Suni Bok, doğal gaz, yapay zeka, sanal gerçeklik, şiş kebap ve kopyalama günümüzü şekillendiren kavramlar olarak ortaya çıkıyor. Sanal Bok ise sanal alemin en yeni üyesi ve sibernetikde en son aşama. Değerli hocamız Nuri Erbakiden bu konudaki görüşlerini almak istiyoruz.

- Sayın hocam, sizce bir karadeliğe düşen Suni Bok diğer uçtan ne şekilde çıkabilir?

- Efenim, öncelikle bu forumda bana yer verdiğiniz için teşekkür eder, sevgili dinleyicilerimize saygılarımı sunar ve sabırlar dilerim. Genel İzafiyet ve Quantum kuramının öğretisinde bir karadelikten ancak sanal şeyler çıkabilir. Bu durumda çıkacak şeyi sanal bok olarak adlandırabiliriz.

- Evet sayın hocam, çok güzel izah ettiniz. Sizce bu sanal bok sanal alemde ne işe yarayabilir? Dinleyicilerimiz bu konuyu çok merak ediyorlar.

- Şimdiye kadar Sanal Bokun bir hayal ürünü olduğu idda edildi. Ancak Sanal bok bir hayal değil. Örneğin galaksimizin tam ortasında çok büyük bir kara delik var. Bu deliği tıkamak mümkün değil. Çok derin ve son derece tehlikeli. Yoldan geçen yıldız ve gezegenler karadeliğe düşüp yutuluyorlar. Yakından geçip kurtulanlar bile aks kırabiliyor. Yani yıldız sistemi aksından kaçıyor. Gezegenler zangır zangır titriyor, sağa sola savruluyorlar. Bir karadeliğin yaratabileceği tehlike yirminci yüzyılın efsane baseball takımı Hawks'ın ünlü oyuncusu Boris'in şu sözleri ile ifade edilmiştir: “Bizi ancak bir karadelik durdurabilir!”

- Çok yerinde bir söz.

Ancak karadelikleri de durdurmanın bir yolu var: Sanal Bok. Biliyorsunuz Sanal bok, entropisi en az olan maddedir. Yani başka bir şeye dönüşemez, ne yaparsanız yapın hep bok olarak kalır. Bu durumda deliğin diğer ucuna yeteri kadar sanal bok yığılırsa delik tıkanabilir. bir daha da açılmaz.

- Bravo hocam, bunu çok iyi akıl ettiniz. Ancak delik tıkanırsa bu tarafdan taşma yapmazmı?

- Kesinlikle yapmaz. Tıkanan bir kara delik kendi kendini yok eder. Deliğin bulunduğu yer tekrar bizim uzay-zamanımıza dahil olur. Bir çok define avcısı şimdiye kadar eski karadeliklerin bulunduğu yerde geçmişten izler bulmaya çalışmışlar ancak muaffak olamamışlardır. Bu da kapanan karadeliklerden hiç bir taşma olmadığını gösterir.

- Sayın hocam bize biraz da Sanal Boku teknik olarak anlatabilirmisiniz?

- Biliyorsunuz bir deste iskambil kağıdını iyice karıştırsanız, kağıtlar rastgele dizilirler. Bundan sonra ne kadar karıştırtırsanız karıştırın daha fazla rastgele olmaz. Bundan sonra kağıtları yırtarak küçük parçalar haline getirmeniz ve bunları karıştırıp tekrar yırtarak en karışık hale getirmeniz gerekir. Hatta en son olarak bu küçük parçaları bir miksere koyup toz haline getirene kadar çalıştırabilirsiz. Bu durumda artık kiç kimse iskambil kagıtlarını eski haline getiremez. Buna informatikde sanal bok durumu diyoruz. Sanal Bok durumunda yapılacak olasılık hesapları hep sıfır bölü sıfır verir. Maalesef bu durumlar bilgisayar programları çalışırken istenmeden meydana gelebiliyor ve kendiliğinden temizlenemiyor. Çünkü izah ettiğim gibi sanal bok başa bir şeye dönüşemiyor. Bu durumda onu bir sanal kara deliğe atmamız yada anti-Sanal Bok ile yok etmemiz gerekiyor.

- O halde eğer Sanal Bok sanal dünyada en istenmeyen şey ise, anti-Sanal Bok ise dünyanın en değerli şeyi mi oluyor?

- Evet ama anti sanal dünyada ise tam tersi. Eğer sanal dünya ile anti sanal dünya arasında alış veriş yapılabilse sanal bok sayesinde çok zengin oluunabilirdi. Bu olamıyor çünkü bunun için bir sanal karadelikten geçmek lazım. Hesap yapabilen hiç bir insan karadelikten geçmek istemez, çünkü olasılık sıfır.

- Peki bu durumda ne olacak?

- Şöyle açıklayım: Eğer deminki örnekteki iskambil kağıtlarını önce eşit olarak ikiye ayırıp sonra mikserde ayrı ayrı toz haline getirirsek, bu iskambil kağıtlarının önceden ikiye ayrılmış olduğu gerçeğini değiştirmez. Bu durumda olduğu gibi, mikserde toz haline getirilen kagıtlar, ikiye ayrılıp toz halıne getirilmiş kağıtlardan tam iki defa daha karışıktır. Yani bu yöntem hesaplanamayacak kadar büyük iki sayıyı birbirine oranlayıp kesin bir değer elde etmemizi sağlıyor. Buna normalizasyon deniyor. Normalize edllen bir sayıdan kendisini çıkararak sanal bok durumundan kurtuluyoruz.

- Oh, çok rahatladım! Bu sanal bok durumundan hiç kurtulamıyacağız sanıyordum.

- Biz kurtulduk ama kurtulamayanlar var. Bir çok bilgisayar sanal bok durumundan kurtulmak için ugraşıp duruyor. Çabaladıkça da daha beter oluyor. Çekirdek erimesi bile mümkün. Bu bilgisayarlara bir insan olarak yardım elini uzatmak lazım.

- Sayın Nurbaki, siz gerçekten bir bilgisayar dostusunuz. Bilgisayarlar yaptığınız bu yardımı hiç bir zaman unutmayacaktır.