เรียบเรียงโดย เภสัชกรหญิงยุพา จรรยงค์วรกุล

อาการไม่พึงประสงค์ของยาสตรีรอยด์ชนิดพ่น
โรคหอบหืดเป็นโรคที่มีการอักเสบเรื้อรังของหลอดลม การอักเสบของหลอดลม มีผลทำให้ เยื่อบุหลอดลม ของผู้ป่วย มีปฏิกิริยาตอบสนอง ต่อสารภูมิแพ้ต่าง ๆ ได้มากกว่าคนปกติ เป็นผลให้เกิดการไอ แน่น ที่หน้าอก มีเสียงหวีด หายใจหอบเหนื่อย

ยาหลัก ๆ ที่ใช้รักษา อาการหอบหืด คือ ยาในกลุ่มขยายหลอดลม และยาที่ออกฤทธิ์ต้านการอักเสบ ซึ่งมีทั้งชนิดรับประทาน ชนิดฉีด และชนิดพ่นสูดทางปาก แต่ที่จะกล่าวถึงนี้ เป็นยาสตรีรอยด์ ชนิดที่ พ่นสูดทางปาก ซึ่งจัดอยู่ในกลุ่ม ออกฤทธิ์ต้านการอักเสบ ทำให้การอักเสบของหลอดลมลดลง ช่วยควบคุมอาการ ในผู้ป่วยหอบหืดเรื้อรัง โดยผู้ป่วยบางราย ต้องใช้ร่วมกับ การรับประทานยา หรือพ่นยา ขยายหลอดลม

ยาสตรีรอยด์ชนิดพ่นสูดทางปาก ได้แก่ เบโคร เมธาโซน และบูเดโซไนต์ ซึ่งได้มีการพัฒนา จนยามีผลทางกระแสเลือดลดลง แต่ก็ทำให้เกิดอาการ ไม่พึงประสงค์เฉพาะที่ คือ การติดเชื้อราแคนดิดา อัลปิแคนในช่องปาก อันเกิดจากการเกาะตัว ของผงยาที่ผิวเยื่อบุ ของช่องปากและลำคอ ทำให้เซลล์ มีภูมิต้านทานต่ำลง ติดเชื้อได้ง่ายขึ้น หากพบว่า ผู้ป่วยมีอาการเจ็บคอ มีฝ้าขาวในช่องปาก หรือคอ รุนแรง แพทย์จะให้การรักษา ด้วยการให้ยาแก้เชื้อรา เป็นยาอม ชนิดน้ำแขวนตะกอนนิสตาติน หรือยาอมชนิดเม็ด โครไตรมาโซล โดยไม่จำเป็นต้องหยุดพ่นยา

สำหรับการป้องกันการเกาะตัวของผงยาที่เยื่อบุในช่องปาก และลำคอ เพื่อลดอาการไม่พึงประสงค์ดังกล่าว คือ การใช้ กระบอกพ่นยา หรือ spacer ในการพ่นยาทางปาก ซึ่งจะช่วยเพิ่มปริมาณยา ที่สูดเข้า ทางเดินหายใจ โดยเภสัชกรแนะนำให้ผู้ป่วย อมบ้วนปาก กลั้วคอ และดื่มน้ำตามหลัง การพ่นยา ทุกครั้งอีกด้วย

อาการไม่พึงประสงค์เฉพาะที่ จากการใช้ยาสตรีรอยด์ชนิดพ่นสูดทางปาก อีกประการหนึ่ง คืออาการ "เสียงแหบ" ซึ่งเชื่อว่า เกิดจากยา มีผลต่อกล้ามเนื้อ ที่ใช้ในการออกเสียง อาการจะหายไป เมื่อหยุดยา ถ้าพบอาการรุนแรง ควรไปพบแพทย์ เพื่อหยุดยา หรือปรับเปลี่ยนยา เนื่องจากอาการเสียงแหบ มักเกิดซ้ำ หากมีการใช้ยาอีก

เภสัชกรหญิงยุพา จรรยงค์วรกุล
ฝ่ายเภสัชกรรม ร.พ.รามาธิบดี

main