Bài 5: Truyện Kiều và văn miêu tả nhân vật

1         Mục tiêu:

Giới thiệu về truyện kiều và các nghệ thuật tả nhân vật.

2         Giới thiệu về Truyện Kiều:

  • “Kim Vân Kiều”
  • Kiệt tác (masterpiece) của dân tộc Việt Nam
  • Được Nguyễn Du (1765-1820) viết bằng thể thơ lục bát
  • Kể về cuộc đời của Vương Thúy Kiều, một cô gái tài sắc vẹn toàn nhưng bị đưa đẩy vào cuộc đời kỹ nữ
  • Tác giả mượn truyện để nói lên tâm sự của ḿnh giữa thời loạn lạc, nổi trôi của cuối thời Trịnh Nguyễn phân tranh đến đầu triều đại nhà Nguyễn.

3         Phân tích Truyện Kiều và các nghệ thuật miêu tả trong đoạn tả về hai nàng kiều:

3.1      Liệt kê:

Đă dạy tuần trước.  Liệt kê các đặc điểm, bao gồm:

·        Các đặc điểm bên ngoài: nước da, màu mắt, màu tóc, tóc dài hay ngắn, quăn hay thẳng, người cao hay thấp, mập hay ốm, vóc dáng khoẻ mạnh hay ốm yếu, thân h́nh đô con hay gầy c̣m, thon thả hay ục ịch v.v.

·        Các đặc điểm về nội tâm: vui tính hay cau có, thong minh hay khờ khạo, lanh lợi, ù ĺ, nói nhiều hay ít nói, đánh đàn, hát hay, vẽ đẹp, đá banh hay, hiểu biêt về nghệ thuật, mê âm nhạc, thích shoping, thích chơi đàn…

Thường th́ những đặc điểm về bên ngoài được gom vào thành một đoạn, các đặc điểm nội tâm được gom thành một nhóm.

Trong truyện Kiều, Nguyễn Du cũng làm như vậy

Mai cốt cách tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mườị
Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang.
Hoa cười ngọc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu dạ
Kiều càng sắc sảo mặn mà,
So bề tài sắc lại là phần hơn.
Làn thu thủy nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh.

            Đoạn thơ trên tả bên ngoài của 2 nàng.

            Đoạn thơ kế tả tính cách, tài năng

Một hai nghiêng nước nghiêng thành,
Sắc đành đ̣i một tài đành họa haị
Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.
Cung thương làu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên xoang,
Một thiên Bạc mệnh lại càng năo nhân.
Phong lưu rất mực hồng quần,
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kệ
Êm đềm trướng rủ màn che,
Tường đông ong bướm đi về mặc aị  

3.2      So sánh:

So sánh là một trong những cách miêu tả hết sức hữu hiệu (effective), dễ cho người đọc liên tưởng.

·        So sánh với người: đẹp trai như Tom Cruise, đô con như Arnold Schwarzenegger, sexy như Britney Spear

·        So sánh với vật: làn da trắng như tuyết, mặt lạnh như tiền

·        So sánh với thú vật: dữ như hổ, líu lo như con chim chit, ngu như ḅ, nhanh như sóc

Nguyễn Du cũng dung cách so sánh:

·        Khuôn trăng

·        Nét ngài

·        Hoa cười

·        Mây thua nước tóc

·        Tuyết nhường màu da

·        Làn thu thủy

·        Xuân sơn

·        Hoa ghen thua lắm

·        Liễu hờn kém xanh

C̣n một số nghệ thuật ḿêu tả khác nhưng hôm nay chỉ nói về liệt kê và so sánh

4         Thực Tập:

Viết một bài văn miêu tả một người bạn, cousin v.v. dung phép liệt kê và so sánh như đă học.

5         Homework:

Học thuộc long đoạn thơ post trên Internet và viết tiếp bài văn miêu tả đang viết trong lớp.  Nộp lên ngày Nov 13th, 2004.

 

1