Trong khi cả thế giới nháo nhác vì dầu tăng giá thì một đám các doanh nhân lại muốn chứng minh nhiên liệu chỉ là một phần trong chi phí vận chuyển hàng không và họ vẫn tìm ra được những phần khác để làm cho giá vé rẻ đi hơn nhiều so với các hãng hàng không đàn anh.

Sân bay Udon Thani nằm cách Bangkok 600km về phía Đông Bắc. Thành phố Udon chỉ to hơn thành phố Vinh một chút. Cách đây 3 năm mỗi ngày từ đây chỉ có ba chuyến bay của Thai Airways nối với Bangkok. Nay thì khác hẳn, bên cạnh ba chuyến truyền thống đã có thêm các hãng giá rẻ cùng cạnh tranh. Hai chuyến của AirAsia, ba chuyến của Nok Air, một chuyến của Phuket Air và Orient Thai mới bay thử một chuyến nay đang tìm cách len chân. Hơn tám chuyến bay một ngày với loại máy bay Boeing 737, Airbus 320 toàn 150 chỗ trở lên đang cạnh tranh với nhau và với ... tàu hỏa.

Hàng không Thái duy trì giá 1800 bạt một chiều, thỉnh thoảng hạ giá xuống 1430 bạt cả thuế và không lo ngại lắm vì mấy cái máy bay to tướng của họ vẫn luôn hết chỗ. Khi tôi ra đến sân bay thì hãng Thái quen thuộc đã hết vé hạ giá, chỉ còn loại thường và hạng thương gia. Lúc này tôi mới nghĩ đến chuyện bay hãng rẻ tiền. Sang quầy AirAsia đã hết vé mặc dù các cô gái đồng phục đỏ chóe tươi cười bảo vé ngày mai vẫn còn nhưng giá là 1200 bạt chưa thuế, "đáng ra ngài phải mua vé qua Internet từ trước". Sang quầy Nok Air lại xin lỗi vì máy bay vừa cất cánh. Đành phải đi ngày mai nếu muốn được giá rẻ. Tôi chọn Nok Air cho chuyến sáng sớm mai.

Mua một vé khứ hồi Udon-Bangkok của Nok Air hết 2556 bạt (62USD). Tuy chỉ có mình tôi là khách nước ngoài nhưng các nhân viên bán vé nói tiếng Anh rất trôi chảy. Cái gọi là vé chỉ là một tờ giấy giống như biên lai mua hàng siêu thị. Đó chính là một đặc điểm của hàng không giá rẻ: không cần vé. Thậm chí nếu mua vé qua Internet thì bạn có thể tự in vé ra giấy của nhà mình và cầm tờ giấy đó đến quầy thủ tục.

Đặc điểm khác của hàng không giá rẻ là giá khác nhau và đều rẻ hơn các hãng truyền thống. Cô gái ngồi cạnh tôi trên chuyến xe liên tỉnh từ Udon đến Nỏng Khai cùng đi chuyến bay như tôi nhưng chỉ phải trả có 2400 bạt khứ hồi vì cô ấy mua sớm hơn một ngày qua Internet. Tôi bắt đầu tiếc là không gia hạn cái thẻ Visa của mình.

Chiếc Boeing 737-400 của hãng Nok Air đón khách rất đúng giờ. Tôi nhìn quanh và thấy không còn một chỗ trống mặc dù chuyến bay 7giờ 35 sáng là quá sớm. Mua vé Nok Air mà không đi coi như mất, đổi ngày giờ bay cũng mất thêm tiền.

Nghiên cứu kỹ đồ đạc trên máy bay tôi đoán là chiếc máy bay này được thuê "ướt" - cả máy bay lẫn phi công - của hãng Thai Airways. Chỉ có nhân viên phục vụ là của Nok Air (tên công ty là Sky Asia). Việc thuê máy bay của một hãng để cạnh tranh với chính hãng đó có lẽ hơi khác thường. Chính sách bầu trời mở của Malaysia và Thái Lan tạo cơ hội làm ăn cho những hãng khác nhau trong từng khâu bán buôn (cho thuê máy bay) hoặc bán lẻ (dùng máy bay để vận chuyển hành khách).

Khi máy bay đã lấy đủ độ cao, thay vì "chúng tôi sẽ phục vụ bữa ăn" thì hãng Nok Air nói "chúng tôi sẽ mở quầy bar di động". Các nhân viên cũng đẩy chiếc xe rất nhỏ đến từng hàng ghế nhưng muốn ăn uống gì phải trả tiền. Giá cả cũng chỉ đắt gấp đôi so với dưới đất nên cũng có khá nhiều người bỏ tiền ra uống nước ngọt hay sữa. Như vậy là máy bay giảm được tải nhờ không phải mang theo những xuất ăn cố định mà sẽ kết thúc bằng một lượng rác thải ra cũng khá lớn. Một chi tiết giảm tải trọng nữa là trên máy bay không có các tạp chí hay báo.  Hành lý mỗi người chỉ được 15kg nhưng vì là chuyến nội địa nên khá nhiều hành khách không có hành lý.

Máy bay hạ cánh xuống Bangkok đúng giờ. Các cô gái đứng chào khách "Xa wat đi kha" với chữ "kha" kéo dài đặc trưng cho các cô gái Thái. Lần sau tôi sẽ lại đi hàng không giá rẻ.

8/2004