Jackson Pollock

In het vorige nummer hadden we al het werk van Mark Rothko gezien, een van de belangrijkste vertegenwoordigers van het abstract-expressionisme. In dit nummer gaan we Jackson Pollock bekijken, die, hoewel de critici hem tot dezelfde groep rekenen als bovengenoemden, in een heel andere stijl schilderde. Terwijl Rothko "colorfields" maakte, evolueerde Pollock tot "action painting", een stijl waar hij intuïtief verf op het doek spatte, zonder een bepaalde preconceptie te hebben over het werk dat zou ontstaan.

De in 1912 geboren Pollock liet in de jaren '40 de schildersezel voor wat hij was en stelde zijn doeken tegen de muur of op de grond en besliste dan tijdens of na het schilderen hoe groot zijn doek zou worden. Voor Pollock was het ezelschilderij een relikwie uit de Renaissance. De nieuwe schilderkunst zou energiek en ritueel gebeuren, zonder vooropgesteld plan, maar volgens de intuïtie, de fantasie, het onbewuste.

Hoe avant-gardistisch en vernieuwend zijn werken ook waren, toch heeft hij niets uitgevonden. Wel heeft hij verschillende vernieuwingen samengebracht tot een nieuwe stijl. Van de Duitser Hofmann, die als eerste verf op het doek spatte, nam hij het "dripping" over, en bij de Mexicanen Orozco en Siqueiros vond hij zijn interesses voor muurschilderingen. Thomas Hart Benton leerde hem uiteindelijk rithmische structuren te zien in schilderijen.

De som van deze nieuwverworven visies en Pollocks energie en geestdrift leidde tot het enorme doek (6m op 2.5m) "Mural" uit '43, dat barst van het ritme en de energie, zonder dat de beelden veel betekenis hebben. Het blijft "in de actie" geschilderd.

In '47 schilderde hij "Full Fathom Five", een werk dat zijn radicale periode zou inluiden. In dit werk gebruikt hij o.a. nagels, spijkers, munten, sigaretten, lucifers, ... , maar wat nog belangrijker is, is dat hij in dit werk zijn borstels liet staan en de verf direct over het doek uitgoot. Tussen '47 en '50 zou hij zijn borstels nog maar amper gebruiken. De werken uit die periode zien er uit als grote webben, chaotisch en verwarrend, maar tegelijkertijd één groot universum.

Een paar jaar later zou hij echter stomdronken met zijn auto tegen een boom knallen.

Zijn werk was kwantitatief niet zo groot, maar hij had een hele nieuwe visie op de schilderkunst ontwikkeld en bij zijn dood in '56 was in Amerika een nieuwe avant-garde beweging ontstaan.

E.L. Krasnayin

Pollock en autumn rhythm (1950)

Black and White (1948)

Grey Composition (1946)