Umwelt, Umfeld
In het Paleis van Schone kunsten liep in mei de tentoonstelling "Umwelt, Umfelt"; waar een vijftal ariesten uit binnen- en buitenland exposeerden. Ik ben deze dan ook gaan bezoeken met het oog op een recensie, maar door luiheid en plaatsgebrek is deze recensie slechts nu gepubliceerd geworden. Gelieve mij hiervoor al dan niet te excuseren.
Bij het betreden van de exporuimte stootte ik op het werk van Joseph Beuys, die ooit nog door Andy Warhol geportretteerd is geweest. Verschillende ready-made-sculpturen, met als enigste gelijkenis dat ze bijna allemaal Italiaanse producten waren, zoals een fles olijfolie of geluidsbanden met Italiaans opschrift, stonden tentoon, maar meer dan pretentieuze conceptkunst was het niet. Slechts één werk kon bekoren: een flesje met water en het opschrift "Rheinwater poluted (let op de spellingsfout nvda.) H2O + 1000 other poisons".
Nog minder verdiend was de aanwezigheid van de Vlaamse kunstenaar Panamarenko. Deze ornitholoog verveelde mij door met een half dozijn maquettes van de oervogel "archaeopteryx", vergezeld van enkele schetsen/blauwdrukken van deze gevleugelde rakker, een zaal met dunne varkensspoeling aan kunst te vullen.
De grote revelatie van deze tentoonstelling was echter de Noor Bjarne Melgaard. Deze avant-gardist verraste door zowel choquerende als reflectieve sculpturen en schilderijen. Bij het binnenkomen van de zaal komt men al direct voor een sweater te staan met het opschrift: "All gymqueens deserve to die!". Ernaast een poster van een mode-défilé met eveneens beledigende woorden voor de mode-scene. Een prachtige aanklacht tegen de hypocrisie en de onechtheid van die wereld. In de zaal hingen 3 schilderijen van hem, die in grootte niet voor Jackson Pollock moeten onderdoen maar die artistiek niets (willen) betekenen. Tekeningen van een man met zijn hoofd in de aars van een andere man en het opschrift "artist up someone's ass" zijn evenwel meer dan provocatie alleen. Ze laten de zelfspot van Melgaard zien, maar ook zijn kritiek op het circusachtige van de kunstwereld, de valsheid en de bedrieglijkheid van de kunst maar ook van de maatschappij. Melgaard voert in feite een kruistocht voor authenticiteit en tegen het "fake", het hypocriete. Meermaals kaart hij de hypocriesie aan van de religie, en in het bijzonder de Islam. Zijn afkeer van het burgerlijke uit zich niet alleen in zijn sculpturen en affiches waarin hij het drugsverslaafde deel van de jet-set hekelt ("105% cocaine monkey"), maar ook door het bewerken van een affiche van het Noors Anarchistisch Front. Met het bijschrift "anarchy is not an ideologie" wil hij evenwel de beweging waarschuwen om zelf niet in het burgerlijke te vervallen en om anarchie te blijven zien als een levenswijze en niet als een theorie.
De twee andere kunstenaars waren fotografen die eveneens niet echt de moeite waren. De foto's over het verval van Detroit waren soms wel aangenaam verrassend maar over het algemeen te cliché en te voorbijgestreefd.
Geen onverdeeld succes dus, doch de werken van Bjarne Melgaard waren evenwel de moeite waard om de verplaatsing te maken.
E. L. Krasnayin
