[Avants]

[Seguida]

Joan-Francés Blanc

Heisei

(part tresau)

V

Tot aqueth temps demorèvi shens nada navèra de Maria. Me calèva hèser atencion aus hilhs mei grans, me calèva ocupar de la mia centuria qui acampèva mond de Gèdra, de Gavarnia, de Sia e de la part sobirana de Lutz. Me calèva hèser carar los pècs qui disèvan qu'ua centuria ne podèva pas estar comandada per un sharnègo. Ende passar temps, organisèvi velhadas que s'i contèva l'istòria nòsta, que s'i cantèva e que s'i disèva contes. Au començament n'i agot pas que qüate o cinc contaires, puish tots s'i hiquèn. Au cap de tres mes, comencèm de ns escambiar los contaires damb las centurias vesías. D'aqueth temps me morèvi deu tesic qu'avèvi de ne saber pas lo sòrt de Maria. Puish, arron deu tresau saut, quan los caps de centuria e los parlajaponés (n'èram pas mei que dus, lo Jan d'Arrós e jo) anèm portar los morts ende la guarda, apercebom la Maria darrèr l'Oficèr. Èra viva... Mes èra presoèra, ac comprenoi shens aver hrèita de la parlar, e semblèva qu'èra empaishada. En tot ausir qu'èram pas mei que dus parlajaponés, l'Oficèr ense digot que'nse volèva véser l'endoman e minjar damb nosaus. Lo Jan d'Arrós lo digot dens un japonés deus mei bons qu'èram tròp lords, damb ua sola docha cada setmana e las medishas pelhas dempuish dètz mes, qu'èram partits de Tèrra-Mair, e que ns èra pas possible d'arrespóner quiòc dens lo nòste estat. Ense tornèt que l'endoman ense vagaré de nse lavar e que nse haré passar pelhas navèras.

L'endoman, nets de còrs e de pelhas, dens de vestits civius que devèvan venir deus cosièrs, lo Jan e jo ns arretrobèm a la taula de l'Oficèr, qui nse se presentè com Kakuei Igirisu. N'arrisoi au men dehens que lo son nom volèva díser Anglatèrra. Devèva estar un Asiatic de Londra o de Bermin.ham qui s'èra causit un subernom japonés (com disèvan los Anglés : nom e subernom e non pas nom de casa e petit nom) quan èra dintrat dens la Marina intergalactica. Tanben lo son japonés ense pareishèva estranh, e au cap de quauquas minutas d'aumenanças lo Jan d'Arrós deishèt dens ua de las soas frasas ua expression en cantonés que ne comprengoi pas, jo. Lo Kakuei, eth, comprengot mes ne remarquè pas que n'èra pas japonés çò que lo avèvi dit lo Jan. (Aqueth avèva hèits estudis de lengas d'Asia a Sent Guironç, puish a l'Escòla de las lengas orientaus d'Ironhea.) Ense contèt drin de sa vita, o meilèu de la qui s'èra hargada de hilh d'un praube païsan japonés deu païs d'Aomori (ense expliquèva lo son accent en tot díser qu'èra un accent regionau de la part de Bisa de l'isla de Honshu), dintrat a dètz ans dens ua escòla de ninjà ï ende la glòria de l'emperaire (deu tennò, com disèva), e puish dens la dusau promocion de l'Escòla deus Oficèrs espaciaus de Coró. Puish ense digot qu'èram tròp importants ende lo comunicar enter l'equipatge e los deportats ende qui posca préner lo risc de nse véser morir d'ua malautia o arron d'un saut de Chatterjee. Horniscot que serem convocats regularament a la guarda, ende'ns poder lavar e cambiar, ende conta-ròtles per un metge (qu'èra un Ainó), e a cada còp qu'un saut se preparèva. E que i auré tanben convocars tad arren, sonque ende que pósquim pas endicar aus autes deportats los moments deus sauts, e ende'us empaishar de's preparar.

Puish comencèm a minjar. Au lòc de las racions de tot dia (arrís e peish, peish e arrís) agom blat cueit de la China de Bisa, carn de pòrc damb caramèl, frutas de China e deu Japon (lichis, peras japonesas) e ende béver ua espècia de vin caud, que lo Kakuei Igirisu aperèva saqué taus repeish. Parlèm tanben de literatura, que's disèva letraherit e que'nse contèt qu'èra un amator de haikus e tanben de koto (ua sitara damb trètze còrdas). Ense joguèt au koto e nse cantèt quauques tròç de sokyoku qu'avèvi ja entenuts en cors de civilisacion de l'Empèri a l'Universitat de Sent Guironç. Au cap d'ua estona n'èram pas mei dus deportats e un Oficèr de l'Empèri, mes tres aimadors de musica e de cantas. Lo Jan d'Arrós hesot petar la canta qu'aprenèvam tots a l'escòla petita (qu'aperèvam tanben calandreta), lo tsuki no sabaku (los camèus capvath la lua), puish cantèm frem d'autes cantas. Puish ense desseparèm, e un sergent imperiau ense mièt ende las nòstas crambas, lhèu qu'avèvan previst un aute saut, ce'm pensèvi.

VI

Èri embriagat peu saqué e per la musica, mes com cada viatge ne'm podèvi pas dromir. Tornèvi pensar a Maria, ja tot aqueth temps shens navèras. E de la saber viva, e empaishada. E lhèu que dempuish que l'avèvi vista, èra morta, o mair d'un nen que ne sabèvi pas lo pair. Que lo pair n'èra pas jo. E n'èra pas dangerós de vàser dens l'espaci ? Los nens ne subervivèvan pas aus sauts, dens la part deu vaishèth qu'i estèvan los deportats. E las mairs tanben avèvan deu mau a passar las acceleracions e los alentirs deus sauts.

Ne sabèvi pas si saunejèvi o si èri desvelhat. Tornèva dens lo men pensar aus dias de Sent Guironç, dens la cramba de ciutat universitària qu'i vivèvam damb Maria. Las pasejadas lo ser. Las nueits que dromèvi dens ua saca de dromir, suu postam, e èra dens lo lèit. Las nueits blancas de discutas sus tot, literatura, istòria, lengas. Lo long caminar deus haikus que'nse escrivèvam, jo end'era, era ende jo. E las nueits blancas enqüèra, aqueras tots dus dens lo lèit, a descobrí's, a cercar mei luenh lo plaser. Los maitins que plorèvam deu bonur de nse deishidar amassa...

Plors. Entenèvi a plorar. Èra dens lo mens saunei, o èra dens aqueth vaishèth de deportacion ? Me deishidar o està'm a dromir ? Los plors contunhèvan, ne s'estanquèvan pas. Plors de hemna. Non, plors d'era. Pas los medish que los de Sent Guironç, totun, mes plors de Maria, solide. Èri deishidat. Me lhevèi e me vestigoi. A hutas. Sajèi de drobir la pòrta de la cramba. Per un còp n'èra pas clavada... Los plors semblèva que venèvan deu pic deu corredor. Dens ua de las crambas devèva dromir lo Jan. Totas las pòrtas semblèvan clavadas. Entenoi un brut e'm tornèi barrar dens la cramba. Peu trauc de la pòrta vesoi passar a un soldat de l'Empèri. Demorèi quauques minutas. Los plors contunhèvan. Tornèi gessir de la cramba. Las pòrtas d'a costat èran doncas clavadas, deu dehòra. Lhèu s'avèva desbrembat de'm clavar la mia, lo sergent. Comencèva de'm conéisher e si n'èra pas amistós, èra au mensh aimable.

Avancèi a plaser dens lo corredor, qu'èra tornat dens la negror, cap a la pòrta d'on venèvan los plors. Èra clavada deu dehòra, tanben, mes sonque damb ua barra. Hesoi lissar lo barrolh puish virèi la punhada. La cramba tanben èra dens la negror. Cerquèi lo boton e premoi dessús. Sus un lièit petit Maria plorèva. Au son costat, un nen dens ua dindòla dromèva.

Tornèi barrar la pòrta e m'apressèi de Maria. La pausèi la man sus l'espalla e comencèi de hèser córrer aquera man, a plaser. S'estramoligot, s'arrevirèt e'm digot : "Qué hès ací ? Va-te'n ! Ne soi pas mei toa. Ei tròp vregonha..." Saumuquèva. Sajèi de la consolar. Me contèi qu'aquèth Oficèr, Igirisu, era li avèva agradat e que se l'avèva volut préner com hemna. Au començar com ne's volèva pas dar ad eth, l'avèva miaçada de tuar los hilhs e l'òmi... Puish èra vasuda empaishada. E lo petit Tomoshi èra neishut. Hilh d'aqueth Imperiau. Sentiscoi la ràbia pujar dens jo. Aqueth òmi que minjèvi, discutèvi, bevèvi, cantèvi, damb eth, me venèva haïssable.

L'endoman, la guarda nse trobè amassas. Avèvam hèit l'amor com lo purmèr còp. Dilhèu end'eishugar los arrius de plors, o ende hèser passar la hòrça de l'òdi dens la de la nòsta honida amorosa. Puish, dens la nueit, lo nen avèva plorat. La Maria m'avèva con.hessat que de còps, avèva avuda hami de'u tuar, e tanben de's tuar ad era. Li arresponoi qu'èra la soa mair, e que n'avèva pas lo dret d'ac hèser. La parlèi pas de la mort deu petit Francés. N'avèva pas hrèita d'ac saber, malurosa com èra ja...

Los guardas ense desseparèn. Me tornèn barrar dens la mia cramba, e aqueth viatge ne's doblidèn pas de'm barrolhar. E suupic o quasiben agom lo quatau saut.

VII

Doncas te parlèvi de la batalha de l'Asa Maru. La discuta enter lo cap deu govèrn e los caps deus godaric qu'ac volèvan cambiar tot ne durèt pas. Lèu tots los caps de centurian angon aus patacs enter eths e damb los comissaris. Au cap de duas òras de punhats, de tumas e de còps de pèd, la guarda arribèt e ende hèser apatzà's lo mond, mandèt purmèr en l'aire quauques mitralhadas. Shens nat melhorar. Lavètz las mitralhadas copèn la massa deus deputats. Enter los tuats e los herits l'amassada estot arredusida a 302 personas. La mei gran part deu govèrn èra morta. Jo qu'èri viu per miracle. Lo Jan d'Arroi qu'èra enqüèra a l'espitau n'ac volot pas créser quan li contèi peu purmèr còp.

Vasot enqüèra mei mauaisit de'ns poder bàter que los soldats de l'Empèri confisquèn tots los cotèths. Passèn dias a hodilhar dens los dromiders deus deportats. Ense dèvan peish ja esbrigalhats e pan trempat ende nse hèser passar la hrèita de cotèths. E arrís, tostemps.

N'ac contèi pas ad arrés, çò qui't vau díser adara, mes los soldats qui tirèn sus l'amassada èran comandats per Igirisu. E jo qu'avèvi un cotèth damb jo lo hiquèi dens la soa esquía. Lavètz estoi solide que jamei ense torneré envitar a sopar, au Jan e a jo... Lo cotèth l'avèvi raubat dens la cosía deus soldats, un còp qui passèvi dus dias en tot esperar lo metge, un saut o pas arren. Atau cerquèn pas los soldats, o lhèu cerquèn sonque enter eths qui podèva estar l'assassin. En mei d'aquò, ac aprengoi mei tard, lo Igirisu n'èra pas guaire aimat peus sons òmis. Cresi que com n'èra pas un Japonés vertadèr, ac volèva tot hèser miélher que los Japonés medish, e èra mei exigent damb los sons soldats que los autes Oficèrs deu vaishèth.

Totun estoi convocat peus soldats aprèps la batalha, qu'èri lo sol parlajaponés qui avèva vista la hèita sancèra. Ideyoshi Tanaka èra l'Oficèr de polícia de l'Asa Maru qui'm volèva parlar. Contèi que i avèva problèmas de poder enter nosaus mes que n'ac sabèvi pas tot, pr'amor qu'èri sovent convocat, e que n'èri pas un Pirenenc natre, çò qui'm dèva mei cuentas ende'm guardar l'autoritat sus la mia centuria. Lo Tanaka prengot los mens explics shens tròp me pausar questions puish me digot d'amassar los deputats que los volèva parlar. Ce digot : "Arròses de las montanhas (quiòc, endeus Imperiaus son eths qui son de la pèth blanca, nosaus am la pèth arròsa...) la vòsta situacion n'ei pas bona. Ja ètz deportats, mes lo vòste comportament me poderé miar a ua solucion mei radicau. Me seré aisit de'vs mandar tots morir dens lo vueit de l'espaci. Ètz plan urós que lo nòste prètz-hèit, la nòsta mission ei de'vs portar dinc a Heisei. Avètz enqüèra sheis sauts e mei d'ua annada de viatge. Perdèm temps per rasons en dehòra deu vòste compréner, e adara ense calerà estancar dens ua basa logistica ende nse cambiar los motors. Ende çò qui ei de l'òrdi ací, vau hèser hicar micròs pertot, e cameràs mei precisas. Los qui parlaran tròp hòrt o qu'auràn un comportament suspèct seran suupic escampats dens l'espaci. Ei lo vòste tribalh, adara, de'vs organisar e de manténer la patz enter vosaus."

IX

Lo temps passèva. Au cap de quauques setmanas Maria tornèt dens la part deus deportats, damb lo nen qu'avèva tornar batiat Jausèp. Lo mond de la centuria li hason lo mus quauques dias, dinc au moment d'ua velhada que prengoi la paraular ende'us hèser carar, aqueras lengas de puta. Lo "vielh" Bernat de Salas, l'òmi mei arrespectat de la centuria, mes qui n'avèva pas volut ne vàser lo cap, se trobèt deu men costat, e atau tot tornèt haut o baish normau. Cau díser qu'èri decidit a hèser miaças de demandar aus guardas de hicar dens lo vueit los qui'nse hasèvan problèmas.

L'Oficèr qui remplacèva lo Igirisu èra un Japonés vertadèr, lo Motoori Norinaga. èra tanben aimador de poesia e de cultura, e passèm repeish deus agradius, los tres parlajaponés, la soa dauna qui hasèva minjars "com a Shicòco" e tanben deu Ideyoshi Tanaka e la soa molher. Dens aqueths repeish s'i parlèva de literatura. Apregonigom las nòstas coneishenças de las tradicions imperiaus, aprengom tanben a hèser bunraku, aqueth teatre de monacas que la Maria e lo Jan ensenhèn aprèps, dens las velhadas e qui ací, sus Heisei, estot ensenhat aus mèstes e vasot lo mei bon deus mejans d'apréner aus mainats. Avèvam tanben accès a la bibliotèca electronica japonesa, damb libes de literatura, d'istòria e sustot, çò qui m'interessèva mei, de geografia e d'astrografia. Dens aqueths libes i avèva lo manuau d'astrografia de Heisei, escriut peus purmèrs astrografs de la purmèra e de la dusau exploracion de la planeta nòsta.

Ac aprengoi tot de las maishantas condicions de vita sus Heisei, tròp cauda ende víver capvath los dus sós deu dia vertadèr qui dempuish las purmèras jornadas deu nòste estar vasot lo moment de sajar de'nse pausar, shens tròp bolegar.

Atau, au cap deu nòste viatge intergalactic, au cap de tots aqueths sauts de mort, quan los vaishèths comencèn de hèser devarar los deportats dens las navetas, jo e lo govèrn sabèvam que las condicions de vita dens l'Asa Maru èran hèra mei bonas que las qui'ns demorèvan sus Heisei.

X

E deu dehòra ns arribèva lo cridar deus qui's hasèvan atacar peus leons de Heisei. Crits lèu atupats, qu'èran tròp flacs ende's poder dehéner. Los mainats de la mia centuria se hiquèn a plorar. Las hemnas se morèvan de páur mes n'ac disèvan pas, e sajèvan d'ac amuishar pas pr'amor deus mainats. Nosaus tanpauc ense sentèvam pas mei valents. Assucats per la calor, ense demandèvam quin harem ende resistir au herum, si èram atacats.

Puish la calor comencèt de baishar, a plaser. Ausiscom pets de pericle, que los crums de l'aiga pujada endeu cèu dens lo dia vertadèr volèvan tornar devarar damb lo dia petit, mensh calorós, quan se vedèva sonque un só dens lo cèu. La ploja nse casot suu cap tot d'un còp. Ploja espessa, violenta, atucadera. Tots èram gessuts, qu'avèvam hami de nse banhar capvath l'aiga. Mes arrecebom la grèla a hóner permèr de dintrar capvath las tendas, tots thòcs. Las tendas tenèn lo còp, n'ac sabem pas quin.

Au cap d'ua òra, tot èra acabat. Lo só qui lusèva èra lo só petit. Èra lo temps deu dia petit mensh caud. Hasèva secar a plaser la tèrra, las tendas, los òmis. Partiscoi cap au punt d'amassar deu govèrn, ende hèser lo punt damb los autes. Tota l'amassada estot reünida. Los dus cent ueitanta nau capdaus de centuria heson lo bilanç : tres centurias avèvan perdut un vintenat de personas, minjadas o tuadas peus leons de Heisei. Mei de vint centurias avèvan tendas traucadas per la grèla, damb lo minjar tocat o perdut. Calot tornar despartir la biòca.

Puish lo capdau decidigot que ne nse calèva pas estar aquiu, pròishe lo peugue, qu'avèvi vist jo, sus la mapa deus Oficèrs deu vaishèth, que dens aqueth cornèr de l'ocean j'avèva piratas maluquians d'ua deportacion de quauques annadas avants. Lèu mandèt lo govèrn grops de godaric - atau èran aperats los òmis damb cotèths qui assegurèvan la dehensa de las centurias , e non pas mei sonque los ancians com jo de la guèrra petita sus Tèrra Mair - end'explorar lo païs. A mensh de dètz lis i avèva las bocas d'un arriu gran qui's venèva maridar damb lo peugue. Decidigom au govèrn de pujar en tot seguir aqueth arriu. Lhevèm lo camp suupic e comencèm de'ns encaminar avants la fin deu dia petit e lo sombruste qui marquèva lo començament de la nueit.

[Avants][Seguida]