Traân troïng giôùi thieäu

Con Choàn Cuûa Baù Tröôïng
MAI HIEÀN LÖÔNG

Thanh ngaïc nhieân hoûi laïi: 

- Em ruõ anh ñi ñaâu? Töï nhieân em hoûi nhö theá laøm sao anh bieát em hoûi gì maø traû lôøi. 

Linh bieát mình sô yù, xin loãi Thanh: 

- Em xin loãi anh, vì em ñang suy nghó veà moät caâu chuyeän neân hoûi anh maø khoâng coù ñaàu coù ñuoâi gì heát. 

Thanh roäng löôïng: 

- Anh coù traùch em ñaâu. Sao, coù gì quan troïng maø em phaûi lo ra nhö vaäy? 

- Khoâng coù gì quan troïng. Em chæ thaéc maéùc thoâi. 

- Em thaéc maéc gì cöù noùi ra, anh seõ giaûi ñaùp cho. 

Linh ôûm ôø: 

-Chuyeän naøy khaù daøi vaø em nghó chæ coù sö truï trì môùi coù theå giaûi ñaùp ñöôïc. Vaäy anh coù chòu cuøng ñi vôi em ñeå gaëp thaày khoâng? 

Tuy nghe Linh noùi nhö vaäy nhöng Thanh khoâng töï aùi, nheï nhaøng traû lôøi: 

- Theá maø khoâng noùi ngay töø ñaàu. Noùi gì chöù ñi gaëp thaày thì anh hoan hoâ caû hai tay laãn hai chaân. Naøo, chuùng ta cuøng ñi. 

Linh chôït hoûi laïi: 

- Khoâng chôø veà nhaø thay ñoà sao? Khoâng leõ maëc ñoàng phuïc cuûa gia ñình Phaät töû nhö vaày sao? 

- Maëc aùo giaùp cuûa Ñöùc Nhö Lai maø laïi cheâ aø? 

- ÖØ nhæ, em voâ taâm quaù. Vaäy mình ñi ngay phaûi khoâng? 

- Coøn chôø gì nöõa? 

Theá laø chieác Honda cuû kyû ñöa hai anh em huynh tröôûng gia ñình Phaät töû Thanh vaø Linh veà Tónh Taâm Töï. 

Caøng gaàn ñeán chuøa loøng cuûa hai em caøng thaáy roän raû nieàm vui. Khoâng hieåu sao moãi laàn gaëp sö truï trì laø loøng moïi ngöôøi caûm thaáy haân hoan. Caùc baäc lôùn tuoåi giaûi thích raèng khi ñöôïc gaàn chö vò chaân tu, söï thaùnh thieän cuûa chö vò aûnh höôûng khieán mình caûm thaáy an laïc. Coøn gaëp nhöõng tu só baát chaùnh, taâm mình chæ roän leân nhöõng haän thuø, tranh chaáp. Ñoù laø lyù do ñöùc Phaät daïy chuùng sanh neân choïn ngöôøi hieàn ñeå thaân caän vaø traùnh keû gian manh. 

Thanh vaø Linh vöøa böôùc vaøo coång chuøa ñaõ gaëp ngay sö truï trì ñang nhoå coû beân heø. Caû hai tranh nhau chaïy ngay laïi chaøo thaày:\ 

- Moâ Phaät, baïch hoøa thöôïng con môùi ñeán. 

Vò sö chaøo laïi : 

- Moâ Phaät, chaøo caùc con. Hoâm nay khoâng coù vieäc gì laøm ôû nhaø ñeå phuï cha meï sao maø coù thì giôø ñeán thaêm thaày vaäy? 

Caû hai khöïng laïi tröôùc caâu hoûi coù tính caùch vöøa nhaéc nhôû vöøa daïy doå cuûa vò sö. Linh nhanh nhaåu traû lôøi: 

- Baïch thaày, chuùng con vöøa sinh hoaït xong, tieän ñöôøng veà gheù thaêm thaày, ñoàng thôøi coù caâu chuyeän muoán hoûi thaày. 

Vò sö hieàn töø baûo: 

- Vaäy hai con vaøo leã Phaät ñi, thaày ñi röõa tay xong mình seõ uoáng nöôùc vaø noùi chuyeän. 

Thanh vaø Linh nheï nhaøng ñi vaøo chaùnh ñieän leã Phaät. Nhìn göông maët töø bi vaø an laïc cuûa töôïng Phaät, bao nhieâu phieàn naõo trong loøng boãng nhieân tan bieán. Rieâng Linh lo leã Phaät nhanh ñeå coøn xuoáng beáp pha traø. Sau khi caû ba an vò, vò sö thaân maät khôi maøo : 

- Hai con ñònh khaûo haïch thaày gì ñaây? 

Thanh leã pheùp thöa: 

- Daï, em Linh coù ñieàu thaéc maéc muoán nhôø thaày chæ daïy. 

Vò sö höôùng maét veà Linh chôø ñôïi. Linh cung kính thöa baøy: 

- Baïch hoøa thöôïng, hoâm noï con tình côø ñoïc ñöôïc caâu chuyeän noùi veà con choàn cuûa thieàn sö Baù Tröôïng. Con cöù öu tö thaéc maéc hoaøi veà caâu chuyeän treân. 

Vò sö oân toàn: 

- Caâu chuyeän nhö theá naøo, con keå cho thaày nghe vôùi. 

Linh nghó raèng hoøa thöôïng chaéc ñaõ bieát caâu chuyeän nhöng vì teá nhò neân môùi noùi nhö vaäy. Linh chaäm raõi thuaät laïi. 

Moät hoâm, sau khi chaám döùt thôøi phaùp, taát caû thính chuùng ñeàu ra veà, rieâng coù moät oâng giaø coøn ngoài laïi. Thieàn sö Baù Tröôïng thaáy theá, hoûi: 

- Sao oâng chöa veà? 

OÂng giaø thöa: 

- Toâi khoâng phaûi laø ngöôøi. Vaøo thôøi Ñöùc Phaät Ca Dieáp, toâi laø moät taêng só tu ôû nuùi naøy. Luùc aáy coù moät ngöôøi hoïc troø hoûi toâi moät caâu nhö theá naøy: ANgöôøi tu haønh chöùng ñaéc coù coøn rôi vaøo nhaân quaû nöõa khoâng? Toâi traû lôøi: AKhoâng rôi vaøo nhaân quaû. (Baát laïc nhaân quaû) Do traû lôøi nhö vaäy neân toâi bò ñoïa laøm thaân choàn ñaõ naêm traêm kieáp roài. Nay xin hoøa thöôïng töø bi ban cho moät caâu chuyeån ngöõ. Thieàn sö Baù Tröôïng baûo : 

- OÂng hoûi ñi. 

OÂng giaø hoûi: 

- Ngöôøi ñaõ chöùng ñaéc coù coøn rôi vaøo nhaân quaû khoâng? 

- Khoâng coøn meâ môø trong nhôn quaû. (Baát muoäi nhaân quaû) 

Nghe caâu traû lôøi, oâng giaø böøng ngoä, ñaõnh leã Baù Tröôïng vaø thöa: 

- Nhôø ôn khai ngoä, nay toâi ñaõ thoaùt thaân choàn, ngaøy mai xin hoøa thöôïng ra sau nuùi hoûa thieâu thaân xaùc toâi theo nghi leã cuûa taêng. Noùi xong, oâng laõo caùo bieät. 

Hoâm sau, Baù Tröôïng baûo taêng chuùng chuaån bò leã hoûa thieâu cho moät vò taêng. Taát caû ngô ngaùc vì tin baát chôït naøy. Baù Tröôïng daãn taêng chuùng ra sau nuùi, tìm thaáy xaùc moät con choàn vöøa cheát, Ngaøi laøm leã hoûa thieâu con choàn.. 

Keå xong caâu chuyeän, Linh neâu ngay nhöõng ñieåm thaéc maéc : 

_ Caâu chuyeän coù veõ hoang ñöôøng khoù tin. Keá ñeán con hoaøn toaøn khoâng hieåu yù nghóa cuûa caâu chuyeän.

Vò sö nôû nuï cöôøi thoaûi maùi trong khi Thanh cuõng cuøng taâm traïng nhö Linh. 

- Thaày cuõng ñoàng yù vôùi con veà tính caùch hoang ñöôøng cuûa caâu chuyeän. Caùc con neân nhôù Ñöùc Phaät ñaõ töøng nhaéc nhôû ngöôøi hoïc Phaät neân laáy yù maø queân lôøi. Caùc con chôù baän taâm nhöõng gì mình khoâng kieåm chöùng ñöôïc. Vaán ñeà laø qua caâu chuyeän treân, chö Toå Sö gôûi gaám yù gì nôi ñoù. Ngoä ñöôïc choã ñoù môùi khoâng phuï loøng töø bi cuûa chö vò ñaõ öu aùi löu laïi cho chuùng ta nhöõng maãu chuyeän thieàn khoù hieåu. 

Thanh vaø Linh chaêm chuù laéng nghe. Vò sö tieáp tuïc: 

- Caâu chuyeän treân raát haøm xuùc. Caû moät pho giaùo lyù thaâm aùo naèm ngay sau ñoù. Ñieåm caàn chuù yù tröôùc tieân laø luaät nhaân quaû. Nhaân quaû laø luaät thieân nhieân. Ñöùc Phaät khoâng ñaët ñeå neân baát cöù qui luaät naøo ñeå ñieàu haønh vuõ truï. Ñöùc Phaät, sau khi giaùc ngoä, nghieäm ra raèng vaïn höõu khoâng do ai taïo ra. Taát caû laø moät bieán chuyeån xoay vaàn. Quaû chanh ñöôïc sinh ra töø haït chanh vaø trong traùi chanh laïi chöùa saún haït chanh. Nhaân quaû thay phieân nhau vaän haønh theá giôùi theo chu kyø thaønh, truï, hoaïi, khoâng. Khi ñaõ coù nhaân, chaéc chaén quaû seû troå khi hoäi ñuû nhaân duyeân. Moät haït luùa chöùa trong kho khoâng coù nghóa laø tieán trình sinh hoùa chaám döùt. Khi gaëp ñaát, nöôùc, phaân boùn, aùnh saùng...haït luùa seõ phaùt ñoäng chu kyø sinh dieät. Caùc con neân nhôù, laø moät thaønh phaàn cuûa vaïn höõu, khoâng ai chaïy troán khoûi luaät nhaân quaû. 

Thanh coù veõ thích thuù, hoûi theâm: 

- Baïch thaày, nhöõng ñieàu thaày vöøa daïy laø thuoäc veà saéc töôùng. Coøn veà taâm tö con ngöôøi, luaät nhaân quaû coù chi phoái ñöôïc khoâng? Thí duï nhö loøng taø vaïy coù daãn ñeán quaû ñau khoå khoâng? 

- Taâm mình cuõng khoâng traùnh khoûi luaät nhaân quaû. Hoâm nay gieo nhaân xaáu, ngaøy mai seõ haùi quaû xaáu. Kinh Vò Taèng Höõu Thuyeát Nhaân Duyeân coù keå tröôøng hôïp naêm vò taêng, möôïn aùo nhaø tu ñeå löôøng gaït baù taùnh, tham chaáp vaät chaát theá gian. Gieo nhaân gian doái neân naêm vò taêng kia kieáp sau phaûi laøm noâ leä, chòu haønh haï khoå sôû ñeå traû nghieäp xaáu. Maëc duø ñöôïc Ñöùc Phaät khuyeân daïy vaø ñöôïc baø hoaøng haäu Ñeà Vi töø bi giaûi thoaùt khoûi thaân noâ leä nhöng naêm oâng taêng naøy, vì nghieäp quaû saâu daøy aùm chöôùng neân nhaát quyeát choïn kieáp soáng noâ boäc. Ngaøy nay, ngöôøi theá gian duøng möu moâ thuû ñoaïn, nhaát thôøi ñöôïc toaïi nguyeän, ngôû mình khoân ngoan hôn ñôøi, coù bieát ñaâu raèng, khi nghieäp quaû ñeán, cho duø Phaät cuõng khoâng giuùp ñôû ñöôïc gì. Theá neân thaày khuyeân caùc con neân traùnh xa nhöõng moâi tröôøng xaûo traù ñieâu ngoa ñeå traùnh quaû döû sau naøy. 

Uoáng theâm moät moät nguïm traø ñeå thaám gioïng, vò sö tieáp lôøi: 

- Luaät nhaân quaû laø moät söï thaät coù theå noùi laø tuyeät ñoái. Khoâng ai ñöôïc quyeàn ñöùng ngoaøi ñònh luaät thieân nhieân. Ví duï nhö con ñang soáng trong thaønh phoá Saigon maø baûo raèng con khoâng bò luaät leä löu thoâng chi phoái laø khoâng ñuùng. Ngöôøi xa laï vôùi Saigon seõ bò heä thoáng ñöôøng saù cuûa thanh phoá naøy laøm roái trí, vaø coù theå bò laïc loái; ñeán khi quen bieát vaø hieåu roõ caùch toå chöùc cuõng nhö luaät leä löu thoâng cuûa thaønh phoá, ngöôøi aáy khoâng theå noùi raèng mình khoâng chòu söï chi phoái cuûa heä thoáng löu thoâng cuûa ñoâ thaønh. Ngöôøi aáy vaãn phaûi tham döï doøng löu thoâng ñoù trong khuoân pheùp luaät ñònh nhöng khoâng coøn bò laïc nöõa. Cuøng theá aáy, chuùng sinh voâ minh nguïp laën trong doøng sinh töû luaân hoài, bò laïc trong luaät nhaân quaû laø ñieàu hieån nhieân; nhöng vôùi ngöôøi tu haønh, duø laø keû chöùng ñaïo cuõng khoâng theå ñöùng ngoaøi luaät nhaân quaû. Vôùi chö vò naøy, tuy soáng trong luaät nhaân quaû maø khoâng bò luaät naøy laøm meâ môø khieán phaûi ñau khoå trong söï sinh töû luaân hoài. 

Thanh goùp yù: 

- Theo nhö thaày giaûi thích, con coù theå hieåu chuùt chuùt nhöng taïi sao oâng taêng laïi bò ñoïa laøm choàn? 

- OÂng taêng phaûi laø ngöôøi coù kieán thöùc uyeân baùc neân môùi traû lôøi caâu hoûi nhö vaäy. Do lyù luaän theo theá gian thöôøng tình neân oâng ta bò rôùt vaøo chaáp khoâng. OÂng nghó raèng ngöôøi ñaït ñaïo giaûi thoaùt laø ngöôøi ñöùng ngoaøi voøng tuïc luïy, khoâng coøn bò chi phoái cuûa luaät thieân nhieân. Do suy tö nhö treân neân oâng ñaõ rôi vaøo söï cöïc ñoan cuûa khaùi nieäm. Con choàn laø loaïi thuù ñöôïc lieät vaøo haïng khoân ngoan. Oâng taêng bò ñoïa laøm choàn laø aùm chæ ngöôøi tu haønh chöa tôùi nôi tôùi choán, nhìn vaán ñeà qua ngaõ suy tö lyù luaän aét seõ bò vaên töï ngöõ ngoân ñaùnh löøa. Con choàn laø töôïng tröng cho nhöõng ngöôøi coù lyù trí vaø bieát khai thaùc öu theá cuûa tö duy nhöng söï suy tö theo theá gian thöôøng tình laø caùch dieãn dòch moïi söï thoâng qua khaùi nieäm. Choàn laø loaïi khí traù, khoân lanh, möu moâ, xaõo quyeät. Oâng taêng mang naêm traêm kieáp choàn maø vaãn chöa ñöôïc giaûi thoaùt laø aùm chæ ngöôøi tu haønh maø coøn oâm giöõ caùc toan tính hôn thieät theo loái theá tuïc thì khoâng bao giôø ñaït con ñöôøng giaùc ngoä. Nhöõng thaønh phaàn naøy, chaúng nhöõng phuï loøng töø cuûa chö Phaät maø coøn bò ñoïa ñòa nguïc, vì möu moâ löôøng gaït thí chuû laø toäi naëng cuûa ngöôøi tu . 

Linh tieáp tuïc thaéc maéc: 

- Baïch thaày, taïi sao oâng taêng thoaùt kieáp choàn sau khi ñöôïc Ngaøi Baù Tröôïng traû lôøi caâu hoûi? 

- Caâu hoûi laø ngöôøi tu haønh chöùng ñaéc coù bò rôi vaøo nhaân quaû hay khoâng. Oâng laõo traû lôøi laø Abaát laïc nhaân quaû coù nghóa laø khoâng bò rôi loït vaøo nhaân quaû trong khi ñoù thieàn sö Baù Tröôïng traû lôøi laø Abaát muoäi nhaân quaû@ coù nghóa laø khoâng meâ laàm trong nhaân quaû. Caâu traû lôøi cuûa Ngaøi Baù Tröôïng raát roõ raøng laø baát cöù ai duø laø tu haønh hay khoâng ñeàu khoâng ra ngoaøi ñöôïc luaät nhaân quaû. Ngöôøi khoâng tu hoaëc tu giaû doái thì seõ bò luaät nhaân quaû ñöa vaøo neõo döû sau khi ñaõ gieo nhaân xaáu; ngöôøi tu haønh chöùng ñaéc tuy cuõng vaãn chòu söï chi phoái cuûa luaät nhaân quaû nhöng khoâng ngu si ñeå bò luaät naøy ñöa vaøo choã toái taêm. Ví nhö ngöôøi ñaõ bieát raønh reû heä thoáng ñöôøng saù Saigon, vaãn phaûi di chuyeån trong söï chi phoái cuûa luaät löu thoâng nhöng khoâng bò laïc loái. 

Thanh bò loâi cuoán theo lôøi giaûi thích cuûa vò sö: 

- Baïch hoøa thöôïng taïi sao ngaøi Baù Tröôïng khoâng giaûi thích cho oâng laõo maø baét oâng naøy phaûi hoûi laïi caâu hoûi trong khi ngaøi Baù Tröôïng ñaõ bieát roõ choã uaãn khuùc? 

Vò sö móm cöôøi: 

- Ñaây laø ñieåm ñaëc bieät trong nhaø thieàn. Nhìn laïi caùch daïy cuûa chö sö, chuùng ta seõ thaáy chö vò chæ traû lôøi truïc tieáp cho ngöôøi vaán ñaïo. Neáu ngaøi Baù Tröôïng giaûi thích ngay choã thaéc maéc chaúng hoùa ra laø ngaøi giaûi toûa choã öu tö cuûa ngöôøi ñeä töû cuûa oâng laõo sao? Buoäc oâng laõo ñaët caâu hoûi töùc ngaøi Baù Tröôïng muoán chính mieäng oâng laõo toû baøy choã guùt maéc trong loøng mình vaø Baù Tröôïng môùi tuøy thuaän maø khai ngoä. 

Linh toû veû hieåu bieát: 

- Theá thì caâu chuyeän ABaù Tröôïng Daõ Hoà@ laø ñeå nhaén nhuû nhöõng ngöôøi khi ñaõ choïn con ñöôøng tu haønh thì ñöøng ñem caùi khoân ngoan cuûa theá gian vaøo cöûa ñaïo vì trí theá gian laø tri thöùc suy luaän, chæ döïa vaøo khaùi nieäm, thoùi quen, thaønh kieán, hôn thua tranh ñaáu ñeå thuû lôïi. Loaøi choàn duø khoân ngoan xaõo quyeät ñeán ñaâu thì cuõng laø loaøi suùc sinh. Ngöôøi tu haønh soáng nhôø cuûa tín thí maø laïi duøng trí theá gian ñeå löøa ñaûo thí chuû, tom goùp laøm cuûa rieâng thì duø coù khoaùc aùo nhaø tu naêm traêm kieáp cuõng vaãn laø choàn chöù ñaâu ñaõ ñöôïc giaûi thoaùt. Coù phaûi theá khoâng thaày. 

Vò sö traû lôøi moät caùch lô löûng: 

- Caùc con neân nhôù, caâu chuyeän naøy laø moät coâng aùn coù nghóa laø chuùng ta ñöøng laáy tri thöùc suy luaän ñeå ngoä thaùnh yù. Naõy giôø thaày giaûi thích cho caùc con laø taïm möôïn ngöõ ngoân ñeå laøm phöông tieän giuùp caùc con ñi laàn vaøo ñaïo. Chaáp vaøo phöông tieän ñeå nghó raèng mình ñaõ hieåu thì caùc con cuõng seõ laøm choàn ít nhaát laø naêm traêm kieáp. Caùc con coù hieåu khoâng? 

Caû hai troá maét: 

- Baïch hoøa thöôïng, giôø ñaây ñaàu oùc chuùng con coù khaùc gì keû tìm ñöôøng trong ñeâm ba möôi. 

Vò sö baäc cöôøi saõng khoaùi: 

- Chuùc möøng hai con ñaõ ñeán gaàn cöûa ñaïo. Thoâi nheù, ñeâm nay haõy nguû ngon. 

Thanh, Linh ra veà trong ngô ngaùc.