Waarom er zijn geen dialecten in huidig Russisch?

1. Het verbazingwekkend gebrek van dialecten
2. Een beetje geschiedenis
3. De 3 moordenaars van de Russische dialecten
   a) de bevolkingsmigratie
   b) het algemeen onderwijs in de taal
   c) moderne vervoer en moderne media
   
4. Huidige situatie
5. Wie bepaalt hoe wij moeten spreken?

1)

Toen ik Japans net begon te leren, was het een grote culturele shock voor mij en mijn medestudenten dat in elk Japans dorpje men een afzonderlijk dialect sprak. Misschien is het in jullie eigen taal ook zo.

Net als het merendeel van de mensen van mijn generatie had ik noot gedacht dat dat kon bestaan. In het huidige Russisch is er dus geen meer sprake van dialecten.
Het is zelfs nog verbazingwekkender als je herinnert hoe groot Rusland is dat aan Noorwegen en Japan grenst en dat rond 280 miljoen mensen telt die Russisch als hun eerste of tweede taal spreken.

2)

Oorspronkelijk was dat niet zo.

De 10de eeuw wordt beschouwd als de tijd waarin het Oud Russisch ontstond. In die tijd bestonden er allerlei Oostslavische talen die onderling weinig verschilden. Rusland bestond uit tientallen vorstendommen en er was nauwelijks vraag naar een standaardtaal. In het loop van de tijd zijn de regionale talen tot de drie hedendaagse talen ontwikkeld: Russisch, Oekrainisch en Wit-Russisch.

Eeuwenlangs bleef het Russisch volk agrarisch. Boeren hadden geen hoger onderwijs genoten en hielden niet van reizen. In dat soort milieu tierden dialecten welig, ondanks het feit dat het Standaard Russisch als de officiële taal van het land al uitgebreid gebezigd werd.

In het begin van de 19de eeuw werd het eerste woordenboek van de Russische dialecten uitgebracht. Het bevatte pakweg 200,000 worden. Als een tegenwoordig hoog opgeleide Rus het nu leest, begrijpt hij nauwelijks de helft van de woorden. Die woorden die hij niet begrijpt, zijn als dialectwoorden verdwenen.

3)

Het begin van het einde voor de Russische dialecten begon met de industriële revolutie aan het eind van de 19te eeuw. Toen zijn miljoenen boeren, op zoek naar werk, naar de fabrieken in de steden verhuisd. Om elkaar te verstaan konden ze niet meet hun dialecten gebruiken en moesten ze dus een soort algemene taal spreken. Hun kinderen moesten het zogeheten Stedelijk of Standaard Russisch gebruiken en het dialect van hun ouders slechts verstaan. Hun kleinkinderen zouden alleen nog maar het Standaard Russisch beheersen.

Na de Communistische revolutie in 1917 werd algemeen verplicht gratis onderwijs ingevoerd. Toen kregen enorme aantallen mensen basisonderwijs op basis van de normen van het Standaard Russisch.

In de jaren 30 van de vorige eeuw bracht de enorm geïntensiveerde migratie van de bevolking een dramatische slag aan de dialecten toe. Er waren 3 belangrijke factoren die de bevolkingsemigratie hebben veroorzaakt:

1) de versnelde industrialisatie;
2) De collectivisatie: de kleine boren gingen over op de industriële landgebouw;
3) Het snellere en goedkoop openbaar vervoer.

Dat was ook de tijd van de popularisering van de radio waarop alleen in het Standaard Russisch werd gesproken. Dat was ook zo met de tv in de jaren 60. Zo werden zelfs de burgers in de verste uithoeken van het land met het juiste taalgebruik en uitspraak vertrouwd gemaakt.

 

4)

Aan het einde van de jaren 60, toen mijn moeder een Filologiestudente was, ging ze naar verre dorpen om wetenschappelijke gegevens van dialecten te verzamelen. Destijds waren alleen nog heel oude oma's op het afgelegen plattenland de enige dialectsprekers.

Vandaag de dag moet ik om met de laatste sporen van Russische dialecten te binden naar het dorp gaan waar mijn oom woont. Hij is nu 73 en soms klinken zijn grammatica en taalgebruik wat ouderwets.

 

5)

De standaard van het Russisch wordt bepaald door de Academie van de Russische Taal die in Moskou is bevestigd. De academici bijvoorbeeld lezen van tevoren alle tekstboeken die op scholen worden gebruikt. Ze bepalen ook het taalgebruik van de verslaggevers op de tv en in de kranten.

Elk decennium publiceert die Academie een nieuwe druk van Het Woordenboek van het Huidendaags Russisch. Daarin kan je altijd alle antwoorden over het Russisch vinden.