Ιστορία Linux

Το 1991 κυκλοφόρησε η πρώτη έκδοση Linux, με πρωτεργάτες μια ομάδα Φιλανδών φοιτητών με επικεφαλής τον Linus Torvalds και μερικούς προγραμματιστές, που είχαν πάρει τις περίπου 10.000 γραμμές κώδικα μέσα από το Διαδίκτυο για αποσφαλμάτωση (debugging) και προσθήκες πάνω σε αυτό. Η ανάπτυξη και η εξάπλωση του Unix-oriented λειτουργικού που ακολούθησε ήταν ραγδαία. Σήμερα, περισσότερες από τριάντα εταιρείες ασχολούνται με την ανάπτυξη του Linux, προσφέροντας η καθεμιά από αυτές τα δικά της tools και δυνατότητες. Ας σταθούμε όμως στα χαρακτηριστικά εκείνα που καθιστούν το νέο αυτό λειτουργικό σταθερό και ευέλικτο, ιδιαίτερα σε εφαρμογές που απευθύνονται σε δίκτυα κάθε είδους. Τα κύρια χαρακτηριστικά αυτού του λειτουργικού, λοιπόν, συνοψίζονται στα εξής: είναι πολυχρηστικό (multi-user), πολυδιεργασικό (multitasking), υποστηρίζει συμμετρική πολυεπεξεργασία (symmetric multiproccesing), εικονική μνήμη (virtual memory), ευέλικτη διαχείριση μνήμης και ευέλικτους τρόπους δικτύωσης που συναντώνται μόνο σε συστήματα UNIX. Εάν αποπειραθούμε να βρούμε τη γραμμή διαφοροποίησης του Linux με τα Windows98 που τρέχουν τα PC μας στο σπίτι, θα διαπιστώσουμε μια τελείως διαφορετική αντίληψη από αυτή που έχουμε συνηθίσει ως τώρα. Σίγουρα πολλούς από εμάς θα ξενίσει το απλό command prompt, που μας ζητά to root username και το password. Αλλά αυτή είναι μόνο η αρχή. Ο τεράστιος κόσμος του Linux εμφανίζεται στη συνέχεια μπροστά μας και τρέχοντας τα Χ-Windows το Linux καταφέρνει να γίνεται όλο και πιο φιλικό στο μάτι του απλού χρήστη. Οι ουσιαστικές διαφορές ωστόσο στα δύο λειτουργικά εντοπίζονται στον τρόπο διαχείρισης της μνήμης και των διάφορων περιφερειακών. Επίσης, ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του Linux είναι τα πολλά γραφικά περιβάλλοντα που παρέχει. Η έκπληξη για έναν χρήστη που έρχεται από τον χώρο των Windows98 θα είναι μεγάλη, όταν θα δει ότι μπορεί να σετάρει ο ίδιος το γραφικό περιβάλλον της αρεσκείας του, που απαρτίζεται από τα fvwm, to fvwm95 (γραφικό περιβάλλον στο στιλ των WIN95) και φυσικά το Gnome και KDE, τα οποία είναι πολύ διαδεδομένα και δημοφιλή στους χρήστες του Linux. Σίγουρα όποιος είναι εξοικειωμένος με τη χρήση του Unix δε θα προβληματιστεί ιδιαίτερα στο κατανοήσει τις βασικές αρχές του Linux, καθώς κάποια σημεία που θα συναντήσει θα του φανούν γνωστά και έτσι το να προχωρήσει στα ενδότερα του λειτουργικού θα είναι μια απλή υπόθεση. Τι γίνεται όμως με το χρήστη που μόλις ξεκίνησε και θέλει να προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα; Όπως είπαμε και πριν, προς το παρόν κάποιες εκδόσεις του Linux δεν είναι φιλικές προς το χρήστη ή είναι φιλικές μέχρι ενός σημείου, χωρίς αυτό να σημαίνει πως ο τελευταίος θα έπρεπε να απομακρυνθεί από την ιδέα να χρησιμοποιήσει το Linux ως κύριο ή ως δεύτερο λειτουργικό στο σκληρό δίσκο του υπολογιστή του. Θα πρέπει όμως να οπλιστεί με μεγάλη υπομονή και φυσικά με τα "How To" manuals και εγχειρίδια χρήσης. Κανείς από όσους προσπάθησαν να στήσουν το Linux δεν τα κατάφεραν με την πρώτη. Εξάλλου υπάρχουν και εκδόσεις του Linux που παρέχουν στον αρχάριο χρήστη την εγκατάσταση με παραθυρικό περιβάλλον, όπως το S.u.S.E ver. 6.3 με το YaST2, ένα tool που κάνει την εγκατάστασή του απλή υπόθεση. Στην εγκατάσταση των διαφόρων περιφερειακών ίσως να είναι αναγκαία και η "βουτιά" στον kernel του Linux, που έστω και αν δεν είναι επιτυχημένη σίγουρα θα προσφέρει στο χρήστη την απαραίτητη εμπειρία για την περαιτέρω τριβή του και εξοικείωσή του με το λειτουργικό αυτό. Έτσι, οι εταιρείες που ασχολούνται συνεχώς με την ανάπτυξη του Linux στοχεύουν πλέον και στο να γίνει προσιτό και στον απλό χρήστη, με σκοπό βέβαια τη διάδοση του σε όλο και μεγαλύτερο φάσμα χρήσεων, χρηστών και εφαρμογών. Στο Linux τα πάντα είναι διαφορετικά από αυτά που έχουμε συνηθίσει με τα Windows98, ξεκινώντας από το installation του λειτουργικού ως το πώς θα κάνουμε τις κάρτες μας και τα διάφορα περιφερειακά μας να λειτουργήσουν πάνω σε αυτή την πλατφόρμα, καθώς και στο πώς θα κάνουμε install εφαρμογές που προέρχονται από τρίτους κατασκευαστές λογισμικού.

Η εγκατάσταση του Linux μπορεί να διαρκέσει αρκετά λεπτά αλλά μπορεί και να υπερβεί τις δύο ώρες, κάτι που εξαρτάται από τα πακέτα των εφαρμογών που έρχονται μαζί με κάθε κατασκευαστή Linux και που εμείς έχουμε αποφασίσει να κάνουμε install, καθώς και από τις δυνατότητες που έχει το PC μας.Στη συνέχεια θα πρέπει να κάνουμε τα ωραία μας περιφερειακά να παίζουν με το καινούριο αυτό λειτουργικό σύστημα που μόλις εγκαταστήσαμε. Εδώ τίθεται το θέμα που αφορά την ευχρηστία του Linux, καθώς πολλοί από εμάς θα παρακαλούσαμε να έχει αυτά τα όμορφα wizards που διαθέτουν τα Windows και που είναι ζήτημα δευτερόλεπτων να μπορέσουμε να βάλουμε μια κάρτα δικτύου ή ένα modem. Δυστυχώς εδώ τα πράγματα δεν είναι και τόσο εύκολα, όχι τόσο για τις απλές περιφερειακές συσκευές (modem, printers κ.λπ.) όσο για κάρτες ήχου, κάρτες δικτύου, ΤV Tuners κ.λπ. Εμπόδιο μπορεί να σταθεί επίσης και η αδυναμία του ίδιου του kernel του Linux να υποστηρίξει μια συγκεκριμένη συσκευή ή ακόμη και η έλλειψη οδηγών της συσκευής.Όμως αυτό θα πρέπει να μας απασχολεί ολοένα και λιγότερο, καθώς οι κατασκευαστές hardware βλέποντας την ανταπόκριση του κοινού προς το λειτουργικό αυτό, σπεύδουν να γράψουν οδηγούς ακόμα και για παλαιότερα μοντέλα τους.

Η υποστήριξη που παρέχουν οι εταιρείες που αναπτύσσουν διάφορες παραλλαγές του Linux είναι άμεση και πλήρης. Αρκεί να ανατρέξει κανείς στα δικτυακά σημεία των εταιρειών αυτών και θα βρει αρκετές οδηγίες για το πώς μπορεί να βάλει μια απλή κάρτα και το πώς θα εγκαταστήσει μια εφαρμογή αλλά και το πώς θα σετάρει ένα Web Server ώστε να τρέχει Linux καθώς και ποια περιφερειακά που απαρτίζουν τον υπολογιστή μας υποστηρίζονται από τη συγκεκριμένη έκδοση. Καλό θα ήταν να κάνει registration την κόπια του και να ενημερώνεται άμεσα μέσω e-mail για τα νέα που αφορούν το Linux και τα bug fixes που εντοπίζονται και διορθώνονται άμεσα από τα προγραμματιστικά teams των εταιρειών αυτών. Τα εργαλεία που ενσωματώνονται μαζί με το Linux ποικίλλουν ανάλογα με την έκδοση που αποφασίζουμε να εγκαταστήσουμε στον υπολογιστή μας.

Όποια και αν είναι πάντως η επιλογή μας, όλες οι εταιρείες δίνουν τον πυρήνα (kernel), που είναι κοινός για όλα τα Linux, και μία σειρά εργαλείων διαχείρισης και συντήρησης του λειτουργικού, όπως εργαλεία για τους σκληρούς δίσκους, συνολική εποπτεία δικτύου σε περίπτωση που ο υπολογιστής μας λειτουργεί ως server, firewalls (προγράμματα που ελέγχουν την ασφάλεια του δικτύου μας από καλοπροαίρετους και μη χρήστες) κ.α. Όπως και να έχει, το πακέτο των εργαλείων που έρχεται μαζί με το Linux έχει τέτοια έκταση, ώστε ο χρήστης ή ο Administrator ενός συστήματος να μην μπορεί να αποφασίσει ποιο από όλα θα χρησιμοποιήσει. Και ερχόμαστε στο επίμαχο σημείο που απασχολεί τον καθένα από εμάς, είτε αυτός λέγεται απλός χρήστης είτε επαγγελματίας στο χώρο των υπολογιστών. Το σημείο αυτό είναι η σταθερότητα που παρέχει το λειτουργικό, δηλαδή το να μην "παγώνει" όταν παθαίνει crash μια εφαρμογή που τρέχει πάνω σε αυτό και το να μπορεί να γίνει "kill" η διεργασία που προκάλεσε αυτό το "πάγωμα", αλλά και η ασφάλεια στο δίκτυο που παρέχει το λειτουργικό. Όσον αφορά τη σταθερότητα, όσοι από εμάς έχουν ασχοληθεί με Linux σίγουρα θα γνωρίζουν πως ελάχιστες φορές έχουν αντιμετωπίσει το γεγονός να δουλεύουν μία εφαρμογή και ξαφνικά να παγώνουν τα πάντα. Ακόμα και αν συνέβη αυτό αυτό, το "κατέβασμα" της εφαρμογής μέσα από τις δυνατότητες που παρέχει το Linux είναι μια σχετικά απλή υπόθεση, χωρίς να πτοηθεί καθόλου -ή έστω σημαντικά- το λειτουργικό μας. Η ασφάλεια μέσα στο Linux παρέχεται από μία σειρά από utilities, (τα οποία προϋποθέτουν κάποιες εργασίες που θα πρέπει να γίνουν από τον system administrator), ούτως ώστε να γίνει όσον το δυνατόν περισσότερο "απόρθητο" από επιθέσεις hackers. Επίσης επιδέχεται βελτιώσεις από τους developers των kernels, που προσπαθούν με κάθε τους νέα έκδοση να καλύψουν τυχόν κενά ασφάλειας που είχαν οι προηγούμενοι. Η συνεργασία που έχει το Linux με το hardware διαφόρων κατασκευαστών είναι στο καλύτερο σημείο που θα μπορούσε ποτέ να βρίσκεται. Πλέον μπορούμε απροβλημάτιστα να εγκαταστήσουμε τη νέα Voodoo 3 που μόλις αγοράσαμε, χωρίς να χρειαστεί να μπούμε στη σελίδα υποστήριξης για να δούμε διάφορες μεταβλητές που πρέπει να ορίσουμε στον kernel (και να τον κάνουμε compile φυσικά) για να παίξει η κάρτα μας. Η γκάμα του hardware που υποστηρίζεται από το Linux αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο. Στο προσεχές μέλλον ίσως να μην χρειάζεται να πονοκεφαλιάζουμε αν η κάρτα που μόλις αγοράσαμε υποστηρίζεται.

Οι ελάχιστες απαιτήσεις σε hardware που χρειάζεται το Linux προϋποθέτουν ένα motherboard με PCI, EISA και ISA slots (εκτός από VLBus, γιατί εκεί ίσως υπάρξει πρόβλημα). O επεξεργαστής μας θα πρέπει να είναι από 486DX και άνω, με μνήμη 16 Mbytes εάν δε θέλουμε GUI και 32 ΜΒ εάν θέλουμε γραφικό περιβάλλον, και ο σκληρός μας θα πρέπει να είναι από 600 ΜΒ και άνω, εάν θέλουμε μία αξιοπρεπή εγκατάσταση Linux. Βέβαια, καλό θα ήταν πριν αποφασίσουμε να εγκαταστήσουμε Linux στον υπολογιστή μας να συμβουλευτούμε και το αντίστοιχο site της εταιρείας για τυχόν hardware που δεν υποστηρίζεται από το τρέχον πακέτο. Θα ήταν κρίμα να αρχίσουμε μια εγκατάσταση του Linux και στην πορεία να δούμε πως το chipset της κάρτας γραφικών μας δεν υποστηρίζεται από την έκδοση του Linux που έχουμε επιλέξει. Τα πλεονεκτήματα που συναντά κανείς χρησιμοποιώντας κάποια έκδοση Linux είναι η σταθερότητα του λειτουργικού, που είναι άμεσα συνδεδεμένη με την αποσφαλμάτωση που γίνεται και παρέχεται απευθείας μέσω του Internet, στα tools αλλά και στον kernel.

Δικτυακοί τόποι:

 www.kernel.org:  Σε αυτό το site θα μπορέσετε να κάνετε download τον τελευταίο kernel που κυκλοφορεί αυτή τη στιγμή, καθώς και την τελευταία beta και alpha version.

 http://lwn.net : ένα πολύ ενδιαφέρον site που ενημερώνεται συνεχώς και περιέχει όλα τα τελευταία νέα, downloads, ανακοινώσεις καθώς και όλους τους Linux distributors

 http://www.redhat.com : Ο δικτυακός τόπος για το πιο δημοφιλή Linux distributor

 http://www.suse.com : Ένα πολύ καλοσχεδιασμένο site για μια πολύ δημοφιλή έκδοση του Linux.