ภูมิศาสตร์ I INTRODUCTION I  ประวัติศาสตร์ I  การปกครอง I  ทำเนียบส่วนราชการ

อุบลราชธานี เป็นจังหวัดที่ตั้งอยู่ทางด้าน ตะวันออกของดินแดนภาคตะวันออกเฉียงเหนือหรือภาคอีสานตอนล่าง ซึ่งคนส่วนใหญ่เรียกว่า
อีสานใต้ เป็นเมืองที่มีอาณาเขตกว้างใหญ่ไพศาล ตั้งอยู่บนฝั่งซ้ายของแม่น้ำมูล มีพื้นที่ประมาณ 15,517.850 ตารางกิโลเมตร มีอาณาเขต
ทางทิศเหนือติดกับพื้นที่จังหวัดยโสธรและจังหวัดอำนาจเจริญ
ทางด้านทิศใต้มีดินแดนจรดไปถึงเทือกเขาพนมดงรักติดกับเขตแดน ประเทศกัมพูชาและเขตแดนจำปาศักดิ์ของประเทศลาว
ทางด้านทิศตะวันออกมีเขตแดนติดกับริมฝั่งแม่น้ำโขงซึ่งอยู่ในแนวเขต ของแขวงสุวรรณเขตประเทศลาว
ทางทิศตะวันตกมีดินแดนติดกับจังหวัดยโสธรและจังหวัดศรีสะเกษ
เนื่องจากดินแดนทั้งหมดของภาคอีสานมีลักษณะที่เหมือนโต๊ะมี ขอบสูงและลาดต่ำเป็นแอ่งตรงกลางสองแอ่ง ซึ่งเรียกว่า แอ่งโคราช และแอ่งสกลนคร
ดั้งนั้น ลักษณะของอุบลราชธานีซึ่งค่อนข้างอยู่ริมเขตแดน ภูมิประเทศโดยทั่วไปจึงมีลักษณะเป็นที่ราบสูง และที่ราบลอนคลื่นและ ลาดเอียงลงไปทางทิศตะวันออก
เล็กน้อย ตรงบริเวณปากมูล เขตอำเภอโขงเจียม ซึ่งมีความสูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 130 เมตร ส่วนทางด้านทิศตะวันออก และทิศใต้จะเป็นแนวสันเขา
มีเทือกเขาสลับซับซ้อนติดกับประเทศกัมพูชา และประเทศลาว ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นดินทราย แต่มีบางแห่งที่เป็นหินภูเขาไฟ ในบริเวณนี้จะอยู่ที่เขตอำเภอน้ำยืน
และอำเภอนาจะหลวย ที่เรียกว่า"สามเหลี่ยมมรกต" เพราะว่าเป็นแหล่งที่มีทรัพยากรธรรมชาติ อยู่มากมาย ตลอดจนแหล่งท่องเที่ยวอื่นๆ หลายแห่ง
ด้านตะวันออกเชื่อมต่อไปทางเหนือจะมีแนวเขาหินทรายต่อจาก เทือกเขาภูพานและเขาพนมดงรัก เนื้อดินจะเป็นดินร่วนปนทรายซึ่งเกิดจากการ
สลายตัวของชั้นหินทรายที่มีอยู่ทั่วไป จึงขาดความอุดมสมบูรณ์และแห้งแล้งในบางฤดู แต่ที่ราบลุ่มทาง ริมฝั่งแม่น้ำมูลซึ่งเป็นช่วงตอนกลางของพื้นที่ จะมี
ความอุดมสมบูรณ์มากและมีการทำไร่ทำนากันอย่างกว้างขวาง เนื่องจากแม่น้ำได้พัดพาเอา ดินตะกอนมาทับถมจนเกิดความอุดมสมบูรณ์ขึ้น
ดั้งนั้น พื้นที่บริเวณตอนกลางริมฝั่งแม่น้ำมูลจึงมีการทำนามากที่สุด และเป็นพื้นที่ที่มีปริมาณน้ำฝนค่อนข้างมากเมื่อเทียบกับภูมิภาคอื่นแต่ ก็ไม่มีแหล่ง
เก็บกักน้ำไว้ได้นาน เนื่องจากเป็นดินร่วนปนทราย จึงทำให้เกิดความแห้งแล้งและขาดแคลนน้ำในฤดูแล้งของทุกปี
ลำน้ำที่ไหลผ่านพื้นที่ของจังหวัดอุบลราชธานีส่วนใหญ่จะไหลมาจาก ที่สูงทางทิศเหนือ ซึ่งหมายถึงเทือกเขาภูพาน ทางทิศใต้เทือก เขาพนมดงรัก
และทางทิศตะวันตก ซึ่งหมายถึงแม่น้ำมูลและแม่น้ำชี ไหลลงมารวมกันที่แอ่งอันเป็นที่ราบริมฝั่งแม่น้ำมูล ซึ่งก็เปรียบ เสมือนทางระบายน้ำขนาดใหญ่ที่รองรับน้ำ
อยู่กลางพื้นที่ก่อนที่น้ำจะไหลลงสู่แม่น้ำโขงต่อไป
แม่น้ำที่มีความสำคัญต่อการดำรงชีวิตของประชากรในภูมิภาคส่วนนี้ โดยเฉพาะจังหวัดอุบลราชธานี ได้แก ่
แม่น้ำมูล เป็นแม่น้ำสายใหญ่ สายหลักของจังหวัดอุบลราชธานี อันเปรียบเสมือนสายเลือดใหญ่ที่ได้ไหลลง มาจากต้นกำเนิดในเขตเทือกเขา
ในเขตจังหวัดนครราชสีมา ผ่านที่ราบอันกว้างใหญ่ ของภาคอีสานตอนล่าง จากทิศตะวันตกมาทางทิศตะวันออก หล่อเลี้ยงผู้คนที่อาศัยอยู่ตามบริเวณดินแดนแถบนี้ ผ่านอำเภอวารินชำราบ อำเภอเมืองและอำเภอพิบูลมังสาหาร ลงสู่แม่น้ำโขงที่ปากน้ำมูล ในเขตอำเภอโขงเจียม
แม่น้ำชี เป็นแม่น้ำใหญ่อีกสายหนึ่งของภาคอีสาน ที่มีแหล่งกำเนิดมาจากเทีอกเขาเพชรบูรณ์ ในเขตจังหวัดชัยภูมิ ไหลจากทาง
ทิศตะวันตกเฉียงเหนือลงมาทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ ผ่านทุ่งราบใจกลางภาคอีสาน แอ่งโคราชเข้าสู่จังหวัดร้อยเอ็ด ยโสธร แล้วไหลลงสู่แม่น้ำมูลที่เขตแดน
อำเภอเมืองจังหวัดอุบลราชธานี และที่เขตอำเภอกันทรารมย์จังหวัดศรีสะเกษ
แม่น้ำลำเซบก เป็นแม่น้ำสายเล็กๆ ที่มีต้นน้ำอยู่ในเขต จังหวัดอำนาจเจริญ ไหลลงมาทางทิศใต่หล่อเลี้ยงให้ความอุดมสมบูรณ์ กับเขตพื้นที่
ที่ไหลผ่าน เช่น อำเภอพนา อำเภอตระการพืชผล อำเภอตาลสุม อำเภอเมือง แล้วไหลลงสู่แม่น้ำมูลที่ดอนมดแดง
แม่น้ำลำเซบาย เป็นลำน้ำสายเล็กๆ ที่มีต้นกำเนิดมาจากเขต จังหวัดยโสธร ไหลผ่านอำเภอเสนาคนิคม จังหวัดอำนาจเจริญ อำเภอเขื่องใน และ
อำเภอเมือง แล้วไหลลงสู่แม่น้ำมูล ที่ตำบลแจะระแม ยังความอุดมสมบูรณ์ แก่พื้นที่ที่ไหลผ่านในช่วงฤดูฝน แต่ในฤดูแล้งลำน้ำเซบายมักจะ แห้งแล้งและตื้นเขิน
แม่น้ำลำโดมน้อย เป็นลำน้ำที่มีต้นกำเนิดจากเทือกเขา พนมดงรัก แล้วไหลย้อนขึ้นไปทางทิศเหนือ ผ่านอำเภอบุญฑริก ลงมาที่พิบูลมังสาหาร
ลงสู่แม่น้ำมูลที่บ้านคันเปลือย อำเภอโขงเจียม ปัจจุบันลำน้ำโดมน้อยได้กลายเป็นอ่างเก็บน้ำที่ใหญ่ที่สุดของจังหวัด หลังจากการสร้างเขื่อนสิรินธร เพื่อกักเก็บน้ำ
และผลิตกระแสไฟฟ้า
แม่น้ำลำโดมใหญ่ เป็นแม่น้ำที่เกิดจากเทือก เขาพนมดงรัก ไหลย้อนผ่านขึ้นไปทางเหนือ เขตอำเภอน้ำยืน อำเภอนาจะหลวย
และอำเภอเดชอุดม ลงสู่ลำน้ำมูลที่อำเภอพิบูลมังสาหาร
แม่น้ำโขง เป็นแม่น้ำที่อยู่ริมเขตแดนของจังหวัดอุบลราชธานี เป็นเส้นแบ่งกั้นดินแดนของประเทศไทยและประเทศลาว ไหลผ่านเขตพื้นที่ของ
จังหวัดอุบลราชธานี เลียบตามแนวเขตแดน โดยเริ่มตั้งแต่เขตอำเภอชานุมาณ ผ่านลงมาอำเภอเขมราฐ อำเภอโพธิ์ไทร อำเภอศีรเมืองใหม่ และอำเภอโขงเจียม ลงสู่ภาคใต้ ของประเทศลาว เป็นแม่น้ำที่มีความอุดมสมบูรณ์มาแต่ครั้งอดีตกาล จวบจนปัจจุบัน
นอกจากลำน้ำต่างๆ ที่กล่าวแล้วจังหวัดอุบลราชธานียังมีลำน้ำอื่นๆ อีกหลายสาย ซึ่งส่วนมากเป็นลำห้วย เช่น ห้วยตุงลุง ห้วยหมากใหญ่ ห้วยเรือ ซึ่งลำน้ำเล็กๆ เหล่านี้ช่วยอำนวยประโยชน์ ให้แก่เกษตรกรในการทำมาหา เลี้ยงชีพในช่วงฤดูฝนอันเหมาะแก่การทำไร่ทำนา
อุบลราชธานีและจังหวัดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือมักจะมีสภาพอากาศที่คล้ายกัน คือ ฤดูร้อนจะเริ่มตั้งแต่เดือนภุมภาพันธ์ปลายๆ เดือนไปจนถึง เดือนพฤษาคมต้นเดือน ฤดูฝนจะเริ่มต้นตั้งแต่เดือนพฤษาคมปลายๆ เดือนไปจนกระทั่งเดือนตุลาคม จากนั้นก็จะเริ่มเข้าสู่ฤดูหนาวในเดือน พฤศจิกายน
ไปจนถึงเดือนกุมภาพันธ์ต้นเดือน
สำหรับอุณหภูมิสูงสุดประมาณ 40 องศาเซลเซียส และอุณหภูมิต่ำสุด วัดได้ประมาณ 7.6 องศาเซลเซียส ในช่วงฤดูฝนจะมีฝนตกชุก ปริมาณน้ำฝน
ในรอบปีสูงสุดจะอยู่ในระหว่างเดือนกรกฏาคมถึงเดือนเมษายน และมีกระแสลม มรสุมตะวันออกเฉียงเหนือพัดผ่านไปตามฤดูกาล
จังหวัดอุบลราชธานีมีทรัพยากรธรรมชาติป่าไม้อยู่มาก นอกจากนี้ ก็จะเป็นพวกสัตว์น้ำที่ได้จากลำน้ำต่างๆ ในพื้นที่ และมีเกลือสินเธาว์ อยู่บ้างบางพื้นที่ ประชาชนส่วนใหญ่มีอาชีพทำการเกษตรกรรม เช่น ทำนา ทำไร่ปอ ไร่มัน เป็นต้น

BACK I  NEXT