เภสัชกรหญิง อุบลรัตน์ ประดิษฐ์กุล

คุณพ่อคุณแม่คงทราบกันดีอยู่แล้วว่าเด็กเล็ก ๆ นั้นมักมีอาการเจ็บป่วยเกิดขึ้นได้ อย่างง่ายดาย เพียงแค่อากาศเปลี่ยนแปลงเล็กน้อยก็อาจมีผลทำให้ลูกรักเป็นหวัด หรือเป็นไข้ได้ "ยาลดไข้" จึงเป็นยาที่คุณพ่อคุณแม่รู้จักและคุ้นเคยกันดี โดยเฉพาะยาลดไข้ "พาราเซตามอล" ตัวยานี้ถึงแม้ว่าจะจัดเป็นยาที่ค่อนข้างใช้ได้ผลดี และปลอดภัย แต่การนำไปใช้กับเด็ก ก็ควรต้องใช้อย่างระมัดระวังด้วย สิ่งที่จะขอแนะนำให้คุณพ่อคุณแม่ทราบเพิ่มเติม เกี่ยวกับการใช้ยาลดไข้กับลูกรักมีดังนี้

1. รูปแบบ
รูปแบบที่แตกต่างกันของยา ย่อมเป็นข้อบ่งชี้ถึงความเหมาะสมสำหรับการใช้ยาในเด็ก แต่ละวัย และสภาพของการเจ็บป่วยของเด็ก เช่น ยาขี้ผึ้งเหน็บก้น จะเหมาะกับเด็ก ที่กินยายาก หรือกินยาไม่ได้โดยยาชนิดนี้จะต้องใช้วิธีสอดหรือเหน็บเข้าก้น ในเวลาที่เด็กนอน ส่วนยาเม็ดจะเหมาะกับเด็กอายุตั้งแต่ 4 ขวบขึ้นไป และไม่เหมาะกับเด็กเล็ก เพราะจะทำให้ติดคอได้

2. ปริมาณของตัวยา
เช่น ยาน้ำเชื่อมแบบหยด จะมีปริมาณของตัวยามากกว่ายาน้ำเชื่อมทั่วไปที่ใช้ช้อนป้อน โดยในปริมาณช้อนชา (5 ซีซี) ที่เท่ากัน ยาน้ำเชื่อมแบบหยด จะมีปริมาณของตัวยามากกว่า ประมาณ 4-5 เท่า ฉะนั้นสิ่งที่คุณพ่อคุณแม่ควรจำไว้ได้แก่

• - ยาน้ำเชื่อมทั่วไป จะมีปริมาณของตัวยาเท่ากับ 120 มิลลิกรัม ต่อ 5 ซีซี หรือ 1 ช้อนชา
• - ยาน้ำเชื่อมแบบชนิดแขวนตะกอน จะมีปริมาณของตัวยาเท่ากับ 120 มิลลิกรัม และ 160 มิลลิกรัม ต่อ 5 ซีซี หรือ 1 ช้อนชา
• - ยาน้ำเชื่อมแบบหยด จะมีปริมาณของตัวยาเท่ากับ 10 มิลลิกรัม ต่อ 0.1 ซีซี
• - ยาเม็ดสำหรับเด็ก ใน 1 เม็ด จะมีปริมาณของตัวยาเท่ากับ 325 มิลลิกรัม เป็นต้น ปริมาณที่ให้เด็กนั้นไม่ใช่1/2 หรือ 1/4 ของขนาดที่ผู้ใหญ่ได้รับ แต่จะต้องคำนวณจากน้ำ หนักตัวเป็นหลัก เพื่อให้ได้ยาในขนาดที่ถูกต้อง และปลอดภัย เช่น ยาลดไข้พาราเซตามอลขนาดที่เหมาะสมสำหรับการใช้ในเด็ก จะเท่ากับ 10-15 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม/ครั้ง ตัวอย่างเช่น ลูกมีน้ำหนักตัวเท่ากับ 8 กิโลกรัม ปริมาณยาพาราเซตามอลที่ควรได้รับคือ 8 X 10 ถึง 8 X 15 มิลลิกรัม/ครั้ง หากเป็นยาน้ำเชื่อมชนิดแขวนตะกอนซึ่งมีปริมาณ พาราเซตามอล 160 มิลลิกรัม/ 5 ซีซี หรือ 1 ช้อนชา คุณพ่อคุณแม่ต้องป้อนยา 1/2 - 3/4 ช้อนชาให้กับลูกที่มีน้ำหนักตัว 8 กิโลกรัม ในแต่ละครั้งนั่นเอง

3. ส่วนผสม
ยาน้ำเชื่อมทั่วไปรวมทั้งยาน้ำเชื่อมแบบหยดจะเป็นยาที่มีน้ำตาลเป็นส่วนผสมในปริมาณสูง เพื่อช่วยในการกลบรสขมของยา จึงอาจมีผลทำให้เด็กฟันผุได้ง่าย ในปัจจุบันจึงได้มีการ ผลิตยาน้ำชนิดแขวนตะกอนขึ้น โดยใช้ ฟรุคโตส คอร์น ไซรัป (Fructose corn syrup) และพัฒนาการผลิตจนสามารถกลบรสขมของยาได้ดีกว่าจึงช่วยให้เด็กรับประทานยาได้ง่ายขึ้น ช่วยลดความวุ่นวายความโกลาหลในการป้อนยา และสิ่งที่ควรระลึกถึงอีกประการหนึ่งก็คือ
ยาลดไข้ที่ปลอดภัยสำหรับเด็ก ไม่ควรมีส่วนผสมของแอลกอฮอล์

อย่างไรก็ตาม คุณพ่อคุณแม่ต้องไม่ลืมด้วยว่า การลดไข้ในเด็กนั้นจะได้ผลหรือไม่นั้น ก็ขึ้นอยู่กับ การใช้ยาอย่างถูกต้องและควรให้ตามขนาดความเหมาะสม ที่แพทย์เห็นสมควร ซึ่งโดยทั่วไป จะให้ยา เมื่อเด็กมีไข้และสามารถให้ยาซ้ำได้ทุก 4-6 ชั่วโมง นอกจากนี้คุณพ่อคุณแม่จะต้อง เช็ดตัวให้ลูกควบคู่กันไปด้วยเพื่อช่วยลดอุณหภูมิ ของร่างกายและป้องกันการชักให้กับลูกน้อย ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้เสมอในเวลาที่เด็ก มีไข้สูงมาก ๆ

หากให้ยาและเช็ดตัวให้แล้วอาการไข้ของลูกยังไม่ลดลง คุณพ่อคุณแม่ไม่ควรให้ยาเกิน 5 ครั้งต่อ 1 วัน หรือให้ทำซ้ำอยู่เช่นนั้นเพื่อหวังให้ไข้ลดลง เพราะอาจเป็นอันตรายต่อตับ และไตจนทำให้เด็กเสียชีวิตได้ ในกรณีเช่นนี้คุณพ่อคุณแม่ควรพาลูกไปพบแพทย์ โดยด่วน และหากมีปัญหาเกี่ยวกับการใช้ยาลดไข้ควรจะปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรทุกครั้ง

เภสัชกรหญิง อุบลรัตน์ ประดิษฐ์กุล

main