หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ : Section1

ฐานเศรษฐกิจ Section 1: ฉบับที่ 1296 ปีที่ 18 วันที่ 16-18 ก.ค. 2541

เวทีความคิด : ชำแหละ 3 ปัญหาใหญ่ฉุดรั้งการฟื้นเศรษฐกิจไทย

ในเรื่องของการประนอมหนี้ ขณะนี้ได้ดำเนินการไปพอสมควร แต่ที่ยังต้องพิจารณาก็คือ กรณีลูกหนี้มีเจ้าหนี้หลายๆ คน เจ้าหนี้บางคนติดหนี้เขานิดเดียวก็ไม่ยอมมาพูดคุยเจรจา เลยตกลงหนี้กันไม่ได้ การประนอมหนี้ทุกคนได้ประโยชน์ ตัดส่วนที่เสียไม่ต้องเสียภาษี ส่วนที่ดีเอามาทำมีการโยกย้ายโอนหลักประกัน ไม่ต้องเสียภาษีอากรใดๆ ทั้งสิ้น เปิดโอกาสปล่อยให้ลูกหนี้ระดับกลางๆ สามารถปรับตัวเป็นลูกหนี้ดีได้ ส่วนที่เสียก็ให้จบกันไปล้างกันไปที่ทำเช่นนี้เพราะเราต้องการให้ประเทศไทยเข้ากฎเกณฑ์ของ โลกไม่ได้เป็นเรื่องที่เราคิดขึ้นมาเอง เราได้ตกลงไว้กับระบบการเงินของโลก

ที่เรามีองค์กรกลางเพื่อการประนอมหนี้ เพราะเอกชนบางครั้งเจรจากันเองตกลงกันไม่ได้ระหว่างเจ้าหนี้กับลูกหนี้ ผมมีประสบการณ์ร่วมงานกับเอกชนในกรณีการร่วมมือกันแก้ไขปัญหาเรื่องของสาธารณะ พอร่วมแรงร่วมใจก็ผ่านไปได้ แต่พอร่วมเงินนี่จบทุกที กรณีนี้มีปัญหาหนักอีกสมมติแบงก์ชาติออกเงินให้คล้ายๆ กับว่าแบงก์ชาติเป็นคนไปเชิญให้เขามาลงบัญชีเฉยๆ หรือเปล่า

กระบวนการเอกชนที่รวมตัวกันเองเป็นกลุ่มยังไม่มี ซึ่งอันนี้เป็นกระบวนการธรรมรัฐอีกอันหนึ่ง ผมคิดว่าตราบใดที่เราทำอันนี้ไม่ได้ ต้องให้รัฐบาลมาทำอยู่ดีทั้งๆ ที่ควรเป็นเรื่องของเอกชนร่วมกันทำ ซึ่งโดยภาวะของราชการนั้นส่วนใหญ่มักจะล่าช้าเพราะเห็นว่าทำไปแล้วหรือเสี่ยงอะไรลงไปแล้วไม่ได้อะไร ในขณะที่เอกชนจะเห็นเป็นรูปธรรมว่าทำไปแล้วได้อะไร

หากเราจะดูสัญญาณภัยทางเศรษฐกิจจะดูจากอะไรนั้น อยากจะเรียนว่าเราเข้าใจปัญหาพื้น ฐานผิด 1-3 อย่างด้วยกันทำให้วิธีการแก้ไขปัญหาจึงไม่เข้าใจ ที่เราเข้าใจว่าที่เราลดค่าเงินบาท จนลดลง 70-80% นั้นแท้จริงถ้าเราเทียบกับ 22 ประเทศคู่แข่งในการส่งออกเงินบาท ณ วันนี้ลด ไปแค่ 12% เท่านั้น ท่านคงจำได้ว่าเดิมเราเคยพูดกันว่าเงินบาทแข็งไปต้องลด 15-20% แต่ตอนนี้ยังลดไม่ถึงด้วยซ้ำไป ความสามารถพื้นฐานในการส่งออกของเรา ประเทศอื่นเขาลดราคาเพราะอัตราแลกเปลี่ยน

ข้อสมมติพื้นฐานอีกอันหนึ่งก็คือ คนไทยแข็งขัน เราเป็นคนที่ไปยืมเงินเขามามาก พลาดไปชั่วขณะใช้เงินมากไปขาดสภาพคล่อง เราเป็นคนปานกลาง กู้เงินมา 91 พันล้านดอลลาร์ หรือเท่ากับ 72% ของรายได้ประชาชาติ ซื้อเครื่องจักร เล่นหุ้น ที่ดิน คนไม่เชื่อว่าเงินที่กู้มามีประโยชน์เลยไม่ให้กู้ เราจึงไม่อาจกู้เขามากินได้อีกต่อไปแล้ว

ถามว่ารัฐบาล แบงก์ชาติทำอะไร เราได้พยายามทำมาตรการให้คงที่รักษาสถานการณ์ไว้ ซึ่งทำ ได้สำเร็จแล้วเรื่องอัตราแลกเปลี่ยนไม่ลดลงไปอีก ทำให้ผลักดันราคาสินค้านำเข้าเพิ่มขึ้นไป อีกประการหนึ่งที่ธปท.กำลังทำแต่ยากที่สุดคือ ทำให้ไทยผลิตได้ ส่งออกได้แข่งขันกับคนอื่นได้ ไม่มีต้นทุนที่เป็นเบี้ยบ้ายรายทางที่หายไปในระหว่างทางที่ไม่ได้อยู่ในเครื่องจักร แรงงาน มีการผลิตสินค้าที่เป็นยี่ห้อของเราเอง แต่เรื่องนี้ต้องใช้เวลานานและต้องซื้อเวลาไปได้ระดับหนึ่ง เวลานี้เราซื้อเวลาว่าอัตราแลกเปลี่ยนคงที่ อัตรา ดอกเบี้ยที่เรามีอยู่ตอนนี้เราทราบดีว่าที่เราขึ้นอัตราดอกเบี้ยซื้อคืนพันธบัตรไป 1% ในตัวของมันเองจะทำให้มีเงินบาทเข้ามาในแบงก์ชาติ 2.93 พันล้านบาท โดยเฉลี่ยมีเงินที่ไปสว็อปที่เล่นกันในตลาดหายไป 6,000 ล้านบาท ก็ถูกดูดเข้าในแบงก์ชาติ นี่เป็นเหตุที่เราดึงดอกเบี้ยตลาดซื้อคืนพันธบัตรให้สูงขึ้น พออัตราแลกเปลี่ยนจะอ่อนเราก็ขึ้นอัตราดอกเบี้ยระยะสั้นในประเทศดูดเงินเข้าแบงก์ชาติ เงินบาทก็หมดจากตลาดสว็อป

ตัวแปรอื่นก็ยังมี เรารู้ว่าเวลาเราขึ้นดอกเบี้ยตลาดซื้อคืน 1% ในเดือนแรก อัตราดอกเบี้ยเงินฝาก 3 เดือน จะเพิ่มขึ้นไป 0.08% ใน 4 เดือนจะขึ้น 0.25% เวลานี้เราคุมสถานการณ์ได้ในเรื่องนี้ แต่ไม่ได้หมายความว่าทำให้เราเก่งขึ้นเพียงแต่มันทำให้อัตราแลกเปลี่ยนอยู่ในสภาพปกติ ไม่หลุดไปทั้งกระบิ ตอนนี้ใช้นโยบายว่าดอกเบี้ยขึ้นเร็วแต่พอหมดปัญหาก็ต้องลงเร็ว เดิมมันติดนานตอนนี้ไม่เกิน 2 วันเท่านั้น คนก็ยอมรับขึ้นดอกเบี้ยคราวที่แล้วจึงไม่มีใครว่า แต่สถานการณ์ที่ซื้อเวลานี้อยู่ได้นานเท่าไหร่ การซื้อเวลานี้เพื่อให้รัฐบาลได้แก้ปัญหาภาคการผลิตแท้จริง แต่จุดที่มีการซื้อเวลาอาจจะไม่เป็นผลถ้ามีเหตุการณ์ 3 อย่างนี้เกิดขึ้นคือ 1. เกษตรกรทนไม่ไหว เดินขบวนเสียก่อน 2. สถาบันการเงินไม่รักษาสถานภาพ ไว้ได้ 3. ต่างชาติถอนเงินกู้กลับคืน 90 พันล้านดอลลาร์

การรวมกิจการสถาบันการเงินยังจะมีอีกหรือไม่ สถาบันการเงินก็เหมือนกับเอกชนอื่นๆ คือ หนี้ สูญ ทุนรอนหายไปมาก หนี้ที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ (NPL) สูง แต่ในความเป็นจริงพื้นฐานหนี้มีจำนวนหนึ่งที่เราต้องแก้ให้ได้ 2 วิธี คือ วิธีการปล่อยสินเชื่อเดิมไม่ถูกต้อง วิธีการบริหารเดิมไม่ก่อให้เกิดการแข่งขันได้ เมื่อเทียบกับต่างประเทศ ถ้าจะอยู่อย่างนี้ต่อไปจะค่อยๆ ล้มไปทีละแห่ง ตอนนี้หนีไม่พ้นต้องให้ ต่างชาติเข้ามาร่วมในบางแห่ง คงเหลือสถาบันใหญ่ๆ ของเราเอาไว้ แต่ก็ต้องมีเงินพื้นฐานขั้นต่ำที่คงอยู่ได้ 2-3 ปีข้างหน้า รอภาวะเศรษฐกิจมันดีขึ้นในรอบวงจรต่อไป คงจะไม่มีการปิดแบงก์ ปิดสถาบันการเงินเพิ่ม ขึ้นอีก เพราะรัฐบาลได้มีการค้ำประกันเงินฝากและสินเชื่อทุกชนิดไว้แล้วทุกสถาบัน ดังนั้นถ้าจะมีการปิดสถาบันการเงินขึ้นมาอีก คนที่เดือดร้อนไม่ใช่ประชาชนเป็นรัฐบาล แต่ผมเรียนแล้วว่าต่อไปนี้จะไม่มีอีก

แต่การพัฒนาระยะยาวนั้น ในอนาคตอันใกล้ไทยเราต้องมุ่งสร้างสินค้าที่มีแบรนด์เนมของเราเอง ใช้แรงงานของเราเองที่มีเพื่อผลิตออกไปสู่ตลาดต่างประเทศเพื่อแข่งขันกับคนอื่น จากที่เป็นอยู่ในปัจจุบันซึ่งใช้แรงงานของเราแต่ผลิตแบรนด์เนมคนอื่น ซึ่งวิธีนี้จะทำให้เราไม่ได้รับผลพวงอะไรมากนัก โดยเฉพาะเมื่อค่าแรงในประเทศปรับตัวสูงขึ้น โอกาสที่จะผลิตสินค้าในลักษณะนี้เริ่มน้อยลงเพราะเขาจะหันไปหาประเทศที่ค่าแรงต่ำกว่าผลิตแทน

เขียน โดย .....