เครื่องดนตรีไทยประเภทเครื่องเป่า
ขลุ่ย
เป็นเครื่องเป่าดั้งเดิมของไทยคิดทำขึ้นเอง แต่รูปร่างไปเหมือนกับ"มุราลี"ของอินเดีย ซึ่งเป็นดนตรีที่โปรดของ พระกฤษณะ แต่เดิมมาขลุ่ยของเราทำด้วยไม้รวกปล้องยาวๆไว้ข้อทางปลายแต่เจาะทะลุข้อ และใช้ไฟย่างให้แห้ง ตบแต่งผิวให้ไห้มเกรียมเป็นลวดลายสวยงาม ด้านหน้าเจาะรูกลม ๆ เรียงแถวกัน ๗ รูสำหรับนิ้วเปิดปิดเพื่อ เปลี่ยนเสียงตรงที่ใช้เป่า ผู้เป่าขลุ่ยจะต้องใช้ริมฝีปากของตนอมที่มุมล่างตรงช่องนั้น แต่เปิดริมฝีปากให้ลมเป่า ผ่านเข้าไปในเลา เมื่อลมที่ผ่านเข้าไปจะทำให้เกิดเป็นเสียงไม้อุดนั้นเรียกกันว่า "ดาก" ด้านหลังใต้ดากลงมาเจาะรู เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า แต่ปาดตอนล่างเป็นทางเฉียงไม่เจาะทะลุตรงเหมือนด้านข้างและด้านหน้า รูนี้เรียกว่า "รูปากนกแก้ว" ถ้าอุดรูปากนกแก้วเสียงเป่าก็ไม่ดัง ใต้รูปากนกแก้วเจาะรูอีกหนึ่งรูเรียกว่า "รูนิ้วค้ำ" เพราะ เวลาเป่าต้องใช้นิ้วหัวแม่มือค้ำปิดเปิดที่รู เหนือรูนิ้วค้ำเบื้องหลัง และเหนือรูบนของ ๗ รูด้านหน้าแต่อยู่ทางด้าน ขวาเจาะรูอีกรูหนึ่งเรียกว่า "รูเยื่อ" เพราะแต่ก่อนใช้เยื่อในปล้องไม้ไผ่ปิดรูนั้น แต่ต่อมาก็ไม่ค่อยได้ใช้ ทางปลายเลาของขลุ่ย มีรูอีก ๔ รู เจาะตรงกันข้าม แต่เหลื่อมกันเล็กน้อยรูหน้ากับรูหลังตรงกันแต่อยู่สูงขึ้นมานิดหน่อย รูขวารูซ้ายเจาะตรงกัน อยู่ใต้ลงไปเล็กน้อย รูขวากับรูซ้ายนี้ปกติใช้ร้อยเชือกสำหรับแขวนหรือคล้องมือจึงเรียกว่า "รูร้อยเชือก" รวมทั้งหมดขลุ่ยเลาหนึ่งมี ๑๔ รู ที่เรียกว่า "ขลุ่ย" เข้าใจว่าเรียกตามเสียงเป่าที่ได้ยิน นอกจากเป่าเล่นเป็นการบันเทิงแล้ว ยังใช้เป่าร่วมในวงเครื่องสายและในวงมโหรี กับวงปี่พาทย์ไม้นวมและวงปี่พาทย์ดึกดำบรรพ์อีกด้วย แต่เดิมคงมีขนาดเดียวจึงมีผู้คิดทำขึ้นเป็น ๓ ขนาดเพื่อให้เกิดเสียงเหมาะสมกับการเล่นผสมวงนั้น ๆ จึงเกิดขลุ่ย ๓ ชนิดคือ
