|
|
|
Οι ανασκαφές στην περιοχή της Βεργίνας είχαν αρχίσει το 1861 από τον Γάλλο αρχαιολόγο L. Heuzey. Την εποχή εκείνη ήρθαν στο φως ένας τάφος και μέρος του ανακτόρου της αρχαίας πόλης . Το 1938 άρχισαν και πάλι οι ανασκαφές ,αυτή τη φορά από αρχαιολόγους του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης , με επικεφαλής τον καθηγητή Κ.Α..Ρωμαίο , λίγο πριν από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Μεταπολεμικά το έργο συνεχίστηκε από τους καθηγητές Μ.Ανδρόνικο και Γ.Μπακαλάκη. Τα σημαντικότερα ευρήματα των ανασκαφών
Σε μικρή απόσταση νοτιοανατολικά του χωριού της Βεργίνας ήταν χτισμένο το ανάκτορο της αρχαίας πρωτεύουσας σε ασφαλή θέση με υπέροχη θέα . Πρόκειται για ένα οικοδόμημα που είχε μήκος 104,5 μέτρα και πλάτος 88,5 μέτρα. Τ Ο Θ Ε Α Τ Ρ Ο Πολύ κοντά στη βόρεια πλευρά του ανακτόρου και σε απόσταση μόλις 60 μέτρα, αποκαλύφθηκε το θέατρο της πόλης. Χρονολογείται και αυτό στον 4ο αιώνα π.Χ. και συνδεόταν στενά με το ανάκτορο, όπως φαίνεται και από τη θέση των δύο αυτών οικοδομημάτων. Τ Ο Ι Ε Ρ Ο Τ Η Σ Ε Υ Κ Λ Ε Ι Α Σ Στα βόρεια του θεάτρου, μόλις 80 μέτρα μακρύτερα, οι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως ένα ιερό, με ένα μικρό ναό στο κέντρο του. Από το ναό αυτό, που είχε διαστάσεις 8 * 5 μέτρα , σώζεται μόνο η θεμελίωση. Τ Ο Ν Ε Κ Ρ Ο Τ Α Φ Ε Ι Ο Τ Ω Ν Τ Υ Μ Β Ω Ν Τ Η Σ Β Ε Ρ Γ Ι Ν Α Σ Το νεκροταφείο των τύμβων της Βεργίνας απλώνετε στην περιοχή ανάμεσα στα χωριά Βεργίνα και Παλατίτσια. Πήρε την ονομασία του από τους μικρούς ή μεγαλύτερους τεχνητούς λόφους, τους τύμβους , ή αλλιώς τούμπες , που κάλυπταν τους τάφους. Η κατασκευή των τύμβων εξασφάλιζε μέχρις ενός σημείου από τους τυμβωρύχους τους τάφους που ήταν χτισμένοι στη βάση τους , καθώς δίπλα στον νεκρό οι συγγενείς του τοποθετούσαν και πολύτιμα κτερίσματα. Η Μεγάλη Τούμπα Στη δυτική άκρη του νεκροταφείου υψωνόταν ένας τεράστιος τύμβος , η Μεγάλη Τούμπα , όπως ονομαζόταν . Είχε διάμετρο 110 μέτρα και ύψος 12 μέτρα , μέγεθος σπάνιο σε όλο τον ελλαδικό χώρο. Στο χώμα της Μεγάλης Τούμπας οι ανασκαφές έφεραν στην επιφάνεια εκατοντάδες κομμάτια από μαρμάρινες ταφόπετρες , που οι αρχαιολόγοι ονομάζουν επιτάφιες στήλες. Βρέθηκαν ακόμη και κομματιασμένα μαρμάρινα αγγεία που είχαν την ίδια αποστολή με τις ταφόπετρες , να δείχνουν τη θέση του τάφου και την ταυτότητα του νεκρού ένα έθιμο που διατηρείται ακόμη.Κάτω από τα χώματα και τις κομματιασμένες ταφόπετρες της Μεγάλης Τούμπας βρέθηκαν τρεις τάφοι και ένα Ηρώο. Ηρώα, βέβαια, δεν έκτιζαν κοντά στον τάφο οποιουδήποτε νεκρού, αλλά μόνο κοντά στον τάφο κάποιου προσώπου που το λάτρευαν μετά το θάνατό του. ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΑΝΑΦΕΡΟΥΝ ότι στη Μακεδονία μόνο δύο βασιλιάδες , απ’ αυτούς που θάφτηκαν στις Αιγές , λατρεύτηκαν μετά το θάνατό τους . Ο Αμύντας Γ’ , 393 / 2 - 369 / 8 , πατέρας του Φιλίππου Β’ , και ο ίδιος ο Φίλιππος Β’, 359 - 336 π.Χ. Η μελέτη των ευρημάτων απέδειξε ότι οι τάφοι ήταν βασιλικοί και, για τον μεγαλύτερο απ’ αυτούς , ότι επρόκειτο για τον τάφο του Φιλίππου Β΄, του ξακουστού βασιλιά της Μακεδονίας. Ο Μ Ε Γ Α Λ Ο Σ Μ Α Κ Ε Δ Ο Ν Ι Κ Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΤΑΦΟΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΟΥΜΠΑΣ με μήκος 9,50 μέτρα, πλάτος 4,46 και ύψος 5,30 μέτρα, είναι ο πρώτος που δεν είχε συληθεί. Το κυρίως κτίριο χωρίζεται σε θάλαμο και προθάλαμο και είναι στεγασμένο με καμάρα. Πάνω από την καμάρα αυτή βρέθηκαν υπολείμματα της πυράς στην οποία κάηκε ο νεκρός μαζί με το στεφάνι και τα όπλα του, ακόμη και με άλογα που θυσιάστηκαν για χάρη του. Από τα άλογα αυτά βρέθηκαν τα χαλινάρια. Στην ορθογώνια πρόσοψη του τάφου, με τους ημικίονες, τη μαρμάρινη θύρα, τα τρίγλυφα και τις μετόπες, έχουν διατηρηθεί τα αρχικά χρώματα. Επάνω από τα τρίγλυφα και τις μετώπες βρίσκεται η ζωφόρος, η οποία φέρει μια μεγάλη τοιχογραφία με θέμα κυνήγι μέσα στο δάσος. Δύο από τις μορφές της τοιχογραφίας μπορούν να ταυτισθούν με τον Μέγα Αλέξανδρο και τον Φίλιππο. Ευρήματα του θαλάμου Μέσα στον θάλαμο του τάφου υπάρχει μια μαρμάρινη σαρκοφάγος μέσα στην οποία βρέθηκε η χρυσή λάρνακα. Στο εσωτερικό της λάρνακας ήταν φυλαγμένα, μετά την τελετή της καύσης τα οστά του νεκρού. Πλυμένα με κρασί και αρωματισμένα, είχαν τυλιχτεί με ολοπόρφυρο ύφασμα, που ίχνη του βλέπουμε ακόμη και σήμερα. Στην ίδια λάρνακα, πλάι στα οστά, ήταν ακουμπισμένο ένα βαρύτιμο χρυσό στεφάνι βαλανιδιάς. Από τα κτερίσματα του θαλάμου, ξεχώριζε το ξύλινο κρεβάτι του νεκρού. Ο χρόνος διέλυσε το ξύλο σώθηκαν όμως τα στολίδια του κρεβατιού από ελεφαντόδοντο, χρυσό και διάφανο γυαλί. Ένα κυκλικό ασημένιο-επίχρυσο διάδημα, βρέθηκε δίπλα σε ένα σιδερένιο κράνος. Ένα άλλο εύρημα του χώρου αυτού είναι ο λιτός χάλκινος τρίποδας με τα λιονταρίσια πόδια. Διάφορα σκεύη συμποσίου που συνόδευαν τον νεκρό βρέθηκαν σωριασμένα στο δάπεδο: 20 ασημένια, έξι πήλινα και δύο χάλκινα. Αμφορέας, οινοχόη, λυχνούχος, ηθμός, κρατήρας είναι μερικά από αυτά. Ο θώρακας με τα χρυσά λιοντάρια είναι από τους λίγους που σώζονται από τον 4ο αι. π.Χ. Η χρυσελεφάντινη ασπίδα με το ρόπαλο του Ηρακλή είναι η μία από τις δύο, τουλάχιστον, ασπίδες που συνόδευαν τον νεκρό. Η διάβρωση κατέστρεψε σε μεγάλο βαθμό το σιδερένιο ξίφος του τάφου. Από την ξύλινη θήκη του σώθηκε μόνο η κάτω άκρη και ένα μέρος κοντά στη λαβή, που ήταν φτιαγμένη από ελεφαντόδοντο. Η διακόσμηση της λαβής ήταν εξαιρετικά φροντισμένη.
Μέσα στη μικρή λάρνακα του προθαλάμου βρέθηκαν τα καμένα οστά μιας γυναίκας 23-25 ετών, τυλιγμένα σε δύο κομμάτια χρυσοπόρφυρο ύφασμα, που έχουν το ίδιο σχήμα και την ίδια πλούσια διακόσμηση. Ένα χρυσό γυναικείο διάδημα συνόδευε τα οστά της νεαρής νεκρής γυναίκας του προθαλάμου. Ήταν τοποθετημένο στη χρυσή λάρνακα δίπλα στο πολύτιμο ύφασμα. Ένα πολύτιμο εύρημα του προθαλάμου είναι και το γυναικείο στεφάνι της ανθισμένης μυρτιάς. Ένας πλούσια διακοσμημένος γωρυτός, μια φαρέτρα στην οποία ο πολεμιστής, εκτός από τα βέλη του, μπορούσε να τοποθετεί και το τόξο για να έχει ελεύθερα τα χέρια του, βρέθηκε πλάι σε δύο χάλκινες κνημίδες. Οι κνημίδες, κατασκευασμένες για να προστατεύουν τις κνήμες του πολεμιστή, ακολουθούν πιστά το σχήμα του ποδιού. Σε αντίθεση όμως με τα δύο άλλα ζεύγη που βρέθηκαν στον τάφο, οι κνημίδες αυτές είναι επίχρυσες και έχουν σημαντική διαφορά μεταξύ τους, τόσο στο ύψος όσο και στη διάμετρο. Μαζί με αυτά βρέθηκε και ένα περιτραχήλιο από αυτά που αποτελούσαν συμπλήρωμα του θώρακα, αφού προστάτευαν το στέρνο και τον λαιμό του πολεμιστή, τα οποία έμεναν ακάλυπτα. Αιχμή ήταν η μεταλλική άκρη των επιθετικών όπλων της αρχαιότητας. Έτσι ήταν και τα δόρατα που βρέθηκαν στον τάφο αυτό του Φιλίππου Β΄. Ο Τ Α Φ Ο Σ Τ Ο Υ Π Ρ Ι Γ Κ Ι Π Α Στις ανασκαφές της μεγάλης τούμπας της Βεργίνας, βρέθηκε ένας ακόμη ασύλητος τάφος. Είναι κι αυτός καμαρωτός με ναόσχημη πρόσοψη και είναι χωρισμένος σε θάλαμο και προθάλαμο, όπως ο μεγάλος βασιλικός τάφος. Οι διαστάσεις του είναι περίπου 6,5*5 μέτρα. Ονομάζεται ο Τάφος του Πρίγκιπα. Στη ζωφόρο του σώζονται ίχνη χρώματος και υπολείμματα από ξύλο και δέρμα. Εκεί υπήρχε κάποια ζωγραφιά που αλλοιώθηκε στο πέρασμα του χρόνου. Ο νεκρός αυτού του τάφου ήταν έφηβος και είχε σχέση με τη βασιλική οικογένεια. Στον θάλαμο κυρίαρχη θέση είχε μια κτιστή τράπεζα που στην κοιλότητά της υπήρχε μια οστεοδόχος υδρία με τα οστά ενός αγοριού 13-16 ετών. Επάνω στους ώμους του αγγείου αυτού ήταν περασμένο ένα καλοδουλεμένο χρυσό στεφάνι με φύλλα και καρπούς βαλανιδιάς. Στο εσωτερικό του τάφου του πρίγκιπα βρέθηκαν ακόμη: Ένα μεγάλο επίχρυσο στεφάνι - προσφορά στον νεκρό. Ένα μεγάλο στεφάνι από φύλλα και καρπούς μυρτιάς, κι αυτό κομματιασμένο. Χάλκινες και σιδερένιες επίχρυσες στλεγγίδες. Στλεγγίδες ήταν οι ξύστρες που χρησιμοποιούσαν οι αθλητές για να αφαιρούν το λάδι και την άμμο από το σώμα τους μετά από διάφορα αθλήματα, όπως η πάλη. Ακόμη βρέθηκαν αιχμές δοράτων, ένας σαυρωτήρας και το χρυσό φύλλο που κάλυπτε το ξύλινο τμήμα του δόρατος, καθώς και κομμάτια από τη διακόσμηση ενός θώρακα, μιας ασπίδας και ενός περιτραχήλιου. Όρθιος στη θέση του ανάμεσα στα συντρίμμια, είχε απομείνει μόνον ένας χάλκινος ψηλός λυχνοστάτης. Άξια θαυμασμού είναι η ποιότητα των αργυρών σκευών κι αυτού του τάφου που χρονολογείται μετά το 350 π.Χ. Το μυροδοχείο και ο ασκός με τα αρωματικά λάδια, για την περιποίηση των καλεσμένων σε συμπόσιο. Ο ασημένιος κάδος με το χρυσό ανθέμιο, για την μεταφορά του κρασιού, και ο κρατήρας για την ανάμειξη του κρασιού με το νερό. Ο ηθμός, το σουρωτήρι του κρασιού και η αρύταινα, η κουτάλα με την οποία γέμιζαν την οινοχόη. Οι κύλικες, οι κάλυκες, οι κάνθαροι, τα καλλίγραμμα ποτήρια του κρασιού. Η ξύλινη κλίνη χάθηκε. Σώθηκαν μόνον τα στοιχεία της διακόσμησης.
Ο Κ Υ Β Ο Τ Ι Ο Σ Χ Η Μ Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ Τ Η Σ Μ Ε Γ Α Λ Η Σ Τ Ο Υ Μ Π Α Σ
Δίπλα στα θεμέλια του ηρώου βρέθηκε ο μικρότερος από τους χτιστούς τάφους. Ο τάφος με την αρπαγή της Περσεφόνης. Είναι ένα τετράπλευρο κτίσμα σαν ένα μικρό υπόγειο δωμάτιο, που έχει μήκος 3,5, πλάτος 2,1 και ύψος 3 μέτρα. Πρόκειται δηλαδή για έναν κιβωτιόσχημο τάφο. Τα λίγα οστά που βρέθηκαν στο δάπεδο δείχνουν ότι μέσα στον τάφο αυτό ήταν θαμμένοι ένας άνδρας, μια γυναίκα και ένα νεογέννητο. Δυστυχώς ο τάφος συλήθηκε από τα αρχαία χρόνια, πιθανότατα από τους Γαλάτες του Πύρρου, που έκαναν και τις άλλες καταστροφές στην περιοχή. Αυτό όμως που δεν μπόρεσαν να πάρουν μαζί τους οι τυμβωρύχοι ήταν η μεγάλη τοιχογραφία που διακοσμεί τις πλευρές του τάφου. ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΟΥ ΤΑΦΟΥ, το κάτω μέρος των τοίχων είναι κόκκινο, στη μέση υπάρχει γαλάζια ταινία με γρύπες και λουλούδια και επάνω βρίσκονται οι μεγάλες τοιχογραφίες: Οι τρεις καθιστές γυναίκες που εικονίζονται στη μακριά πλευρά, στον νότιο τοίχο, είναι οι Μοίρες: Κλωθώ Λάχεσις και Άτροπος. Στον στενό ανατολικό τοίχο εικονίζεται μια γυναίκα καθισμένη σε βράχο και τυλιγμένη με το ιμάτιό της. Η γυναίκα είναι η Δήμητρα και ο βράχος, η ¨αγέλαστη πέτρα¨ πάνω στην οποία κάθισε η θεά όταν έφθασε κατάκοπη και απελπισμένη στην Ελευσίνα μετά την αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα. Στα αριστερά της, στον βόρειο μακρύ τοίχο, εικονίζεται η στιγμή της αρπαγής. Ο Ερμής με το κηρύκειό του τρέχει μπροστά από το άρμα του Πλούτωνα, που το σέρνουν τέσσερα άσπρα άλογα. Ο Πλούτωνας, που μόλις έχει πηδήσει επάνω στο άρμα, βαστάει με το δεξί του χέρι τα γκέμια και το μακρύ του σκήπτρο, ενώ με το αριστερό κρατάει σφιχτά την Περσεφόνη, που προσπαθεί να του ξεφύγει υψώνοντας τα χέρια προς τον ουρανό. Πίσω από το άρμα που φεύγει, μια φίλη της Περσεφόνης, που μέχρι πριν λίγο μάζευε μαζί της λουλούδια στο λιβάδι, κάνει μια χειρονομία που φανερώνει το φόβο και την απελπισία της. |
Τ Ο Α Ν Α Κ Τ Ο Ρ Ο
Ευρήματα του
προθαλάμου