Linux rozwija się niezwykle szybko. Dlatego czasem trudno jest śledzić jego rozwój na bieżąco, czy zorientować się w stanie aktualnym. Ten dokument zawiera kilka wskazówek pomocnych w szybkim i efektywnym wyszukiwaniu żądanych informacji. Większość z Was zna i używa WWW i grup dyskusyjnych, ale -- jak dowiecie się z tego tekstu -- WWW i Usenet to jeszcze nie wszystko. Istnieje wiele innych, równie dobrych i lepszych, źródeł informacji.
Dostępne są tłumaczenia tego dokumentu; chciałbym tu podziękować tłumaczom za ich pracę i komentarze:
Copyright (c) 1998 Kjell Sundby, Kjetil Bakkeskaug and Stein Gjoen.
Prawa autorskie do tego dokumentu należą do Kjella Sundby, Kjetila Bakkeskauga oraz Steina Gjoena.
Zezwala się na kopiowanie, rozpowszechnianie i/lub modyfikację niniejszego dokumentu na warunkach określonych w wersji 1.1 (lub wyższej) licencji ``GNU Free Documentation License'' publikowanej przez Free Software Foundation z wyłączeniem ``Sekcji Niezmiennych'' oraz tekstów na przednej i tylniej stronie okładki.
W przypadku pytań proszę pisać na adres linux-howto@metalab.unc.edu.
Pamiętaj: informacji zawartych w tym dokumencie używasz na własne ryzyko. Zrzekamy się jakiejkolwiek odpowiedzialności za jego zawartość. Pomysłów, przykładów i/lub jakichkolwiek innych pochodzących z tego dokumentu informacji używać możesz wyłącznie na własną odpowiedzialność.
O ile nie zaznaczono inaczej wszystkie prawa autorskie należą do ich właścicieli. Użycie w tym dokumencie danego terminu nie powinno być traktowane jako wpływanie na ważność jakiegokolwiek znaku handlowego lub znaku usługi.
Użycie nazw określonych produktów lub marek nie oznacza polecania ich.
Poleca się sporządzanie kopii systemu przed poważnymi instalacjami, oraz robienie kopii bezpieczeństwa w regularnych odstępach czasu.
Po zainstalowaniu Linuksa zastajesz zazwyczaj całkiem dużo informacji -- nie tylko dołączoną broszurkę, ale również wiele dokumentów HOWTO (JTZ - JAK TO ZROBIĆ) oraz obszerne opracowania i pomoc dostępne w sieci. Z nawiązką wystarcza to na początek, jednak po pewnym czasie zorientujesz się, że chcesz wiedzieć więcej, być na bieżąco, móc aktualizować swój system... jednym słowem: wiedzieć, co dzieje się "w branży". Pomoże ci w tym ten dokument. Dla uproszczenia podzielono omawiane tu rodzaje informacji na takie, które możesz zasubskrybować i te, które musisz sam odnaleźć. Skupimy się też na efektywnym uzyskiwaniu konkretnej specjalistycznej pomocy.
Nawet jeśli do Twojego Linuksa nie dołączono żadnego rodzaju wydrukowanej informacji to i tak każda szanująca się dystrybucja zawiera szereg katalogów zawierających różnego rodzaju dokumentację -- od konkretnych plików README (CZYTAJTO) zawierających informacje o danych programach, do bardziej kompleksowych opracowań HOWTO -- właśnie czytasz jedno z nich.
Zajrzyj do archiwum dokumentów w /usr/doc, gdzie większość pakietów instaluje swoją dokumentację, pliki README, itd. W katalogach /usr/doc/HOWTO oraz /usr/doc/HOWTO/mini znajdziesz też cały zestaw gotowych do czytania plików HOWTO i mini-HOWTO.
Najważniejszym i najpełniejszym źródłem informacji są oczywiście źródła jądra w /usr/src/linux. Używaj ich! Pamiętaj, że pakiet z jądrem to nie tylko kod źródłowy (co najmniej częściowo opatrzony komentarzami), ale również katalog /usr/src/linux/Documentation zawierający obszerną dokumentację. Przed zadaniem jakiegokolwiek pytania na temat jądra powinieneś zapoznać się z zawartością tego katalogu. Dzięki temu oszczędzisz sobie zakłopotania i nie zmarnujesz czasu innym.
Przeglądanie i przeszukiwanie dokumentacji na komputerze czy w sieci jest bardzo wygodne. Nie rezygnuj jednak całkowicie z informacji drukowanej. Czasem, gdy nie jesteś w stanie nawet uruchomić swojego komputera, dokumentacja na papierze może być jedynym sposobem znalezienia rozwiązania problemu.
Subskrybowanie oznacza zamawianie danego rodzaju wiadomości napływających ciągłym strumieniem. Nie ugryź kawałka większego niż możesz przełknąć: przeładowanie informacją nie jest tylko hasłem encyklopedycznym. Może zdarzyć się, że zamiast spodziewanych informacji otrzymasz jakieś śmieci. Bądź więc krytyczny i nie wahaj się przez unieważnieniem subskrypcji.
Istnieją dwa odrębne (choć w niektórych przypadkach ze sobą sprzężone) media dostarczające ciągłych informacji: są to grupy dyskusyjne (USENET) i listy dyskusyjne. Grupy dyskusyjne zazwyczaj charakteryzują się zwiększoną ilością wiadomości i szumu informacyjnego niż listy. Uważaj: czytanie zbyt wielu grup jest jak picie z węża strażackiego! :-)
Pomoc w uzyskaniu dostępu do grup dyskusyjnych leży poza zakresem tego dokumentu. Wskazówki na temat ściągania i uczestnictwa w tych grupach bezpośrednio z Linuksa znajdziesz w innych tekstach JTZ.
Jeśli jeszcze nigdy nie używałeś grup dyskusyjnych powinieneś szczególnie uważnie przeczytać informacje wprowadzające. USENET to cała odrębna kultura. Nawet jeśli na początku wyda ci się chaotyczny, istnieją rządzące nim reguły. Pamiętaj, żeby przed wysłaniem swojego pierwszego listu do danej grupy poprzyglądać się jej przez jakiś czas. Najważniejszą sprawą jest zwrócenie uwagi na listy zatytułowane Frequently Asked Questions, FAQ, czy Najczęściej Zadawane Pytania. FAQ pozwolą ci zapoznać się z charakterem grupy oraz prawdopodobnie rozwiążą Twój problem. Czytaj je! Zadając po raz setny typowe pytanie wyrobisz sobie tylko negatywną opinię (i -- być może -- dostaniesz się do czyichś filtrów).
Dokumenty FAQ są zazwyczaj wysyłane regularnie, jeśli jednak nie możesz któregoś z nich odnaleźć, poszukaj go w głównym archiwum FAQ w MIT. FAQ dostępne są również w postaci stron WWW. (Od tłumacza: zasoby polskich FAQ w postaci stron WWW dostępne są pod adresem http://www.ziembor.waw.pl.)
Obok użytecznych informacji w grupach dyskusyjnych napotkasz też szum informacyjny, spam i dyskusje nie na temat. Oznacza to, że będziesz potrzebował czytnika umożliwiającego odsianie niechcianych listów. Zapewniają to czytniki mające tzw. mordplik (killfile). Odpowiednio skonfigurowany czytnik odfiltruje niechciane wiadomości i zaznaczy interesujące. Poprawia to ogólny stosunek ilości informacji do ilości szumu i pozwala skoncentrować się na sprawach istotnych. Pamiętaj jednak, że działa to w obie strony: jeśli będziesz zaśmiecał USENET, zostaniesz odfiltrowany, i, gdy znajdziesz się w potrzebie, nikt nie zobaczy Twojego pytania.
Do rzeczy -- oto lista użytecznych grup dyskusyjnych:
Grupy związane z Linuksem znajdują się też w wielu hierarchiach narodowych. Przykładem może być jedna z polskich grup o Linuksie. Jeśli masz kłopoty z odnalezieniem swoich narodowych lub lokalnych grup, pomocy szukaj w Deja.
W przeciwieństwie do grup dyskusyjnych listy dyskusyjne są scentralizowane. Oznacza to, że listy wysłane przez danego użytkownika na adres serwera rozsyłane są dalej do innych uczestników listy. Zazwyczaj nie otrzymuje się wielkiej ilości wiadomości, a poziom informacji niepożądanej jest niski. Wypowiedzi odbiegające od tematu zawsze budzą negatywne reakcje i, co jest równie poważną konsekwencją, mogą spowodować opóźnienie realizacji projektu, któremu poświęcona jest lista. Po zasubskrybowaniu danej listy zazwyczaj otrzymuje się powitalny list opisujący tematykę forum -- należy uważnie go przeczytać.
Istnieje wiele programów obsługujących listy dyskusyjne. Warto znać
rozpoznawane przez nie polecenia. Najpopularniejszym z tych programów jest
działający między innymi na serwerze
vger.rutgers.edu
Majordomo. Sprawdź, jak to działa: wyślij tam list o treści
help. Jeśli wyślesz list z poleceniem, którego program nie zrozumie,
również dostaniesz informacje o obsłudze. Jeśli zamiast help
wyślesz polecenie lists, otrzymasz spis wszystkich list
działających na serwerze (może być tego całkiem sporo!).
Listy dyskusyjne działają zazwyczaj pod kilkoma adresami. Jeden z nich
służy do wysyłania poleceń takich jak subscribe czy unsubscribe,
a inny do uczestnictwa w dyskusjach -- najczęściej z tego właśnie
adresu otrzymujesz wiadomości, które ludzie wysyłają na listę.
Na przykład wysłanie polecenia subscribe na adres
corned-beef-requests@somelistserver.org zapisze Cię na listę
o adresie corned-beef-list@somelistserver.org aż do chwili,
kiedy zdecydujesz się wypisać. Jeszcze raz: wysłanie listu o treści
help lub czymś niezrozumiałym dla serwera spowoduje otrzymanie
listu z pomocą.
Korzystając z list dyskusyjnych pamiętaj o kilku zasadach:
subscribe itp. na samą listę, lecz na
adres serwera. W przeciwnym razie nie wypadniesz najlepiej i zdenerwujesz
mnóstwo osób. Być może na listę zapisanych jest tysiące ludzi -- pomyłka
taka i związane z nią narzekanie może wygenerować mnóstwo niepotrzebnego
szumu w sieci.Jak już wspomniano vger.rutgers.edu jest jednym z głównych serwerów list dyskusyjnych. Oto skrócony spis list dostępnych dla społeczności Linuksa:
Oczywiście na tym serwerze znajduje się również dużo innych list. Ponieważ ich ilość stale się zmienia, nie ma sensu wymieniać tu ich wszystkich. Można jednak zajrzeć na stronę zawierającą spis list dyskusyjnych o tematyce interesującej użytkowników Linuksa. Na stronie tej można również w prosty sposób bezpośrednio zapisać/wypisać się z różnych list.
Istnieje również strona z długim spisem list dyskusyjnych o tematyce nie ograniczającej się do Linuksa.
Wiele osób jest rozczarowanych brakiem informacji o Linuksie w prasie. Jest to prawdopodobnie spowodowane tym, że wiele komercyjnych produktów nie wytrzymałoby porównania z Linuksem, a takiej sytuacji nie wytrzymaliby z kolei reklamodawcy. Istnieje na szczęście Linux Journal -- magazyn poświęcony tylko Linuksowi. Spis treści aktualnego numeru i informacje na temat jego subskrypcji znajdują się na stronie domowej SSC.
Innym komercyjnym pismem jest Linux Magazine, również umieszczający w sieci spis treści i fragmenty tekstów. Także Unix Review (d. Performance Computing) poświęca sporo miejsca Linuksowi.
Istnieją również popularne magazyny elektroniczne:
oraz prawdopodobnie kilka innych; nowe pojawiają się dość często. W LinuxHQ sprawdzić można aktualną listę dostępnych serwisów informacyjnych.
Jak grzyby po deszczu pojawiają się strony WWW z dosłownie codziennie uaktualnianymi wiadomościami na temat Linuksa. Wiele z nich odznacza się całkiem profesjonalnym układem graficznym i doborem prezentowanego materiału. Jednym z najważniejszych tego typu serwisów jest oferujący codzienne wiadomości Freshmeat.
Dla osób nie mogących pozwolić sobie na śledzenie wydarzeń w sieci z godziny na godzinę, a chcących mimo wszystko trzymać rękę na pulsie, przeznaczony jest serwis Linux Weekly News (Linux - Wiadomości Cotygodniowe). Serwis ten podaje ważne wiadomości, włączając w to ostrzeżenia na temat bezpieczeńswa oraz ogłoszenia o nowym i uaktualnionym oprogramowaniu.
Pod adresem Linux.com znajdziesz odnośniki do kanałów IRC.
Istnieje również pewna ilość godnych polecenia stron poświęconych głównie sprzętowi. Są to m. in. Toms Hardware i Anandtech, w których znajdują się testy wszelakiego sprzętu, oraz Storage review, specjalizująca się w testach dysków, streamerów i innych pamięci masowych.
Linux stworzony został dzięki połączonym (głównie za pomocą Internetu) siłom ludzi na całym świecie. Istnieje jednak również możliwość spotkań twarzą w twarz w LUGach -- Grupach Użytkowników Linuksa. Przeszukaj ogłaszane regularnie listy tych grup -- jedna z nich może znajdować się całkiem niedaleko!
Konferencje, spotkania, copy-parties i tworzenie nowych grup ogłaszane są regularnie w grupach dyskusyjnych.
Tego typu wydarzenia są doskonałą okazją do zorientowania się, co się dzieje w świecie Linuksa, oraz uzyskania pomocy.
Konkretnej informacji szukać można na wiele sposobów. Pamiętaj, że zawsze możesz użyć wyszukiwarek internetowych, i że niektóre z nich, np.
przeszukują również grupy dyskusyjne.
Przeszukiwarek jest wiele, jednak różnią się one zarówno wielkością bazy, jak i metodami oceny związku zawartości stron z zapytaniem. Jeśli szukasz dużych, znanych stron, użyj Google, nadaje on bowiem stronom punkty na podstawie umieszczonych do nich odnośników na innych stronach. Ludzie często umieszczają odnośniki do stron, które uważają za wartościowe; Google opiera się na ich opinii.
Serwisowi Google wyczerpujące zindeksowanie strony zabiera trochę czasu, korzystanie więc z jego usług przy szukaniu najnowszych lub nieco nietypowych wiadomości trochę mija się z celem. W takich przypadkach polecam albo bardzo szybki i o szerokim zasięgu AllTheWeb, albo serwisy, które przesyłają twoje zapytanie do szeregu przeszukiwarek, zbierają, porównują, oceniają i przedstawiają ci wyniki poszukiwania. Mój ulubiony serwis tego typu to Go2Net (d. MetaCrawler).
Wymagania stawiane wyszukiwarkom są różne, a serwisy te nieustannie podnoszą swój poziom -- musisz więc trochę sam poeksperymentować. Żadna z wyszukiwarek nie jest idealna, i -- ponieważ mniej niż 10% istniejących stron jest w ogóle zindeksowanych -- próbuj kilku wyszukiwarek, jeśli praca z jedną nie przyniesie efektów.
Pamiętaj również o Deja -- serwisie wyszukiwawczym skupiającym się konkretnie na grupach dyskusyjnych. Zarchiwizowane są tam artykuły od roku 1995 wzwyż.
Coraz częściej używamy stron WWW. Pamiętaj jednak, że to nie wszystko. Całe
mnóstwo informacji dostępnych jest na rozsianych po świecie serwerach ftp.
Niektóre z wyszukiwarek internetowych indeksują te zasoby, ale
narzędziem dedykowanym konkretnie temu zadaniu są serwery archie. Są to
systemy regularnie przeszukujące główne serwery ftp i gromadzące nazwy
znajdujących się na nich plików. Z serwerami archie połączyć się można na
wiele sposobów, np. za pomocą znajdujących się
w każdym dobrze utrzymanym systemie Linuksowym klientów archie
lub, w wersji dla X11, xarchie. Jeśli jest to niemożliwe, zawsze
można połączyć się z serwerem archie za pomocą telnetu do jednego
z podanych niżej serwerów.
Naturalnie powinieneś używać najbliższego z serwerów. Aby przejrzeć ich aktualną listę należy uruchomić klienta archie bez podawania argumentów, albo, jeśli używasz telnetu, uzyskać tę informację z serwera. Zawsze dostępna jest pomoc. Niestety nie wszystkie serwery współpracują ze sobą, być może więc będziesz zmuszony poszukać kilkakrotnie zanim natrafisz na to, czego szukasz.
Ostatnio w sieci pojawił się prostszy w obsłudze serwer ftp. Dostępna jest możliwość wyszukiwania o wielu opcjach i interfejsie nawiązującym do najlepszych uniksowych tradycji.
Większość z powyższych serwisów oferuje informacje na temat technik wyszukiwania. Zawsze opłaci się zainwestować kilka chwil na zapoznanie się z instrukcjami -- może to znacznie skrócić czas zużyty na Twoje poszukiwania.
Jeżeli nie masz dostępu do WWW, ale możesz używać poczty elektronicznej, powinieneś przeczytać FAQ ,,Dostęp przez pocztę''. Aby uzyskać ten dokument należy wysłać do serwera dla USA, Kanady i Płd. Ameryki list o następującej treści:
send usenet/news.answers/internet-services/access-via-email
Można posłużyć się również serwerem dla Europy i Azji. W takim przypadku treść listu powinna wyglądać tak:
send lis-iis e-access-inet.txt
Innym rozwiązaniem jest przeszukanie lokalnego katalogu z zawartością grup dyskusyjnych ("spoola" -- jeśli go masz): zajrzyj do grupy news.answers.
Wreszcie jeśli chcesz skontaktować się z konkretną osobą, na przykład z autorem jakiegoś programu, zajrzyj do dokumentacji owego programu w katalogu /usr/doc/. W większości przypadków znajdziesz tam adres e-mail autora. Jeśli nie, zawsze możesz szukać pomocy w FAQ na temat znajdowania adresów e-mail.
Szybkie i skuteczne wyszukiwanie informacji jest bardziej sztuką niż nauką. Nie poruszyliśmy tu istotnego zagadnienia: jak ocenić rzeczywistą jakość uzyskanej informacji? Problem ten leży poza zakresem tematycznym tego dokumentu, co nie znaczy, że nie należy o nim pamiętać. Zawsze przynajmniej zwracaj uwagę, czy odpowiedź na Twoje zapytanie jest aktualna.
Podstawową sprawą jest ocena wiarygodności informacji;
pozwoli to uniknąć sprowadzających na manowce lub złośliwych porad.
Zadziwiająco wiele osób podaje "metody" takie jak rm -rf /
jako rozwiązanie danego problemu. Niektórzy od razu zorientują się, że to
głupi dowcip, ale inni mogą zniszczyć sobie system. Na wszelki więc wypadek,
zanim zastosujesz znalezioną informację, sprawdź poniższe punkty:
Jeśli będziesz o tym pamiętał, nie powinieneś wpaść w jedną z wielu sieciowych pułapek, takich jak prośba o pocztówki dla chorego Craiga Shergolda, rozmaite łańcuszki i piramidy listowe, czy -- ostatnio -- konie trojańskie próbujące wmanewrować Cię w wysłanie w świat własnego hasła.
Istnieje pewna ilość dokumentów traktujących o bardziej poważnych metodach wyszukiwania informacji. Jeśli jesteś zainteresowany tematem, zacznij tutaj.
Nie zapominaj też o zawierających dokumentację do Linuksa stronach Linux Documentation Project (w polskiej wersji: JTZ -- przyp. tłum.). Regularnie, wraz z rozwojem systemu, pojawiają się tam nowe dokumenty i uaktualnienia istniejących.
Z czyjejś sygnaturki:
Be alert! The world needs more lerts.
Oryginał tego dokumentu:
How to stay updated.
Tłumaczenia pozostałych dokumentów HOWTO na język polski:
http://www.jtz.org.pl.
Copyright for the translation:
(c) 1999-2002 by Tomasz 'tsca' Sienicki, tsca@sdf.lonestar.org