Leänh Hoà Xung töø giaû Doanh Doanh ñeå veà höôùng daãn phaùi Haèng Sôn tham döï ñaïi hoäi thoáng nhaát Nguõ Nhaïc Kieám Phaùi, do Taû Laõnh Thieàn toå chöùc vôùi aâm möu chieám ñoaït ngoâi chöôûng moân. Caùc phaùi Thieáu Laâm, Voõ Ñang, Thanh Thaønh, Nguû Nhaïc Kieám Phaùi cuøng vôùi Baát Giôùi Hoøa Thöôïng, Ñaøo Coác Luïc Tieân vaø taát caû anh huøng haøo kieät chính phaùi ñeàu ñeán tham döï. Rieâng Doanh Doanh, aâm thaàm hoùa trang thaønh moät gaû haùn töû ñeå theo doõi.
Trong cuoäc tyû voõ ñoaït soaùi, Nhaïc Linh San ñaõ duøng kieám phaùp cuûa phaùi Thaùi Sôn vaø Haønh Sôn ñeå haï chöôûng moân cuûa hai phaùi naøy. Leänh Hoà Xung vì muoán hoå trôï Nhaïc Baát Quaàn chieám chöùc chöôûng moân neân giaû vôø bò Nhaïc Linh San ñaùnh baïi. Cuoái cuøng laø traän then choát giöõa Nhaïc Baát Quaàn vaø Taû Laõnh Thieàn. Ñeán phuùt quyeát lieät, baát ngôø caû hai cuøng söõ duïng Tòch Taø Kieám Phaùp nhöng kieám phaùp cuûa Nhaïc Baát Quaàn bieán aûo khoâng löôøng neân ñaâm ñui maét TaûLaõnh Thieàn ñeå chieám chöùc chöôûng moân Nguõ Nhaïc Phaùi.
* * *
Ñaïi hoäi giaûi taùn, treân ñöôøng veà, Laâm Bình Chi tìm Dö Thöông Haûi ñeå baùo thuø. Laâm Bình Chi laïi cuõng duøng Tòch Taø kieám phaùp ñeå haønh haï chöôûng moân phaùi Thanh Thaønh. Baát ngôø Moäc Cao Phong xuaát hieän, trôï löïc cho Dö Thöông Haûi aùc chieán vôùi Laâm Bình Chi tröôùc söï chöùng kieán cuûa Leänh Hoà Xung, Doanh Doanh vaø moân ñeä phaùi Haèng Sôn. Laâm Bình Chi ñem tuyeät kyû cuûa kieám phaùp gia truyeàn laàn löôït gieát cheát caû hai. Buø laïi Laâm Bình Chi bò ñui maét vì bò chaát ñoäc nguïy trang döôùi chieác löng guø cuûa Moäc Cao Phong baén vaøo maét. Nhaïc Linh San, baáy giôø ñaõ laø vôï cuûa Laâm Binh Chi neân phaûi ñöa choàng veà Hoa Sôn ñeå trò thöông. Leänh Hoà Xung lo ngaïi boïn taøn dö phaùi Thanh Thaønh theo baùo thuø neân cuøng Doanh Doanh aâm thaàm theo doõi hai ngöôøi ñeå baûo veä, khi caàn. Nhôø vaäy maø Doanh Doanh nghe loùm ñöôïc nhöõng traéc aån giöõa Nhaïc Linh San vaø Laâm Bình Chi.
Nguyeân Laâm Bình Chi ngaám ngaàm theo doõi vaø bieát Nhaïc Baát Quaàn ñoaït ñöôïc Tòch Taø kieám phoå. Sau khi luyeän thuaàn thuïc kieám phaùp, Nhaïc Baát Quaàn vaát bí luïc trong buïi raëm. Laâm Bình Chi nhôø theo doõi saùt haønh vi cuûa nhaïc phuï neân löôïm laïi ñöôïc bí kieáp vaø cuõng töï reøn luyeän. Caû hai ñeàu phaûi töï thieán ñeå luyeän voõ coâng theá neân, tuy laø coù choàng nhöng Nhaïc Linh San vaãn chöa höôûng muøi aân aùi vôùi Laâm Bình Chi. Cuøng luùc ñoù boång Lao Ñöùc Naëc xuaát hieän vaø tieát loä theâm laø haén bò Nhaïc Baát Quaàn giaû vôø trao kieám phoå giaû ñeå haén mang veà cho Taû Laõnh Thieàn, vì ngay töø ban ñaàu Nhaïc Baát Quaàn bieát Lao Ñöùc Naëc laø ngöôøi cuûa Taû Laõnh Thieàn phaùi ñeán traø troän trong Hoa Sôn ñeå doø la tin töùc. Taû Laõnh Thieàn luyeän kieám phaùp töø moät taøi lieäu nguïy taïo cho neân bò Nhaïc Baát Quaàn söû duïng kieám phaùp chaân chính ñaõ baïi. Thöông thay cho Taû Laõnh Thieàn boû ra bao nhieâu taâm huyeát möu ñoà vieäc hôïp nhaát kieám phaùi ñeå cuoái cuøng bò Nhaïc Baát Quaàn ñoaït chöùc chöôûng moân.
Nay Laâm Bình Chi khoâng daùm trôû veà Hoa Sôn vì bieát Nhaïc Baát Quaàn seõ gieát mình ñeå che giaáu vieäc caû hai töï thieán ñeå luyeän kieám phaùp. Vì theá, Laâm Bình Chi theo Lao Ñöùc Naëc veà vôùi Taû Laõnh Thieàn ñeå möu vieäc phuïc thuø. Tröôùc khi ñi, Laâm Bình Chi khoâng queân haï saùt Nhaïc Linh San ñeå taïo loøng tin vôùi Taû Laõnh Thieàn. Leânh Hoà Xung khoâng cöùu kòp Nhaïc Linh San maø chæ ñöôïc naøng traên troái nhôø baûo veä gaû ñui muø Laâm Bình Chi. Leänh Hoà Xung nhaän lôøi yeâu caàu cuûa coâ tieåu sö muoäi yeâu quí.
* * *
Doanh Doanh ñöa Leänh Hoà Xung ñeán moät hang ñoäng hoang vaéng ñeå chöûa thöông cho chaøng. Caû hai luyeän thaønh thuïc baûn "Thanh Taâm Phoå Thieän Truù" vaø baét ñaàu taäp hoøa taáu baûn Tieáu Ngaïo Giang Hoà. Boång moät hoâm Nhaïc Baát Quaàn baét ñöôïc Doanh Doanh vaø uy hieáp naøng ñeå buoäc Leänh Hoà Xung xuaát ñaàu loä dieän. Cuoái cuøng Leänh Hoà Xung buoäc loøng thi trieån Ñoäc Coâ Cöûu Kieám ñeå haï Tòch Taø Kieám Phaùp cuûa Nhaïc Baát Quaàn. Tuy bò haï nhöng Nhaïc Baát Quaàn laïi heøn haï ñaâm leùn Leänh Hoà Xung. Nhaïc phu nhaân xaáu hoå tröôùc haønh vi bæ oåi cuûa choàng neân töï saùt. Trôøi baát dung gian, Nhaïc Baát Quaàn bò rôi vaøo baåy saäp cuûa ma giaùo neân phaûi chòu uoáng Tam Naõo Thi Ñôn ñeå khoûi bò gieát. Keû uoáng thuoác ñoäc naøy, suoát ñôøi phaûi chòu söï sai khieán cuûa ma giaùo neáu khoâng muoán bò ñoäc truøng haønh haï ñau ñôùn cho ñeán cheát moät caùch theâ thaûm.
* * *
Sau khi thaû Nhaïc Baát Quaàn, Leänh Hoà Xung cuøng ngöôøi yeâu trôû veà nuùi Haèng Sôn. Nôi ñaây, Leänh Hoà Xung khaùm phaù aâm möu cuûa moät soá ngöôøi nghe theo leänh cuûaNhaïc Baát Quaàn, toå chöùc baét coùc caùc ñeä töû Haèng Sôn ñem veà Hoa Sôn. Leänh Hoà Xung laïi phaûi cuøng Doanh Doanh leân nuùi Hoa Sôn ñeå giaûi cöùu ñeä töû. Nhaïc Baát Quaàn daån duï taát caû anh huøng Nguõ Nhaïc Phaùi vaøo haäu ñoäng cuûa Hoa Sôn ñeå xem ñoà hình kieám phaùp cuûa naêm phaùi haàu tính chuyeän tieâu dieät. Theá laø nôi haäu ñoäng Hoa sôn xaõy ra cuoäc taøn saùt giöõa naêm phaùi. Ñeä töû caùc phaùi Thaùi Sôn, Haønh Sôn vaø Tung Sôn ñeàu bò Laâm Bình Chi vaø Taû Laõnh Thieàn cuøng caùc ñeä töû ñui muø gieát saïch. Cuoái cuøng, Leänh Hoà Xung tieâu dieät boïn naøy, tröø Laâm Bình Chi bò thöông naëng.
Vöøa ra khoûi hang ñoäng, Leänh Hoà Xung vaø Doanh Doanh bò Nhaïc Baát Quaàn duøng löôùi caù baét goïn. Nhaïc Baát Quaàn tìm thuoác giaûi Tam Naûo Thi Ñôn trong mình Doanh Doanh nhöng bò Leänh Hoà Xung duøng Haáp Tinh Ñaïi Phaùp huùt heát coâng löïc, vaø sau roát Nghi Laâm xuaát hieän baát ngôø keát lieåu cuoäc ñôøi laõo.
Theá laø Nguõ Nhaïc Phaùi ñaõ töï tieâu dieät. Rieâng phaùi Haèng Sôn toàn taïi vì caùc quaàn ni phaùi naøy bò nhoát döôùi caùc huyeät ñaïo, nhôø Ñieàn Baù Quang coù bieät taøi ñaùnh hôi ñaøn baø neân giaûi cöùu ñöôïc.
Nhaäm Ngaõ Haønh trieäu taäp Nguõ Nhaïc Phaùi vaø ñoà chuùng thaàn giaùo ñeå bieåu döông quyeàn uy cuûa mình. Tham döï ñaïi hoäi chæ coù Leänh Hoà Xung vaø caùc ñeä töû Haèng Sôn, vôï choàng Baát Giôùi Hoøa Thöôïng vaø vaøi teân voâ danh tieåu toát coøn soùt laïi cuûa Nguõ Nhaïc Phaùi, khoâng keå ma giaùo laø phe toå chöùc. Taïi ñaïi hoäi, Nhaäm Ngaõ Haønh chaùnh thöùc nhaän lôøi caàu hoân cuûa Leänh Hoà Xung vaø maëc nhieân coâng nhaän chaøng laø phoù giaùo chuû Trieâu Döông thaàn giaùo. Leänh Hoà Xung laïi choái töø chöùc vò naøy maëc duø phaûi tan vôû chuyeän hoân nhaân vôùi Doanh Doanh. Nhaäm Ngaõ Haønh töùc giaän, tuyeân boá moät thaùng sau seõ gieát saïch phaùi Haèng Sôn. Leänh Hoà Xung thoáng laõnh quaàn ni trôû veà nuùi ñeå chôø töû chieán. Sau khi boïn Leänh Hoà Xung ra veà, Nhaäm Ngaõ Haønh baát ngôø ngaõ ra cheát vì söï töùc giaän khieán caùc luoàng noäi löïc dò chuûng, do Haáp Tinh Ñaïi Phaùp huùt ñöôïc, noåi leân xung ñoät nhau laøm xaùo troän nguõ taïng luïc phuû.
Leänh Hoà Xung veà nuùi, nhôø Phöông Chöùng ñaïi sö, Xung Hö ñaïo tröôûng, caùc phaùi Nga Mi, Coân Luaân, Khoâng Ñoäng ñeán trôï löïc toå chuùc boá phoøng chaëc cheû. Ñoàng thôøi, Phöông Chöùng ñaïi sö nhaân danh söï nhôø caäy cuûa Phong Thanh Döông maø truyeàn Dòch Caân Kinh cho Leänh Hoà Xung ñeå hoùa giaûi caùc luoàng noäi löïc dò chuûng.
Cuoái cuøng, ñaïo quaân ma giaùo do Doanh Doanh thoáng laõnh ñeán nuùi Haèng Sôn, khoâng phaûi ñeå môû cuoäc ñaïi saùt maø ñeå hoùa giaûi hieàm khích chaùnh taø. Ñeå toû thieän chí, Doanh Doanh hoaøn laïi cho Xung Hö ñaïo tröôûng nhöõng baùu vaät traán sôn cuûa phaùi Voõ Ñang, bò ma giaùo chieám ñoaït töø laâu. Ñoù laø pho Thaùi Cöïc Kieám vaø thanh kieám Chaân Voõ. Vaø ñeå toû loøng chaân thaønh, Doanh Doanh kính taëng Phöông Chöùng ñaïi sö moät xaâu chuoåi vaø boä kinh Phaùp Hoa baèng chöõ Phaïn laâu ñôøi. Theá laø thoaùt côn ñaïi saùt.
* * *
Sau khi cö tang ba naêm, ñoâi trai taøi gaùi saéc chính thöùc thaønh hoân vaø töï taïi hoøa taáu khuùc Tieáu Ngaïo Giang Hoà.
Ñeå troïn lôøi höùa vôùi Nhaïc Linh San, Leänh Hoà Xung ñem Laâm Bình Chi an trí döôùi ñaùy Taây Hoà, choã Nhaäm Ngaõ Haønh bò giam khi tröôùc. Phaàn Doanh Doanh thì coät Lao Ñöùc Naëc vôùi hai con khæ lôùn vaø traû haén veà vôùi nuùi röøng.

IV.- GÔÏI YÙ TRÖÔÙC KHI VAØO LUAÄN.
Nhöõng taùc phaåm cuûa Kim Dung laâu nay ñöôïc coi laø truyeän chöôûng, töùc laø moät loaïi tieåu thuyeát giaûi trí, voâ thöôûng voâ phaït. Moãi taùc phaåm thöôøng daøi hôn hai ngaøn trang. Nhaân vaät quaù nhieàu, coát truyeän quaù daøi, söï lieân heä giöõa caùc nhaân vaät vôùi nhau heát söùc chaëc cheû, phöùc taïp vaø khuùc chieát. Theá neân muoán ñi vaøo maët sau cuûa taùc phaåm ñeå ñoái dieän vôùi tö töôûng cuûa taùc giaû khoâng phaûi laø chuyeän ñôn giaûn.
Qua laêng kính Phaät giaùo, Tieáu Ngaïo Giang Hoà dieãn taû tieán trình tu taäp cuûa moät thieàn giaû. Caùc nhaân vaät trong truyeän töôïng tröng cho taùnh yù cuûa con ngöôøi vaø nhöõng phaùp moân trong nhaø Phaät, cuøng nhöõng bieán chuyeån cuûa taâm thöùc. Taâm vöông, taâm sôû, caùc phaùp thieàn, quaùn vaø nhöõng doøng tö töôûng cuûa haønh giaû ñeàu ñöôïc trình baøy ñaày ñuû trong taùc phaåm öng yù nhaát cuûa tieân sinh.
Tröôùc khi ñi vaøo tö töôûng Kim Dung qua caùc nhaân vaät cuûa Tieáu Ngaïo Giang Hoà, chuùng ta caàn coù vaøi khaùi nieäm veà Phaät giaùo, duø laø heát söùc sô löôïc. Ñaïo Phaät, tuy goïi laø toân giaùo nhöng khoâng hoaøn toaøn laø moät toân giaùo theo quan nieäm thöôøng tình. Phaät giaùo khoâng naëng veà thôø cuùng, leã baùi, caàu xin moät ñaáng toái thöôïng cöùu roåi, ban phöôùc. Ñöùc Phaät Thích Ca khoâng laø tieân tri, khoâng laø trung gian giöõa thöôïng ñeá vaø con ngöôøi vaø cuõng khoâng laø Ñaáng Toaøn Naêng. Ñöùc Phaät khoâng ban thöôûng ai vaø cuõng khoâng tröøng phaït ñöôïc ai. Ñöùc Phaät khoâng laø Ñaáng Taïo Hoùa maø chæ laø moät con ngöôøi bình thöôøng nhö moïi chuùng sinh. Nhaän thaáy thöïc traïng cuûa cuoäc soáng naøy laø ñau khoå vaø nguyeân nhaân cuûa nhöõng khoå ñau laø do moãi caù nhaân töï taïo ra neân Ngaøi Só Ñaït Ta khoå coâng tìm toøi vaø khaùm phaù con ñöôøng giaûi thoaùt. Taát caû kinh ñieån ghi laïi lôøi daïy cuûa ñöùc Phaät chæ laø nhöõng phöông tieän vaø daãn duï ñeå chuùng ta thöïc haønh, vaø moãi ngöôøi chuùng ta töï chöùng nghieäm traïng thaùi an laïc cuûa taâm. Taâm chuùng sinh, töø muoân thuôû khoâng heà chaát chöùa hay dính maéc gì caû nhöng vì u meâ neân chaáp giöõ moïi traàn caûnh moãi khi coù dòp tieáp xuùc, khieán naõy sinh yù nieäm veà ta. Laâu daàn, caùi ta caøng lôùn maïnh bôûi söï chaát chöùa nhöõng thaønh kieán, khaùi nieäm, thoùi quen, qui ñieàu öôùc leä...Phaät phaùp giuùp chuùng ta lau röûa nhöõng caën baû thöøa thaûi naøy qua phaùp thieàn. Quaùn aâm laø phaùp moân thuø thaéng vaø thích hôïp vôùi moïi caên cô, laø chieác beø maàu nieäm ñöa chuùng sinh qua bôø giaûi thoaùt.
Kim Dung thuyeát cho chuùng ta tieán trình tu taäp phaùp moân quaùn aâm raønh reõ töø luùc môùi phaùt taâm xuaát gia cho ñeán khi chöùng quaû nieát baøn, an laïc töï taïi, ñieån hình baèng khuùc Tieáu Ngaïo Giang Hoà.
Muoán ngoä Kim Dung, tröôùc heát chuùng ta neân queân ñi nhöõng yù nieäm ñaõ coù veà caùc nhaân vaät, tình tieát cuûa coát truyeän, vaø haõy taïm chaáp nhaän nhöõng gôïi yù sau ñaây.
Lao Ñöùc Naëc, Luïc Ñaïi Höõu : Taâm vieân yù maõ hay voïng töôûng; aùm chæ söï laêng xaêng, voïng ñoäng cuûa tö töôûng.
Doanh Doanh : YÙ (taùc yù), dieãn taû söï linh hoaït, saâu cuûa yù thöùc cuûa con ngöôøi.
Nghi Laâm : Saéc traàn (toång quaùt)
Nhaïc Linh San :saéc traàn;

• - cuøng vôùi Laâm Bình Chi ñeå dieãn taû tính thaáy cuûa chaân taâm. -
• cuøng vôùi Leänh Hoà Xung dieãn taû th baát bieán cuûa chaân taâm.

Ñieàn Baù Quang : Loøng tham duïc.
Nhaäm Ngaõ Haønh : Ngaõ, caùi Ta vó ñaïi.
Moäc Cao Phong : Phuï dieãn vai troø Ngaõ vôùi Nhaäm Ngaõ Haønh.
Ñan Thanh : Thaønh kieán.
Ngoác Buùt OÂng : Söï ngu si.
Haéc Baïch Töû : Taùnh coá chaáp, ngoan coá, ñoái ñaõi, phaân bieät.
Hoaøng Chung Coâng : Taùnh ngaõ maïn.
Ñoâng Phöông Baát Baïi : Duy ngaõ ñoäc toân. (haønh töôùng cuûa ngaõ)
Döông Lieân Ñình : Söï ngu muoäicuûa ngaõ (haønh töôùng cuûa ngaõ)
Nguõ Nhaïc Kieám Phaùi : Nguõ uaån.
Haèng Sôn : Saéc uaån
Thaùi Sôn : Thoï uaån
Tung Sôn :Töôûng uaån
Haønh Sôn : Haønh uaån
Hoa Sôn : Thöùc uaån
Ñaøo Coác Luïc Tieân : Luïc caên.
Ñaøo Caên Tieân : Nhaõn caên (thò giaùc, con maét)
Ñaøo Caùn Tieân : Nhó (thính giaùc)
Ñaøo Chi Tieân : Tæ caên (khöùu giaùc) hay Thieät caên (vò giaùc)
Ñaøo Dieäp Tieân : Thieät caên (vò giaùc) hay Tæ caên (khöùu giaùc)
Ñaøo Hoa Tieân : Thaân caên (xuùc giaùc)
Ñaøo Thöïc Tieân : YÙ caên (chæ laø danh nghóa ñeå hôïp vôùi naêm teân kia cho ñuû boä LUÏC CAÊN.)
Laâm Bình Chi : Tính thaáy cuûa chôn taâm.
Bình Nhaát Chæ, Baïch Phaùt Ñoàng Töû: Caû hai phoái hôïp dieãn taû Phaùp Baát Nhò trong nhaø Phaät.
Phöông Sinh Ñaïi Sö : Phaùp
Phöông Chöùng Ñaïi Sö : Phaùp, Phaät Taùn, söï chöùng ñaéc.
Xung Hö : Taâm phan duyeân (Taâm hö doái, coøn duyeân theo boùng daùng cuûa tieàn traàn)
Leäänh Hoà Xung : Chaân taâm - Phaät Taùnh .
Baát Giôùi Hoøa Thöôïng : A Laïi Da Thöùc, nôi chöùa chuûng töû cuûa nghieäp.
Dö Thöông Haûi, töùc Dö Quaùn Chuû: Phaùp Quaùn AÂm,
THANH THAØNH: tröng phaùp quaùn aâm.
Tam Naõo Thi Ñôn : Tam ñoäc tham,saân,si.
Thieân Höông Ñoaïn Tuïc Giao: Höông vò cuûa cuoäc soáng xa rôøi theá tuïc
Tòch Taø kieám phoå :Taâm trong saïch, khoâng coù taø vaïy.
Toài Taâm Chöôûng : Phaùp tieâu tröø nhöõng taâm sôû saáu xa.
Ñoäc Coâ Cöõu Kieám : Chín baäc thieàn trong nhaø Phaät.
Haáp Tinh Ñaïi Phaùp : Loøng muoán chieám ñoaït vaät quí cuûa ngöôøi.
Töû Haø Coâng : Traïng thaùi nhö cheát luùc thieàn ñònh.
Thanh Taâm Phoå Thieän Truù : Caûnh giôùi thanh tònh cuûa taâm
Tieáu Ngaïo Giang Hoà : Traïng thaùi an laïc töï taïi cuûa ngöôøi ñaït ñaïo giaûi thoaùt.

Chaáp nhaän söï gôïi yù treân, chuùng ta môùi thaáy ñöôïc toaøn theå böùc tranh dieãn taû tieán trình tu taäp cuûa moät nguôøi Phaät töû, thaät söï vaø tích cöïc thöïc haønh thieàn phaùp, ñöôïc Kim Dung goùi gheùm qua 2678 trang saùch, vôùi 222 hoài tuaàn töï lôùp lang, chöa keå phaàn daãn nhaäp vaø ñoaïn keát.
Chuyeän aùm chæ moät haønh giaû tu thieàn, nöông vaøo nhaän thöùc cuûa mình, qua phaùp quaùn aâm tìm laïi chaân taâm cuûa mình. Thaâm yù naøy loàng sau hoaït caûnh caùc ñeä töû phaùi Thanh Thaønh (phaùp quaùn aâm) möu chieám ñoaït Tòch Taø Kieám Phoå (traïng thaùi trong saïch cuûa chaân taâm) cuûa nhaø hoï Laâm. Moïi dieãn bieán nôi Phöôùc Oai tieâu cuïc ñeàu bò boïn ñeä töû phaùi Hoa Sôn (Nhaän thöùc) giaùm saùt.
Moät phaät töû quyeát taâm caàu ñaïo thöôøng phaûi xa lìa ñôøi soáng gia ñình, khoâng coøn baän bòu chuyeän vôï con. Ñoù laø hình aûnh cuûa Löu Chính Phong döùt khoaùt röûa tay gaùt kieám, thaûn nhieân nhìn vôï con bò thaûm saùt döôùi tay phaùi Tung Sôn.

Loøng tham duïc laø nguyeân nhaân chính cuûa khoå. Con ngöôøi bò loøng ham muoán quyeán ruõ, loâi cuoán, chaïy theo boùng daùng cuûa ñôøi soáng vaät chaát. Ñoù laø hoaït caûnh "loøng tham duïc" ÑB.Quang aùp löïc vaø duï doå chaân taâm Leänh Hoà Xung thaønh thaân vôùi Nghi Laâm (Saéc traàn). Loä lieåu hôn nöõa, laø taán tuoàng Leänh Hoà Xung truøm meàn chung vôùi Nghi Laâm trong kyõ vieän (choã mua hoa).
Sau ñoù, veà ñeán Hoa Sôn, Leänh Hoà Xung bò Nhaïc Baát Quaàn (Tính so ño phaân bieät) phaït saùm hoái treân ñænh Ngoïc Nöõ. Ñaây laø giai ñoaïn saùm hoái nghieäp chöôùng cuûa ngöôøi môùi vaøo thieàn, ñuùng nhö Kinh Vieân Giaùc chæ daïy. Tuy ñaõ xuaát gia vaø ñang tu taäp nhöng loøng tham duïc cuûa haønh giaû vaãn coøn vöông vaán vôùi saéc traàn, qua söï xuaát hieän cuûa Ñieàn Baù Quang duï doå vaø eùp buoäc Leänh Hoà Xung xuoáng nuùi ñi thaêm Nghi Laâm. Loøng cöông quyeát cuûa haønh giaû bieåu loä qua nhöõng traän so kieám gaây caán giöõa Leänh Hoà Xung vaø Ñieàn Baù Quang. Vaø cuoái cuøng chaân taâm cheá ngöï ñöôïc loøng tham duïc, nhôø chín chieâu thöùc cuûa Ñoäc Coâ Cöõu Kieám, sau nhieàu laàn thua xieãn lieãn duø thi trieån ñuû caû naêm kieám phaùp cuûa Nguõ Nhaïc Kieám Phaùi. Thôøi gian saùm hoái giuùp haønh giaû suy tö veà taùnh khoâng cuûa nguõ uaån, ñöôïc nguïy trang döôùi caùc ñoà hình treân vaùch ñoäng ghi laïi caùc kieám phaùp cuûa naêm phaùi bò phaù bôûi caùc tuyeät chieâu cuûa ma giaùo.
Chaân taâm Leänh Hoà Xung bò taâm vieân Luïc Ñaïi Höõu (voïng töôûng) loâi keùo dính maéc vôùi "luïc caên" Ñaøo Coác. Chaân taâm con ngöôøi bò khoán ñoán vì chaáp giöõ kieán thöùc do luïc caên ñem vaøo. Ñoù laø hoaït caûnh boïn Ñaøo Coác luïc tieân thay nhau truyeàn noäi löïc ñeå cöùu trò cho Leänh Hoà Xung. Tieáp theo ñoù, Baát Giôùi Hoøa Thöôïng truùt theâm hai luoàng noäi löïc, töôïng tröng cho thöùc thöù baûy vaø thöùc thöù taùm. Theá laø taâm taùnh con ngöôøi, baûn lai voâ nhaát vaät, nay do ngu muoäi chaáp giöõ traàn caûnh laøm kieán thöùc ñeå xaây ñaáp vaø cuûng coá caùi Ngaõ ñoäc toân theá neân phaûi chòu troâi laên trong beå khoå cuûa cuoäc ñôøi.
Ñi saâu vaøo thieàn, haønh giaû phaûi duøng taâm ñeå quaùn chieáu doøng tö töôûng cuûa mình. Nhaø thieàn goïi ñoù laø duøng taâm ñeå thaáy chöù khoâng duøng maét ñeå thaáy nhö leõ thöôøng tình, vì theá ngay khi thaày troø Hoa Sôn xuoáng nuùi laùnh naïn boïn Ñaøo Coác, chaân taâm Leänh Hoà Xung duøng ngay Ñoäc Coâ Cöõu Kieám ñaâm muø maét boïn "voâ danh tieåu toát" cuûa phaùi Tung Sôn. Haønh ñoäng naøy aùm chæ haønh giaû khoâng coøn duøng nhuïc nhaõn ñeå vaøo thieàn quaùn.
Tieáp theo ñoù laø vôû tuoàng nhaûn caên duyeân saéc traàn sinh nhaõn thöùc qua hoaït caûnh Leänh Hoà Xung ñau khoå chöùng kieán caûnh ngöôøi sö muoäi yeâu daáu, quyeán luyeán thaân maät vôùi Laâm Bình Chi vaø ñöôïc beân ngoaïi chaøng naøy ñoái xöõ nhö daâu con trong nhaø.
Laànlöôït theo ñoù, haønh giaû quaùn saùt söï dính maéc cuaû chaân taâm Leänh Hoà Xung vôùi aâm thanh qua nhó caên khi thaû hoàn beành boàng theo tieáng saùo cuûa baø baø Doanh Doanh; ngaäp chìm trong höông vò qua nhöõng ly, coác ñaëc bieät ñöïng röôïu quí cuûa Laõo Ñaàu Töû vaø Toå Thieân Thu; ngaát lòm vôùi caûm xuùc qua nhöõng con ñæa cuûa Lam Phöôïng Hoaøng vaø cuoái cuøng cuoàng loaïn tuùy luùy vôùi voâ löôïng voïng töôûng, ñieån hình bôûi toaøn theå anh huøng voõ laâm haéc ñaïo treân ñoài Nguõ Baù Cöông, töôïng tröng cho Nguõ uaån. Giai ñoaïn töø luùc thaày troø phaùi Hoa Sôn xuoáng nuùi laùnh naïn cho ñeán giaûi taùn khoûi ñoài Nguõ Baù Cöông laø hoaït caûnh caên duyeân traàn sinh thöùc. Söï töï nguyeän thöïc haønh Phaät phaùp cuûa haønh giaû ñöôïc goùi gheùm trong hoaït caûnh Doanh Doanh chaáp nhaän uoáng vieân thuoác cuûa Phöông Sinh. Doanh Doanh chaáp nhaän ôû laïi chuøa Thieáu Laâm 10 naêm ñeå ñoåi laáy vieäc chöûa trò cho Leänh Hoà Xung laø aùm chæ haønh giaû nöông naùu cöûa thieàn ñeå caûi thieän taâm tö.
Mieät maøi trong Phaät Phaùp nhieäm maàu, Leänh Hoà Xung ngoä ñöôïc theá naøo laø saéc töùc thò khoâng. Theo Höôùng Vaán Thieân, Leänh Hoà Xung quaùn saâu vaøo taâm thöùc ñeå nhaän dieän A Ñaø Na Thöùc ôû taän ñaùy Taây Hoà trong Mai Gia Trang, sau khi phaù vôû thaønh trì coá chaáp, ngu si ñaàn ñoän, töï cao cuûa boïn Giang Nam Töù Höõu. Töôùng chöùng ñaéc laø caïm baåy nguy hieåm treân ñöôøng tu, Leänh Hoà Xung phaûi nguïy trang thaønh töôùng quaân, vöôït qua nhöõng khoù khaên ôû aáp 28, ñeå ñeán am voâ töôùng cöùu ngöôøi cuûa phaùi Haèng Sôn.
Chaân taâm Leänh Hoà Xung ngoä taùnh khoâng cuûa vaïn phaùp khi gaëp caûnh hoang vaéng trong chuøa Thieáu Laâm. Leänh Hoà Xung aån naùu treân taám bieån mang boán chöõ "Thanh Löông CaûnhÑaøi" laø aùm chæ moät caûnh giôùi chöùng ñaéc cuûa haønh giaû khi coâng phu thieàn ñònh saâu daøy. Treân ñöôøng gioùng troáng phaát côø veà chuøa Thieáu Laâm, Leänh Hoà Xung phaù tan taát caû kieám traän cuûa Voõ Ñang, cuoái cuøng cheá ngöï caû Xung Hö, chính laø haønh giaû thaáy ñöôïc taâm phan duyeân hö doái cuûa mình. Laàn löôït sau ñoù, naêm phaùi tieâu dieät laãn nhau treân Phong Thieàn Ñaøi chính laø luùc haønh giaû cheá ngöï nhöõng chöôùng ngaïi cuûa nguõ uaãn. Dieät Ñoâng Phöông Baát Baïi vaø Döông Lieân Ñình laø luùc haønh giaû haï beä caùi "duy ngaõ ñoäc toân" trong taâm taùnh voâ minh cuûa mình. Maøng voâ minh bò ñaäp tan, laâu ñaøi cuûa ma vöông bò suïp ñoå, do ñoù Nhaäm Ngaõ Haønh töï dieät ngaõ töôùng qua caùi töï cheát cuûa mình, vì khoâng ai coù theå dieät tröø caùi Ngaõ tröø khi chính baûn thaân mình muoán nhö vaäy. Nguõ uaãn giai khoâng, ñi vaøo traïng thaùi voâ ngaõ, cuoäc boá trí treân Haèng Sôn chính laø hình aûnh cuûa voâ löôïng phaân thaân cuûa Phaät qui tuï chung quanh thaùp Ña Baûo ñeå nghe kinh Phaùp Hoa. Doanh Doanh daâng boä kinh Phaùp Hoa baèng chöõ Phaïn laâu ñôøi chính laø yù naøy vaäy.
Cuoái cuøng, chaân taâm Leänh Hoà Xung vaø YÙ Doanh Doanh, laâu nay do voâ minh voïng thaáy coù ta neân bò chia hai bôûi tính ñoái ñaõi ngaõ-sôû, giôø ñaây taùi hoäi nhaäp qua buoåi leã taân hoân, maëc tình ung dung töï taïi maø hoøa taáu baûn TIEÁU NGAÏO GIANG HOÀ.
Vaán ñeà coøn laïi, ai laø nhaân vaät ñoùng vai thieàn giaû? Trong Coâ Gaùi Ñoà Long, chuùng ta deã nhaän ra nhaân vaät Taï Toán trong vai troø naøy nhöng ôû ñaây Kim Dung muoán chuùng ta phaûi keát hôïp nhieàu chi tieát vôùi nhau ñeå dieän kieán baäc ñaïi huøng, ñaïi löïc, chöù khoâng ñoaùn moø, laøm giaûm ñi söï saâu saéc vaø raén maéc cuûa taùc giaû.
o O o