Vulpecula's visie

Het belangrijkste in deze wereld is niet zozeer waar we staan als wel in welke richting we ons bewegen.
- Oliver Wendell Holmes Sr.

Vaak wordt mij om mijn mening gevraagd omtrent een of ander futuristisch artikel of een gelijkgestemde uitlating. In het begin zag ik weinig in deze "manifesto's", maar geleidelijk aan werd het mij duidelijk ( na uitvoerige discussies met mederedacteur Krasnayin ) dat wat bedoeld wordt met al deze oproepen tot "culturele revolutie" en het slopen van kathedralen en museums, eventueel door pyrolyse ervan, hetzelfde blijkt te zijn als wat Pirsig in zijn werken "Dynamische Kwaliteit" noemt.
Om verwarring met "dynamisch (bewegend)" te voorkomen, zal ik de term "Mutatio" (verandering) gebruiken om het begrip "verandering van patronen of zeden, vernieuwing" uit te drukken. Conform hiermee zal ik voor Pirsigs "Statische Kwaliteit" (Het "statisch moralisme" van Krasnayins Futuristisch manifest van de culturele revolutie) de term "Status" (houding, denkbeeld) invoeren.
Het futurisme (zo heb ik het toch begrepen) predikt vernieuwing (Mutatio) en om die vernieuwing te bewerkstelligen moeten bepaalde elementen uit onze maatschappij verdwijnen. Onder deze zaken bevinden zich religie, verafgoding van het verleden, museums en antiek, en zeden en moraliteiten (allen zijn vormen van Status: verzamelingen van denkbeelden waaraan wordt vastgeklampt).
De vorm van tweedeling die ik hier hanteer, komt niet alleen voor bij Pirsig en de futuristen van de "Moviementa futurista" (gevestigd in Groot-Bijgaarden), maar ook bij talloze Oosterse religiën en filosofieën: Taoïsme, Boeddhisme, Zen-Boeddhisme, de Yin-Yangschool en in erg verreligieusde versie, zelfs bij het Hindoeïsme. Verder kan men verscheidene elementen ervan terugvinden in de theorie van de morfogenetische veroorzaking van Sheldrake [1] en Bohms theorie van de "impliciete en expliciete orde", twee gelijkaardige theoriën die onafhankelijk van elkaar en op totaal verschillende onderzoeksterreinen, nml. respectievelijk biochemie en deeltjesfysica, werden ontwikkeld en die beiden berusten op en (althans gedeeltelijk) bevestigd worden door de quantumtheorie.
Om terug te komen op mijn visie op het futurisme: ik ben akkoord met de meeste van de futuristische denkbeelden, maar het is mijn mening dat we niet zomaar alle statische waarden uit het raam moeten werpen, er moet een soort evenwicht ontstaan tussen Status en Mutatio. Als alle Status voortdurend verworpen wordt, is er geen vooruitgang mogelijk, kan er geen verbetering optreden, behalve puur toevallig. De Mutatio zorgt voor verandering, en daardoor voor vooruitgang, maar als er geen Status is om op terug te vallen, zijn decadentie en complete barbaarsheid onvermijdelijk.
Zomaar bibliotheken en musea binnenstormen en gedeelten ervan beginnen te slopen is niet de ideale werkwijze; Men moet de Status die verwijderd moet worden niet zomaar vernietigen om er voor te zorgen dat niemand er meer van afhangt, maar er eerder voor zorgen dat de mensheid die statische moraliteiten, verering van het verleden, etc. links laat liggen, en als dat bereikt is, zullen ze vanzelf verdwijnen, op een veel zachtaardiger manier, die bovendien veel meer kans op slagen heeft. Als we gewoon beginnen kathedralen te slopen en Dostojewski te verbranden, zullen de meesten instinctief in de verdediging gaan en ervoor zorgen dat al hun "kostbare" voorwerpen en waarden behouden blijven. Als we hen echter kunnen overhalen om die dingen zelf op te geven, zal onze overwinning compleet en onherroepelijk zijn en zullen later geen twijfels blijven bestaan over het al dan niet juiste van onze daden. Want hoevele maatschappijveranderingen zijn niet mislukt omdat ze gebruik maakten van brute kracht en destructie, en niet van geleidelijke mentaliteitsveranderingen ?
De toekomst ligt niet in daden, maar in woorden: wij moeten ervoor zorgen dat de huidige verzameling ideeën en gewoonten vervangen worden door een andere, een die meer open staat voor verandering, alleen dan kan de revolutie werkelijk plaatsvinden.

[1] Over het boek waarin Sheldrake zijn theorie van de morfogenetische veroorzaking voor het eerst uiteenzette, A new science of life, werd in het editoraal van het natuurwetenschappelijke tijdschrift Nature beweerd: "This infuriating tract [...] is the best candidate for burning we had in decades.", wat nu net hetgeen is dat Krasnayin zou willen doen met de meesterwerken van de wereldliteratuur (cfr. Futuristisch manifest van de culturele revolutie). De ironie van het lot...