Over de nieuwe Beatpoëzie: (1) De Beatniks

Aangezien mijn nieuwste gedichten (die ik Beat noem) nogal verwarde reacties opleverden bij degenen die ze het eerst lazen, en pas enigszins begrepen werden bij voordracht, lijkt het mij nodig enige uitleg te geven bij dit nieuwe poëziegenre.
Eerst en vooral is het zo dat er tijdens de jaren '50 al zoiets bestond als Beatpoëzie, geschreven door de zgn. Beatniks (waaronder Jack Kerouac en Allen Ginsberg). Deze Beatniks waren poëten die in de marginaliteit leefden en vaak een zwervend bestaan leidden, waarbij ze van stad tot stad trokken. Dit voortdurend reizen leidde er ook toe dat hun gedichten er soms nogal chaotisch uitzagen (al valt dit tegenwoordig in vergelijking met de Argonauten nogal mee). Net zoals de avant-gardisten (futuristen, dadaïsten en de surrealisten) tijdens het interbellum, schreven de Beatniks de woorden spontaan op zoals ze bij hen opkwamen zonder zich teveel om stijl te bekommeren (hoewel bij hen de zinnen meestal grammaticaal en syntactisch correct waren).
Om u een idee te geven waarover ik het nu heb zal ik dit illustreren met enkele gedichten van Gregory Corso uit de bundel "Dichters liftend langs de snelweg", in een vertaling van Willem M. Roggeman, die de dichter persoonlijk kende:

KONING KRAAI

Oude kraai is Koning Kraai
Hij alles weten wat er te weten valt
Zoals wanneer maïs rijp is of wanneer het tijd is om te sneeuwen.
Oude kraai, hij zeggen: Skie-ak! Als een zware
Donderslag ; en elke kraai
Die kraai is en zijn lange gebroken staart volgen.

Vogelverschrikker is Opgezette Kraai, goede kraai
Die stil staan de hele tijd
Met een oude hoed en een lekke emmer.
Vogelverschrikker, hij talako kennen ;
hij vriend van grote Wakonda!
En hij weten dat oude Koning Kraai is, en dat alle maïs
Goud is in het land van de oude kraai.

DE ZELFMOORD VAN GREENWICH VILLAGE

De armen uitgestrekt
De handen plat tegen de zijkanten van het raam
Kijkt ze naar beneden
Denkt aan Bartok, Van Gogh
En de stripverhalen uit The New Yorker
Zij valt

Ze dragen haar weg met een Daily News over het gezicht
En een winkelier gooit heet water over de stoep ¹

In de daaropvolgende decennia ebde de beweging (evenals de jazz die een muzikale invloed uitoefende) wat weg maar haar invloed bleef nog altijd merkbaar in de nieuwe genres.
Zo ontstond o.m. de hiphop-beweging. Net als de Beatniks bezongen zij het leven in de stad, zowel de kleine dingen als de existentiële positie van de stadsmens, op zeer ritmische wijze, in die mate zelfs dat vele poëten optraden met muzikale begeleiding. Ook zou deze beweging weer de link met de jazz maken (die net zoals de hiphop vooral een zaak was van arme zwarten en op dat moment zeker niet minder rebels was dan de hiphop) en zouden jazzcombo's op het podium ondersteund worden door hiphoppoëten. (Uiteindelijk zou de totale fusie van de twee in de jaren '90 zijn hoogtepunt bereiken met groepen als Jazzmattazz en The Brooklyn Funk Essentials.)
Het zou deze mengelmoes van jazz, hiphop en Beat zijn die, vermengd met mijn eigen poëtica, zou leiden tot de nieuwe Beatpoëzie die ik aan het ontwikkelen ben.
Ik heb expres niet gekozen om die de naam neo-beat of iets dergelijks te geven omdat dit enkel treitertrendy zou zijn en gewoon lullig, maar ik heb het gewoon gehouden op Beat (ondanks de grote verschillen met bovenvermelde voorbeelden).

(Wordt vervolgd)

E.L.Krasnayin

¹ Gregory Corso,« Dichters liftend langs de snelweg », Gent, Poëziecentrum, 1987.