แนวความคิดและแรงจูงใจ

นับจากจ่าง แซ่ตั้ง งานศิลปะแนววรรณรูป (หรือ Concrete Poetry ซึ่งเป็นแขนงหนึ่งของงานวิชวลโพมส์ทั้งหมด) แทบไม่เคยได้รับการถูกหยิบยกมาพิจารณา หรือมีผู้สานต่ออีกเลย แนวทางของงานจึงหยุดนิ่งและถูกมองว่ามีลักษณะเฉพาะอันคาดหมายได้ และหลายๆ ครั้งก็ถูกสรุปว่าเป็นนามธรรมเกินไปจนขาดความรื่นรมย์ ประหนึ่งว่า เป็นงานศิลปะแนวใหม่แขนงหนึ่งที่ได้รับการกรุยทางไปแล้ว และถูกสำรวจอย่างละเอียดโดยจ่าง แซ่ตั้ง จนไม่เหลือที่ว่างใสห้กับผู้ที่ตามมาทีหลังได้แตกยอดขยายพื้นที่ได้อีเลย ราวกับเป็นทางตันและไร้ประโยชน์ที่จะเข้าไปค้นหาอีก จนกลายเป็นแขนงของศิลปะถูกแช่แข็งเอาไว้ แน่นิ่งขาดความต่อเนื่องอย่างเป็นรูปธรรมนับระยะเวลาร่วมสามสิบปี ซึ่งพวกเราเชื่อว่าปรากฎการณ์เช่นนั้นคงมิใช่เจตนารมย์อันแท้จริงของผู้สร้างสรรค์อย่างจริงจังเป็นคนแรกในเมืองไทย ทั้งที่ภาษากลับเป็นสิ่งที่ใกล้ตัวเรามากที่สุด
ท่ามกลางความดกดื่นของข้อมูลข่าวสาร การผลิตซ้ำของอุตสาหกรรมทุกแขนง และการพัฒนาในเชิงปริมาณอันไม่รู้จบของการผลิตสินค้าสารสนเทศ แนวคิดและมุมมองใหม่ๆ ต่อสิ่งต่างๆ ที่อยู่รอบตัวเราได้ถือกำเนิดขึ้น โดยเฉพาะความเคลือบแคลงที่นับวันจะเพิ่มทวีขึ้นต่อสิ่งที่ถูกม่องว่ามีลักษณะอันเป็น "สากล" ภาษาก็เป็นหนึ่งในหัวข้อสำคัญที่สุดที่ถูกตรวจสอบ มุมมองที่มีต่อมันได้ถูกแปรเปลี่ยนไป ความขรึมขลังทอนจางลง ภาพตัวแทนที่ภาษาพยายามนำเสนอกำลังถูกตั้งข้อสงสัย ขีดจำกัดของภาษาเริ่มเห็นได้ชัดเจนขึ้น หลายคนตั้งข้อสังเกตว่า ภาษามีธรรมชาติที่ไร้ระเบียบและไม่มีเสถียรภาพ และโดยเฉพาะในความเป็นจริงที่ว่า ภาษาถูกใช้เพื่อบัญญัติให้สิ่งต่างๆ มีลักษณะตายตัวด้านฝังรากในมุโนทัศน์ของเรานำไปสู่การปิดกั้นทางความคิด แนวคิดและมุมมองดังกล่าวได้มีอิทธิพลแทรกซึมไปถึงศิลปะแขนงต่างๆ มากมาย อาทิ ดนตรี ภาพยนตร์ งานละคร ฯลฯ แน่นอนรวมถึงวรรณกรรม และบทกวี
คงเป็นเรื่องยากและขัดแย้งในตัวเองหากต้องอรรถาอธิบายว่าอะไรคือวิชวลโพมส์ เพราะการนิยามอย่างไรเสียก็ยังคงจำเป็นต้องใช้ภาษา อยู่ในกรอบล้อมของภาษา และเท่ากับเป็นการสร้างเส้นแบ่งสร้างลักษณะอันผ่านขบวนการจำแนกแยกแยะอันก่อให้เกิดการปิดกั้นข้าพเจ้าและทีมงานมีจุดมุ่งหมายเพียงทำมันขึ้นมา โดยปราศจากจุดมุ่งหมายในการสั้นคลอนหรือท้าทายสิ่งใดเพียงต้องการสานต่องานศิลปะแขนงนี้ด้วยความชอบส่วนตัวเพียงแต่ระยะเวลา สถานการณ์และอิทธิพลของแนวคิดและมุมมองต่างๆ ที่เกิดขึ้นนับจากสามสิบปีที่แล้วได้เปลี่ยนไป แรงจูงใจที่ทำให้ข้าพเจ้าและทีมงานสร้างงานเหล่านี้จึงเปลี่ยนไปจากความชื่นชมในความงานของภาษา สู่ความรู้สึกปั่นป่วน เฉื่อยชา และความพร่าเลือนของสารที่ภาษานำเสนอ กระทั่งรวมถึงระบบและรูปแบบของตัวภาษาเอง สิ่งที่พวกเราอาจพอจะทำได้ ก็เช่นเดียวกับคำพูดของ วิคเตอร์ ชลอฟสกี้ ที่เคยกล่าวไว้ว่า "หน้าที่ของศิลปะที่สำคัญอย่างหนึ่ง ก็คือ กระตุ้นการรับรู้ที่ตายตัวตายด้านของเราให้ตื่นขึ้น เพื่อให้กระแสรับรู้ของชีวิตกลับฟื้นขึ้น ให้รับรู้ถึงความแข็งของก้อนหิน กระบวนการของศิลปะคือกระบวนการในการทำให้เราแปลกแยกต่อสิ่งต่างๆ เพื่อนำไปสู่การมองแบบใหม่อย่างตรวจสอบและรู้เท่าทัน"
ด้วยการสร้างความคุมเครือ ความผันแปร บิดพลิ้ว ต่อภาษา ข้าพเจ้าและทีมงานต้องการนำเสนอความรู้สึกที่ตนเองและทีมงานเคลือบแคลงต่อความขลืมขลังอลังการ์ของภาษา ความไร้ชีวิตที่ตายตัวต่อสิ่งที่มันพูดถึง และหวังว่าจะสร้างแรงกระเพื่อมเล็กๆ น้อยๆ ต่อสิ่งที่ถูกมองอย่างค่อนข้างแข็งทื่อด้วยภาษาและรวมถึงตัวรูปแบบของภาษาเองมาตลอด และเพื่อเป็นการสานต่องานของ จ่าง แซ่ตั้ง เสมือนหนึ่งเป็นการผลักประตูให้ค่อยๆ เขยื้อนเปิดอีกทีละเล็กละน้อย หลังจากถูกปิดตายมานานร่วมสามสิบปี ข้าพเจ้าและทีมงานเชื่อว่ายังมีเนื้อที่อีกนับไม่ถ้วนหลังประตูบานนี้ ให้เราได้สำรวจและสร้างสรรค์ โดยเฉพาะสำหรับผู้ที่จะเข้ามาสานต่อศิลปะแขนงนี้ในอนาคต