Yazarın Notu: Türkiye için genel bir değerlendirme testi için araştırma yaparken rastladığım testlerden biri de bu testti. Daha sonra elektronik postayla haberleştiğim bir AKC (Amerikan Köpek Klubü) Hakemi bana asıl aradığımın daha çok İyi Köpek Vatandaş programı olduğunu ve ATTS Karakter testinin esasında köpeğin ciddiyetini ölçmeye yarayacağını söyledi. İki programı yakından değerlendirince ülkemiz çapında köpek sahiplerinin köpeklerinin yetiştirilmesinde uygulayabilecekleri program olarak AKC'nin İyi Köpek Vatandaşı'nın daha doğru bir seçim olduğu kanısına vardım.
ATTS Karakter Testi
Amerikan Kişilik Testi Topluluğu Hakkında Genel Bilgi
ATTS, Inc. safkan ya da melez köpeklerin kişilik değerlendirmesi amacıyla hiç bir maddi beklentisi olmaksızın kurulmuş bir organizsayondur.
ATTS'nin Kuruluş Amacı:
Safkan ve melez köpekler için ulusal bir kişilik test programı oluşturmak,
Köpek sahipleri, köpek üreticileri ve değerlendiricilere köpek psikolojisi, motivasyon ve karakter testinin diğer alanları konusunda bilgi veren seminerler düzenlemek,
Kişilik testini geçen köpeklere sertifika ve ödüller vermek,
Tüm köpeklerin iyileştirilmesi için çalışmak,
Kişilik testi yapabilecek kişileri seçip, eğitmek ve görevlendirmek.
"SAĞLAM KAFA SAĞLAM VÜCUTTA BULUNUR" lafı genel inancımız özetlemektedir.
İlk test 1977 Eylülünde yapılmıştır. ATTS neredeyse 22 yıldır varlığını korumaktadır ve Ocak 1999 itibariyle 775 test uygulamıştır. 1998 Aralığı itibariyle 20 032 köpek test edilmiş ve 15 957 köpek sertifika alabilmiştir. Ortalama geçme notu 79.7'dir. Geçme oranı ırktan ırka değişmektedir. Köpeğin karakteri, eğitimi, sağlığı ve yaşı göz önüne alınmaktadır. Test edilecek köpeğin minimum 18 aylık olmalıdır.
Köpek Kişiliği Hakkında
Özellikle de bazı ırkların üretimi ve bakımı konusunda sınırlamaların getirilmesi nedeniyle köpek karakter testi günümüzde büyük önem taşımaktadır. ATTS Kişilik Testi üreticilere karakter değerlendirmesi konusunda ipucu verirken köpek sahiplerine de köpek davranışı hakkında bilgi sağlamaktadır. Üretim programları üzerine etkisinin yanı sıra köpeklerinin zayıf ve güçlü yanları hakkında eğiterek köpeklerle ilgili kanunlar konusunda daha bilinçli olunmasını olanak sağlamaktadır.
Kişilik Nedir?
W.Handel, Alman Polis Köpeği Eğitmeni, "Kişilik Testinin Psikolojik Tabanı" adlı makalesinde kişiliği şöyle tanımlar:
"doğuştan ve sonradan edinilen fiziksel ve zihinsel özellikler ve ortam içindeki davranışı belirleyen, oluşturan ve düzenleyen yeteneklerin toplamı"
Kişilik Testinin Tanımı
Karakter Testi, sahibine karşı koruma güdüsü ve tehdit altında soğuk kanlılığını korumasının yanı sıra stabilite, çekingenlik, saldırganlık ve dostluk gibi karakterin farklı özelliklerini değerlendirmektedir.
Test köpeğin her günkü olaylar içinde karşılaşabileceği park ya da sokakta yürüyüşü taklit etmektedir. Bu yürüyüş sırasında köpeğe işitsel, görsel ve dokunsal uyarılar verilir. Nötr, dostane ve düşmanca olaylarla karşılaşarak tehdit edici olaylarla, dikkat kesilmesi hatta koruma reaksiyonu göstermesi gerekenler arasında farkı anlayabilme yeteneğini sınanır.
Köpekler bu teste girmek için en az 18 aylık olmalıdır. Bu test genel olarak 8-12 dakika sürer. Köpek 1.5 m'lik serbest kayışındadır. Köpeğin sahibinin köpekle konuşmasına, komut vermesine ve hatalarını düzeltmesine izin verilmez.
Köpek aşağıdakilerden birini gösterdiğinde puan düşülür:
Provoke edilmemiş saldırganlık
Panikten sonra sakinleşmeme
Korku
ATTS Kişilik Testi beş alt kategoriye ayrılan on testten oluşur:
Yabancılara Karşı Davranış
Amaç: Köpeğin dostane bir ortamda yabancılara karşı tepkisinin ölçülmesi
Test 1: Nötr Yabancı
Testte normal görünümlü biri köpeğin sahibine yaklaşarak sahibiyle el sıkışır ve kısa bir sohbet eder. Köpek buna izin verip durumu problemsiz kabul etmelidir.
Test 2: Dost Yabancı
Yabancı köpeğe doğru yaklaşır ve onla konuşup sever. Amaç köpeğin sosyal yeteneklerinin değerlendirilmesidir. Köpek buna izin verip durumu problemsiz kabul etmelidir.
İşitsel Uyarıcıya Tepki
Amaç: Köpeğin işitsel uyarıcılara tepkisinin ve araştırıcılığının değerlendirilmesi.
Test 3:Saklı Sesler
Köpek sahibi ve köpek saklanan birine doğru ilerler. Tentenin vs arkasında bir kişi içi çakıl,çivi vs dolu olan teneke bir kutuyu sallayarak ses çıkarır. Köpek dikkat kesilmelidir, hatta sese havlayabilir de; fakat korkmuş bir görünüm sergilememelidir. Ardından sahibinin cesaretlendirmesiyle köpek sesin nerden geldiğini anlamak için teneke kutuya yaklaşabilir.
Test 4:Silah Sesi
Köpek sahibi ve köpek gerideki durma noktasında beklerler. Biri havaya 3-4 el kuru sıkı silah sıkar. Köpek korkmamalı kendinden emin görünmelidir. Bu testin amacı ani seslerden sonra köpeğin kendini hemen toplama yeteğinin ölçülmesidir.
Görsel Uyarıya Tepki
Amaç: Köpeğin ani görsel uyarılara tepkisini ölçmek
Test 5: Şemsiye
Köpek sahibiyle birlikte bekleme noktasına doğru ilerler. Köpek tanışacağı kişiyi iskemlede otururken bulmalıdır. Bu noktada kişi köpekle arasında 1.5-2 m kaldığında köpeğin yüzüne doğru bir şemsiye açar. Köpek havlayıp geri çekilebilir; fakat sahibinin yatıştırmasıyla şemsiye ve yabancıyı incelemelidir. Köpek sahibi köpeği alarma geçiren şemsiyeyi güvenle koklaması için şemsiyeye dokunabilir.
Dokunsal Uyarı
Amaç: Köpeğin tanımadığı yüzeylerde yürümesinin değerlendirilmesi
Test 6: Plastik Zemin
Köpek sahibi tamamen plastik olan bir zemin üzerinde yürür. Bu testin amacı köpeğin tanımadığı bir zeminde yürürken kısa sürede kendini toplayarak etrafını araştırması ve yoluna devam etmesidir.
Test 7:Tel Zemin
Sadece köpek, sahibi hemen yanındayken 4 x 1 m' lik yere serilmiş kafes teli üzerinde yürümelidir.
Koruma ve Saldırgan Davranış
Amaç: Bu testler köpeğin olağan dışı durumlarda provokasyon eşiği, koruma güdüsü ve içinde bulunduğu durumun ne zaman tehdit edici olduğunu değerlendirme yeteneğinin anlaşılması amaçlıdır.
Test 8: Düşmanca Olmayan Durum
Köpekle sahibinin önünden garip giyinimli biri geçer. Amaç köpeğin dikkatini ölçmektir. Saldırganlık göstermemelidir.
Test 9 : Düşmanca Durum
Garip bir yabancı tehdit eder şekilde 3 m kadar yaklaşır. Burada amaç olağan dışı bir durumun ne zaman tehdite döndüğünü köpeğin kavrama yeteneğinin değerlendirilmesidir.
Test 10: Saldırganlık
Garip yabancı 3.5 m kadar saldırgan bir şekilde yaklaşır. Bu testin amacı köpeğin koruma güdülerinin test edilmesidir.
Yabancı 3 m'den asla daha fazla yaklaşmaz. Köpeğin koruma güdüsü burada köpeğin ırkına ve eğitimine göre değerlendirilir. Schutzhund eğitimi almış bir köpeğin yabancıya doğru hamle yapması kabul edilirken eğitilmemiş bir Husky'nin aynı şeyi yapması başarısızlık olarak değerlendirilebilir. Her ırk koruma güdüleri ve agresif potansiyelinin düzeyi farklıdır.
Bu test ATTS'nin izni olmadan kullanılamaz.
Daha fazla bilgi için:
American Temperament Testing Society, Inc., 13680 Van Nuys Blvd., Pacoima, CA 91331, USA
ya da