;
B veiligheid;
C voorzieningen;
D openbare ruimte;
E leefgemeenschap.
Bij leefbaarheid is het in ieder geval van belang dat benadrukt wordt dat de gemeentelijke overheid slechts één partij is van velen. De leefbaarheid wordt grotendeels bepaald door de bewoners,bedrijven en instellingen. Zij hebben hier dan ook zelf een hele grote verantwoordelijkheid in. Dat laatste aspect zal ook door de gemeente uitgedragen moeten worden.
Doelstellingen voor de gemeente Neede
Ad A Goed kunnen wonen
Het woningaanbod binnen de gemeente Neede zal zodanig moeten zijn dat deze voldoet aan de vraag vanuit de Needse bevolking.
Enerzijds betekent dit dat er eisen gesteld kunnen worden aan het type woningen dat gewenst is. Anderzijds betekent dit dat er ook ten aanzien van de kwantiteit voldoende woningen beschikbaar moeten zijn.
De verkoop van woningen is een vrije markt. Er is een tendens waarbij woningen vaak aan mensen buiten Neede worden verkocht. Ook lijkt het zo te zijn dat veel ouderen uit het westen hier een huis kopen en gaan genieten van hun VUT en/of pensioen. Op zich is hier niets op tegen. Hier staat echter tegenover dat de gemeente Neede geen contingent meer krijgt van de provincie voor uitbreidingen.
Gezien deze ontwikkelingen komt het woningaanbod voor de Needse bevolking in de knel.
Het beleid van de gemeente Neede moet erop gericht zijn dat er met name voor de eigen bevolking voldoende mogelijkheden moeten blijven om hier ook te kunnen blijven wonen. Het kan niet zo zijn dat de Needse jeugd zich straks maar op de Vinex-locaties in Hengelo/Enschede moet gaan vestigen.
Het beleid van de gemeente Neede zal erop gericht zijn om de woningbehoefte van de eigen bevolking op te vangen en deze door middel van "uitbreiding" en/of "inbreiding" op te vangen.
Ad B Veiligheid
Voor een goede leefbaarheid is het begrip veiligheid van belang. Dit is echter een "container-begrip" en zal nader uitgewerkt moeten worden.
Aspecten als openbare orde en sociale veiligheid komen hierbij aan bod maar ook de verkeersveiligheid, het inrichten van de verblijfsgebieden (30 km-zones) en brandweer/ambulance vallen hieronder.
Voor de gemeente Neede geldt dat veiligheid een belangrijk punt blijft voor de toekomst. Op basis van het onlangs gehouden veiligheidsonderzoek wordt dit punt verder uitgewerkt.
Ad C Goede voorzieningen
Bij een goede leefbaarheid is het van belang dat er ook goede voorzieningen op tal van terreinen in de nabijheid aanwezig zijn. Ook een centrum dat is ingericht op de wensen en eisen die passen bij het tijdsbeeld. Deze aspecten worden bij de thema's "sociale voorzieningen" en "winkel- en centrumvoorzieningen" verder behandeld.
Ad D Goede functionaliteit en kwaliteit van de openbare ruimte
De openbare ruimte van Neede staat onder druk. Het onderhoudsniveau van met name het groen is niet hoog. Ook de invulling van de openbare ruimte laat op onderdelen nogal de wensen over. Daarnaast is het karakter en de functionaliteit van de openbare ruimte niet altijd optimaal. Op grasvelden wordt zowel de hond uitgelaten als gevoetbald. Sommige groenstroken worden extensief beheerd terwijl de bevolking graag een intensief beheer zou willen, etc.
Een ander punt van zorg is de "aanwezigheid" van openbare ruimte. Als gevolg van allerlei inbreidingen is het mogelijk dat er steeds meer openbaar gebied wordt volgebouwd. Voor een goede leefbaarheid is het van essentieel belang dat er in de woonomgeving voldoende ruimte is.
Als derde aspect kan worden gesteld dat de openbare ruimte ook een gezamenlijke verantwoordelijkheid kent. Te vaak wordt naar de gemeente verwezen met de opmerking dat het niet goed wordt onderhouden, dat er teveel zwerfvuil ligt etc.
Richting toekomst is van belang dat men zich (weer) verantwoordelijk gaat voelen voor de eigen leefomgeving. (Dus laat je hond niet poepen op het voetbalveld, gooi het blikje cola gewoon in de afvalbak, en veeg je eigen trottoir schoon).
Een goed onderhouden en duurzame openbare ruimte met verschillende functionaliteiten en gebruiksdoeleinden die onderling op elkaar zijn afgestemd, waarbij ook voor de toekomst voldoende openbare ruimte overblijft. Hierbij zal veel aandacht worden geschonken aan het benadrukken van de verantwoordelijkheden van de bewoners voor de eigen woonomgeving.
Ad E Goede leefgemeenschap
Een goede leefbaarheid is alleen te realiseren indien er een goede leefgemeenschap is. De gemeente Neede is slechts één actor in het proces van een goede leefbaarheid. De bewoners/bedrijven zullen zelf de nodige verantwoordelijkheid en betrokkenheid moeten genereren om een goede leefbaarheid met z'n allen te realiseren.
Vervolgacties
1. Marktonderzoek ten aanzien van woningbehoefte opzetten en afhankelijk van uitkomsten met provincie bespreken t.b.v. woningbouwcontingent.
2. Duidelijke bestekken maken t.b.v. groenonderhoud zodat een afgesproken kwaliteitsniveau kan worden gerealiseerd;
3. Adequaat inspelen op nieuwe ontwikkelingen en nieuwe wensen ten aanzien van het gebruik van de openbare ruimte;
4. Vanuit de structuurvisie centrumgebied werken aan een goed en modern centrumgebied met een goed voorzieningen-niveau;
5. Opzetten van hondenbeleid;
6. Nieuwbouw Brandweerkazerne;
7. Verder stimuleren "zelfwerkzaamheid" en "verantwoordelijkheidsbesef" bij bewoners.
WERKGELEGENHEID EN ECONOMISCHE ONTWIKKELING
Inleiding
Voor een goed leefklimaat is economische ontwikkeling van groot belang.
Daarbinnen is werkgelegenheid en werkgelegenheidsontwikkeling een zeer belangrijk onderwerp.
Lange tijd was Neede grotendeels afhankelijk van de textielindustrie.
De textielcrisis heeft grote invloed gehad op de plaatselijke economische structuur.
De werkgelegenheid en bedrijvigheid heeft zich daarna goed hersteld. Daarbij heeft met name de diversificatie in bedrijvigheid de productiestructuur verstevigd.
De economische ontwikkeling in ruimtelijke zin wordt beperkt door de beleidskaders van het Streekplan van de provincie Gelderland. Het provinciaal beleid in dezen gaat ervan uit, dat uitbreiding van het areaal aan bedrijfsterrein in beginsel alleen wordt toegestaan als het gaat om de (uitbreiding van de) bestaande locale bedrijvigheid.
Huidige situatie
Sec kijkend naar de werkgelegenheid en hoe zich die de afgelopen jaren heeft ontwikkeld zien we een gelukkig snel dalende werkloosheid. De economische groei van de afgelopen jaren zal daar mede debet aan zijn.
Recente cijfers geven aan, dat de werkloosheid (het zogeheten aantal niet-werkende werkzoekenden) de laatste paar jaar fors is gedaald. Het aantal niet-werkende werkzoekenden bedroeg per 1 januari 1997 426. Via 375 op 1 januari 1998 daalde het aantal tot 263 op 1 januari jongstleden. Ten opzichte van januari 1998 betekent dit een daling van 29,9%. Daarmee bedraagt het percentage niet-werkende werkzoekenden 3,7%.
Op de positie van het agrarisch bedrijfsleven wordt verder ingegaan op het hoofdstuk "Plattelandsontwikkeling".
Eenzelfde lijn is te zien in de belangstelling voor aankoop van bedrijventerrein.
Bij de voorlaatste uitbreiding van Wheemergaarden 2 werden de eerste percelen verkocht in 1989 en de laatste in 1997. Gemiddeld betekende dit een uitgifte van 0,75 ha per jaar, waarbij een duidelijke "piek" te constateren valt in de laatste jaren.
De eind 1997 gereedgekomen meest recente uitbreiding (het gedeelte globaal tussen Koopmansweg en Schurinkweg) van ongeveer 6 ha is nu reeds praktisch uitgegeven.
Daarnaast speelt de problematiek van bedrijven die gelegen zijn te midden van woonbebouwing. Een dergelijke ligging zal steeds meer knelpunten te zien geven. Enerzijds wordt het woongenot van de woonwijken er omheen beperkt, anderzijds geven de milieuhygiënische eisen een steeds grotere beperking aan het adequaat kunnen functioneren van de daar gevestigde bedrijven.
Ook het bestaande bedrijventerrein (Wheemergaarden 1 en 2) vraagt de nodige aandacht in de komende jaren. Het ondertussen reeds opgestelde revitaliseringsplan geeft aan welke maatregelen getroffen moeten worden, variërend van het verbeteren van de verkeerssituatie op de bestaande rotonde tot het verbeteren en verfraaien van de kruispunten op de Parallelweg zijnde de hoofdontsluiting van dit bedrijventerrein.
Tot slot dient zeker te worden aangegeven, dat er - mede als uitvloeisel van het Marketingplan - reeds een aantal jaren een gestructureerd overleg plaats heeft met het georganiseerde bedrijfsleven.
Analyse
Mede als gevolg van de nog steeds aanwezige economische groei is er grote belangstelling voor bedrijfsterrein, waardoor de pas gerealiseerde uitbreiding nu al weer bijna is uitgegeven. De concrete en serieuze belangstelling is veel groter dan thans beschikbaar is aan terrein.
Door de toenemende milieu-eisen enerzijds en de eisen die burgers terecht stellen aan een goed woonklimaat anderzijds wordt de positie van bedrijven die te midden van woonbebouwing gesitueerd zijn steeds moeilijker, zodat de noodzaak tot het zoeken van oplossingen toeneemt.
Tenslotte is er sprake van een in de afgelopen jaren opgebouwde goede overlegsituatie met het plaatselijke bedrijfsleven.
Toekomstvisie
Een leefbare en dus levende gemeenschap veronderstelt een goed woonklimaat, maar ook een goed werkklimaat.
Hiervan uitgaande moet er sprake zijn van voldoende ruimte voor bedrijven.
In onze situatie dienen er derhalve uitbreidingsmogelijkheden te zijn voor het lokale bedrijfsleven.
Bovendien dient vanuit de eisen die heden ten dage gesteld mogen worden aan een goed woonklimaat èn de ontwikkelingsmogelijkheden voor bedrijvenverplaatsing van de bedrijven aan het Rapenburg een reële optie te zijn.
Gestreefd dient daarom te worden naar het ontwikkelen van een nieuw bedrijventerrein dat voldoende ruimte biedt voor de komende jaren aan de uitbreidingsbehoefte van de lokale bedrijven èn aan de - verder uit te werken - verplaatsing van de bedrijven aan het Rapenburg. Daarnaast dient gestreefd te worden naar een voortvarende uitvoering van het revitaliseringsplan voor het bestaande bedrijventerrein. Dit alles in goed overleg met het bedrijfsleven.
Acties
Uit het bovenstaande vloeit logischerwijs een aantal acties voort:
1. het met voortvarendheid tot ontwikkeling brengen van een nieuwe uitbreiding van het bedrijventerrein, zodat voor de komende jaren ruimte geschapen wordt voor de (uitbreidings)behoefte van in beginsel het lokale bedrijfsleven.
2. het verder onderzoeken en uitwerken van de mogelijkheden van verplaatsing van de bedrijven aan de Rapenburg naar een nieuwe locatie in samenhang met actiepunt 1.
3. het met de nodige spoed uitvoering geven aan de deelprojecten zoals aangegeven in het revitaliseringsplan voor het bestaande bedrijventerrein.
4. het doorgaan met geregeld en gestructureerd overleg met de vertegenwoordigende instanties van lokale industrie en agrarisch bedrijfsleven.
WINKEL- EN CENTRUMVOORZIENINGEN
Inleiding
Van oudsher vervulde Neede een zekere centrumfunctie voor de omgeving.
Dit kwam tot uitdrukking in een relatief groot winkelapparaat, waarbij de diverse branches toch in meer of mindere mate aanwezig waren.
Nog steeds is er sprake van een (in aantal en oppervlak gemeten) groot winkelapparaat,
zeker als wordt bedacht dat de ontwikkelingen in het consumentengedrag ook aan Neede niet zijn voorbij gegaan. Door de geringe mobiliteit was men voor het doen van aan- en inkopen gebonden aan het eigen dorp.
Heden ten dage heeft de consument echter behoefte aan een groter winkelaanbod en gaat daarvoor "winkelen" in plaatsen als Enschede, Haaksbergen en Eibergen.
Diverse onderzoeken die de afgelopen jaren zijn uitgevoerd geven dit nadrukkelijk aan.
In Neede is vooral sprake van "boodschappen doen" in plaats van "winkelen".
Huidige situatie
Wat betreft de winkelvoorzieningen is er ook nu nog steeds sprake van een zowel in aantal als in oppervlak relatief groot winkelbestand.
Zeer recent onderzoek bevestigt dit beeld. Gegevens S.A.B.-onderzoek volgen nog.
De Oudestraat heeft duidelijk de functie van hoofdstraat, waar de meeste winkels geconcentreerd zijn. De Borculoseweg (tot aan de Leeuwerikstraat) heeft zich de laatste jaren verder ontwikkeld, waarbij de vestiging van de nieuwe AH de toon gezet heeft. Daarnaast treft men verspreid nog een aantal winkels aan rondom de Oudestraat (Nieuwstraat, Ruwenhofstraat, Traostege/Buizerdstraat).
Een aparte plaats neemt de weekmarkt in, die min of meer los van de overige centrumfuncties oostelijk van de Oudestraat op het Marktplein wordt gehouden. Het wegvallen van het postkantoor heeft dit beeld nog verder versterkt.
De situatie ten aanzien van de andere centrumvoorzieningen kenmerkt zich door een concentratie aan de west- en zuidzijde van de Oudestraat. De voorzieningen op het gebied van medische diensten, sociaal-culturele voorzieningen, zorgloket en gemeentehuis liggen daar redelijk dicht bij elkaar.
Daarnaast moet worden vastgesteld, dat er sprake is van ruime parkeergelegenheden die vlak bij de diverse centrumvoorzieningen zijn gesitueerd. Wel schort het deels aan een goede bereikbaarheid ervan.
Analyse
Geconstateerd moet worden, dat er ten aanzien van de winkelvoorzieningen sprake is van een nog steeds ruim aanbod in de diverse branches. De winkelvoorzieningen strekken zich echter uit over een vrij langgerekt gebied met een zeer duidelijke concentratie in de Oudestraat.
Daarnaast is ook sprake van een duidelijke concentratie van de andere centrumvoorzieningen aan de west- en zuidzijde van het centrumgebied. Een centraal punt als bindend element ontbreekt. Ook zijn er ruime parkeervoorzieningen die echter niet allemaal optimaal bereikbaar zijn.
Uit deze situatieschets komt een beeld naar voren van in potentie goede winkel- en andere centrumvoorzieningen, die echter onvoldoende samenhang vertonen. Er liggen voor het publiek geen duidelijke relaties tussen de diverse voorzieningen, waardoor men het idee krijgt dat er sprake is van een echt centrum.
Toekomstvisie
De realiteit gebiedt om vast te stellen, dat een streven naar substantiële groei van het aantal inwoners niet tot de mogelijkheden behoort. Al jaren is sprake van een zekere mate van stabilisatie van het inwoneraantal. Het tenminste handhaven van die situatie is dan ook van het grootste belang. Als gemeentebestuur dienen wij daarom des te meer wel te zorgen voor het leefbaar houden van de gemeenschap.
Leefbaarheid veronderstelt het aanwezig zijn van voldoende winkel- en andere centrumvoorzieningen.
Het enkel aanwezig zijn van deze voorzieningen is echter niet voldoende.
Een onaantrekkelijke situering of slechte bereikbaarheid zijn evenzeer elementen die een rol spelen in het keuzegedrag van burgers.
Een aantrekkelijk opgezet centrum is een basisvoorwaarde voor het goed laten functioneren van de aanwezige winkel- en andere voorzieningen.
Gestreefd dient daarom te worden naar het versterken van de centrumstructuur door het creëren van een aantrekkelijk centrum, gekenmerkt door een samenhangend geheel aan voorzieningen, goed bereikbaar en met voldoende parkeervoorzieningen.
Acties
Het in samenspraak met inwoners, Ondernemersvereniging en andere organisaties ontwikkelen van plannen voor het versterken van de centrumstructuur.
Dit ontwikkelingstraject is ondertussen reeds in gang gezet door onderzoek naar een (nieuwe) centrumvisie alsmede onderzoek naar het verbeteren van de verkeersgeleiding in en rond het centrum. De plannen voor de ver(nieuw)bouw van het gemeentehuis dienen daarbij te zijner tijd aan te sluiten.
SOCIALE INFRASTRUCTUUR EN VOORZIENINGENNIVEAU
Inleiding
Als lokale samenleving staan we voor grote uitdagingen. Zijn we bij het relatief gunstige economische tij in staat de kwaliteit van die samenleving in sociaal opzicht in stand te houden en te versterken? Kunnen we ook in Neede bestaande sociale problemen beheersen en verkleinen?
In deze notitie wordt op hoofdlijnen aangegeven wat de ambitie van de gemeente op dit vlak is.
Positie gemeente
In het algemeen wordt van de gemeentelijke overheid een essentiële bijdrage verwacht aan het in evenwicht brengen van economische en sociale vooruitgang. Neede kent een traditie van goed sociaal beleid, gebaseerd op een ruim voorzieningenniveau. In de hedendaagse terminologie gaat het in de komende tijd vooral om het "bevorderen van de sociale participatie". Daarbij staat de toeleiding naar werk (en inkomen) voorop. Het gaat echter niet alleen daarom. Vanuit het besef dat dit niet altijd direct mogelijk is gaat het evenzeer om zorg, ondersteuning en activering.
Aangrijpingspunten voor beleid zijn daarbij de bestaande sociale samenwerkingsverbanden of juist het ontbreken daarvan. In aanvulling op de eigen individuele inzet van de inwoners voor sociale samenhang schept de gemeente voorwaarden voor de instandhouding en waar nodig versterking van die samenhang. De gemeente geeft daarbij extra steun aan inwoners die (tijdelijk) minder zelfredzaam zijn of dreigen te worden.
Huidige situatie
Het sociale beleid is de afgelopen jaren voortdurend sterk gericht geweest op bevordering van toeleiding naar werk. Nadrukkelijk is geïnvesteerd in samenwerking met Arbeidsvoorziening en lokaal is een Werkwinkel opgezet. Binnen de gemeentelijke mogelijkheden op grond van de uitvoering van de nieuwe Algemene Bijstandswet is daarnaast maximaal ingezet op activering (toeslagenbeleid en ruimte voor (vrijwillige) nuttige activiteiten).
Het locale minimabeleid is uitgebouwd en het bereik onder de doelgroepen is vergroot.
Ten aanzien van de zorg is nadrukkelijk ingespeeld op de groeiende behoefte van inwoners met zorgbehoefte en beperkingen om thuis te kunnen blijven wonen. Hieraan is en wordt vorm gegeven door het verstrekken van voorzieningen bij de uitvoering van de Wet Voorzieningen Gehandicapten en het stimuleren van de totstandkoming van adequate (woon- en leef) voorzieningen.
De onderwijsvoorzieningen zijn in Neede van oudsher in voldoende mate aanwezig geweest en ook thans wordt daarin nog een zekere streekfunctie vervuld.
Ook het aanbod van sociaal-culturele en maatschappelijke voorzieningen alsmede de sportvoorzieningen is redelijk breed en in voldoende mate aanwezig. Wel vergroten demografische ontwikkelingen (vergrijzing) en wijzigende behoefte van inwoners de druk op
het aanbod en draagvlak van accommodaties.
Analyse
Vastgesteld kan worden dat er de nodige druk staat op het van oudsher voor Neede geldende sociale beleid. Met name binnen zorg- en accommodatiebeleid zijn (financiële) grenzen in zicht.
Oorzaak hiervan is met name de voortgaande wijziging in de samenstelling van bevolking. De vergrijzing en daarmee samenhangende veranderende behoeftepatronen stellen nieuwe eisen.
Ook voor de jongere inwoners moet gezocht worden naar nieuwe "ankerpunten" in de gemeente. Hun toegenomen mobiliteit daaruit voortvloeiende hang naar een stedelijke omgeving vragen hierom.
Toekomstvisie
De demografische ontwikkelingen en voortgaande individualisering stellen nieuwe eisen.
Voor de lokale overheid ligt hier in de eerste plaats de taak om de samenhang de bevorderen. Het streven is er daarom op gericht - in samenspraak met de inwoners - de zich wijzigende behoeften goed in beeld te brengen (inventariseren) en vervolgens draagvlak voor keuzes te organiseren.
Centraal element in de rol van de gemeente is hierbij dat niet het aanbod van allerlei instanties en de gemeente zelf het gemeentelijk beleid bepalen maar de specifieke behoefte van groepen inwoners.
Acties
Het vorenstaande geeft aanleiding tot diverse acties in de komende jaren. Dit betreft in de eerste plaats het in samenspraak met de inwoners zo goed mogelijk in beeld brengen (en vervolgens houden) van de nieuwe behoeften. Vervolgens zullen daaruit de nodige aanpassingen moeten worden gedestilleerd voor bestaande accommodaties en voorzieningen. De volgende, inmiddels gestarte projecten, zullen daartoe in elk geval moeten worden uitgevoerd:
1. behoeftenonderzoek/aanpassing bestaande overdekte sportaccommodaties in de gehele gemeente;
2. concretisering/uitwerking Centrum voor Werk en Inkomen (CWI), Zorgloket en gemeentelijk publieksloket;
3. verder ontwikkeling specifiek jeugdbeleid;
4. professionalisering buitenschoolse opvang, waaronder kinderdagopvang en peuterspeelwerk.
RECREATIE, TOERISME EN EVENEMENTEN
Inleiding
De basis voor de ontwikkeling van recreatie en toerisme vormt de nota:
"Beleidsplan recreatie en toerisme,Zuidwest Twente"
"Een b(l)oeiende regio"".
In grote lijnen geeft het beleidsplan de volgende visie weer:
"Gestreefd moet worden naar een uitgebalanceerde toeristisch-recreatieve ontwikkeling van de regio. Behoud van de waarden van natuur, landschap en versterking van cultuurhistorie, als "recreatief kernproduct" is essentieel.
Bijzondere potenties bestaan voor agrarische recreatie, kunst en cultuur(historie). Het gebied moet hieraan een eigen invulling geven, uitgaande van bestaande elementen en de identiteit en geschiedenis van het gebied. In het algemeen moet niet worden gestreefd naar grootschalige (nieuwe) toeristische voorzieningen, maar naar verbetering van bestaande en toevoeging van "passende" kleinschalige voorzieningen en evenementen en een betere samenhang tussen voorzieningen. De toeristisch-recreatieve relaties met Twente en Achterhoek moeten worden versterkt. De voor de toekomst meest interessante doelgroepen zijn:
* actieve ouderen;
* tweeverdieners;
* gezinnen met kinderen.
Als centraal thema voor de ontwikkeling kan worden geformuleerd:
"Rust en geborgenheid in een groene, cultuurrijke, afwisselende en gastvrije omgeving".
Doelstellingen voor de gemeente Neede
Op basis van het reeds bestaande beleidsplan van de regio Twente kan een aantal doelstellingen voor de gemeente Neede worden geformuleerd.
Op basis van het beleidsplan recreatie en toerisme geldt voor Neede dat er jaarlijks ongeveer 100.000 overnachtingen plaatsvinden. Naast de verblijfsrecreatie wordt voor de komende jaren een stijging van de dagrecreatie verwacht.
De totale toeristische/recreatieve bestedingen bedragen in zuidwest twente ruim 130 miljoen gulden, waarvan bijna 85 miljoen gegenereerd wordt door dagrecreanten en ruim 45 miljoen gulden door verblijfsrecreanten.
De gemeente Neede zal zich in de toekomst op zowel de dagrecreatie als de verblijfsrecreanten richten.
Het doel is om de recreatiemogelijkheden van de gemeente Neede verder te ontwikkelen. Dit richt zich op de volgende onderdelen:
1 Een groei van dagrecreanten van 15 % in 2005 tot 25% in 2010;
2 Een groei van verblijfsrecreanten van 15 % in 2005 tot 25% in 2010.
Ten aanzien van de dagrecreanten kan worden gesteld dat er op dit moment geen goed inzicht bestaat omtrent de huidige omvang.
De doelstelling van de groei zal verder geoperationaliseerd moeten worden zodat een en ander ook meetbaar wordt.
De dagrecreatie zal zich met name richten op de belevingswaarde van de natuur en bijvoorbeeld fietsen. Het versterken van deze elementen en het bereiken van de goede doelgroepen zullen aandachtspunten zijn voor de toekomst.
Ten aanzien van de verblijfsrecreanten zullen met name het aantal "bedden" maatgevend zijn. Daarnaast is het echter ook van belang dat er meer spreiding en uitbreiding van het seizoen komt zodat het aantal overnachtingen zal toenemen.
De inspanningen van de gemeente Neede zullen zich met name moeten richten op de "randvoorwaardenscheppende" activiteiten zodat de gewenste groei kan worden gerealiseerd.
Binnen de recreatie kan worden gekozen voor de "Recreatieve Sportontwikkeling". Bij een goede invulling kan dit een extra trekker worden voor het gebied. Dit richt zich zowel op de dagrecreanten als op de verblijfsrecreanten. De sporthal en zwembad zijn al aanwezig en kunnen door een verdere groei een beter resultaat behalen.
Ten aanzien van de sportontwikkeling kan gedacht worden aan de aanleg van extra vrijliggende asfaltpaden ten behoeve van fietsen, joggen, in-line skating, etc.)
Ook zijn er al initiatieven voor "paragliding" van de Needse berg. Wellicht kan de aanleg van een "klimwand" (zie Spaarnwoude), een goed element zijn.
Neede kent een aantal evenementen met een regionale uitstraling. Voor de Jammarkt groeit zelfs een landelijke belangstelling. Deze evenementen zijn voor de promotie van Neede van groot belang. Nagegaan zou moeten worden of de promotie-activiteiten door onderlinge samenwerking met het toeristisch bedrijfsleven verder kunnen worden uitgebouwd.
Vervolg-acties
Voor het bereiken van de doelstellingen worden zullen de volgende onderdelen verder uitgewerkt worden:
Communicatie
1. promotioneel aansluiting zoeken bij regio Achterhoek.
samenwerken met omliggende gemeenten in Twente;
2. oprichting platform recreatie en toerisme Neede
3. versterking baliefunctie VVV
Centrum
4. verbetering verblijfsklimaat in het centrum
5. versterking van de winkelfunctie in het centrum
6. versterking van de horecafunctie in het centrum
Verblijfs-potentieel
7. vestiging van een hotel
8. realisatie van logies & ontbijt op agrarische bedrijven
9. vestiging van dagrecreatieve mogelijkheden op agrarische bedrijven
10. vestiging van restaurants en cafés in het buitengebied
11. ondersteuning project Agro-toerisme stichting Milieuzorggebied
12. realisatie vakantie-woningen
13. realisatie bezoekerscentrum bij de Needse Berg
14. een bredere opzet van de jammarkt
15. aanleg (fruit)boomgaarden bij boerenbedrijven
16. instelling ecologisch bermbeheer
17. aanleg en ontwikkeling van veilige (vrij)liggende fietspaden;
18. aanleg en ontwikkeling voet- en ruiterpaden;
19. Recreatieve sportontwikkeling (NIEUW)
(realisatie klimwand (zie Spaarnwoude), paragliding, bredere vrijliggende
fietspaden zodat ze multifunctioneel gebruikt kunnen worden
(fietsen, picknicken, inline-skating, joggen, etc)
20. natuurontwikkeling verder stimuleren;
21. verdere ontwikkeling en promotie Cultuurhistorie (monumenten)
22. positief meewerken aan initiatieven van derden;
23. actief stimuleren van initiatieven (projectontwikkelaars ?)
Evenementen
24. verder uitbouwen van de promotie van evenementen
PLATTELANDSVERNIEUWING
Inleiding
Het thema plattelandsvernieuwing zal de komende jaren volop in de belangstelling staan. Met name vanuit het Rijk en wellicht vanuit de EG wordt de komende tijd op dit terrein veel aandacht verwacht.
De reconstructiewet zal het kader vormen waarbinnen de toekomst van het buitengebied gestalte zal krijgen. Het gaat hierbij om een integrale en een gebiedsgerichte benadering op de gebieden:
Landbouw; Natuur; Bos
Landschap; Recreatie
Water; Milieu; Infrastructuur
Het doel is om de verschillende (landelijke beleids) doelstelling te realiseren waarbij tevens gestreefd wordt naar een verbetering van het woon- werk en leefklimaat en de economische structuur.
Doelstellingen voor de gemeente Neede
Voor de gemeente Neede zullen de bovengenoemde aspecten gelden. Hierbij is het met name van belang dat er een goed woon- werk en leefklimaat in het buitengebied gewaarborgd blijft.
Vragen die speciale aandacht vragen zijn:
Wat doen we met vrijkomende bebouwing? Welke "bedrijfseconomische toekomst" heeft ons buitengebied? Welke ontwikkelingen van recreatie en toerisme zijn wenselijk? Welke mogelijkheden zijn er voor de landbouw? enzovoort.
In het kader van de reconstructie worden al deze elementen verder uitgewerkt. Het is op dit moment te vroeg om op al deze aspecten uitspraken te doen.
Een aantal algemene beleidsuitgangspunten zal voor de gemeente Neede wel van belang zijn zodat vanuit de algemene beleidsuitgangspunten meegewerkt kan worden aan het reconstructieplan.
Algemene beleidsuitgangspunten
* Versterken van de ecologische hoofdstructuren en natuurgebieden;
* Een gezonde toekomst voor de landbouw;
* Toerisme en Recreatie verder ontwikkelen en bestempelen als de groei-sector
voor de gemeente Neede;
* Tegengaan van verstening van het buitengebied;
* Versterken infrastructuur t.b.v. recreatie (fiets/voetpaden, ruiterpaden).
* Gezien de snelle ontwikkelingen en vele geldstromen wordt dit onderwerp zeer
actief gevolgd en wordt getracht hier snel op de ontwikkelingen in te spelen.
DE GEMEENTELIJKE ORGANISATIE
Inleiding
Formulering van een heldere toekomstvisie geeft handvatten voor de inrichting en het functioneren van de gemeentelijke organisatie. De organisatie is immers een instrument dat zo optimaal mogelijk moet worden ingezet ter realisering van de geformuleerde opgaven.
Een heldere koers die breed gedragen wordt vereenvoudigt de aansturing van de organisatie. Ook kan in die situatie een betere prioriteitenafweging worden gerealiseerd en het politieke bestuur zich nadrukkelijk richten op de hoofdlijnen van het beleid.
Huidige situatie
De inrichting van de huidige organisatie dateert van het midden van de jaren 90. De organisatie is sectorgewijs opgebouwd, waarbij in de sectoren samenhangende taken zoveel mogelijk zijn geclusterd. Kernpunten bij deze herinrichting van de organisatie waren een platte organisatie met verantwoordelijkheden zoveel mogelijk laag in de organisatie.
Uiteraard heeft sindsdien de tijd niet stil gestaan en hebben zich allerlei ontwikkelingen voorgedaan. Er zijn nieuwe taken voor de organisatie bijgekomen, nieuwe producten en instrumenten zijn ontwikkeld.
De organisatie heeft zich in de afgelopen tijd sterk gericht op verbetering van de dienstverleningsrol.
Ook is er in de afgelopen jaren nadrukkelijk verandering gekomen in de in het verleden wel als betrekkelijk automatisme gehanteerde opvatting dat gemeentelijke verantwoordelijkheid ook leidt tot uitvoering door de gemeentelijke organisatie. De gemeente kiest nu meer voor een voorwaardenscheppende- en regierol. Er worden meer diensten ingekocht en werkzaamheden uitbesteed.
Analyse
De eerdergenoemde bestaande ambities, wensen en hoeveelheid aan plannen leidt ook voor de organisatie tot de noodzaak van een zo efficiënt en effectief mogelijke aanpak. Mede vanwege de beperkte schaal is goede prioriteitsstelling noodzakelijk en zal daar waar nodig en mogelijk worden samengewerkt met andere partijen.
Voor de werkzaamheden van de buitendienst is inmiddels de keuze gemaakt dit niet in eigen beheer voort te zetten maar te kiezen voor het grotendeels uitbesteden van deze uitvoeringstaken.
Aan de nieuwe regierol wordt op diverse terrein thans nader vorm en inhoud gegeven.
De samenloop van allerlei ontwikkelingen en de veelheid aan bestaande wensen en plannen leiden tot de nodige druk op de organisatie. Teneinde hierin verbetering te brengen is besloten naar de werkdruk nader onderzoek in gang te zetten.
Toekomstvisie
Zoals ook in de rapportage van Rijnconsult wordt opgemerkt is voor Neede een cruciale vraag of en zo ja hoe samenwerking tussen Neede en omliggende gemeenten zich zou kunnen ontwikkelen.
Gezien de grootte van de gemeente is kiezen voor autonomie bij de uitoefening van alle gemeentelijke taken niet aantrekkelijk. Voor verschillende taken is sprake van kwetsbare capaciteit in de organisatie danwel relatief hoge kosten. Het is derhalve van belang om een samenwerkingsoriëntatie nader uit te werken.
De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkszaken heeft het initiatief genomen hierover o.a. in de Achterhoek gesprekken op gang te brengen. Daarbij beseffend dat herindeling geen doel op zich is zal de gemeente Neede op constructieve wijze hieraan deelnemen in een open discussie.
Naast samenwerking zijn ook prioriteitsstelling en aansturing kernelementen van de opgave voor de organisatie in de komende jaren.
Goede prioriteitsstelling is nodig op grond van het gegeven dat de capaciteit van de gemeentelijke organisatie niet toereikend is om alles in dezelfde periode af te werken. Vaststelling van een koers op hoofdlijnen, die evenzeer een pragmatisch karakter heeft, zal een goed fundament vormen voor een transparante prioriteitsstelling. De inrichting en capaciteit van de organisatie zal daarbij afgestemd moeten worden op de samenhang en de specifieke beleidsterreinen die in de toekomstvisie worden aangegeven.
Mede als gevolg van de gewijzigde rol en positie van de gemeente zal de ontwikkeling van de organisatie zich moeten voortzetten. Blijvend zal aandacht moeten worden geschonken aan zo optimaal mogelijke service en kwaliteitsmanagement bij de producten van de organisatie. Daarbij staat niet het eigen aanbod van organisatie maar de externe omgeving centraal. Uit die omgeving worden signalen gehaald en vertaald naar inhoudelijke vraagstukken en thema's. Nieuwe communicatievormen tussen burgers, bedrijven en instellingen over het gemeentelijk beleid zijn daarbij aan de orde.
Deze voortgaande ontwikkeling vraagt ook voor de gemeente Neede meer dan aangepaste procedures en systemen. Om tegemoet te komen aan externe behoeften gaat het ook om gedragsveranderingen van (politieke) bestuurders en ambtenaren.