De digitale avant-garde, overzicht van een (r)evolutie

In het vierde nummer van het Logisch Eindpunt konden wij al voor het eerst kennismaken met het begrip "fotontorpedo's", de digitaal gecreëerde kunstwerken van Jonas & Thomas. Hoewel ik er in het begin een beetje sceptisch tegen aan keek omdat hun eerste creaties mij wat onbenullig over kwamen, is het mij nu duidelijk geworden dat dit slechts de eerste stap was in de evolutie naar een nieuw en revolutionair genre. Hun "scannerimpressies" waren slechts vingeroefeningen", een aftasten van de mogelijkheden die dit procedé bood. Doch dit experiment had al één onmiddellijk belangrijk gevolg, nml. dat Jonas & Thomas overgingen tot het oprichten van de internetsite "²Ware" (lees: square-ware), waar ze oorspronkelijk de grootste collectie gefotografeerde dopsels in wilden tentoonstellen, maar waarin ze al spoedig overgingen tot het publiceren van meer gesofisticeerde fotontorpedo's. De publicatie van nieuwe fotontorpedo's in het milleniumnummer van het Logisch Eindpunt bewijst dan ook de (zeer snelle) evolutie naar een volwaardig genre en het verheugde mij dan ook zeer om dit nieuwe genre tot volwassenheid te zien komen. De creatoren van dit genre lijken mij overigens ook bewust van wat ze hebben ontwikkeld, getuige de titel van de pagina in ons tijdschrift die zij hebben gevuld: De digitale avant-garde. Zij roepen dus openlijk dat er binnen de avant-garde (die wij in ons tijdschrift zoveel mogelijk trachten te verenigen) een nieuwe tak is volgroeid van avant-gardisten die zich voortaan digitaal uitdrukt. Het schijnt mij dan ook een onloochenbaar fait accompli te zijn dat deze beweging er is, en dat het niets slechts een passing fancy is van twee kunstzinnige jongeren die teveel tijd hebben, maar dat de klassieke materialen zoals doek en borstel achterhaald zijn en nu de middelen van de volgende eeuw moeten ingeschakeld worden in het artistieke creatieproces. De digitale kunst is dan ook niet alleen een revolutie maar ook een logische evolutie die niet kan worden onderdrukt. Het is dan ook geen toeval dat de nieuwe fotontorpedo's in onze milleniumeditie zijn verschenen....

Maar de digitale kunst kan ook voor problemen zorgen binnen de avant-garde. Het is dan ook noodzakelijk dat nu deze kunst tot volwassenheid is gekomen ze ook door de andere avant-gardisten als dusdanig erkend wordt, vandaar ook deze tekst. Ik ben dan ook zeer benieuwd naar de reactie van bv. een Lamahasto op deze evolutie. Deze erkenning is absoluut noodzakelijk voor de eenheid binnen de avant-garde anders zullen zowel waardevolle kunstenaars als een waardevol genre buiten de beweging worden geduwd en dit zal leiden tot een schisma die het einde zal betekenen van de vernieuwingsbewegingen binnen de kunst. Bovendien kan de avant-garde, die nu eenmaal bestaat uit verscheidene groepen met eigen opvattingen alleen maar verder bestaan indien zij met open geest de kunst blijft beschouwen en zich alleen maar met de puurheid en het absolute van de kunst bezighouden. Al de rest is niet ter zake. Verwerping van de digitale kunst zoals zij nu bestaat zou neerkomen op een kleingeestigheid die zeer misplaatst zou zijn voor een avant-gardist.

Doch de digitale avantgardisten moeten ook oppassen voor het gevaar van binnenuit. Het is een jonge beweging die spontaan creëert zonder achterliggende gedachten of bedoelingen, (dit is de eerste tekst met betrekking tot de digitale kunst die tot nu toe geschreven is) en die nu nog de puurheid van haar jeugd geniet. Het gevaar bestaat dat deze puurheid kan worden bezoedeld door popularisering of gewoonweg door een moment van zwakte van een artiest.

Hoe dan ook, een nieuwe beweging is opgestaan binnen de avant-garde. En hoewel het nodig is om meer over deze beweging te filosoferen en te schrijven, is het een beweging met een enorm potentieel die ik alleen maar kan toejuichen.

Enrico Luce Krasnayin
26 oktober 1999